فهرست نقاط دیدنی مازندران

[sorna]

ساختمان گنجينه بابل در سال 1307 هجري شمسي به عنوان بلديه بنا شده است.
اين بنا كه به شماره 1526 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده، در اسفند ماه 1374 با كاربري فرهنگي در اختيار ميراث فرهنگي مازندران قرار گرفت.
ساختمان فوق پس از مرمت و احيا در بهمن ماه 1375 جهت بازديد و استفاده پژوهشگران شروع به فعاليت نموده است.
اين مجتمع فرهنگي داراي گنجينه آثار تاريخي و فرهنگي،*نمايشگاه آثار فرهنگي هنري،*كلاسهاي آموزش هنرهاي سنتي و كتابخانه تخصصي مي*باشد.
گنجينه بابل به معرفي آثاري ساخته شده از سفال ، فلز ، سنگ ، شيشه ، چوب بجا مانده از دوران پيش از تاريخ، تاريخي و اسلامي مي*پردازد.
دوره پيش از تاريخ در ايران با پيدايش بشر آغاز مي*شود و تا حدود هزاره سوم ق.م يعني هنگام ظهور نخستين نمادهاي نگارش در سيلك كاشان ادامه مي*يابد. با نگاهي به آثار سفالين موجود از نقاطي چون شوش در جنوب غربي ايران ـ تپه حصار دامغان ـ سيلك كاشان و نيز آثار كرانه درياي خزر منجمله مارليك مي*توان به شواهدي مكفي در اثبات فرهنگ و تاريخ كهن ايران دست يافت. بر مبناي آخرين كشفيات و تحقيقات باستان*شناسي در ايران كه در غار هوتو كمربند بهشهر انجام گرفت فن و هنر سفالگري ايران به حدود هزاره هشتم قبل از ميلاد ميرسد. گل رس كه ماده اوليه مورد نياز در هنر سفالگري است انسان را قادر مي*نمايد تا از آن، جهت ساخت ظروف مختلف سفالين استفاده كند.
اين ظروف كه در ابتداي امر ساده و دست سازند بيشتر جهت رفع نيازمنديهاي اوليه زندگي و تعدادي نيز بر اساس اعتقادات مذهبي در مراسم مختلف از جمله تدفين كاربرد داشته*اند. به تدريج با اختراع چرخ سفالگري در هزاره پنجم ق.م و بعد از آن رواج لعاب به عنوان پوشش و تزيين ظروف، در دوران تاريخي عمده*اي در توليد آثار سفالي ايجاد گرديد. نقوش حيواني- گياهي و انساني جايگزين نقوش ساده هندسي شدند.
ساخت ظروف به شكل پيكره*هاي حيوانات از قبيل بز ، كاو نر كوهاندار ، سگ و گوزن رواج يافت به اين گونه ظروف كه معمولا آبريزي در لبه آنها ديده مي*شود ريتوان مي*گويند. ريتون كه سير تكاملي آن تا دوره ساساني ادامه پيدا مي*كند به عنوان ساغر و ظرف نوشيدني پيشكشي مورد استفاده قرار مي*گرفته است.
در قرون اوليه اسلامي شيوه سفالگري كم و بيش همانند دوره قبل از اسلام (ساساني) ادامه پيدا كرد. از قرن سوم هجري در صنعت سفالگري دگرگوني و تحولي شگرف پديد آمد و هنر سفالگري از نظر فن لعاب*دهي و نقوش و نيز استفاده از كتيبه جهت تزيين ظروف و ظروف زرين*فام به مراحل پيشرفته*اي رسيد. به طوري كه اوج اين تحولات را از اواخر عصر سلجوقيان و خوارزمشاهيان مي*توان مشاهده نمود.
در كنار آثار سفالي، روند تكاملي و تحولات چشمگير صنعت زيباي آبگينه را نمي*تواند ناديده گرفت.
قدمت اين صنعت زيبا و ظريف به 2500 تا 3000 سال ق.م مي*رسد و احتمال مي*رود كه سازنده اولين اشيا شيشه*اي مصريان باشند. صنعت شيشه*گري در ايران با تحمل فراز و نشيبهاي فراوان همچنان حضور خود را در ميان ديگر صنايع دستي به عنوان يك صنعت ارزنده ايراني حفظ نموده است. در فاصله سالهاي 2500 و 600 ق.م اقوام مختلفي از جمله كاسيها و آشوريها از لرستان گذر كردند و اشيايي از خود بر جاي نهادند كه امروزه به نام مفرغهاي لرستان شهرت يافته*اند.
آثار مفرغي باقيمانده از دوران تاريخ در اين گنجينه كه شامل انواع ابزار جنگي و پيكره*هاي حيواني و زينت آلات زنان است خود در روشن*سازي گوشه ديگري از هنر و تمدن سرزمين ايران نقش آفريني مي*كند.
بخش مردم شناسي گنجينه شامل لباسهاي محلي استان مازندران و نيز ابزار آلات زندگي روزمره است.
آخرين بخش گنجينه شامل آثار چوبي استان مازندران از قبيل در، دريجه و صندوق مي*باشد. از آنجايي كه حاشيه در ياي خزر جنگلي است و انواع چوب در دسترس بوده، هنرمند مازندراني با استفاده از چوبهاي جنگلي و با اعتقاد و ايماني راسخ به خلق آثاري زيبا پرداخته،*كه در آنها انواع هنر از قبيل خطاطي، كنده*كاري، قابل و گره*سازي جلوه*اي خاص پيدا كرده است.

