در بين‌ سبك‌هاي‌ معماري‌ گوناگون‌، معماري‌ صخره‌اي‌
يكي‌ از جـالب‌تــريـن‌ و در عيـن‌حـال‌ استثنـايي‌تــريـن‌ نـوع‌
معماري‌ است‌ كه‌ قدمتي‌ چندهزار ساله‌ دارد.
مقاله‌ حاضـر ضمن‌ بحث‌ درباره‌ معماري‌ صخــره‌اي‌ در ايــران‌ و
جهـان‌ و جنبه‌هـاي‌ مــذهبي‌ آن‌، كــوشيــده‌ تـا گـــزارشي‌ تحقيقي‌
دربـاره‌ معمـاري‌ دهكـده‌ صخـــره‌اي‌ كنـدوان‌ و دهكــده‌ صخـــره‌اي‌
ميمنـد كه‌ از زيباتــرين‌، كم‌نظيــرتــرين‌ و عجيب‌تــرين‌ معمـاري‌
صخــره‌اي‌ در جهان‌ است‌ همــراه‌ با تصاويــر رنگي‌ ارا‘ه‌ كنـد. تا
بدين‌ وسيله‌ توجه‌ بيشتــر دانشگاهيان‌ و خـواننـدگان‌ عــزيــز را
بـه‌ ايـــن‌ دهـكــده‌ استثنـــايـي‌ و مــــردم‌ زحمتـكش‌ آن‌ معطوف‌
سازد. انشاا...
نگاهي‌ به‌ معماري‌ صخره‌اي‌ در جهان‌
معمـاري‌ صخــره‌اي‌ عبـارت‌ است‌ از: تنـديس‌ تــراشيـده‌ و يـا
صخره‌ عمودي‌ مسطح‌ كرده‌ كه‌ نقوش‌ برجسته‌اي‌ در آن‌
حك‌ شده‌ و به‌ ايــن‌ وسيله‌ پيكـــره‌اي‌ صخـــره‌اي‌ و يــا نقش‌
برجسته‌اي‌ خلق‌ گرديده‌ است‌.
هم‌چنيـن‌ گـاهي‌ در صخــره‌اي‌ حفـــره‌اي‌ ايجـاد مي‌كننـد و به‌
تـدريج‌ آن‌ را وسعت‌ مي‌دهنـد تـا فضـاي‌ مــوردنيـاز مثـل‌، خـانه‌،
دخمه‌ يـا آرامگـاه‌ و ... ايجـاد شود. كه‌ ايـن‌ محصــول‌ مبــارزه‌
انسان‌ با صخره‌، در جهت‌ ايجاد فضاي‌ مناسب‌ است‌.
معماري‌ صخـره‌اي‌ كه‌ به‌ صورت‌ پــراكنده‌ در اكثــر نقاط جهان‌
ايجـاد شده‌ و حتي‌ هنـوز هم‌ بـــرخي‌ از مـــردم‌ در آنهـا زنـدگي‌
مي‌كنند همواره‌ به‌ صورت‌ يك‌ پديده‌ استثنايي‌ و شگفت‌انگيــز مـورد تـوجه‌ محققان‌، مهنـدسان‌، مــردم‌شنـاسان‌
جغرافي‌دانان‌ و جهانگردان‌ قرار دارد.
به‌ عنـوان‌ نمـونه‌، در قاره‌ اروپا هنـوز آثـاري‌ از معمـاري‌
صخـــره‌اي‌ قــديم‌ مشاهــده‌ مي‌شود. مـاننــد: معمـاري‌ صخـــره‌اي‌
((مينـوركاي‌)) اسپانيا بـاقي‌ مـانـده‌ از دوره‌ ((نـوسنگي‌)) و هم‌
چنين‌ معماري‌ صخــره‌اي‌ مقبــره‌هـا و يـا خـانه‌هـا در ((ساردني‌))
ايتاليا كه‌ از حدود ٢٠٠٠ سال‌ قبل‌ از ميلاد بــر جاي‌ مانـده‌ و به‌
زبان‌ محلي‌ ((ويچز)) خوانده‌ مي‌شود.
در يونان‌ نيــز در كنار چشمه‌ ((آنتيك‌)) در ((كاستالي‌)) در
((دلفي‌)) و در ناحيه‌ اتــردريا در ايتاليا و هم‌ چنيـن‌ در جنـوب‌
انگلستـان‌ نيـــز حفـــره‌هـايي‌ در دل‌ كــوه‌ حفـــر شده‌ است‌.(١)
در نـواحي‌ اطراف‌ ((تــريپـولي‌)) هنـوز روستاهايي‌ با حـدود ٤٠٠٠
نفر جمعيت‌ يافت‌ مي‌شود كه‌ در خانه‌هاي‌ صخره‌اي‌
زنــدگي‌ مي‌كننــد. هم‌چنيــن‌ در كشور اتيــوپي‌ كليساهـــاي‌
متعددي‌ از قـــــرن‌ دوازدهـم‌ ميـــلاد در دل‌ كــوه‌ حفـــــر شده‌
است‌.(٢)