توسعه بی سابقه صنعت پرورش شتر مرغ
وجود خصوصیاتی همچون مقاومت زیاد در برابر شرایط اقلیمی ، ویژگی های تغذیه ای و کیفیت منحصر به فرد فرآورده های شترمرغ مثل گوشت ، چرم و پر سبب شده است که استقبال شایانی از سوی تولید کنندگان جهت تکثیر و پرورش این پرنده در سطح جهان به شکل انبوه و صنعتی صورت گیرد . در حال حاضر تولید جهانی 000/500 قطعه شتر مرغ پرواری و تولید 12500 تن گوشت است .
در کشور ما پرورش شتر مرغ از سال 79 با تصویب شورای پروتئین کشور آغاز گردید و تا به امروز از رشد بی نظیر و فابل توجهی برخوردار بوده است . در حال حاضر 20 واحد فعال مادر و 30 واحد پرواری در سطح کشور در حال فعالیت هستند .
تعداد موافقت اصولی و پروانه بهره برداری صادر شده از سال 79 – 82
نوع پروانه
پروانه بهره برداری
موافقت اصولی
نوع پرنده
تعداد
ظرفیت
تعداد
ظرفیت
شتر مرغ مادر
12
4000
57
7000
شتر مرغ پرواری
20
2000
50
8000
آمار تعداد پرندگان موجود در کشور از سال 79 – 83
سال
تولید جوجه یکروزه
واردات جوجه
پرنده مولد
جمعیت کل
79
-
200
48
248
80
150
650
150
1250
81
1500
2000
-
3500
82
2000
2860
18
4878
83
3000
4570
59
7629
آمار موجود در جداول نشان دهنده این است که علاقمندان زیادی جهت ورود به این عرصه وجود دارد و شرایط اقلیمی و جغرافیایی کلیه نواحی کشور نیز قابلیت توسعه این صنعت را دارا می باشند . اکنون این سوال در ذهن ایجاد می شود که دلیل این همه علاقمندی چیست و این رشد چشمگیر در این مدت کم بنا به چه دلایلی صورت گرفته است ؟
شتر مرغ بزرگترین پرنده موجود در کره زمین است که به دلیل داشتن پا های قوی قادر است با سرعتی معادل 60 – 70 کیلومتر در ساعت بدود و سرعتش را زمانی بیش از 10 دقیقه حفظ کند . پرنده نر دارای پر وبال سیاه و جثه بزرگ و پرنده ماده پر وبال قهوه ای – خاکستری و اندازه ای کوچکتر می باشد . شترمرغ از قوه باصره قوی برخوردار است و با استفاده از گردن پریسکوپ مانندش میتواند شعاعی به مسافت 5/3 کیلومتر را مشاهده کند . این پرنده می تواند مدت زمان طولانی را بدون آب به سر برد . این امر تا اندازه ای مربوط به وجود غدد نمکی در بینی آنها می باشد که در پرندگان در یایی و خزندگان نیز وجود دارد . ارتفاع شترمرغ بین 2 – 5/2 متر و وزن آن معادل 100 – 150 کیلو گرم است .
شتر مرغ مقاومت نسبتا زیادی به شرایط نامساعد محیطی از قبیل دمای خیلی بالا و سرما ، رطوبت بسیار کم ، کم آبی و کم غذایی دارد و در شرایط اقلیمی گرم (متوسط 35 درجه سانتیگراد ) و نیمه خشک بهترین تولیدات را عرضه می دارد .
جایگاه شتر مرغ بسیار ساده و کم هزینه می باشد و وجود سقفی که آنها را از اشعه سوزان آفتاب و باد و باران محفوظ نگه دارد کافی است . محوطه پرورش بایستی حصار کشی شود که برای شتر مرغ های بالغ بایستی 8/1 متر ارتفاع داشته باشد . برای هر جفت شتر مرغ مادر 800 متر مربع فضا لازم است .
قیمت جوجه 3 ماهه معادل 000/500/3 ریال ، جوجه 9 ماهه 000/000/7 ریال و پرنده بالغ معادل 000/000/20- 000/000/25 ریال می باشد .
به طور کلی مقدار اجزاء درآمدزای شتر مر غ به قرار زیر است :
گوشت1 4% ، چرم 60% ، پر 11 % و محصولات دیگر 15 % ( تخم های نطفه دار ، پوسته تخم های غیر قابل جوجه کشی و ... ) .
1 – گوشت شتر مرغ : گوشت شتر مرغ از ارزش غذایی بالایی برخوردار می باشد به طوری که گوشت شترمرغ به عنوان یک شاخص در خوراک شناسی استفاده می شود . گوشت شترمرغ یکی از کم چربی ترین نوع گوشت قرمز موجود می باشد . کم بودن چربی گوشت شتر مرغ یکی از خواص مهم و قابل توجه در بازار مصرف کنونی به شمار می رود . این خاصیت برای بیماران قلبی و عروقی و نیز افراد چاق که بایستی وزن بدنشان را کنترل کنند بسیار مفید می باشد . چربی گوشت شتر مرغ در 100 گرم گوشت برابر با 29/1 گرم است در صورتی که این مقدار برای گوشت گاو 6/4 و برای گوشت جوجه 3/4 می باشد .