[sorna]

<< قلعه کنگلو >>

درکیلومتر 10 جاده دوآب - ورسکِ سوادکوه مازندران ودرسمت چپ ،جاده ای است فرعی به طول 14 کیلومتر که از روستای بالا دوآب و از پاي طاق عظيم اسپهبد خورشيد آخرین بازمانده شاهان ساسانی آغاز و درميانه مسير پس از گذشتن از كنار بقایای راهي باستانی درسينه كوه ، به دوراهی روستای چاشم - کنگلو منتهی می شود .

مسیری در محدوده کوهستانی سواد کوه ودر غرب جبال قارن که از آن در منابع با نام پادوسبان یا فادوسبان نام برده می شود. قسمتهای اولیه جاده آسفالته و باقی آن خاکی است . در ادامه راه ودرسمت چپ ،با عبورازپل سیمانی جدید الاحداث راه پرپیچ و خم وكوهستاني روستای کنگلو منشعب می شود که طول آن 16 کیلومتراست .درفاصله حدود هزارو پانصد متري جنوب غربي این روستاي مُحدَث كه بيش از 150 سال قدمت ندارد ودرارتفاعی پایین تر از آن، قلعه اي باصلابت از دوره ساساني در سه طبقه با پلاني بيضي شكل و دو ديوار منتهي به برج در جناحين آن ،برجاي مانده است که گويي همچون عقابی است سرخ گون با بالهای گسترده ،از آشیان خود محافظت می کند .

مسير يادشده يكي از محور هاي با ارزش باستاني است كه در برگيرنده آثار ي از دوران پيش از اسلام و اوائل دوره اسلامي مي باشد. دركنار دست جاده مطروحه در بالا و نيز در بستردره زيباي سرتنگه كه در مسير روستاهاي كنگلو وآريم قرار دارد، مي توان شواهدگورستانهايي از عصر آهن III و شواهدي از دوره ساساني را مشاهده كرد. روستای آریم آخرین روستا در مسیرکنگلواست كه راهی صعب العبور ومالرو به سمت چاشم، هیکو و دودانگه ساري دارد .

اگر چه از روستای جدید الاحداث کنگلو درمنابع ومتون تاریخی نامی به میان نیامده است،اما دانسته هاي ما درباب روستای آریم که به احتمال بسیار زياد همين موقعیت جغرافيايي حوزه مورد بحث ماست ،گویای توجه حاکمان دوره ساسانی به منطقه بوده است. قولی که از بِلاذُری مانده مبین این مطلب است که منطقه کوهستانی پادوسـپانان، در دوره ساسانی، پوشیده از روستا بوده و دهکده ارم مرکز ایالت و محل استقرار فرماندار ، در فاصله یک روزه از ساری قرار داشته است . لِستِرنج می نویسد، ارم خواست با محله های پایین وبالای آن که ابن فقیه و یاقوت از آن یاد کرده اند بایستی در این منطقه واقع شده باشد . (چگيني ، 1366 ص 28 )

