خرداد 1390 خورشیدی برابر با 25جمادي الثاني 1432 هجری و 29مي 2011 میلادی
رویدادهای مهم این روز در تقویم خورشیدی 8خرداد 1390
درگذشت حبيب الله كسمائي(1381-1309)
فيلمنامه نويس سينماي ايران
آغاز انتشار روزنامه "صور اسرافيل" در دوران مشروطه (1286 ش)
اولين شماره نامه هفتگي صوراسرافيل چند ماه پس از پذيرش مشروطيت ايران در هشتم (يا يازدهم) خرداد 1286 از چاپ خارج شد و به دست مردم رسيد. اين روزنامه با پيشنهاد و كوشش ميرزاجهانگيرخان شيرازي معروف به صور اسرافيل و علي اكبر دهخدا اداره و منتشر ميشد. جهانگيرخان اين روزنامه را با هدف تكميل معني مشروطيت و حمايتِ مجلس شوراي ملي و كمك به روستائيان، ضعفا، فقرا و مظلومين انتشار ميداد. در آغاز، صوراسرافيل هفتهاي يكبار منتشر ميشد. تا آن وقت، ادبيات و انشاء ايراني عموماً و روزنامهها، خصوصاً به طرز نگارش قديم، سراسر الفاظ مسجَّع، پرتكلف و بيحقيقت و بدون معني و خالي از سود و اثر بود. اين روزنامه در تغيير نگارش تأثير فراواني داشت. روزنامه صوراسرافيل در طول انتشار خود دچار مشكلاتي شد. چندين بار نويسنده آن را تكفير كردند و چند بار بساط روزنامهنويسي آن را در هم پيچيدند. اين روزنامه سرانجام پس از 32 شماره انتشار و در پي به توپ بستن مجلس توسط محمد علي شاه قاجار و پس از قتل ميرزا جهانگيرخان، مدتي تعطيل شد تا اينكه دهخدا آن را چند شماره در اروپا منتشر كرد و پس از مدتي براي هميشه تعطيل شد.
تصويب قانون تأسيس دانشگاه تهران توسط مجلس شوراي ملي (1313 ش)
به موجب قانون تأسيس دانشگاه، مصوَّب هشتم خرداد سال 1313 ش، در اين تاريخ، از مدارس عالي آن زمان از قبيل دارالمعلّمين عالي، مدرسه حقوق و علوم سياسي و مدرسه عالي طبّ، دانشگاه تهران تشكيل شد و اجزاء مختلف آن به سرعت ايجاد گرديد. تا قبل از آن، در نقاط مختلف كشور، مدارس قديمهاي وجود داشت كه در آنها، علوم اسلامي و بسياري از مباحث مربوط به علوم عقلي و نقلي تدريس ميشد. مجموعه اين مدارس و ايجاد مدارس عالي ديگر نظير دارالفنون و دارالمعلّمين و همچنين لزوم وحدت و تمركز در اداره اين مدرسههاي عالي سبب شد كه وزارت فرهنگ به روش جديد طرح دانشگاهي را تدوين نمايد. اين لايحه به مجلس شوراي ملي ارسال و در هشتم خرداد 1313 به تصويب رسيد. سرانجام در تاريخ پانزدهم بهمن 1313 ش، سنگ بناي دانشگاه تهران نيز گذاشته شد و پس از مدتي به پذيرش دانشجو اقدام نمود.
