تورنگ تپه - گرگان تورنگ تپه یکی از عظیمترین و غنیترین تپه های باستانی استان گلستان به شمار می آید که به فاصله تقریبی 25 کیلومتری شمال*خاوری گرگان قراردارد.
این تپه با وسعت بسیار و ارتفاع چشمگیر در مجاورت روستای تورنگ تپه واقع شده و بر استخر آبی بزرگ مشرف است. قدمت آن به استناد گزارشات و نتایج بررسی ها و کاوش های باستان شناسان خارجی به هزاره سوم قبل از میلاد یعنی پنج هزار سال پیش می رسد. عمده ترین آثاری که در خلال حفریات و کاوشهای علمی از لایه های مختلف تپه مذکور به دست آمده؛ شامل آثار معماری (با مصالح خشتی)، سفالینه ها، ظروف، اشیاء و دیگر ادوات مورد نیاز روزمره زندگی و ابزار آلات برنزی است. این تپه به لحاظ ارزشهای تاریخی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و همانند آثار ثبتی، حفاظت آن به وسیله سازمان میراث فرهنگی استان گلستان انجام میپذیرد.
خانه امیر لطفی - گرگان خانه امیر لطفی در محله چهارشنبه واقع شده است و بنایی است دو طبقه و روبه جنوب با یک هزار متر مساحت که شامل دوبخش 1- هسته اصلی بنا و 2- بخش های خدماتی است.
عمده ارزش بنا به هسته ساختمان اصلی بستگی دارد و در مرکز خود هر طبقه یک اطاق سه دربی و دو راه پله در مجاورت آن و سپس یک اطاق دیگر در هر سو دارد. بدین صورت بنایی است که 3 اتاق و دو راه پله نمای اصلی آن را تشکیل می دهد. می توان گفت که همین طرح در طبقه فوقانی نیز تکرار شده و فضای راه پله ها به اطاق ها افزوده گردیده و اطاق های سه دری به 5 دری تبدیل شده است. در خانه امیر لطفی از فضای مورد استفاده در کرسی چینی نیز به نحو مطلوب استفاده شده است و با ساخت حوض خانه؛ در مسیر آب شهری که از جنوب وارد ساختمان می شود، فضایی برای ایام گرم تابستان فراهم آورده شده است. جرزهای قطور 80 سانتی متری بنا توان باربری طبقات را دارا می باشد و به منظور پیوسته بودن اجزا ساخت کلاف بندی در آن انجام شده است که مهمترین آن ها در سر در طاق ها دیده می شود که با الوار های قطور و قوی اجزا آن را به هم پیوند داده اند. درب های چوبی دو لنگه که در طبقه اول دارای کتیبه و در طبقه دوم دارای هلال می باشند نمای اصلی بنا را جلوه ای خاص بخشیده اند.
فرم موزون رعایت تقارن، ارتفاع مناسب با ابعاد بنا سرشیرهای پیش آمده و مطبق کف قلوه چین و آجر فرش گچبری اتاق ها تفکیک فضاهای خدماتی چون آشپزخانه و انباری و بخش خدمه از هسته اصلی از ویژگی های بنای امیر لطفی است. تاریخ ساخت این بنا به اواخر دوره قاجاریه می رسد و اوج رونق بنا زمان پهلوی اول بوده است. این بنا در سال 1378 با شماره 2391 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد
خانه خراسانی - گرگان خانه خراسانی در خاور امامزاده نور، در کوچه خراسانی واقع است. از جمله بناهای اواخر عهد قاجاریه گرگان که یادگار معماری این دوره است خانه خراسانی است
تاریخ ساخت این بنا بر اساس سنگ نبشته سطوح زیرین سرشیرهای آن به 1295 می رسد که با سلطنت ناصر الدین شاه همزمان است. این بنا در دو بخش ساخته شده : 1- بخش شمالی 2- بخش جنوبی
عمده ارزشهای معماری برجای مانده بنا؛ بخش جنوبی آن است و بخش شمالی فاقد ارزش تاریخی است. این بنا به فرم ال ساخته شده است، که در امتداد خاوری باختری و شمالی جنوبی پیرامون حیاط گسترش یافته است. زیرا ساخت اصلی بنا را کرسی چینی تشکیل می دهد که دارای گربه روهای متعدد است و این عناصرتمهیدی در راستای رطوبت زدایی از بناست، که در بیش تر بناها به چشم می خورد. در پوشش طبقات از چوب استفاده شده که در طبقه اول با تبریزی و گل و نی و در طبقه دوم با فرم شیروانی و پلورهلا و نحل انجام شده است. نحل در بنا حکم کلاف بندی نهایی را دارد و پلور پوشش کاذب را فراهم می آورد و هلا فرم شیروانی را به دست می دهد.
بنای خانه خراسانی در طبقه دوم از پیشکن به عنوان عنصر ارتباط دهنده استفاده نموده است که در نمای شمالی بنا ساخته شده است. این عنصر معماری در معماری جنوب ایران نیز به چشم می خورد که شناشیر نامیده می شود. تعداد بازشوها از دیگر ویژگیهای این بناست که خاص معماری مناطق گرم و مرطوب ایران است تا بتوان در اوج گرما و شرجی از کوران استفاده نمود.*طاق*ها و طاق نماها، تزیینات گچ بری موسوم به دندان موشی، ارسی های زیبا و پنجره های مشبک، با شیشه های رنگین، نقاشی های سطوخ زیرین سر شیرها که با آیات و اشعار آمیخته شده است. بندکشی بخشهای آجرین نمای بنا، جزرهای قوی و قطور از ویژگی های و ارزشهای معماری در خانه خراسانی است. این بنا در سال 1377 طی شماره 2273 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و در آذر 1378 حریم آن مشخص شد.
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)