در کتاب تاریخ طبرستان ابن اسفندیار موَلَف به سال 613 هـ.ق در باب سفرعائله اسپهبد خورشید به طاق يا محل اختفاي خانواده اسپهبد، از نام ‹‹ ارم ›› سخن به میان می آید او می نویسد‹‹ ... اصفهبد خورشید جمله اعزه واولاد وحرم را با دیگرمتعلقان که ازخواص وبطانه و معتمدان او بودندبا خزانه بالاي دربند كولا، براه آرم طاقي است كه اين ساعت آنراعايشه گرگيلي دز ميگويند ...›› ( ابن اسفندیار ، 1366ص 176)








ياقوت حَمَوي در معجم البلدان از****شهركي نام مي برد كه نزديك شهر ساري است او مي نويسد:‹‹ آروم بر وزن آفعُل شهركي نزديك ساريه مازندران است›› .هم او در ادامه آورده است:‹‹ اُرَم بر وزن جُرَد وبرخي حرف دوم را ساكن روايت كنند .نام شهري نزديك ساريه ***[= ساري] از بخشهاي طبرستان است... استخري گويد: كوهستان قاذوسيان از سرزمين ديلم است و رهبر ايشان در ديهي مي زيد كه **‹‹ اُرَم›› ناميده مي شود...از آنجا تا ساريه يك مرحله *[مسافتي كه مسافر در يك روز راه طي كند( فرهنگ معين، ذيل واژه ) ] راه است››.(چگيني ، 1366 ص 28 ) شايان ذكر است كه ستيغ كوه خِرو نِرو كه روستاي كنگلو و آريم در دامنه جنوبي آن بنا گرديده اند در روزهاي آفتابي در جنوب ساري به خوبي نمايان است.

نتايج عمليات گمانه زني مسير دست يابي به قلعه كنگلو كه به سر پرستي اينجانب در بهار سال جاري انجام پذيرفت اطلاعات ارزشمندي را در باب دوره ساسانی ارائه نمود ودانسته هاي ما را در ارتباط با سنت تدفين اين دوره كاملتر كرد.مي دانيم كه قبورساده متعلق به زمان ساسانيان به تعداد بسيار معدودي كشف شده است .

در‹‹ تل مليان›› گوري ساساني بدست آمدكه در گزارش مربوط به اهميت آن چنين اشاره شده است: ‹‹...كشف قبور ساساني اتفاقي مهم است. اينگونه قبور به دليل ممنوع بودن دفن اجساد در دين زردشتي بسيار نادرند...›› زيرا بنا برتعليمات اوســتا مردگان ناپاكنـد و به منظور نيالودن آب و خاك آنانرا بايد در قبور صخره اي ، حفره ها و طاقچه ها دفن نمود.بنابراين در زمان ساسانيان جسد مردگان را اكثراً براي تجزيه وتلاشي به حيوانات و پرندگان وحشي وا مي گذاشتند وسپس استخوانهاي باقي مانده را در طاقچه ها يافرورفتگي هايي به نام استودان دفن مي كردند.

به نظر نگارنده ،كشف تدفيني به شكل جنيني كه تداوم سنتي به شيوه قديمي تر را تداعي مي كند شايد مهر تأئيدي بر تاكيد شاهان مستقل خطه شمالي ايران بر سنت هاي پيشين باشد. دین زرتشتی كه مذهب رسمی در دوره ساسانی است هیچ گاه یک دست و یکپارچه نبوده و با تنوع مراسم مذهبی همراه مي شد و وضع هر ایالت با ایالت دیگر نيز متفاوت بوده است .

در كتاب " نامه تنسر" آمده است كه *شاه گيلان و مازندران كه نسبت به اردشير استقلال داشت، او را متهم به بدعت و ارتداد و نوآوري در سنت (راست كيشي زرتشتي) مي كند .به عبارت دیگر، ديني را كه اردشير براي ايجاد وحدت ملي و مذهبي به عنوان دين رسمي شاهنشاهي ايران اعلام كرده بود ، ظاهراً *از سوي همگان پذيرفته نشد و انحراف از سنت زرتشتي و نوعي بدعت تلقي مي شد.

