حيدربابا نام کوهى در زادگاه استاد محمد حسين بهجتى تبريزى ملقب به شهريار است . منظومة « حيدربابايه سلام » نخستين بار در سال ١٣٣٢ منتشر شد و از آن زمان تا کنون به زبانهاى مختلفى ترجمه شده است . ليکن ترجمه به آن به شعر منظوم فارسى توسط دکتر بهروز ثروتيان شاهکارى ماندگار است . مترجم در توضيح هدف خود از انجام اين کار بسيار دشوار مى گويد : « زيبايى يک شعر در وزن و آهنگِ کلماتِ همنشين در يک بيت و هماهنگى آواها از نظر نرمى و درشتى و حتى برداشت و فروداشتِ حرکات نهاده شده که ذوق و استعداد هنرمند آنها را به هم دوخته ، است تا خواست دل او را به صورتى مؤثر و دل انگيز بيان کند . از همين روست که هر گونه تغيير در صورتِ شعر زيبايى و دلربايى آن را پريشان مى سازد بى آنکه شايد به شکل خيالى يا معنى آن لطمه اى بزند . »با اين حال مترجم معتقد است که هيچ ترجمه اى قادر به انتقال کاملِ بار احساسى و معنوى موجود در اين اثر نيست .
حيدر بابا يا سلام
حيدربابا ، ايلديريملار شاخاندا
سئللر ، سولار ،شاققيلدييوب آخاندا
قيزلار اوْنا صف باغلييوب باخاندا
سلام اولسون شوْکتوْزه، ائلوْزه !
منيم دا بير آديم گلسين ديلوْزه
ترجمه فارسی :
حيدربابا چو ابر شَخَد ، غُرّد آسمان
سيلابهاى تُند وخروشان شود روان
صف بسته دختران به تماشايش آن زمان
بر شوکت و تبار تو باداسلام من
گاهى رَوَد مگر به زبان تو نام من
حيدربابا ، کهليکلروْن اوچاندا
کوْل ديبينَّن دوْشان قالخوب ، قاچاندا
باخچالارون چيچکلنوْب ،آچاندا
بيزدن ده بير موْمکوْن اوْلسا ياد ائله
آچيلميان اوْرکلرى شادائله
ترجمه فارسی :
حيدربابا چو کبکِ توپَرّد ز روى خاک
خرگوشِ زير بوته گُريزد هراسناک
باغت به گُل نشسته و گُلکرده جامه چاک
ممکن اگر شود ز منِ خسته ياد کن
دلهاى غم گرفته ، بدان ياد شادکن
بايرام يئلى چارداخلارى ييخاندا
نوْروز گوْلى ، قارچيچکى ،چيخاندا
آغ بولوتلار کؤينکلرين سيخاندا
بيزدن ده بير ياد ائلييه ن ساغاوْلسون
دردلريميز قوْى ديّکلسين ، داغ اوْلسون
ترجمه فارسی :
چون چارتاق را فِکنَد باد نوبهار
نوروزگُلى و قارچيچگى گرددآشکار
بفشارد ابر پيرهن خود به مَرغزار
از ما هر آنکه ياد کند بى گزندباد
گو : درد ما چو کوه بزرگ و بلند باد
حيدربابا ، گوْندالووى داغلاسين !
اوْزوْن گوْلسوْن ، بولاخلارون آغلاسين !
اوشاخلارون بيردسته گوْل باغلاسين !
يئل گلنده ، وئر گتيرسين بويانا
بلکه منيم ياتميش بختيماوْيانا
ترجمه فارسی :
حيدربابا چو داغ کندپشتت آفتاب
رخسار تو بخندد و جوشد ز چشمه آب
يک دسته گُل ببند براى منِخراب
بسپار باد را که بيارد به کوى من
باشد که بخت روى نمايد به سوىمن
حيدربابا ، سنوْن اوْزوْن آغ اوْلسون !
