نام‌های گوناگون

[armin khatar]

شهر اصفهان از روزگاران کهن تا کنون به نامهای: آپادانا، آصف‌هان، اسباهان، اسبهان، اسپاتنا، اسپادنا، اسپاهان، آسپدان، اسپدانه، اسپهان، اسپینر، اسفاهان، اسفهان، اصباهان، اصبهان، اصپدانه، اصفاهان، اصفهان، اصفهانک، انزان، بسفاهان، پارتاک، پارک، پاری، پاریتاکن، پرتیکان، جی، دارالیهودی، رشورجی، سپاهان، سپانه، شهرستان، صفاهان، صفاهون، گابا، گابیان، گابیه، گبی، گی، نصف جهان و یهودیه سرشناس بوده‌است.

[armin khatar]

تغییر نام پس از اسلام

بیشتر نویسندگان بر این باورند که چون این ناحیه پیش از اسلام، به ویژه در دوران ساسانیان، مرکز گردآمدن سپاه بود و سپاهیان مناطق جنوبی ایران، مانند : کرمان، فارس، خوزستان، سیستان و... در این ناحیه گرد آمده و به سوی محل نبرد حرکت می‌کردند، آنجا را «اسپهان» گفته، سپس عربی شده و به صورت «اصفهان» درآمده‌است.

[armin khatar]

نام‌های دیگر
این شهر دارای واژگان کهنتری است که با نام کنونی آن، هیچ گونه پیوندی ندارد، مانند :انزان، گابیان، گابیه، جی، گبی، گی، گابا.

[armin khatar]

تاریخچه‌ای کلی از اسپهان
بنای اصفهان رابه طهمورث، سومین پادشاه ازسلسله پیشدادیان نسبت داده‌اند . اصفهان در تاریخ قدیم به نام (گی) در پارس علیا معرفی گردیده، این شهر محل تقاطع راههای عمده و اقامتگاه سلطنتی پادشاهان هخامنشی بوده‌است . استرابون جغرافی دان یونانی در ۲۰۰۰ سال قبل، از اصفهان به عنوان مرکز کشور ایران نام برد . مسلمانان این شهر را (جی) و در طول تاریخ به نامهای اسپاهان یا شهر سواران و همچنین صفاهان و صفاهون گفته شده . ورود اسلام و گسترش آن و تأثیر عمیق فرهنگ اسلامی در زیر بنای ساخت شهر اصفهان و وجود هنرمندان ایرانی باعث گردید تا یکی از زیباترین شهرهای مذهبی جهان که در آن نمودهای فرهنگی با ارزش از جمله مساجد و مناره‌ها و مدارس علمیه بود شکل بگیرد .
در دوره دیالمه، صاحب بن عباد که مردی کریم و فاضل بود، اصفهان را به مرکز علم و ادب و هنر تبدیل کرد و فضلا و دانشمندان را به آنجا کشاند . درهمین زمان بود که باروئی با ۲۱ هزار گام در دور اصفهان ساخته شد . در دوران سلجوقیان، آبادانی اصفهان با ساخت مساجد، کوشک‌ها، باغستانها و عمارت‌های با شکوه رونق گرفت و مرکزیت یافت . با حمله مغول صدمات بسیاری به این شهر وارد شد . و از رونق و حشمت آن کاسته گردید .
از سال ۱۰۰۰ تا ۱۰۰۶ هـ .ق که شاه عباس اصفهان را به پایتختی خود انتخاب نمود و در آنجا مستقر شد، ساخت قصرها، مساجد و پل‌ها شروع گردید . شاردن در قرن یازده هجری اصفهان را با لندن مقایسه می‌کند و می‌نویسد، اصفهان بالغ بر یک میلیون و یکصد هزار نفر جمعیت دارد و طول باروها و دیوارهای شهر بیست هزار پا است، زیبایی شهر اصفهان را بیشتر از کاخهای عالی، خانه‌های مجلل و فرح انگیز و کاروانسراهای وسیع گزارش می‌کند که اصفهان دارای ۱۳۷ قصر سلطنتی و چهل محله می‌باشد .سایر شاهان صفوی ادامه دهنده کارهای شاه عباس بودند . تا حمله افاغنه، آرامش و آسایش خاصی در این شهر حکم فرما بود . در دوران زندیه و قاجاریه، انتقال پایتخت از اصفهان به شیراز و تهران و بی توجهی شاهان قاجار به عمران و آبادی اصفهان، مجدداً، از اعتبار و ارزش آن کاسته‌است .