Spyware چیست؟

Spyware یك نام كلی برای برنامه هایی است كه رفتارهای مشخص انجام می دهند مثل نمایش آگهی های تبلیعاتی، جمع آوری اطلاعات شخصی یا تغییر تنظیمات كامپیوتر شما كه معمولا" بدون كسب مجوز اجرا می شوند. ممكن است نرم افزارهای ناخواسته یا Spyware در كامپیوتر خود داشته باشید اگر:
تبلیغاتی را می بینید كه به صورت POPUP باز می شوند حتی زمانی كه به اینترنت متصل نیستید.
صفحه ای كه به محض بازشدن اینترنت اكسپلورر باز می شود (صفحه پیش فرض IE شما) یا تغییر تنظیمات مرورگر اینترنت بدون اطلاع شما تغییر پیدا كرده است.
یك Tool bar جدید كه شما قصد نصب آن را نداشتید درExplorer دیده می شود و خلاص شدن از آن راحت نیست و پس از پاك كردن یا حذف آن دوباره مشاهده می شود.
كامپیوتر شما برای تمام كردن و اجرا یك عمل بیشتر از سابق وقت صرف می كند.
Spyware اغلب از طریق نرم افزارهایی منتقل می شود كه آگهی های تبلیغاتی را نمایش می دهند یا نرم افزارهایی كه اطلاعات حساس یا شخصی شما را ردیابی می كنند. البته این به معنی این نیست كه هر آگهی تبلیغاتی یا هر نرم افزاری مخرب است.
مثلا" شما برای دریافت فایل های موسیقی در یك سایت فرم ثبت نام را پر می كنید اما برای دریافت سرویس های مختلف این سایت مجبور به دریافت آگهی های تبلیغاتی نیز هستید اگر موقع نصب با كلیه موارد توافق كنید پس باید توجه داشته باشید كه امكان حضور آگهی هم در كامپیوتر شما وجود دارد و شما اجازه داده اید. كه آن سایت فعالیت های شما را زمانی كه در اینترنت هستید پیگیری كند.


شناخت و كنترل Spyware

نوع دیگر برنامه های ناخواسته آنهایی هستند كه تغییراتی روی كامپیوتر شما ایجاد می كنند كه باعث كند شدن ،خراب و restart شدن سیستم می شود. این برنامه ها می توانند صفحه اول یا پیش فرض Internet Explorer كامپیوتر شما را تغییر بدهند و یا ابزارهای مختلف در جستجوگر كامپیوتر شما اضافه كنند كه شما اصلا" تمایلی به نصب آنها نداشته اید. این برنامه ها اغلب به گونه ای نصب می شوندو یا تغییراتی ایجاد می كنند كه برگرداندن كامپیوتربه حالت قبلی یا به حالت اصلی سیستم گاهی غیر ممكن می شود این نوع برنامه های نا خواسته هم Spyware نامیده می شوند. نكته اصلی در همه این موارد این است كه شما یا كسی كه با كامپیوتر شما كار می كند دانسته یا ندانسته برای نصب چنین برنامه های موافقت خود را اعلام می كنید.
یكی از روشهای آلوده شدن به Spyware، نصب همزمان آن با برنامه های دیگری است كه شما واقعا" قصد نصب آنها را دارید،مثل برنامه های به اشتراك گذاری فیلم یاموسیقی هرزمان كه برنامه ای را نصب می كنید مطمئن باشید كه تمام موافقت نامه های مرتبط و همچنین مستندات آن نرم افزار را به دقت مطالعه كرده اید.

نشانه های Spyware

اگر هر یك از موارد زیر را در كامپیوتر مشاهده كردید احتمال وجود Spyware یا دیگر برنامه های ناخواسته ُنصب شده وجود دارد.
▪ مشاهده آگهی های تبلیغاتی در تمام مدت
بعضی از برنامه هاشما را با آگهی های تبلیغاتی بمباران می كنند كه اصلا" ربطی به سایت هائی كه شما در حال مشاهده آن هستید ندارد و بصورت POPUP دائما" روی صفحه مونیتور باز می شوند اگر به محض متصل شدن به اینترنت POPUP های متعدد می بینید به احتمال بسیار زیاد آلوده به Spyware هستید.
تنظیمات كامپیوتر شما تغییر كرده و نمی توانید آن را به حالت اولیه برگردانید.
بعضی از برنامه های ناخواسته قابلیت تغییر پارامترهای كامپیوتر شما را دارند به این معنی كه می توانند صفحه home page شما را به صورت پیش فرض روی لینك خاصی قرار داده اید تغییر دهد و یا اگر بخواهید Search انجام دهید صفحه ای را مشاهده می كنید كه قبلا" ندیده بودید و گاهی ممكن است متوجه شوید كه تغییراتی كه در كامپیوتر داده اید ثبت نشده و مجددا" با شرایط قبلی كار می كند.
مرورگر اینترنت شما حاوی ابزارهایی است كه شما هیچ گاه نصب نكرده اید.
Spyware می تواند در مرورگر اینترنت شما Tool bar های مختلفی ایجاد كند حتی اگر بخواهید این Tool bar را حذف كنید ممكن است موفق نشوید.
بعضی از Spyware ها در ظاهر كار بخصوصی انجام نمی دهند ولی تمام فعالیت های خود را پنهانی انجام می دهند و تنها چیزی كه شما را مشكوك می كند كندی بیش ازحد معمول، مشغول بودن CPU، مراجعه بی دلیل به دیسك سخت، و یا خرابی در اجرای یك برنامه خاص كه قبلا" بدون اشكال انجام می شد است كه حاكی از وجود Spyware و فعالیت آن در پشت صحنه ُفعالیتهای كامپیوتر شماست.