روحانیت زرتشتی در دوره ساساني برخي رفتارها و عادات مانند از برکردن یشت ها و هاوخت ها و آبان يشت ها و وی دیوداد ها به مانند هیربدان ، اعتراف به گناهان وتوبه کردن در پیشگاه موبد ، قرار دادن اجساد مردگان در معرض سگان ولاشخوران و سپس قرار دادن آنها درون دخمه و غيره را بر مردم تحمیل مي كرد كه ظاهراً خوش آيند توده مردم نبوده است وآنان دركنار كيش اورمزد، نظر به اهميت ايزدان مورد پرستش خود با ساخت پرستشگاه يا انجام سنتهايي تاكيد مي ورزيده اند.

پرستش ايزداني چون ناهيد ، مهر (ميترا)* كه براي مردم هر منطقه نقش مهمي را ايفا مي كرد ند. حفر گمانه های سابق الذکر و بررسي دقيق سطحي ،همچنين به شناسایی بقایای استقراری متعلق به دوره ساساني در وسعتي حدود 12هزار متر مربع در حد فاصل جنوب غربي روستاي كنگلو و شمال قلعه انجامیدكه ضمن روشن نمودن سمت وسوي مطـالعات وپژوهش هاي آينده در منطقه ، منجر به ادامه فعاليت هاي باستان شناسي در قالب حفاري علمي در بناي قلعه نيز گرديده است .

بر اين اساس، طرح پيشنهاد كاوش قلعه ، منضم به شرح اهدافي كه در بر گيرنده موضوعات مختلف از قبيل معرفي سازه و معماري قلعه مورد نظر ، معرفي معماري دوره ساساني ، بيان کاربري بنا ازديدگاه نظامي يا مذهبي ، مقايسه و تعيين قدمت بنا ، دوره بندي ، كالبد شكافي سازه و مستند سازي عمليات كاوش بوده است ؛به پژوهشکده محترم باستان شناسي سازمان تقديم گرديد که در نهايت ، مجوز كاوش قلعه كنگلو با شماره 6407-251 درمورخ 19/7/85 از سوي ریاست محترم پژوهشکده باستان شناسی صادر و عمليات كاوش آن در هوايي بسيار سرد و برفي ، ازتاریخ 17/8/85 آغاز و تا تاریخ 16/10 /85 به مدت 60 شبانه روز بطول انجاميد.

چنانكه گفته شد، قلعه كنگلو در سه طبقه احداث شده بود اما با توجه به از بين رفتن بخش اعظمي از معماري طبقه سوم ،به ناچار،كاركاوش در فضاهاي طبقه دوم آن به روش ارگانيك آغاز شد. در اين طبقه سه فضا ،يكي در وسط به شكل مربع مستطيل و دو ديگر به شكل تقريباً نيمدايره در دو طرف آن وجود دارد . حفاري طبقه دوم تا روي كفي از جنس ملاط گچ كه در نتيجه پر شدن طبقه اول با لاشه سنگ وملاط گچ صورت پذيرفته است ، منحصر گرديد .







در ادامه كار ،در ضلع غربي حصار يا ديوار خارجي قلعه سه فضا ي ديگرکه به صورت پلكاني بنا شده اند كاوش و كشف گرديد. با كمي بررسي و دقت بیشتر، قرينه ساختار هاي اخير در ضلع شرقي قلعه نيز شناسايي شد كه البته كاوش آنها به فصل بعد موكول گرديد. هر چند به دليل تخريبات طبيعي در سطح اين فضاهاي مربع مستطيل شكل،نشانه اي از كف سازي مشاهده نگرديد اما احتمالاً از آنها، در نتيجه پرکردن با خاك درآخرین مرحله از ساخت وساز وگسترش قلعه، به عنوان تراسهايي پلكاني شكل استفاده شده است .

در ادامه كاوش سه فضاي ياد شده مشخص گرديد كه ديواره هاي محدود كننده آنها داراي ملات اندود گچ است و در بخشهايي ، اندود آنها بر روي كف و بستر طبيعي قلعه كه از جنس صخره مي باشد امتداد مي يابد.اين نوع معماري، با كمي احتياط ، ذهن را به سمت فضاهايي در ارتباط با نگهداري ، انتقال آب و احياناً پرستشگاه ايزد بانوي آب ،آناهيتا ، هدايت ميكندكه البته اثبات آن نياز به كاوش هاي بيشتر خصوصاً درطبقه اول قلعه و دست يابي به شواهد متقن در ارتباط با سيستم آبرساني دارد.

