تالیم ( Thallium ) :
نمايي از عنصر Tl
تالیم فلزی نرم و چکش خوار به رنگ نقره ای- خاکستری براق است که با ساختار هگزاگونال متبلور می شود. این عنصر در سال 1861 توسط William Crookes دانشمند انگلیسی کشف شد . تالیم بطور وسیع در طبیعت توزیع شده ولی تنها سنگهای معدنی غنی از این عنصر کروکسیت و لوراندیت است. این فلز در پیریت های مس ، سرب و سنگهای معدنی روی نیز یافت می شود .
نام این عنصر به علت خطوط طیفی سبز زیبایی که در شناسایی از خود نشان می داده به این نام نهاده شده است. این فلز در سال 1862 توسط دو دانشمند Crookes , Lamy در زمان مشابه تهیه شد.
تالیم در کانیهای crooksite, lorandite, hutchinsonite وجود دارد. همچنین این عنصر در کانی پیریت نیز وجود دارد. این عنصر از ذوب نهشته های سرب و روی نیز حاصل می شود. نودولهای منگنز در کف اقیانوسها نیز حاوی این عنصر می باشد.
این عنصر در معرض هوا تازه است با جلای فلزی براق اما به زودی به رنگهای خاکستری مایل به آبی ظاهر می شود. این عنصر از نظر ظاهر شبیه سرب است. این عنصر به علت نرمی بالا به راحتی با چاقو بریده می شود. 25 ایزوتوپ از این عنصر شناخته شده است جرم اتمی این عناصر بین 184 تا 210 است. تالیم طبیعی ترکیبی از 2 ایزوتوپ است. آلیاژ تالیم – جیوه به فرمهای یوتکتیک دارای 8.5 درصد تالیم است که در 60- یخ می زند و نقطه انجماد آن زیر 20 درجه سانتیگراد است.
قیمت این عنصر با خلوص 99 درصد 40 دلار در پوند است.
این عنصر و ترکیبات آن سمی هستند بنابراین در موقع استفاده از آن باید دقت لازم را به عمل آورد. تماس این فلز با پوست بسیار خطرناک است و وقتی ذوب می شود باید آزمایشگاه دارای تهویه مناسب باشد. پرتودهی تالیم نباید از 0.1 mg/m3 تجاوز کند. تالیم در مردان مشکوک به سرطان می باشد.
سولفات تالیم استفاده گسترده ای در ساخت حشره کشها دارد. این عنصر بی بو و بی مزه است و علائم خطر ندارد. رسانایی الکتریکی سولفید تالیم با پرتودهی اشعه مادون قرمز تغییر می کند. از ترکیبات این عنصر برای ساخت فتوسلها استفاده می شود. از برمید و یدید تالیم به عنوان کاتالیزور در مواد نوری مادون قرمز استفاده می شود.
تالیم به همراه سولفور و سلنیم و آرسنیک برای تولید شیشه های با ذوب پایین حدود 125 تا 150 درجه سانتیگراد کاربرد دارد. این شیشه ها در دمای اتاق شبیه شبیه شیشه های معمولی هستند با دوامند و در آب نامحلولند. اکسید تالیم برای تولید شیشه های با ضریب انکسار بالا و برای ساخت فوتوسلها کاربرد دارد.
عنصر Tl در طبيعت
اثرات تالیم بر روی سلامتی :
تالیم به صورت طبیعی و به مقدارکم در محیط زیست وجود دارد. اما انسان فقط در مرگ موش و صنعت الکتروتکنیک و شیمی از آن استفاده می کند. این مصارف باعث می شوند که انسان در معرض تالیم قرار گیرد. بدن انسان، از راه پوست ،اندامهای تنفسی و مجاری گوارشی تالیم را جذب می کند.
سم تالیم عمدتا از طریق خوردن مرگ موش وارد بدن می شود که حاوی مقدار زیادی سولفات تالیم است. در نتیجه فرد دچار شکم درد شده و سیستم عصبی صدمه می بیند. در بعضی موارد آسیب به حدی شدید است که باعث مرگ می شود. اگر فرد نجات یابد، سم تالیم باعث اختلال سیستم عصبی مانند لرزش، فلج و تغییر رفتا رمی شود که این اثرات باقی می مانند. سم تالیم در جنین باعث ناهنجاریهای مادرزای می شود.
به علت تجمع تالیم در بدن انسان، اثرات مزمنی مانند خستگی، سردرد، افسردگی، بی اشتهایی، پادرد، ریزش مو و اختلال بینایی پیش می آید. اثرات دیگری که در اثر سم تالیم ایجاد می شود شامل دردهای عصبی و مفصلی می باشند. این عوارض در اثر جذب تالیم از راه غذا حاصل می شوند.
اثرات زیست محیطی تالیم :
تالیم تا حدودی در آب حل می شود و در نتیجه اگر خاک حاوی مقدار زیادی تالیم باشد، این تالیم از طریق آب زیرزمینی در محیط پخش می شود. ممکن است تالیم پس از این که جذب گل و لای شد، در محیط منتشر شود. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد تالیم در خاک متحرک است.
تالیم برای موشها بسیار سمی است و به همین دلیل به عنوان مرگ موش مورداستفاده قرار می گیرد. به علاوه تالیم بر روی گیاهان هم اثراتی منفی دارد و باعث تغییر رنگ برگ گیاهان و کاهش رشد آنها می شود. پستاندارانی مانند خرگوشها هم مانند انسان نسبت به اثرات سمی تالیم حساس هستند.
خواص فیزیکی و شیمیایی عنصر تالیم :
عدد اتمی : 81
جرم اتمی : 204.37
نقطه ذوب : C° 304
نقطه جوش : C° 1473
شعاع اتمی : Å 2.08
ظرفیت : 3 ,+1+
رنگ : سفید نقره ای
حالت استاندارد : جامد
نام گروه : 13
انرژی یونیزاسیون : Kj/mol 589.1
شکل الکترونی :Xe6s24f145d106p1
شعاع یونی : Å 1.5
الکترونگاتیوی: 2.04
حالت اکسیداسیون : 3 ,+1+
دانسیته : 11.85
گرمای فروپاشی: Kj/mol 4.27
گرمای تبخیر: Kj/mol 162.1
مقاومت الکتریکی: Ohm m 0.00000015
گرمای ویژه: J/g Ko 0.13
دوره تناوبی : 6
شماره سطح انرژی : 6
اولین انرژی : 2
دومین انرژی : 8
سومین انرژی : 18
چهارمین انرژی : 32
پنجمین انرژی : 18
ششمین انرژی : 3
ایزوتوپ :
ایزوتوپ نیمه عمر
Tl-200 1.08 روز
Tl-201 3.03 روز
Tl-202 12.23 روز
Tl-203 پایدار
Tl-204 3.78 سال
Tl-205 پایدار
Tl-206 4.2 دقیقه
Tl-207 4.77 دقیقه
Tl-208 3.05 دقیقه
Tl-209 2.2 دقیقه
Tl-210 1.3 دقیقه
اشکال دیگر :
اکسید تالیم Tl2O و تری اکسید تالیم Tl2O3
کلرید تالیم TlCl و تری کلرید تالیم TlCl3
منابع : کانی کروکسیت
کاربرد : ترکیبات تالیم درمرگ موش و مورچه به کار می رود . همچنین در آشکار سازی پرتوهای مادون قرمز و بررسی ماهیچه های قلب به کار می رود .
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)