▪ چگونه از شر Spyware خلاص شوید:

بسیاری از برنامه های نا خواسته مثل Spyware ها به گونه ای طراحی شده اند كه به آسانی پاك نشود. اگر بخواهید آنها را مثل برنامه های دیگر پاك كنید بعد از روشن شدن مجدد كامپیوتر برنامه دوباره ظاهر می شود. اگر برای پاك كردن نرم افزارهای نا خواسته دچار مشكل هستید ممكن است نیاز به ابزاری داشته باشید كه باید از اینترنت دریافت كنید. بسیاری از شركت های كامپیوتری برنامه های مجانی و یا بسیار ارزان پیشنهاد می دهند كه كامپیوتر شما را چك می كنند و برنامه های خراب یا Spyware را پاك می كند.
بعضی از ISP ها نرم افزارهای ضد Spyware در بسته بندی های نرم افزاری خود ارائه می كنند. اگر ISP شما ابزار خاصی ارائه نمی كند برنامه های مختلف را بررسی كنید و یا از دوستان و آشنایان مورد اعتماد در خصوص برنامه هایی كه آنها استفاده می كنند سوال كنید. البته بعد از نصب ضد Spyware اغلب نرم افزار های بدون پول دریافت شده از اینترنت شما كار نخواهد كرد.

از بین بردن Spyware

۱) یكی از ابزارهای مجانی كه در این لیست به آن اشاره شده را اجرا كنید Lavasoft Ad Aware یا Spybot Search & Destroy
۲) از این ابزار برای اسكن كامپیوتر خود استفاده كنید تا تمام Spyware ها یا برنامه های ناخواسته را پاك كنید
۳) فایلهای خراب یا برنامه های مخرب پیدا شده را بررسی و بازرسی كنید
۴) فایلهای مشكوك رابرای پاك كردن علامت گذاری كنید و ازهمان ابزارها برای پاك كردن آنها استفاده كنید

جلوگیری از Spyware

Spyware ها وارد حریم خصوصی كامپیوتر شما شده و شما را با POP-UP های مختلف بمباران می كنند و باعث كم شدن سرعت و یا حتی خراب شدن كامپیوتر شما می شود. در زیر به چند روش جلوگیری از خطرات Spyware اشاره شده است.
۱) نرم افزار خود را به روز آوری كنید:
اگر از ویندوز XP استفاده می كنید یك روش جلوگیری از وجود خطرات Spyware اطمینان از به روز بودن تمام نرم افزار است ابتدا از طریق Windows Update مطمئن باشید كه تمام اصلاحیه های ویندوز را دریافت كرده اید و وضعیت اتوماتیك به روزآوری اصلاحیه ها را انتخاب كنید.
۲) تنظیم كردن پارامترهای مرورگر اینترنت:
قسمت امنیتی Internet Explorer را به گونه ای تنظیم كنید كه نحوه دریافت و مقدار دسترسی به اینترنت را به خوبی كنترل كند. اگر از ویندوز XP یا SP۲ استفاده كنید مرورگر اینترنت شما به اندازه كافی در مقابل Spyware محافظت شده است.
برای بررسی وضعیت فعلی امنیتی مرورگر اینترنت خود Option های IE بررسی كنید.
۳) از یك فایر وال استفاده كنید:
با توجه به اینكه اغلب Spyware ها به همراه برنامه های مورد نیاز شما نصب می شوند نصب یك دیواره آتش ضروری است. این عمل باعث می شوند هكر ها نتواند به راحتی در سیستم شما نفوذ كنند.
۴) دریافت فایلهایی كه به سلامت آنها مطمئن هستید:
برای محافظت مناسب از كامپیوتر خود را مقابل Spyware رعایت چند نكته ضروری است:
برنامه هایی را كه مایل به download هستید فقط از سایت هایی مطمئن بگیرید
تمام اخطارهای امنیتی وتوافق های مربوط به مجوز شرایط اختصاصی سازی نرم افزاری را كه نصب می كنید به دقت بخوانید
برای بستن یك پنجره كه باز شده هیچگاه كلید های "OK" و یا "Agree" را نزنید بلكه علامت X قرمز رنگ را بزنید.
تا آنجا كه امكان دارد از نصب برنامه های به اشتراك گذاری موسیقی و فیلم مجانی خوداری كنید مگر اینكه مطمئن باشید تمام اطلاعات لازم نصب نرم افزار را می دانید.