دؤرت بير يانونبولاغ اوْلسون باغ اوْلسون !
بيزدن سوْرا سنوْن باشون ساغ اوْلسون !
دوْنياقضوْ-قدر ، اؤلوْم-ايتيمدى
دوْنيا بوْيى اوْغولسوزدى ،يئتيمدی
ترجمه فارسی :
حيدربابا ، هميشه سر تو بلند باد
از باغ و چشمه دامن تو فرّهمند باد
از بعدِ ما وجود تو دور از گزند باد
دنيا همه قضا و قدر ، مرگ وميرشد
اين زال کى ز کُشتنِ فرزند سير شد ؟
حيدربابا ، يوْلوم سنَّن کج اوْلدى
عؤمروْم کئچدى ، گلممهديم ، گئج اوْلدى
هئچ بيلمه ديم گؤزللروْن نئج اوْلدى
بيلمزيديم دؤنگه لر وار، دؤنوْم وار
ايتگين ليک وار ، آيريليق وار ، اوْلوْموار
ترجمه فارسی :
حيدربابا ، ز راه تو کجگشت راه من
عمرم گذشت و ماند به سويت نگاه من
ديگر خبر نشد که چه شد زادگاهمن
هيچم نظر بر اين رهِ پر پرپيچ و خم نبود
هيچم خبر زمرگ و ز هجران و غمنبود
حيدربابا ، ايگيت اَمَک ايتيرمز
عؤموْر کئچر ، افسوس بَرَهبيتيرمز
نامرد اوْلان عؤمرى باشا يئتيرمز
بيزد ، واللاه ، اونوتماريقسيزلرى
گؤرنمسک حلال ائدوْن بيزلرى
ترجمه فارسی :
بر حقِّ مردم است جوانمرد را نظر
جاى فسوس نيست که عمر استدر گذر
نامردْ مرد ، عمر به سر مى برد مگر !
در مهر و در وفا ، به خدا ،جاودانه ايم
ما را حلال کن ، که غريب آشيانه ايم
حيدربابا ، ميراژدرسَسلننده
کَند ايچينه سسدن - کوْيدن دوْشنده
عاشيق رستم سازينديللنديرنده
يادوندادى نه هؤلَسَک قاچارديم
قوشلار تکين قاناد آچيباوچارديم
ترجمه فارسی :
ميراَژدَر آنزمان که زند بانگِ دلنشين
شور افکند به دهکده ، هنگامه در زمين
از بهر سازِرستمِ عاشق بيا ببين
بى اختيار سوى نواها دويدنم
چون مرغ پرگشاده بدانجارسيدنم
شنگيل آوا يوردى ، عاشيق آلماسى
گاهدان گئدوب ، اوْرداقوْناق قالماسى
داش آتماسى ، آلما ، هيوا سالماسى
قاليب شيرين يوخى کيمينياديمدا
اثر قويوب روحومدا ، هر زاديمدا
ترجمه فارسی :
در سرزمينِ شنگل آوا ، سيبِ عاشقان
رفتن بدان بهشت و شدنميهمانِ آن
با سنگ ، سيب و بِهْ زدن و ، خوردن آنچنان !
در خاطرم چو خوابخوشى ماندگار شد
روحم هميشه بارور از آن ديار شد
حيدربابا ، قورى گؤلوْنقازلارى
گديکلرين سازاخ چالان سازلارى
کَت کؤشنين پاييزلارى ، يازلارى
بيرسينما پرده سى دير گؤزوْمده
تک اوْتوروب ، سئير ائده رماؤزوْمده
ترجمه فارسی :
حيدربابا ، قُورى گؤل و پروازِ غازها
در سينه ات به گردنه ها سوزِ سازها
پاييزِ تو ، بهارِ تو ، در دشتِ نازها
چون پرده اى به چشمِ دلم نقش بسته است
وين شهريارِ تُست که تنها نشسته است
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)