موقعیت جغرافیایی
شهرستان بيرجند با 140 كيلومتر مرز مشترك با كشور افغانستان در جنوب استان خراسان واقع شده است.
شهرستان بيرجند از شمال به شهرستان قاينات، از شرق به كشور افغانستان،از جنوب به شهرستان نهبندان و استان كرمان و از مغرب به شهرستانهاى فردوس و طبس محدود است.
وسعت اين شهرستان 34893 كيلومترمربع و مركز آن شهر بيرجند مى باشد كه در 59 درجه و 13 دقيقه طول جغرافيايى و 32 درجه و 53 دقيقه عرض جغرافيايى ودر ارتفاع 1470 مترى از سطح دريا قرار گرفته است.
فاصله شهر بيرجند تا مركز استان خراسان 481 كيلومتر، تا مركز استان سيستان و بلوچستان 458 كيلومتر و تا مركز استان كرمان 586 كيلومتر ميباشد. بيرجند شهرستانى كوهستانى است و در آن كوهها و درههاى عميق و حاصلخيزى وجود داردكوههاى عمده شهرستان عبارتند از:رشته كوه باقران در جنوب كوه شاه در غرب (حاشيه كوير) ، رشته كوه مؤمن آباد. آب و هواى اين شهرستان بيابانى و نيمه بيابانى است. در شهرستان بيرجند رودخانه عمده اى وجود ندارد و رودها كه به «كال» معروفند، عموماً فصلي و مسيل ميباشند.اين شهرستان در حال حاضر داراى 4 بخش مركزي، خوسف، درميان، سربيشه، 19 دهستان و 4 نقطه شهري ميباشد بيرجند پرجمعيت ترين شهرستان جنوب خراسان ميباشد و جمعيت آن طبق سرشماري سال75، 000/280نفر بوده كه از اين ميزان 000/130 نفر در مناطق شهري و 000/150 نفر در مناطق روستايى ساكن ميباشند
سابقه تاریخی شهرستان بیرجند
نخستين بار نام بيرجند در اسناد مكتوب در كتاب معجم البلدان، قرن هفتم هجري قمري آمده كه اين شهر را از زيباترين بلديه قهستان معرفي كرده است.
همچنين سياحان و مورخانى چون ماركوپولو ، ياقوت حموي، مقدسي، حمدا... مستوفي و حافظ ابرو در كتابهاى خود از اين شهر به نوعي ياد نموده اند. بيرجند مركب از دو جزء«بير» و «جند» است كه هر دو بخش آن در زبان پارسي باستان واژهاى مستقل و داراى معنا و مفهوم اساطيري و تاريخي ميباشد كه اين دو جزء باهم معنى «شهرتوفان» يا شهر «صاعقه» را ميدهد.
كشفيات اخير باستان شناسان در منطقه بيرجند حاكي از اين است كه نواحي مزبور علاوه بر اينكه محل سكونت يا معبر انسانها در پيش از تاريخ بوده، رد پاى قوم ساگارتى يكي از اقوام كوچ نشين پارسي را نيز در خود به يادگار گذاشته است كه نمونه بارز آن كهن ترين اثر كشف شده بيرجند به نام سنگ نگار لاخ مزار كوچ ميباشد كه بر آن نقوش پيش از تاريخ، علائم پيكتوگرافي يا تصويري و كتيبه هاى خط عربي نيز به چشم ميخورد.
قرائن و شواهد نشان دهنده اين است كه آبادانى و رونق شهر بيرجند از دوره صفويه به بعد بوده، كه تقريباً تا اواسط دوره قاجاريه معماري و بافت هماهنگي را دربر داشته است. يادمانهاى تاريخي بيشمار در اين شهر، خانه هاى گلي و گنبدي شكل و كوچه هاى پيچ در پيچ، قراولخانه هاى بيدار و كاروانسراهاى پرجنب و جوش حكايت از دفاع در برابر دشمن بيگانه و يا مبارزه با توفان شن دارد.
با توجه به همه اين عوامل شناخت گذشته شهر بيرجند با عناصري چون ميدانهاى كوچك، آب انبارهاى قديمي، مساجد و حمامهاى عمومي ميسر ميگردد. روي هم رفته شهر بيرجند داراى 19 محله معتبر و مهم بوده است.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)