جغرافياي طبيعي
استان خراسان با مساحتی معادل 313335 کیلومتر مربع ، وسیعترین استان کشور است . این استان از شمال و شمال شرقی به جمهوری ترکمنستان ، از شرق به کشور افغانستان و از جنوب به استان سیستان و بلوچستان ، از غرب و شمال غربی به استان های یزد، اصفهان ، سمنان و گلستان محدود میشود . استان خراسان بین عرض جغرافیایی 30 درجه و 21 دقیقه تا 38 درجه و 17 دقیقه و طول جغرافیایی 55 درجه و 28 دقیقه تا 61 درجه و 20 دقیقه قرار گرفته است .
بر اساس اخرین تقسیمات کشوری ، استان خراسان دارای 23 شهرستان ، 54 شهر ، 74 بخش ، 222 دهستان و 7996 ابادی دارای سکنه است . شهرستانهای استان عبارتنداز :اسفراین ، برداسکن ، تایباد ، تربت حیدریه ، چناران ، خواف ، درگز ، سبزوار ، سرخس ، شیروان ، فردوس ، فریمان ، قوچان ، کاشمر ، گناباد ، مشهد ، نهبندان و نیشابور .
استان خراسان از نظر موقعیت طبیعی به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم بندی میشود . قسمت شمالی کوهستانی است که در دره ها و نواحی پست آن ، دشتهای حاصلخیزی وجود دارد . قسمت جنوبی از دشتهای پست و وسیع با تپه های کم ارتفاع تشکیل شده است . بلندترین نقطه استان خراسان کوه بینالود با ارتفاع 3211 متر از سطح دریا است . و پست ترین نقطه آن شمال سرخس در حاشیه مرز ایران و ترکمنستان با ارتفاع 300 متر از سطح دریا میباشد . از مهمترین ارتفاعات استان خراسان میتوان به کوههای هزار مسجد و کپه داغ در شمال و رشته ارتفاعات آلاداغ و بینالود در جنوب استان اشاره کرد . استان خراسان به لحاظ اقلیمی در ناحیه معتدل شمالی قرار گرفته است و دارای اب و هوای متنوعی میباشد . متوسط درجه حرارت هوای استان خراسان بین 6/13 و 17 درجه سلسیوس و متوسط بارندگی آن 218 میلیمتر است .
جمعيت و اهميت آن
خراسان از گدشته هاي دور يكي از مراكز پر اهميت و بزرگ جمعيتي ايران زمين محسوب مي شده است و شهرهاي بزرگ آن چون : نسا ، ابيورد ، نيشابور ، بيهق ، اسفراين و… شهرتي گسترده داشته اند .با نگاهي به تاريخ اين سرزمين پهناور پي مي بريم كه در گذشته شهرها ي مرو ، سمرقند، بخارا ، هرات ، بلخ وباميان نيز در قلمرو آن واقع بوده كه متاسفانه در طول تاريخ از آن جدا شده اند . همچنين حوادث ناگوار ودلخراشي چون حمله مغولان ، تيموريان ، ازبكها و تاتارها ، جمعيت آن را دستخوش نوسانات زيادي كرده است ، چنانكه گاه به كلي نواحي پر جمعيت و آباد آن ، جمعيت خود را از دست داده است ، ولي بنا به موقعيت خاص خود دوباره به مركز بزرگ جمعيتي تبديل شده است و همچنان پر آوازه به حيات خود ادامه داده است .
سير تكويني جمعيت براي تمامي شهرها ي خراسان يكسان نبوده است زيرا مراكز بزرگ جمعيتي چون نيشابور و سبزوار با تمام فراز و نشيبهايي كه در طول تاريخ داشته اند ، موقعيت جمعيتي خود را همواره حفظ كرده اند در حالي كه برخي شهرهاي بزرگ نظير سرخس و اسفراين كه از قدمت تاريخي برخوردارند ، نتوانسته اند موقعيت گذشته خود را حفظ كنند .
ساير شهرهاي كهنسال خراسان نيز داراي موقعيت جمعيتي خوبي بوده اند ، از جمله قوچان –كه در طول تاريخ بارها تغيير محل داده – و درگز كه در گذشته داراي موقعيت تجار ي مهم و جمعيت فراواني بوده ودر سال 1290 هجري قمري حدود 18 هزار نفر جمعيت داشته است .
بيرجند نيز در سال 1287 هجري قمري حدود 15 هزار نفر جمعيت داشته و شهر مشهد در سال 1031 هجري قمري حدود يكصد هزار نفر را در خود جاي داده بوده است كه به سبب موقعيت زيارتي –سياحتي خود به سرعت بر جمعيت آن افزوده شده است به طوري كه در سرشماري سال 1375 پس از تهران بزرگ ، دومين مقام جمعيتي كشور را به خود اختصاص داده است .
كليات جمعيت استان و نسبتهاي آن در آخرين سرشماري
سرشمار ي نفوس و مسكن سال 1375 جمعيت استان خراسان 6047169تن اعلام شد كه از تركيب 3036996مرد و3010173زن و در مجموع 1281864خانواده تشكيل شده است . بعد خانوار در اين استان 7/4 نفر ونسبت جنسي جمعيت آن 6/100 نفر مرد در برابر زن بوده است .
تعداد شهرنشينان 3434926 نفر و ساكنان روستاها 2612253نفر بوده اند . 2/37 %اين جمعيت در شهرستان مشهد ، 8/18 % در شهرستانهاي شمالي ، 5/32 % در شهرستانهاي مركزي و تنها 5/11 % در شهرستانهاي جنوبي – كه بيش از نيمي از وسعت استان را در بر گرفته –سكني گزيده اند .
همچنين 9/80 % جمعيت استان راجمعيت 6سال به بالا تشكيل داده اند كه اين نسبت در نقاط شهر ي3/88 % و در نقاط روستايي 8/70 % بوده است
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)