از اندود دیوارها و کف مجموعه سا ختارهای قلعه نمونه برداری گردید تا ضمن شناخت ترکیبات آن وساخت ملاتی مناسب جهت مرمت بنا،از نوع کاربرد خصوصاً فضاهای پلکانی شکل مطلع شد. این اندودها چنانكه در نتيجه مطالعات آزمايشگاهي و آناليز كمي كيفي مواد تشکیل دهنده، از نوع ضد آب باشند، امكان انتساب فضاهای مرتبط با آن به حوض و محل ذخیره آب فراهم می آید.

با کشف عناصر معماري ،شامل ديوارهاي جدا كننده ، طاق و قوس ، پنجره ، طاقچه ، وروديها، وفضاهای پلكاني، مستند سازی آنها در محل با الصاق شماره هاي لوكوس یا ساختار وشناسه هاي عمق و لايه انجام و سپس اطلاعات کامل و شناسنامه هر يك از عناصِر پس از برداشت هاي فني ، مرقوم شد و در اين گزارش منضم به معرفی منطقه مورد پژوهش شامل موقعیت جغرافیایی، تاریخچه مازندران و سوادکوه ، وجه تسمیه ،مجمل تاریخ ساسانی، مازندران در زمان ساسانیان ، دین در دوره ساسانی ، شیوه معماری ساسانی، مبحث مقایسه، معرفی و شرح سفال ، مبحث احتمال کاربری بنا از دیدگاه مذهبی، فرمهای مختلف مستند سازی عناصر معماری ، لایه نگاری، پلانها ،نما و برشهای مختلف،سه بعدی اثر،طرح های فنی وعکس از سفالینه ها و تصاویرمعماری ارائه گردید. با این اقدامات ، زمینه و مقدمات تهیه طرح مرمت بنا ، آنالیز کمی و کیفی مصالح شامل شناسایی ترکیبات اندود وملات و نیز آبرسانی جهت اقدامات مرمتی فراهم آمدکه بخشهایی از آن در حال انجام است.

[Sara12]

•نام استان : مازندران •نام مکان : تالاب عباس آباد - بهشهر •نوع : تاريخي ، تفريحي •دوره تاريخی : دوره شاه عباس •معرفی : اين درياچه در ارتفاع 400 متري از سطح دريا در جنوب شرقي بهشهر ميان جنگل قرار گرفته است و به دليل ساخت و سازهايي كه شاه عباس در اطراف آن انجام داد، به نام عباس آباد معروف گشته است. وسعت آن حدود 10 هكتار و عمق آن نزديك به ده متر است.
امكانات و تسهيلات تفريحي ، گردشگري ، حمل و نقل ، اسكان و ... : اين درياچه به دليل دسترسي مناسب سواره، محوطه اتراق، آثار باستاني، شيريني، آب و هواي مناسب، قابليت هاي توريستي فراوان دارد. در فصلهاي سال تورهاي زيادي براي بازديد و استفاده از طبيعت زيباي اين منطقه ديدن ميكنند . و مكانهاي زيباي براي اسكان و پذيرائي مسافران بنا شده است .

بنای میان آب : این بنا که با مصالح آجر و ساروج در میانه آب واقع شده در اصل پایه ای برای کاخی* بوده که اکنون اثری از آن موجود نیست. شاه عباس دوم پس از گردش و شکار به اشرف رفت و در عباس آباد هم توقف کرد. گمشتگن در دور و اطراف دریاچه دایره وار با بهترین وجهی* چوب بندی و نرده کردند و آن حدود را نیز به بهترین وجهی* زینت دادند و بر کنار دریاچه ای که از آب زلال سرشار بود، چراغهایی* چیده و از فروغ و روشنایی* آن بر صفای آب افزودند. شاه به جزیره (ساختمان وسط استخر )* رفت و در تالار نیای خود به بزم و شادمانی* نشست این کاخ با پل چوبی* معلقی* به صفه سازی شمالی* متصل می شده است •امکانات و تسهيلات تفريحی، گردشگری، حمل و نقل، اسکان و ... : •آب و هوا : آب و هوايي معتدل و بسيار لطيف دارد •آدرس : مازندران – بهشهر – منطقه توريستي و ديدني عباس اياد •فاصله تا مرکز : 45 كيلومتر
•راه ارتباطی : جاه زيبا و مناظر ديدني پوشيده از درختان سرسبز كه مسافران را به اين مكان سوق ميدهد