دیوان اشعار حافظ ( رباعیات )

[sorna]

ای دل به کوی عشق گذاری نمی‌کنی

اسباب جمع داری و کاری نمی‌کنی


چوگان حکم در کف و گویی نمی‌زنی

باز ظفر به دست و شکاری نمی‌کنی


این خون که موج می‌زند اندر جگر تو را

در کار رنگ و بوی نگاری نمی‌کنی


مشکین از آن نشد دم خلقت که چون صبا

بر خاک کوی دوست گذاری نمی‌کنی


ترسم کز این چمن نبری آستین گل

کز گلشنش تحمل خاری نمی‌کنی


در آستین جان تو صد نافه مدرج است

وان را فدای طره یاری نمی‌کنی


ساغر لطیف و دلکش و می افکنی به خاک

و اندیشه از بلای خماری نمی‌کنی


حافظ برو که بندگی پادشاه وقت

گر جمله می‌کنند تو باری نمی‌کنی

[sorna]

سحرگه ره روی در سرزمینی

همی‌گفت این معما با قرینی


که ای صوفی شراب آن گه شود صاف

که در شیشه برآرد اربعینی


خدا زان خرقه بیزار است صد بار

که صد بت باشدش در آستینی


مروت گر چه نامی بی‌نشان است

نیازی عرضه کن بر نازنینی


ثوابت باشد ای دارای خرمن

اگر رحمی کنی بر خوشه چینی


نمی‌بینم نشاط عیش در کس

نه درمان دلی نه درد دینی


درون‌ها تیره شد باشد که از غیب

چراغی برکند خلوت نشینی


گر انگشت سلیمانی نباشد

چه خاصیت دهد نقش نگینی


اگر چه رسم خوبان تندخوییست

چه باشد گر بسازد با غمینی


ره میخانه بنما تا بپرسم

مآل خویش را از پیش بینی


نه حافظ را حضور درس خلوت

نه دانشمند را علم الیقینی

[sorna]

تو مگر بر لب آبی به هوس بنشینی

ور نه هر فتنه که بینی همه از خود بینی


به خدایی که تویی بنده بگزیده او

که بر این چاکر دیرینه کسی نگزینی


گر امانت به سلامت ببرم باکی نیست

بی دلی سهل بود گر نبود بی‌دینی


ادب و شرم تو را خسرو مه رویان کرد

آفرین بر تو که شایسته صد چندینی


عجب از لطف تو ای گل که نشستی با خار

ظاهرا مصلحت وقت در آن می‌بینی


صبر بر جور رقیبت چه کنم گر نکنم

عاشقان را نبود چاره بجز مسکینی


باد صبحی به هوایت ز گلستان برخاست

که تو خوشتر ز گل و تازه‌تر از نسرینی


شیشه بازی سرشکم نگری از چپ و راست

گر بر این منظر بینش نفسی بنشینی


سخنی بی‌غرض از بنده مخلص بشنو

ای که منظور بزرگان حقیقت بینی


نازنینی چو تو پاکیزه دل و پاک نهاد

بهتر آن است که با مردم بد ننشینی


سیل این اشک روان صبر و دل حافظ برد

بلغ الطاقه یا مقله عینی بینی


تو بدین نازکی و سرکشی ای شمع چگل

لایق بندگی خواجه جلال الدینی

[sorna]

ساقیا سایه ابر است و بهار و لب جوی

من نگویم چه کن ار اهل دلی خود تو بگوی


بوی یک رنگی از این نقش نمی‌آید خیز

دلق آلوده صوفی به می ناب بشوی


سفله طبع است جهان بر کرمش تکیه مکن

ای جهان دیده ثبات قدم از سفله مجوی


دو نصیحت کنمت بشنو و صد گنج ببر

از در عیش درآ و به ره عیب مپوی


شکر آن را که دگربار رسیدی به بهار

بیخ نیکی بنشان و ره تحقیق بجوی


روی جانان طلبی آینه را قابل ساز

ور نه هرگز گل و نسرین ندمد ز آهن و روی


گوش بگشای که بلبل به فغان می‌گوید

خواجه تقصیر مفرما گل توفیق ببوی


گفتی از حافظ ما بوی ریا می‌آید

آفرین بر نفست باد که خوش بردی بوی

[sorna]

بلبل ز شاخ سرو به گلبانگ پهلوی

می‌خواند دوش درس مقامات معنوی


یعنی بیا که آتش موسی نمود گل

تا از درخت نکته توحید بشنوی


مرغان باغ قافیه سنجند و بذله گوی

تا خواجه می خورد به غزل‌های پهلوی


جمشید جز حکایت جام از جهان نبرد

زنهار دل مبند بر اسباب دنیوی


این قصه عجب شنو از بخت واژگون

ما را بکشت یار به انفاس عیسوی


خوش وقت بوریا و گدایی و خواب امن

کاین عیش نیست درخور اورنگ خسروی


چشمت به غمزه خانه مردم خراب کرد

مخموریت مباد که خوش مست می‌روی


دهقان سالخورده چه خوش گفت با پسر

کای نور چشم من بجز از کشته ندروی


ساقی مگر وظیفه حافظ زیاده داد

کاشفته گشت طره دستار مولوی

[sorna]

