گنبدسلطانيه، سومين بناي آحري حهان

[sorna]

سلطانيه از نظر تزئينات نيز از شاخص ترين نمونه هاي معماري اسلامي ايران به شمار مي رود.

انواع تزئينات اين گنبد عبارتند از :

• 1-تزئينات آجري
  
  
  2-تزئينات گچ بري
  
  
  3-كتيبه ها
  
  
  4-كاشي كاري
  
  
  5-تزئينات رنگ و نقاشي
  
  
  6-تزئينات سنگي
• 7-تزئينات چوبي

ویرایش توسط YAMAHDI : 18th April 2011 در ساعت

[sorna]

آجر كاري در اين بنا به سه صورت اجرا شده است : آجر هاي قالبي،آجر هاي كنده كاري شده و تلفيق آجر و كاشي . آجر قالبي در 4 ايوان جنوبي ، شرقي ، شمال شرقي و شمال غربي با نقوش هندس ي، گياهي و گاه با كتيبه به كار رفته است.آجر هاي كنده كاري شده فقط در دو ايوان ، در دو جبهه ي شرقي و جنوبي ، استفاده شده است و روش تزئين آن ها آلت و لغت است. آلت اين تزئينات را آجر هاي كنده كاري شده تشكيل داده اند . گچ نيز از ديگر عناصر تزئيني در گنبد سلطانيه است كه به وفور در نما هاي داخلي و خارجي بنا به كار رفته است.هنر كاشي كاري نيز در اين بنا جايگاه ويژه اي دارد در تزئينات گنبد سلطانيه كتيبه نويسينيز همانند ساير هنر هاي ظريفه كه از شاخصه هاي زيبايي شناسي در معماري ايراني اسلامي است، از موقعيت ممتازي برخوردار است.

برای دیدن عکس در اندازه اصلی اینجا کلیک کنید . اندازه اصلی 707x440 پیکسل میباشد


كتيبه هاي دوره نخست تزئينات عموماً به خط كوفي زيبا و به شيو هاي مختلف و كتيبه هاي دوره دوم به خط جلي ثلث و انواع خطوط نوشته شده است.كتيبه هاي ايوان هاي غربي ، شمالي ، جنوب شرقي و جنوب غربي از زيبا ترين خطوط اين بناي تاريخي است كه در فضا سازي ئ ايجاد عظمت در بنا نقشي به سزا دارند. طولاني ترين كتيبه ي اين آرامگاه نوشته اي در ارتفاع 3.90 متري از كف صحن است كه با عرض 75 سانتي متر دور تا دور بنا چرخيده است.كتيبه ي بزرگ قرآني ديگري نيز در پاكار گنبد به رنگ سفيد در زمينه ي آبي روشن به خط ثلث نوشته شده است.



در طبقه همكف بناي گنبد سلطانيه تربت خانه قرار گرفته است كه به صورت سالني مستطيل شكل و به طول 17.60 متر و عرض 7.80 متر است. در ايوان ضلع جنوبي تربت خانه ورودي سردابه اي قرار دارد كه به طبقه زير زمين بنا مرتبط است.طرح معماري سردابه كه محل دفن پادشاهان ايلخاني بود بسيار پيچيده و داراي فضا هاي متعدد و تو در تو است و با توجه به فقدان سابقه ي آن در معماري آرامگاهي ايران به نظر مي رسد از عقايد و آيين هاي بودايي مغولي نشئت گرفته باشد و همين امر به راز آميز بودن بنا مي افزايد . جدا از تربت خانه در محدوده ي وسيع فراگرد آرامگاه كه به « ابواب البر » موسوم بود سامانه ها و فضا هاي مهم حكومتي و خدماتي مانند « بيت الحكمه » و « بيت قانون » و « دارالشفا » جاي داشتند .

[sorna]

هم اينك با ثبت اثر در فهرست ميراث جهاني مي توان اين اميد را داشت كه با تخصيص اعتبار و بذل توجهي كه شايسته ي سلطانيه باشد و با آزاد سازي پهنه هاي پيراموني تمامي عرصه ي اين سايت تاريخي به درستي گشوده و شناسايي شود.



گنبد سلطانيه به عنوان بزرگترين گنبد آجري جهان گونه اي كاملاً خاص و ابتكاري از سازه گنبد ها را با طرح جناغي ارائه مي كند كه از نوع دو پوشه ي پيوسته است.



پروفسور پيرو سن پائولزي معتقد است كه سيستم دو جداره ي گنبد با دو قشر مواز ي . مجزا كه صرفاً با پشت بند هاي آجري بين خود به هم مربوط اند و فرم واحدي را مي سازند از خصوصيات منحصر به فرد گنبد سلطانيه به شمار مي رود و پيش از آن بي سابقه بوده است و از اين رو عقيده دارد كه طرح گنبد عظيم كاتدرال « سانتاماريا دل فيوره» ( كليساي عظم مريم مقدس) در فلورانس ايتاليا كه صد سال پس از گنبد سلطانيه توسط برونلسكي و گيبرتي ساخته شده به تقليد از گنبد سلطانيه طرحي و اجرا شده است.



حاص سخن آن كه معماران زبر دست ايرا بداعتي خارق العاده را در قرن 5 هجري با بناي گنبد مسجد جامع اصفهان آغاز كردند و بعد از دو و نيم قرن تمامي حاصل تجربيات خود را در گنبد سلطانيه خلاصه كرده و بنايي ساختند كه در تارخ معماري جهان نوعي خاص از ساختمان گنبد ها را عرضه مي كند. بعد از احداث گنبد سلطانيه هرگز بنايي به اين اهميت و عظمت تكرار نشد و روند 250 ساله اي كه از اوج اقتدار سلجوقيان آغاز شده بود در اوج شكوفايي حكومت ايلخانان به حد كمال خود رسيد و در دوران صفويه با گنبد هاي مساجد شيخ لطف الله و مسجد شاه اوج هنر و معماري ایران را نشان داد.

[sorna]

[sorna]

اينم عكسي كه گفتم كه بنا رو بر اين بزاريم كه دقيقاً قبل از قرار دادن داربست ها اين عكس رو گرفتن ميشه تقريباً 30 سال پيش البته به نظرم قديمي تر هم باشه از كتاب معماري ايران آرتور پوپ در آوردم



برای دیدن عکس در اندازه اصلی اینجا کلیک کنید . اندازه اصلی 800x735 پیکسل میباشد