**۞**جایگاه والای امر به معروف و نهی از منکر **۞**

[R A H A]

دایره امر به معروف و نهى از منکر
برخلاف تصور بعضى که امر و نهى را مربوط به تذکرات فردى در گناهان شخصى مى‏دانند، این دو واجب در مدارى به وسعت تمام دین در حرکت هستند. لذا تمام وزارت خانه‏ها، سازمان ها، ارگانها، قوه قضائیه، مرزها و پادگانهاو صدا و سیما میدان امر به معروف و نهى از منکر است. این مدار بزرگ را ما از حدیثى مى‏فهمیم که مى‏فرماید : بهما تقام الفرائض ؛ یعنى قوام واجبات به امر معروف و نهى از منکر است.
احیاى نماز به دعوت مردم است؛ آن هم با صوت زیبا و رسا در مکان بلند به طور مکرر که بگوئیم : حى على الصلوة. این جمله خود امر به معروف است. در مسأله جهاد اگر تبلیغات و دعوت و تشویق از یک سو و برنامه ریزى اجرائى از سوى دیگر نباشد، جبهه ها خلوت مى‏شود. در موضوع زکات نیز اگر تذکرات پى در پى نباشد، انگیزه براى پرداخت خمس و زکات از بین مى‏رود. در ادامه حدیث مى‏خوانیم : و تأمن المذاهب ؛ یعنى با اجراى امر به معروف و نهى از منکر، امنیت جاده‏ها تأمین شود.
همین تابلوهاى ساده که در جاده‏ها مى‏بینیم و این تذکرات و هشدارها و اعلام خطرها و کنترلها و تعیین مقدار سرعت، جلو هزاران حادثه تلخ را مى‏گیرد. اگر پلیس و بازرس در مسیر راهها و یا این هشدارها و جریمه ها و پیامها و نظارت نبود، هر روز ماشینهایى سرقت مى‏شدند؛ افرادى ربوده مى‏شدند؛ ماشینهایى با سرعت هاى غیر مجاز مى‏رفتند و سبقت هاى نابجا مى‏گرفتند؛ کرایه هاى گزاف و بى رویه گرفته مى‏شد؛ و...، هرج و مرجى در جاده ها به وجود مى‏آمد و براى هر مسافرت تمام بستگان دلهره پیدا مى‏کردند.
در جمله دیگرى که از برکات امر به معروف سخن مى‏گوید، مى‏خوانیم: و تحل المکاسب؛ یعنى با امر به معروف و نهى از منکر، درآمدها حلال مى‏شود.
اگر فروشنده‏اى که جنس معیوب وارد بازار مى‏کند، همه مردم فریاد بزنند و انتقاد کنند، دولت او را تنبیه کند، بازار اصلاح مى‏شود. اگر در برابر کم فروشیها، گرانفروشیها، ربا خوریها و حیله و تزویرها همه افراد حساس باشند، بازار اصلاح مى‏شود.
حضرت على علیه‏السلام همواره با تازیانه وارد بازار مى‏شد و به کسانى که جنس خود را در سایه مى‏فروختند تا عیب آن مخفى بماند و یا جنس بهتر را روى دیگر اجناس و نوع نامرغوب را در زیر مى‏نهادند، هشدار مى‏داد.
در بحث شیوه‏ها، در همین کتاب ان شاءالله خواهیم خواند که:
رسول اکرم صلّى اللّه علیه و آله به ابن مسعود فرمود: با گناهکاران معامله نکنید! اگر مسلمانان به همین جمله عمل کنند، یعنى تجار خلافکار را بایکوت و همه بر ضد او اعتصاب کنند، او مجبور است خود و تجارتش را اصلاح کند.
به هر حال، با امر به معروف و نهى از منکر مى‏توان درآمدها را حلال کرد و مردم را از لقمه‏هاى حرام که عامل سنگدلى و انواع مفاسد و انحرافات در خود و نسل انسان است، نجات داد.
حق به حقدار مى‏رسد.
جمله دیگر درباره نقش امر به معروف و نهى از منکر، در سالم نمودن قوه قضائیه است؛ آنجا که مى‏فرماید: و ترد المظالم؛ با امر به معروف و نهى از منکر حق به صاحبش بر مى‏گردد. آرى! اگر مردم اطلاعات صادقانه خود را به عنوان شاهد در اختیار قاضى و دادستان قرار دهند و مسؤولان قضایى را آگاه کنند، بسیارى از ظلمها قابل برگشت است.
اگر هرکس در برابر ظالم به وظیفه خود عمل کند، ظالم، میدانى براى ظلم کردن نمى یابد و قهراً حق‏ها به صاحبش بر مى‏گردد.
امام صادق (ع) به یکى از یاران خود فرمود: اگر شما دور بنى عباس را نمى گرفتید، آنها ما را خانه نشین نمى کردند. سکوت شما ما را خانه نشین کرد.(82)
اگر امروز همه کشورهاى اسلامى بر سر اسرائیل غاصب فریاد زنند، او مناطق تحت اشغال خود را به اعراب پس مى‏دهد.
زمین آباد مى‏شود.
حضرت مى‏فرماید: و تعمر الارض. آباد شدن زمین، یکى دیگر از آثار امر به معروف و نهى از منکر است؛ زیرا آبادى نیاز به تلاش و سرمایه گزارى و علاقه و تخصص و بسیج شدن و تعاون دارد که همه آنها از معروف‏هاست و باید به آن امر شود فاسد کردن زمین از طریق جنگ و بیکارى و رها کردن و راکد گذاشتن سرمایه‏ها و فتنه و تفرقه و اسراف و عیاشى است - که همه آنها از منکرات است - و باید از آنها جلوگیرى شود.
انتقام از دشمن‏
با امر به معروف و نهى از منکر مى‏توان از دشمن انتقام گرفت. آرى! گرفتن حق نیاز به آگاهى، قدرت، اراده، وحدت، شجاعت، تبلیغات دارد که هر یک از آنها با تذکر و حمایت و تشویق و در یک کلمه با امر به معروف حاصل مى‏شود. چه زیباست سخن حضرت که مى‏فرماید: و ینصف من الاعداء.
برقرارى نظام و ثبات‏
با امر به معروف و نهى از منکر، نظام شما ثبات پیدا مى‏کند (و یستقیم الامر)؛ زیرا اگر بهترین قانون و نظام، مراقبت و حمایت نشود، متزلزل خواهد شد. امر به معروف و نهى از منکر ضامن پایدارى نظام و حمایت از نیکوکاران، و استخوانى در گلوى خلافکاران است.