تولد سيارات و ستارگان
سيارات، در چنين محيطي متولد شدند: ميان گرما و آشوب حاصل از برخورد هاي بين اجسام چرخان در ديسک مواد بدور خورشيد جوان در 4 ميليارد سال پيش.
فرايند تولد، روي دور تند!
حالا اگر به همه ي اين اتفاقات از فاصله دوري نگاه کنيد و سرعت گذر زمان را چند ميليون بار تند تر نماييد، شاهد صحنه اي شبيه آتش بازي شب چهارشنبه سوري خواهيد ديد! آسمان تاريک با چندين هزار نقطه ي روشن، خواهد درخشيد. ولي نه همه با يک رنگ و در يک زمان بعضي از روشنترين آنها ممکن است فقط حدود يک سال عمر کنند و سپس با درخشش زيبايي ناپديد شوند، در حالي که بعضي ديگر که کمنور تر و قرمزتر هستند مدت بيشتري در آسمان باقي بمانند. آن هزاران ستاره اي که در خوشه ستاره اي پروين قرار دارند و حدود 400 سال نوري از ما فاصله دارند، يکي از اين آتش بازي ها خواهند بود. تعداد ستارگاني که در خوشه پروين با چشمان غيرمسلح مي توانيد ببينيد بستگي به قدرت بينايي شما دارد. اما بيشتر مردم مي توانند هفت ستاره ببينند و اين خوشه با نام هفت خواهرون معروف شده است، و اگر با يک دوربين دوچشمي به آن نگاه کنيد، جلوه ي زيبايي از هزاران ستاره در اين خوشه خواهيد يافت.
خوشه ي ستاره اي پروين بيش از 3000 ستاره دارد، ولي فقط 6 تا 12 عدد از درخشان ترين آنها را مي توان با چشم غير مسلح ديد.اين ستاره ها با يک توده ي غبار مي ان ستاره اي احاطه شده اند و اين توده با انعکاس نور ستارگان درون خوشه، روشن و قابل رؤيت شده است.
سحابي جبار و تولد ستارگان
اگر زياد با صورت هاي فلکي آشنا نباشيد، باز هم مي توانيد صورت فلکي جبار را در آسمان تشخيص دهيد. جبار به آساني در آسمان زمستان يافت مي شود. اين صورت فلکي داراي دو ستاره ي غول پيکر مي باشد: ابرغول سرخي با نام ابط الجوزا در بالا سمت چپ ديده مي شود و در پايين، سمت راست، يک غول آبي به نام رجل الجبار قرار دارد. اين دو ستاره به همراه دو ستاره ي ديگر، يک چهار ضلعي بوجود مي آورند. تقريباً در وسط اين چهار ضلعي، سه ستاره ي روشن با نامهاي منطقة الجوزاء، نِطاق الجوزاء و النظام قرار دارند، که بصورت يک خط کمربند جبار را شکل داده اند. از آن کمربند، شمشير جبار آويزان است که با سه ستاره ضعيفتر شکل گرفته است. اگر با دو چشمي به ستاره وسط اين شمشير بنگريد، متوجه خواهيد شد که آن يک ستاره نيست و جرم تيره اي است که در واقع چهل و دومين جرم اعماق آسمان است که در فهرست مسيه قرار دارد (M421) و به سحابي جبار معروف است. کمي آن طرف تر، حدود 14 درجه در چهت شمال ستاره ي ابط الجوزا، در صورت فلکي ثور، سحابي خرچنگ خوابيده است. اگر 30 درجه به طرف غرب سحابي خرچنگ برويد و مقدار کمي بطرف شمال، خوشه پروين را خواهيد يافت. يک بار امتحان کنيد!
اين تصوير سيماي اصلي جبار را نشان مي دهد. ستارگان درخشاني که اين صورت فلکي را مي سازند، آن طور که ستارگان خوشه ي پروين با هم همراه اند، ارتباطي با هم ندارند و هر يک در فاصله ي متفاوتي از ديگري در گوشه اي نشسته است. ابط الجوزا، ستاره ي نوراني زرد رنگ در بالا چپ، يک ابرغول سرخ است که در فاصله ي 500 سال نوري قرار گرفته است، در حالي که رجل الجبار آبي رنگ در پايين راست، حدود 1000 سال نوري فاصله دارد. ابط الجوزا از خورشيد سردتر و پرجرم تر است و بيش از 1000 برابر خورشيد عظمت دارد! اين ستاره به پايان زندگي خود نزديک شده است و در نهايت به صورت يک ابرنواختر خواهد درخشيد. سحابي بزرگ M42 به شکل يک ستاره در وسط شمشير جبار پديدار است. اگر با يک دوربين دوچشمي به اين سحابي نگاه کنيد، يک توده ي مه آلود خاکستري خواهيد ديد. هلال قرمز رنگ و کم نوري که در کنار جبار مشاهده مي شود، يک سحابي نشري به نام حلقه ي بارنارد مي باشد، که با تلسکوپ و دوربين قابل رؤيت نيست، بلکه تنها مي توان با عکاسي آن را شکار کرد.
واضح ترين و تميز ترين منظره از سحابي جبار، تصويري است که توسط تلسکوپ فضايي هابل از منطقه کوچکي در لبه توده مولکولي بزرگي در فاصله 1600 سال نوري از ما، تهيه شده است. اين تلسکوپ خارق العاده که در بالاي جو زمين مستقر شده است، مي تواند تصاويري از اجرام دور با جزئيات حيرت آور بدست آورد. ستاره شناسان بوسيله ي اين تلسکوپ، درون سحابي جبار صدها «پرورشگاه» ستاره اي روشن يافته اند، که «اخيراً» ستارگاني را در دامان خود متولد ساخته اند. در اصطلاحات کيهاني که دوره هاي زماني بسيار طولاني است، «اخيراً» براي چند ميليون سال اخير بکار مي رود.
منبع:
D.R.Altschuler, Children of the stars, 2002, pp 49-56
ترجمه و تنظيم:
ا.م.گميني
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)