آغاز به كار مجتمع مس سرچشمه (1361)
رحلت عالم امامي و فقيه اصولي آيت اللَّه "مير سيد علي فاني اصفهاني" (1368 ش)
رویدادهای مهم این روز در تقویم هجری 25 جمادي الثاني 1432آيتاللَّه مير سيدعلي فاني اصفهاني در سال 1294 ش (1333 ق) در اصفهان به دنيا آمد. وي از نه سالگي به تحصيل مقدمات علوم اسلامي روي آورد و پس از طي مقدمات و سطوح، در محضر حضرات آيات: سيد محمد نجف آبادي و ميرسيدعلي نجف آبادي به درجات بالاي علمي دست يافت. آيتاللَّه فاني، پس از نيل به درجه اجتهاد، از اصفهان راهي نجف اشرف شد و در مدت اقامت سي ساله در آن شهر به تدريس فقه و اصول، تفسير، كلام و اخلاق و... مشغول شد. ايشان در سال 1352 ش به ايران مراجعت نمود و در قم به تدريس خارج فقه و اصول پرداخت. آثار باقي مانده از آيتاللَّه فاني اصفهاني، متجاوز از هشتاد جلد كتاب ميباشد كه عموماً در علوم اسلامي همچون فقه، اصول، كلام، فلسفه و تفسير نگاشته شده است. دستور حج و عمره، فوايد رجاليه، اربعين حديث و تفسير سوره فاتحه و... از جمله آثار ايشان است. اين عالم امامي و فقيه اصولي سرانجام در هشتم خرداد 1368 در 74 سالگي درگذشت.
تصرف بغداد توسط "شاه اسماعيل اول" بدون جنگ و درگيري(914 ق)
![]()
اعلام لغو حكم تحريم تنباكو از جانب "ميرزاي بزرگ شيرازي"(1309 ق)
پس از درگذشت شيخ مرتضي انصاري، شاگردان و بزرگان روحانيت شيعه، ميرزاي شيرازي را به عنوان مرجع تقليد شيعيان معرفي نمودند. يكي از بزرگترين قسمتهاي زندگاني وي، مبارزه با استعمار انگليس و واگذاري تنباكو است. ميرزاي شيرازي با ارسال پيام براي ناصرالدين شاه قاجار، وي را از مفاسد امتياز انحصار تنباكو، برحذر نمود. ولي تذكرات ناصحانهي وي تأثيري در شاه نداشت. سرانجام ميرزاي بزرگ براي نجات اسلام و مسلمانان و حفظ مملكت ايران از شرّ دشمنان، فتواي تاريخي خود را در تحريم تنباكو به شرح ذيل صادر نمود: "اليوم، استعمال تنباكو و توتون بأيّ نحو كان در حكم محاربه با امام زمان(عج) است." مردم مسلمان پس از اطلاع از اين فتوا، مغازههاي توتون فروشي را بستند و تمام قليانها را جمع كردند. حكومت وقت با اين حكم شرعي به مبارزه برخاست و سرانجام، همگام با نهضت عمومي مردم، ناصرالدين شاه به ناچار تسليم شد و قرارداد امتياز تنباكو را لغو كرد.
رحلت شيخ الفُقهاءِ و المُجتَهدين، آيت اللَّه العظمي "محمدعلي اراكي" در قم(1415 ق)
آيتاللَّه محمد علي اراكي در سال 1312 قمري در "اراك" ديده به جهان گشود. پدرش از علما و اوتاد عصرخويش و مادرش از سلالهي پاك رسول خدا(ص) بود. وي از سن 20 سالگي و همزمان با تأسيس حوزهي علميهي اراك به مدت 8 سال از محضر آيتاللَّه العظمي حائري كسب فيض نمودو سپس با تأسيس حوزهي علميهي قم از سوي آيتاللَّه العظمي حائري، به قم هجرت كرده و از اصحاب خاص او به شمار آمد. آيتاللَّه اراكي به مدت 35 سال در حوزهي علميهي قم به امر تدريس اشتغال داشت و بسياري از بزرگان حوزه، از محضر درس ايشان مستفيض شدند. وي پس از وفات آيتاللَّه خوانساري در حدود 30 سال، نماز جماعت را در مدرسهي فيضيه اقامه نمود و پس از رحلت آيتاللَّه گلپايگاني(ره) به مرجعيت عاليهي شيعيان نائل آمد. سرانجام اين عالم سترگ و فقيه فرزانه پس از عمري پر بار و پُربركت در سن 103 سالگي در تاريخ 8 آذر 1373 ش بدرود حيات گفت و پس از تشييعي با شكوه، در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(س)، دفن شد.
رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی 29 مي2011
حمله هواپيماهاي جمهوري خواهان اسپانيا به ناو آلماني (1937م)
در 29 مه 1937م در جريان جنگهاي داخلي اسپانيا، هواپيماهاي جمهوري خواهان كه در حال جنگ با سلطنتطلبان بودند يك ناو آلماني را مورد حمله قرار دادند. آلمانها نيز متقابلاً با رزمناو خود، مواضع جمهوريخواهان در بندر آلمريا در جنوب اسپانيا را گلولهباران كردند. بمباران يك ناو آلماني توسط هواپيماهاي جمهوري خواهان اسپانيا، بهانه خوبي بود تا آلمان نازي به حمايت گسترده مالي و تسليحاتي از سلطنت طلبان اسپانيا بپردازد. سرانجام در ماه مارس 1939 م، سلطنت طلبان به رهبري ژنرال فرانكو بر جمهوري خواهان پيروز شدند.
اختراع بالگرد توسط "سيكورِسكي" مبتكر لهستاني (1908م)
29 مه 1908م، هواپيماي جديدي كه سيكورِسْكي، مخترع لهستانيالاصلِ امريكايى اختراع كرده بود باموفقيت به پرواز درآمد، و به اين ترتيب فصل نويني در تاريخ ارتباطات هوايى بشر به وجود آمد. اين وسيله كه "بالگرد" ناميده شد داراي ويژگيهاي متعددي بود از جمله اينكه هم به جلو و هم به عقب ميرفت و هم به طور عمودي مينشست و برميخاست. همچنين بالگرد ميتواند در يك نقطه در فضا بيحركت بماند. بالگرد براي پرواز در مسافتهاي دور به كار نميرود ولي چون به راه انداختن آن آسان است و از پهنه كوچكي از زمين ميتواند برخيزد و بر آن بنشيند، موارد استعمال فراوان پيدا كرده است.
تصرف بندر "قُسطَنطنيّه" پايتخت امپراتوري روم شرقي توسط تركان عثماني (1453م)
بندر قسطنطنيه در سال 330م توسط قُسطَنطين اول يا كُنْسْتانْتين بر روي هفت تپه در كنار تنگه بُسفر بنا شد و دژي تسخيرناپذير بود كه آثار تاريخي، ادبي و هنري ارزشمندي در آن وجود داشت. اين بندر در جنگي كه بين امپراتوري روم شرقي با تركان عثماني روي داد توسط نيروهاي سلطان محمد فاتح، امپراتور عثماني فتح شد. اولين فرماني كه سلطان محمد فاتح پس از تصرف قسطنطنيه صادر كرد تأمين امنيت و آزادي ساكنان اين شهر بود. وي به آباداني و ترميم خرابيهاي قسطنطنيه همت گماشت و سپس مسجدي بنا كرد كه تاكنون باقي است و به نام مسجد سلطان محمد مشهور است. قسطنطنيه پس از اين كه نام اسلامبول گرفت، در 1930م به استانبول تغيير نام يافت. اين شهر تنها قسمت اروپايي كشور تركيه است و سه درصد كل كشور را تشكيل ميدهد و نيز اين شهر مهمترين شهر تركيه ميباشد و در غرب اين كشور واقع است.
