تلمود

[armin khatar]

ربى يهودا كارش را با طبقه‏بندى هَلاخا به شش طبقه كلى به نام «بخش‏هاى شش‏گانه ميشنا» آغاز مى‏كند كه هر طبقه به گروهى از موضوع‏هاى مربوط اختصاص دارد. در تعدادى از اين سِدِرها(3) (بخش‏ها) هم‏جنسى(4) بين موضوع‏ها زياد است، در حالى كه در بعضى ديگر، موضوع‏ها با وجود تفاوت‏هاى جزئى و سطحى باهم، گنجانده شده‏اند تا تمام طيف‏هاى مربوط به موضوع پوشش داده شود. اين بخش‏ها به كتاب‏هاى كوچك‏ترى تقسيم شده‏اند كه موضوع‏هاى محدودترى را دربرمى‏گيرند؛ مانند «بركت‏ها»، «شَبّات» و جز آن. هر كتابى از اين نوع، مَسِخِت(5) (رساله) ناميده مى‏شود كه ظاهراً از واژه مَسِخا(6) گرفته شده است. اين رساله‏ها به فصل‏هايى و فصل‏ها به قسمت‏هايى معروف به ميشنايوت (جمع ميشنا) تقسيم شده‏اند كه هر قسمت دربردارنده هَلاخاهاى خاص يا چند هَلاخاى مربوط به هم مى‏باشد.
ظاهراً كار فراگير طبقه‏بندى مدتى طول كشيد و دستاورد عمده يهودا، تلخيص شريعت شفاهى و قرار دادن آن در چارچوبى كاملاً مدوّن و هرچه محدودتر بود. او از حضور بسيارى از دانشمندان برجسته آن زمان و طلاب تمامى آموزشگاه‏هاى تحصيلى در درس خود بهره گرفت. او كارش را با جمع‏آورى و تقرير موضوع‏هايى كه مقبوليت عام داشتند آغاز كرد. از آن جا كه هدف او تأليف كتابى بود كه بتواند نقش متن اصلى را براى نسل‏هاى آينده ايفا كند، تلاش براى عبارت‏پردازى دقيق، به گونه‏اى كه تمام الفاظ يك عبارت را منتقل كند، امرى حياتى و مهم بود. اين متن مى‏بايست كاملاً خلاصه باشد؛ چون ربى يهودا تصور مى‏كرد كه به اين زودى‏ها روش‏هاى مطالعه متحول نخواهند شد و خود ميشنا بايد به عنوان اساس مطالعات عميق‏تر، به طور شفاهى تعليم داده شود. البته اين تصور كاملاً پذيرفتنى بود. از اين رو هر جمله يا عبارت، در واقع، چكيده‏اى بود كه پس از بحث و تحقيق در حوزه درس او به دست مى‏آمد

[armin khatar]

ربى يهودا تا حد امكان، تلاش كرد تا قواعدى را ايجاد كند كه در بسيارى از زمينه‏ها منعكس‏كننده اتفاق‏نظر همه باشد. اگر در جايى بر اين باور بود كه مقصود اصلى هَلاخايى را بيان مى‏كند، منبع را ذكر نمى‏كرد و بدون اين كه از مؤلف يا مقرّر آن نام ببرد، با نوشتن سِتام ميشنا(8) (ميشناى بى‏پيرايه) آن را مشخص مى‏كرد. بيشتر ميشناها دربردارنده اين نوع تقريرها بودند؛ با اين حال، در بسيارى از موارد، دانشمندان موفق نمى‏شدند كه در تعيين مراد آنها به نتيجه قطعى دست يابند. سپس ربى يهودا روش‏هاى اصلى‏اى را كه در تبيين و توضيح ميشنا به كار رفته بود، با نام بردن از مهم‏ترين ترويج‏كنندگان آنها، مشخص كرد. ربى‏يهودا گاهى سياهه‏اى از ديدگاه‏هاى گوناگون و متعارض را ارائه كرده و گاهى نيز سبكى را به عنوان سبك مبنا، بدون نام و نشان، مطرح نموده و در عين حال، شرايط و ديدگاه‏هاى حكيمان ديگر را به آن اضافه كرده است. [اين روند ]بدون اين‏كه از وجود اتفاق‏نظر قابل ملاحظه‏اى درباره مجادلات تاريخى‏اى كه سرانجام حل شده‏اند سخنى به ميان آورد، ادامه مى‏يابد و هرچه به عصر خود ربى يهودا نزديك تر مى‏شويم، نزاع‏ها در ميشنا فزونى مى‏يابد. ميشنا مجموعه‏اى عظيم از موضوع‏هايى است كه به ديدگاه‏هاى حكيمانِ نسلى مربوط مى‏شود كه درست پيش از نسل ربى يهودا مى‏زيستند. اما گاهى ضبط مفصلِ نزاع‏هاى علمى نسل خود او و ديدگاه‏هاى شخصى‏اش به عنوان ديدگاه‏هاى فردى در مقابل اجماع نيز در آن يافت مى‏شود.

[armin khatar]

بنابر آنچه در منابع آمده است، ربى يهودا فقط تدوين‏گر ميشنا نبود، بلكه در عمل نيز در گفت‏وگوهاى علمى با معاصرانش، از آن سود مى‏جست. او گاهى ديدگاه خود را درباره موضوع‏هايى خاص تغيير داده، در پى آن، اصلاحاتى را بر روى ميشنايوت انجام مى‏داد. گاهى نيز چون حكمى از پيش پذيرفته شده بود، قادر نبود كه تقريرها يا نظرهاى تازه‏اش را در اين كتاب وارد كند. از اين‏رو، برخى از افزوده‏هايش با نظرهاى پيشين او در تناقض است. به همين نحو، گاه تقريرى جديد، ميشنايوت پيشين را غيرضرورى ونامربوط مى‏ساخت، ولى از آن‏جا كه قاعده اين بود كه «يك ميشنا از جاى خود حركت‏نمى‏كند»، هردو اظهارنظرباقى مانده‏اند.

[armin khatar]

اين وقايع هم‏شكل بودن و ثبات ميشنا را در دوران حيات ربى يهودا تأييد مى‏كنند. پس از مرگ او تنها اصلاحات ضرورى انجام شد و طرح ربى يهودا اساساً بدون تغيير باقى ماند. او موفق شد ميشنا را تكميل كند و به آن شكل داده، هويتى منسجم و پايدار ببخشد، و با اين كار باعث حسن ختام دوره تَنّائيم گردد. بدين‏ترتيب، نسل‏هاى آينده از رنج مطالعه تعداد زيادى هَلاخا از ميان صدهامنبع مختلف، براى يادگيرى شريعت شفاهى رهايى يافتند؛ اثرى ساخته و پرداخته به عنوان منبعى براى هرگونه مطالعات جديد، در دسترس بود. هنوز دليل روشنى وجود ندارد كه نشان دهد آيا ميشنا، چنان‏كه يكى از مكاتب فكرى معتقد است، به صورت مكتوب ضبط شده و در سطح وسيع توزيع گرديده است، يا بنا به ديدگاه بسيارى ديگر، به طور شفاهى تقرير شده است. به هر شكل، اكنون ميشنا اثرى كامل و مقدس بود كه پس از كتاب مقدس، در رتبه دوم قرار داشت.