عباس میرزا نخستین اصلاح گر درباری ایرانی






0ebb6423dde12a04ff3fdf7fb943fe3c









عباس میرزا، شاهزاده ای که در ۱۶ سالگی به مثابه فرمانده نمادین سپاه ایران برگزیده شد، اما دیری نپایید که خود رشته فرماندهی و جنگ آوری را به عهده گرفت و به قول معاصرانش بیشتر به عموی پدرش، آقامحمدخان نسب می برد تا پدرش که حتی روی جبهه و جنگ را ندید.
در فضای واپس گرای دربار قاجاریه، بودند ستارگان درخشانی چون میرزاعیسی قائم مقام بزرگ و فرزندش میرزاابوالقاسم قائم مقام که شاهزاده جوان را در کف خردمند و باتدبیر خویش بگیرند و از او شاهزاده ای بسازند که در عین جنگاوری و شجاعت در دانش و خردمندی نیز کم مانند باشد.
بدین سان بود که شاهزاده ایرانی، فرهیخته بار آمد و سپاه ایران با وجود محدودیت ها و کمبود امکانات، چه حماسه ها در برابر سپاه الکساندر روسیه برپا کرد. همان الکساندری که پاریس را گرفت و همراه با بریتانیایی ها، ناپلئون را شکست داد.
با این وجود ایرانیان در نخستین دوره جنگ های ایران و روس، جنگ را بیشتر نه در جبهه، بلکه در پس تزویر و نیرنگ های سیاسی به ویژه بریتانیایی ها و فرانسوی ها و عوامل آنان باختند.
مگر نبود که سپاه ایران و "جوادخان زیاداوغلوی قاجار" در پای قلعه باکو فرمانده سپاه روسیه "ژنرال سی سیانف ایشپخدر" که اهالی گنجه را قتل عام کرده بود را کشتند و سرش را به تهران فرستاند; مگر نبود که سپاه ایران در همان زمان، عثمانی را که بر طمع آمده بود سه بار شکست دادند; من بر این باورم که شکست ایران، شکستی سیاسی بود در تقابل با کشوری که در جاده آگاهی و مدرنیزاسیون قدم نهاده بود.
بدین روی بود که در پس آن شکست، عباس میرزا و وزیران خردمندی چون قائم مقام ها رو به نوسازی آوردند و چه اندوه بار بود که عباس میرزا در سوم آبان ماه ۱۲۱۲ خورشیدی در مشهد درگذشت.
قائم مقام نیز بی پناه ماند و همگام با امیرکبیر در کوره جهل و نادانی دربار واپس گرای قجری کشته شد.
در دیدار از گنجینه موزه آستان قدس بازدید از این موزه و سنگ مزار را فراموش نکنید و بدانید در پس این سنگ، مردی خفته است که لقب نخستین اصلاح گر درباری ایرانی برازنده اوست.
عباس میرزای قاجاری که نه از پدر نشانی داشت و نه نشانی از خود برای فرزندانش بر جای گذارد تا ایران حتی به مانند ژاپنی ها از امپراتور می ای جی خود نیز محروم ماند.
نام و یاد شاهزاده ناکام جبهه های ماورای قفقاز، عباس میرزا در یکصد و هفتاد و هفتمین سال درگذشتش گرامی و مانا باد!




روزنامه مردم سالاری