سوسک برگ خوار غلات

[shirin71]

مقدمه:

این آفت در اکثر مناطق ایران وجود دارد بویژه در مزارعی که در کنار دریاچه یا برکه باشند بیشتر دیده می شود.وجود آن در غالب کشورهای اروپایی ، آمریکا و بعضی از کشورهای آفریقایی نیز گزارش شده است.(اسماعیلی و همکاران 1374، طالبی ،چایچی و همکاران 1378 و احریق و همکاران 2001)

این آفت از استان های خراسان، اصفهان، تهران، خوزستان، فارس، آذربایجان غربی و شرقی، گیلان، مازندران، جیرفت، هرمز گان، سمنان وکرمانشاه و برخی دیگر از مناطق کشور گزارش شده است اما خسارت آن اقتصادی نیست. این آفت بیشتر در مزارع آبی مشاهده می گردد و گندم را به جو ترجیح می دهد. لارو و حشرات کامل این آفت پارانشیم رویی برگ را به موازات رگبرگ های اصلی می خورند و محل خسارت آنها روی برگ به صورت نوارهای طولی ســفیــد رنگی دیده می شود.این حشره به گرامینه هایی نظیر پنجه مرغی ، ارزن وحشی ، ذرت و چاودار حمله کرده و به موازات رگبرگ اصلی از گیاه تغذیه و باعث کاهش سطح فتوسنتزی شده و کاهش محصول را سبب می شود. زمستان گذرانی این آفت به صورت حشره کامل است و تنها یک نسل در سال دارد. نعیم(1362) مشاهده کرده است که حدود 10 درصد از حشرات کامل پس از ظهور در اواخر خرداد جفت گیری و تخم ریزی می کنند، اما لاروهای سن دوم این نسل با خشک شدن بوته ها از بین می روند.

مورفولوژی:

حشره ای کوچک بطول 4-5 میلیمتر نسبتا کشیده وسر سیاه براق مایل به آبی پیش گرده نارنجی تا قرمز رنگ و بالپوشها به رنگ آبی فلزی که روی هر یک 10خط طولی موازی دیده می شود. رنگ پاها به استثنای ساق و پنجه زرد مایل به قرمز است. لاروها به رنگ زرد تا زرد مایل به قهوه ای با نقاط تیره در سطح پشتی هستند. لاروها توسط مواد زاید و لزجی بطور کامل پوشیده می شود و رنگ اصلی بدن لارو به خاطر وجود این غلاف لزجی دیده نمی شود پشت بدن لارو کاملا برآمده است.

خسارت:

تغذیه این آفت از برگ غلات و گونه های غیرزراعی خانواده گندمیاناست. خسارت آنها بیشتر متوجه گندم، جو، یولاف و چاودار است و علاوه بر گندمیان ازپنجه مرغی و اویارسلام نیز تغذیه می کند.
این حشره طی مراحل لاروی و بالغ با تغذیه از اپیدرم و پارانشیم سطح رویی برگ گندم و جو به موازات رگبرگ اصلی باعث کاهش سطح فتوسنتزی شده و نقصان محصول را سبب می شود. این تغذیه تا مرحله سنبله و گلدهی ادامه می یابد. تغذیه بدین صورت است که پارانشیم رویی را می خورند ولی برگ را سوراخ نمی کنند. خسارت لاروها و محل تغذیه آنها شبیه حشرات کامل بوده در صورت شدت حمله ، بوته ها قبل از خوشه بستن ،زرد و خشک می شوند.

زیست شناسی:

سوسک برگخوار غلات زمستان را به صورتحشره کامل در زیر خاک سطحی مزرعه، بقایای گیاهی داخل مزرعه، شکاف های تنه درختان وزیرپوستک های تنه به سر می برد. در اوایل بهار وقتی که دمای محیط به 15 درجه سانتیگراد می رسد، حشرات زمستان گذران پناهگاههای زمستانه را ترک و حشرات زمستان گذران ظاهر می شوند و حشرات ماده پس از استقرار، جفتگیری و در دسته های 2تا3عددی تخمریزی می کنند.

لاروها پس از تکمیل4مرحله لاروی وارد مرحله پیش شفیرگی شده و محفظه هایی متشکل از ذرات خاک و ترشحات دهانی در عمق 5/2-3 سانتی متری خاک تشکیل می دهند ودر داخل آن تبدیل به شفیره می شوند. پس از 10روز حشره کامل ظاهر می شود .

کنترلسوسک برگخوار غلات زمانی قابل توصیه است که سه لارو یا سه تخم در هر بوته در مرحلهتشکیل غلاف باشد و یا در مرحله خوشه دهی یک لارو در هر برگ مشاهده شود. به گزارشخبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) این حشره از اطراف تهران (ورامین)،آذربایجان شرقی، دزفول، اصفهان و مریوان جمع آوری شده است ولی احتمالا در سراسرایران وجود داشته و به ویژه در مزارعی که در مجاورت دریاچه یا برکه هستند، بیشتردیده می شود.

این حشره در طی مراحل لاروی و بالغ با تغذیه از اپیدرم و پارانشیم سطحرویی برگ گندم و جو به موازات رگبرگ اصلی باعث کاهش سطح فتوسنتزی شده و نقصان محصولرا سبب می شود. این تغذیه تا مرحله سنبله دهی و گلدهی ادامه می یابد. تغذیه آنهابدین صورت است که پارانشیم رویی برگها را می خورند، ولی برگ را سوراخ نمی کنند. خسارت لاروها در محل تغذیه آنها شبیه حشرات کامل بوده و در صورت شدت حمله، بوته هاقبل از خوشه بستن، زرد و خشک می شوند.
خسارت سوسک برگخوار غلات بعضی از سالها ودر شرایط خاص اوج گرفته و مسئله ساز می شود. به نظر می رسد که تلفات زمستانه ومیزان آن در این نوسان جمعیتی نقش دارد. کاهش عملکرد 14 تا 25 درصد گزارش شدهاست

کنترل:

مبارزه شیمیایی علیه این آفت مقرون به صرفه نیست. در مناطقی که برعلیه پوره های سن گندم سمپاشی می شود، روی این آفت نیز موثر است. در صورت شدت حمله یعنی سه لارو یا سه تخم در هربوته در مرحله غلاف باشد ویا در مرحله خوشه یک لارو در هر بوته وجود داشته باشد می توان از سمومی مانند مالاتیون ،سوین و یا دیپترکس به نسبت 1در هزار ماده خالص استفاده نمود.