تولد "آندره سِلِسيوس" منجم، فيزيكدان و محقق سوئدي (1701م)
آندره سلسيوس، فيزيكدان و دانشمند سوئدي، در 29 مه 1701م متولد گرديد. وي از طبقه بزرگان و نجبا بود اما نه تنها در مسير كسب قدرت و نظاميگري گام برنداشت بلكه به تحقيقات علمي روي آورد و تا مقام استادي دانشگاه پيش رفت. وي همزمان با تدريس به كشورهاي اروپايى از جمله آلمان، فرانسه و ايتاليا سفر نمود و از رصدخانههاي بزرگ آن ديدن كرد. سلسيوس در سال 1733م مجموعهاي از نتايج 316 رَصَد شفق شمالي را كه توسط خود وي و يا ديگران انجام گرفته بود در آلمان منتشر ساخت و به عنوان عضو هيأت علمي فرانسه براي اندازهگيري طول قوس نصف النهار به منطقه لاپْلانْدْ در شمال اروپا سفر نمود. تحقيقات فراوان وي گرچه با ارزش بودند اما ناتمام باقي ماندند. با اين حال اختراع ميزان الحراره يا دماسنج معروف به سلسيوس از جمله نتايج تحقيقات اوست. وي اين دماسنج صد درجهاي را در سال 1742م اختراع نمود. آندره سلسيوس فيزيكدان و محقق برجسته سوئدي سرانجام در 8 اكتبر 1744م در سن 43 سالگي درگذشت.
اختراع ماشين بخار توسط "دني پاپَن" فيزيكدان فرانسوي (1707م)
دني پاپن مخترع فرانسوي در 11 ژانويه 1647م متولد گرديد. وي از نوجواني به امور صنعتي و فني علاقهمند بود و اولين كسي بود كه به فكر استفاده از قوه بخار افتاد. وي ابتدا در سال 1690م ماشيني اختراع كرد كه در آن بر اثر انبساط بخار، انرژي حرارتي به انرژي مكانيكي تبديل و باعث حركت وسيله ميگرديد. با اين حال، اين وسيله، ديگ بخار جداگانهاي نداشت. بعدها پاپن به آزمايش و تكميل اين ماشين بخار پرداخت و در 29 ماه مه 1707م موفق به ساخت ماشين بخاري گرديد كه با انجام تغييرات و تعبيه ديگ بخار جداگانه، آن را عرضه نمود. اختراع پاپن و تجربيات وي باعث شد تا پس از او اتومبيل و كشتي بخار، ساخته شود. دني پاپن كه به او لقب "پدر بخار" دادهاند بعد از 67 سال زندگي در 2 اوت 1714م درگذشت. (ر.ك: 11 ژانويه)
مرگ "هَمْفْري دِيوي" شيميدان و مخترع انگليسي و پدر الكتروشيمي (1829م)
سرهمفْري دِيوي شيميدان معروف انگليسي درهفدهم دسامبر 1778م در انگلستان به دنيا آمد. همفري در نوجواني برنامه خودآموزي شامل الهيات، جغرافيا، هفت زبان و تعدادي موضوعهاي علمي براي خود طرحريزي كرد و به مطالعه فلسفه پرداخت. وي در هفده سالگي به دليل آزمايش گاز نيترواكسيد معروف به گاز خنده، بر روي خود، به شهرت رسيد و در 24 سالگي، با سمت استادي وارد انيستيتوي پادشاهي انگلستان شد. وي همچنين لامپ بيخطري را اختراع كرد كه بر شهرتش افزود. ديوي از آن پس مطالعات عميقي را در شيمي آغاز كرد و توانست آب را به عناصر تشكيل دهندهاش تجزيه كند. اين كار او باعث شد تا جايزه بزرگ آكادمي فرانسه، از آنِ وي شود. او همچنين عناصر سديم، پتاسيم، كلسيم، منيزيم، باريم و استرانسيم را در ضمن تحقيقاتش از ديگر عناصر جدا ساخت. اين امر در آن زمان، در پيشرفت علم شيمي، موفقيتي بزرگ محسوب ميشد. وي نظريهاي مطرح ساخت كه بر اساس آن، هيدروژن، معرِّف و مشخِص اسيدهاست. در سال 1820 به رياست انجمن سلطنتي انتخاب شد. ديوي به دليل كشف شش عنصر مهم شيميايي به پدر الكتروشيمي معروف است. همفري ديوي سرانجام در 29 مه 1829م در 51 سالگي درگذشت.
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)