کلسترول موجود در گوشت این پرنده نیز پایین و 57 میلی گرم در 100 گرم است در حالی که در گوشت گاو 59 و در گوشت جوجه 57 میلی گر م در 100 گرم است . اسید های چرب غیر اشباع موجود در بافت های شتر مرغ 30 % مجموع اسید های چرب را تشکیل می دهد . بالابودن میزان اسید چرب امگا – 3 در گوشت شتر مرغ 3/8 % یک مزیت خوب به منظور ادامه انگیزه تولید آن محسوب می شود . در انسان استفاده از اسید چرب امگا – 3 تاثیرات مفیدی در کاهش بیماری های قلبی – عروقی داشته و برای رشد و نمو موثر است . به نظر می رسد که این اسید چرب در مقایسه با اسید چرب غیر اشباع امگا – 3 تاثیرات مفیدی در جلوگیری از لخته شدن خون دارد .
کمی میزان سدیم در گوشت شتر مرغ 43 میلی گرم در مقایسه با گاو 63 میلی گرم و جوجه 77 میلی گرم در 100 گرم یکی از مزایای این نوع گوشت خصوصاٌ در افرادی که نیاز به مصرف غذاهای کم نمک ( نظیر افراد با فشار خون بالا ) دارند می باشد .
میزان آهن موجود در گوشت شتر مرغ 3/2 میلی گرم و گوشت گاو 2/2 میلی گر م و در گوشت جوجه 9/0 میلی گرم در 100 گرم است . گوشت شترمرغ آهن مناسبی را برای افراد کم خون و زنان آبستن فراهم می کند .
علاوه بر موارد ذکر شده پروتئین گوشت شتر مرغ بالا و در حدود 20 % است و نیز دارای تردی و قابلیت هضم استثنایی می باشد . واکنش گوشت شترمرغ نسبت به ادویه جات هم بسیار مناسب می باشد .
هر 100 گرم گوشت شتر مرغ حاوی 5/21 میلی گرم منیزیوم ، 208 میلی گرم فسفات و 4/351 میلیگرم پتاسیم است . لاشه یک شتر مرغ دارای 50 % گوشت است که از یک پرنده 100 کیلوگرمی 33 کیلوگرم گوشت از قسمت پا به دست می آید . در بازار ایران گوشت شترمرغ به قیمت 000/150 – 000/180 ریال عرضه می شود .
2 – چرم شتر مرغ : چرم این پرنده در صنعت سراجی مورد استفاده قرار می گیرد . چربی طبیعی که در پوست شتر مرغ وجود دارد باعث انعطاف پذیری و مقاوم بودن آن در مقابل خشکی وترک خوردگی می شود . از ویژگی های منحصر به فرد پوست این پرنده فولیکول های پر موجود در پشت و سینه آن است . وضعیت آرایش فولیکول ها بر روی پوست ارزش آن را مشخص می کند . هر قدر این فولیکول ها واضح تر و فشرده تر باشد پوست از ارزش بیشتری برخوردار می گردد . کل مساحت پوست شتر مرغ در سن 10– 14 ماهگی در حدود 5/1 – 1/1 متر مربع می باشد . نوع دیگر چرم تولید شده از شتر مرغ چرم پوست ساق پا است . این چرم از صفحات فلسی شکل که همانند پوست مار مولک است تشکیل شده است و در ساختن پوتین گاو چران ها کاربرد زیادی دارد . قیمت هر تخته چرم 2/1 – 5/1 متری فرآوری شده معادل 000/000/2 ریال می باشد .
3 – پر شتر مرغ : با ارزشترین پر ها پر های سفید شتر مر غ نر است که تقریباٌ 24 پر میانی در اولین ردیف پر های بال هستند که معمولاٌ هر سال 2 بار چیده می شوند . جمعاٌ در سال حدود 1 کیلو گرم پر استحصال می شود که هر کیلوگرم آن 1000 دلار در بازار های جهانی خرید و فروش می شود . از این پر ها غالباٌ برای تزئین لباس های مد روز و دکوراسیون خصوصاٌ در صحنه ای تئاتر استفاده می شود . پر های دیگر که از کیفیت نامرغوب برخوردارند به دلیل داشتن خواص الکترواستاتیک در ساخت گردگیر استفاده شده که از انواع دیگر آن موثرتر است . قیمت هر دانه پر درجه یک معادل 000/50 – 000/60 ریال می باشد .
4 – تخم شتر مرغ : تخم شتر مرغ یکی از فرآورده های پر مصرف در سطح جهان است .از تخم های نطفه دار برای جوجه کشی و تولید جوجه این پرنده استفاده می شود . از تخم های غیر نطفه دار نیز جهت مصرف خوراکی و یا نقاشی یا حکاکی روی پوسته تخم استفاده می شود . عسلی شدن تخم شتر مرغ حدود 45 دقیقه و سفت شدن آن دو برابر این زمان وقت می گیرد . هر شترمرغ ماده بین 40 – 50 تخم در سال تخم می گذارد و قیمت هر تخم نطفه دار حدود 000/500 ریال می باشد.
در شرایط کشور ما بهترین سیستم پرورشی سیستم نیمه بسته است که علاوه بر ایجاد پناه گاه برای پرنده زمین جهت حرکت و دویدن و چرای پرنده در اختیار او قرار خواهد گرفت . تلفیق این سیستم با کشت و کار و زراعت گونه های مناسب مرتعی می تواند تا حد زیادی هزینه های پرورش را کاهش دهد .
در مقایسه شتر مرغ با گاو تولید گوشت شتر مرغ 4 برابر گاو است . دوره حاملگی و زایش گاو حدود 9 ماه است در صورتی که دوره هچ تخم شتر مرغ 42 روز است . یک گاو در طول یک سال 1 راس گوساله تولید می کند در حالی شتر مرغ 40 عدد جوجه تولید می کند . استحکام چرم شتر مرغ 3 برابر چرم گاو و میزان کلسترول موجود در گوشت گاو 2 برابر گوشت شتر مرغ است .
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)