ای بی‌خبر بکوش که صاحب خبر شوی

تا راهرو نباشی کی راهبر شوی


در مکتب حقایق پیش ادیب عشق

هان ای پسر بکوش که روزی پدر شوی


دست از مس وجود چو مردان ره بشوی

تا کیمیای عشق بیابی و زر شوی


خواب و خورت ز مرتبه خویش دور کرد

آن گه رسی به خویش که بی خواب و خور شوی


گر نور عشق حق به دل و جانت اوفتد

بالله کز آفتاب فلک خوبتر شوی


یک دم غریق بحر خدا شو گمان مبر

کز آب هفت بحر به یک موی تر شوی


از پای تا سرت همه نور خدا شود

در راه ذوالجلال چو بی پا و سر شوی


وجه خدا اگر شودت منظر نظر

زین پس شکی نماند که صاحب نظر شوی


بنیاد هستی تو چو زیر و زبر شود

در دل مدار هیچ که زیر و زبر شوی


گر در سرت هوای وصال است حافظا

باید که خاک درگه اهل هنر شوی

[sorna]

سحرم هاتف میخانه به دولتخواهی

گفت بازآی که دیرینه این درگاهی


همچو جم جرعه ما کش که ز سر دو جهان

پرتو جام جهان بین دهدت آگاهی


بر در میکده رندان قلندر باشند

که ستانند و دهند افسر شاهنشاهی


خشت زیر سر و بر تارک هفت اختر پای

دست قدرت نگر و منصب صاحب جاهی


سر ما و در میخانه که طرف بامش

به فلک بر شد و دیوار بدین کوتاهی


قطع این مرحله بی همرهی خضر مکن

ظلمات است بترس از خطر گمراهی


اگرت سلطنت فقر ببخشند ای دل

کمترین ملک تو از ماه بود تا ماهی


تو دم فقر ندانی زدن از دست مده

مسند خواجگی و مجلس تورانشاهی


حافظ خام طمع شرمی از این قصه بدار

عملت چیست که فردوس برین می‌خواهی

[sorna]

ای در رخ تو پیدا انوار پادشاهی

در فکرت تو پنهان صد حکمت الهی


کلک تو بارک الله بر ملک و دین گشاده

صد چشمه آب حیوان از قطره سیاهی


بر اهرمن نتابد انوار اسم اعظم

ملک آن توست و خاتم فرمای هر چه خواهی


در حکمت سلیمان هر کس که شک نماید

بر عقل و دانش او خندند مرغ و ماهی


باز ار چه گاه گاهی بر سر نهد کلاهی

مرغان قاف دانند آیین پادشاهی


تیغی که آسمانش از فیض خود دهد آب

تنها جهان بگیرد بی منت سپاهی


کلک تو خوش نویسد در شان یار و اغیار

تعویذ جان فزایی افسون عمر کاهی


ای عنصر تو مخلوق از کیمیای عزت

و ای دولت تو ایمن از وصمت تباهی


ساقی بیار آبی از چشمه خرابات

تا خرقه‌ها بشوییم از عجب خانقاهی


عمریست پادشاها کز می تهیست جامم

اینک ز بنده دعوی و از محتسب گواهی


گر پرتوی ز تیغت بر کان و معدن افتد

یاقوت سرخ رو را بخشند رنگ کاهی


دانم دلت ببخشد بر عجز شب نشینان

گر حال بنده پرسی از باد صبحگاهی


جایی که برق عصیان بر آدم صفی زد

ما را چگونه زیبد دعوی بی‌گناهی


حافظ چو پادشاهت گه گاه می‌برد نام

رنجش ز بخت منما بازآ به عذرخواهی

[sorna]

در همه دیر مغان نیست چو من شیدایی

خرقه جایی گرو باده و دفتر جایی


دل که آیینه شاهیست غباری دارد

از خدا می‌طلبم صحبت روشن رایی


کرده‌ام توبه به دست صنم باده فروش

که دگر می نخورم بی رخ بزم آرایی


نرگس ار لاف زد از شیوه چشم تو مرنج

نروند اهل نظر از پی نابینایی


شرح این قصه مگر شمع برآرد به زبان

ور نه پروانه ندارد به سخن پروایی


جوی‌ها بسته‌ام از دیده به دامان که مگر

در کنارم بنشانند سهی بالایی


کشتی باده بیاور که مرا بی رخ دوست

گشت هر گوشه چشم از غم دل دریایی


سخن غیر مگو با من معشوقه پرست

کز وی و جام می‌ام نیست به کس پروایی


این حدیثم چه خوش آمد که سحرگه می‌گفت

بر در میکده‌ای با دف و نی ترسایی


گر مسلمانی از این است که حافظ دارد

آه اگر از پی امروز بود فردایی

[sorna]

به چشم کرده‌ام ابروی ماه سیمایی

خیال سبزخطی نقش بسته‌ام جایی


امید هست که منشور عشقبازی من

از آن کمانچه ابرو رسد به طغرایی


سرم ز دست بشد چشم از انتظار بسوخت

در آرزوی سر و چشم مجلس آرایی


مکدر است دل آتش به خرقه خواهم زد

بیا ببین که که را می‌کند تماشایی


به روز واقعه تابوت ما ز سرو کنید

که می‌رویم به داغ بلندبالایی


زمام دل به کسی داده‌ام من درویش

که نیستش به کس از تاج و تخت پروایی


در آن مقام که خوبان ز غمزه تیغ زنند

عجب مدار سری اوفتاده در پایی


مرا که از رخ او ماه در شبستان است

کجا بود به فروغ ستاره پروایی


فراق و وصل چه باشد رضای دوست طلب

که حیف باشد از او غیر او تمنایی


درر ز شوق برآرند ماهیان به نثار

اگر سفینه حافظ رسد به دریایی