سالهای پس از جنگ
بیبرس پس از خروج صلیبیان از تونس در جمادی الا´خره 669، مصر را به سوی دمشق ترك كرد. در دمشق سپاهیانش را به دو دسته تقسیم كرد و به تصرف شهرها و قلعه‌های مناطق گوناگون شام پرداخت.
در شعبان 669، ملك سعید ناصرالدین‌محمد، فرزند بیبرس، قلعه مشهور «حصن الاكراد» را فتح كرد و صلیبیان را به طرابلس كوچ داد و در همان سال و پس از سقوط قلعه الاكراد، با حاكم صلیبی طرطوس صلح كرد. آنگاه قلعه مشهور عكار را به محاصره درآورد تا اینكه صلیبیان درخواست امان كردند و از آنجا خارج شدند.
در اواخر سال669، وقتی بیبرس از رسیدن لشكر ادوارد به عكا آگاه شد، با حاكم طرابلس صلحی به مدت یازده‌سال منعقد ساخت.
پس از وفات بیبرس در 27محرّم676 و عزل پسرش ملك سعید در 678، سیف‌الدین قلاوون صالحی به عنوان سلطان ممالیك مصر برگزیده شد. در 680، قلاوون، پس از سركوب مخالفان داخلی، وقتی دید نمی‌تواند هم‌زمان با مغولان و صلیبیان بجنگد، به صلح با صلیبیان‌روی‌آورد و ضمن‌تمدید عهدنامه‌صلح‌پیشین، كه‌میان‌صلیبیان‌عكا و سلطان‌بیبرس‌منعقد شده‌بود، برای‌ده‌سال‌دیگر، معاهدات‌صلح‌دیگری‌نیز با برخی‌از آنها منعقد كرد. با این‌حال، پس از رفع‌خطر مغولان و تقویت مركز ممالیك در شام، سلطان قلاوون در صدد راندن باقیمانده صلیبیان از شرق اسلامی برآمد، چنان كه در 684/ 1285 قلعه مهم مَرْقَب*و در 686/ 1287شهر لاذقیه را از تصرف صلیبیان خارج كرد. در 688/ 1289 نیز طرابلس را پس از آنكه 185 سال اشغال صلیبیان‌بود، از آنان بازپس‌گرفت.
سقوط طرابلس باعث اندوه پادشاهان غرب اروپا و پاپ نیكولاس چهارم شد و در پی آن پاپ پیشنهاد كرد كه حمله صلیبی دیگری، برای حفظ سرزمینهای صلیبی باقیمانده در مشرق زمین، صورت گیرد. این درخواست با بی‌اعتنایی فرمانروایان اروپا مواجه شد، ولی گروههایی از مردم شمال‌ایتالیا آن را پذیرفتند. پاپ این‌گروهها را زیر فرمان اسقف طرابلس، كه پس از تصرف این شهر نزد پاپ گریخته بود، قرارداد و آنان را با كشتیهای ونیزی، كه منافع بازرگانیشان در شام به خطر افتاده بود، به شام فرستاد.
وقتی این سپاه در اوت1290/ شعبان689 به عكا رسید، قرارداد صلح میان سلطان قلاوون و پادشاه قبرس‌و عكا امضا شده بود، اما صلیبیان تازه وارد، به رغم عهدنامه صلح، به گروهی از بازرگانان مسلمان حمله كردند و بسیاری از آنان را به قتل رساندند كه خشم قلاوون را برانگیخت و او تصمیم گرفت به عكا حمله كند و آخرین امارت صلیبی به جا مانده را نیز از میان بردارد. وی در اوایل شوال 689/ اكتبر 1290، به قصد فتح‌عكا از مصر خارج شد ولی در راه بیمار گردید و در 6 ذیقعده 689 درگذشت. اما فرزند و جانشین وی، مَلِك‌اشرف، در ربیع‌الاول690/ مارس1291 كار پدر را ادامه داد و در این راه، از سایر امیران شام نیز یاری‌خواست. محاصره شهر مستحكم عكا چند ماه كشید و سرانجام در جمادی‌الاولی (یا جمادی‌الا´خره) 690/ مه1291، این شهر پس از بیش از یك قرن به قلمرو اسلام پیوست. پس‌از سقوط‌عكا شهرهای‌عثلیث، عكار، حیفا، جُبَیل، صور، صیدا، بیروت، طرسوس، بَترون‌و صرفند نیز به تصرف‌مسلمانان‌درآمد. سقوط امارت عكا، كه آخرین پایگاه مستحكم صلیبیان در شرق به شمار می‌آمد، و فتح سریع سایر شهرهای شام در 690/ 1291، اگرچه نقطه پایان جنگهای صلیبی در میان مورخان محسوب می‌شود، ولی برخی مورخان‌معاصر عرب‌بر آن‌اند كه‌جنگهای‌صلیبی‌در قالبی‌دیگر ادامه‌یافت و به ویژه‌حملات‌استعماری‌و سلطه‌جویانه‌اروپاییان‌د اواخر سده‌دوازدهم/ هجدهم‌و سده‌های سیزدهم و چهاردهم/ نوزدهم و بیستم از همین منظر درخور بررسی است.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)