" روز عشق ايراني"
سپندارمذگان : در ايران باستان، از بيست قرن پيش از ميلاد، روزي موسوم به روز عشق بوده است. اين روز در تقويم جديد ايراني دقيقا مصادف است با 29 بهمن، يعني تنها 3 روز پس از والنتاين فرنگي! اين روز "سپندارمذگان" يا "اسفندارمذگان" نام داشته است. توضيح: "سپنته آرمئيتي" که چهارمين امشاسپند در دين زرتشت است، در پهلوي "سپندازمذ" گفته شده که به معني فروتني است. از طرفي چون اين امشاسپند، سومين امشاسپند بانو ست و به دليل مقام بزرگي که زن در کيش مهر دارد، اين روز به نام و مخصوص زنان بوده است. جشني که در اين روز برگزار مي‌شده به "سپندارمزگان" معروف است.
نام‌هاي ديگر آن "مردگيران"، "مژدگيران" مي باشد. ابوريحان بيروني مي‌نويسد: "اسفندارمذ ايزد موکل بر زمين و ايزد حامي و نگهبان زنان پارسا و درستکار است. به همين مناسبت اين روز عيد زنان به شمار مي‌رود." و در زمان ابوريحان اين رسم وجود داشته است. در اين روز مردان به جهت گرامي‌داشتِ مقام زن به آنها هديه مي‌دادند. اين جشن تنها بخشش هدايا نبوده بلکه در اين روزها زنان فرمانروايي مي‌کردند و مردان از آنها اطاعت مي‌کردند. به اين دليل به اين روز مردگيران مي‌گفتند که در اين جشن زنها مي‌توانستند با آزادي و اختيار خويش مرد زندگي خود را انتخاب کنند. هم‌چنين "سپندارمذ" در اوستا، "سپند آرميتي" و در پهلوي، "سپندارمت" يا " سپندارمد" و در فارسي، "سپندارمذ" يا "اسفند"خوانده مي‌شود که مرکب است از دو جزء "سپند" به معني "ورجاوند" و "آرميتي" که معني انديشه و فداکاري و بردباري و سازگاري و فروتني مي‌دهد. در پهلوي معني اين ترکيب را "خرد کامل" نوشته اند. در گاهان، غالبا جزء دوم آن ( آرميتي ) به تنهايي آمده و يکي از فروزه‌هاي "مزدا اهوره" است. اما در اوستاي نو، سپندارمذ نام يکي از امشاسپندان است که در گروه سه‌گانه امشاسپند بانوان – سپندار مذ، خرداد و امرداد – جاي دارند و از نمادهاي مادر خدايي اهوره‌مزدا به شمار مي‌رود. اين امشاسپند بانو در جهان مينوي نماد دوستداري و بردباري و فروتني اهوره‌مزدا و در جهان استومند، نگهبان زمين و پاکي و باروري و سرسبزي آن است. او دختر اهوره‌مزدا است و ايزد بانوان آبان ( اردويسور آناهيتا ) و دين و از ياران و همکاران او هستند و "تروميتي" – ديو ناخشنودي و خيره‌سري و يکي از بزرگان ديوان- دشمن اوست. در گاهان از "سپند آرميتي" چون پرورش‌دهنده‌ي آفريدگان ياد مي‌شود و از طريق اوست که مردم برکت مي‌يابند. مزدا اهوره او را آفريده است تا رمه‌ها را مرغزارهاي سرسبز ببخشد. در اوستاي نو، او دارنده‌ي ده‌هزار داروي درمان‌بخش است. و نام او معمولا مترادف با زمين آمده است. دکتر بهار مي‌نويسد: " در ونديداد آمده که بعضي آن را با زمين يکي دانسته اند. مولتن براين بر اين گمان است که اين نام در اصل "آراماتا" بوده است به معني "مادر زمين". واژه‌ي "ساندارامت" در ارمني ( به معني اندرون زمين ) صورتي از "سپندارمذ" است. پنجمين روز ماه و دوازدهمين ماه سال به نام اين امشاسپند بانو است که در فارسي اسفند گفته مي‌شود. گل بيدمشک را نيز ويژه‌ي او دانسته اند.
فلسفه‌ي بزرگ‌داشتن اين روز به عنوان روز عشق به اين صورت بوده است که در ايران باستان هر ماه را سي روز حساب مي‌کردند و علاوه بر اين‌که ماه‌ها اسم داشتند، هريک از روزهاي ماه نيز يک نام داشتند. به عنوان مثال روز اول "روز اهورا مزدا"، روز دوم، روز بهمن ( سلامت، انديشه ) که نخستين صفت خداوند است، روز سوم ارديبهشت يعني "بهترين راستي و پاکي" که باز از صفات خداوند است، روز چهارم شهريور يعني "شاهي و فرمانروايي آرماني" که خاص خداوند است و روز پنجم "سپندار مذ" بوده است. سپندار مذ لقب ملي زمين است. يعني گستراننده، مقدس، فروتن. زمين نماد عشق است چون با فروتني، تواضع و گذشت به همه عشق مي‌ورزد. زشت و زيبا را به يک چشم مي‌نگرد و همه را چون مادري در دامان پرمهر خود امان مي‌دهد. به همين دليل در فرهنگ باستان اسپندار مذگان را به عنوان نماد عشق مي‌پنداشتند. در هر ماه، يک بار، نام روز و ماه يکي مي‌شده است که در همان روز که نامش با نام ماه مقارن مي‌شد، جشني ترتيب مي‌دادند متناسب با نام آن روز و ماه. مثلا شانزدهمين روز هر ماه، مهر نام داشت و در ماه مهر، مهرگان لقب مي‌گرفت. همين طور روز پنجم هر ماه "سپندارمذ" يا "اسفندارمذ" نام داشت و در ماه دوازدهم سال که آن هم اسفندارمذ نام داشت، جشني با همين عنوان مي‌گرفتند.* سپندارمذگان جشن زمين و گرامي‌داشت عشق است که هر دو در کنار هم معنا پيدا مي‌کردند. در اين روز زنان به شوهران خود با محبت هديه مي‌دادند. مردان نيز زنان و دختران را بر تخت شاهي نشانده، به آنها هديه داده و از آنها اطاعت مي‌کردند. ملت ايران از جمله ملت‌هايي است که زندگي‌اش با جشن و شادماني پيوند فراواني داشته است، به مناسبت‌هاي گوناگون جشن مي‌گرفتند و با سرور و شادماني روزگار مي‌گذرانده اند. اين جشن‌ها نشان‌دهنده‌ي فرهنگ، نحوه‌ي زندگي، خلق و خوي، فلسفه‌ي حيات و کلا جهان‌بيني ايرانيان باستان است. از آن‌جايي که ما با فرهنگ باستاني خود ناآشناييم، شکوه و زيبايي اين فرهنگ با ما بيگانه شده است.
کمتر کسیه که بدونه در ایران باستان ، نه مثل رومی ها از سه قرن بعد از میلاد، که از بیست قرن قبل از میلاد، روزی موسوم به روز عشق بوده!
جالبه که بدونید این روز در تقویم جدید ایرانی دقیقا مصادفه با 29 بهمن، یعنی فقط 4 روز بعد از والنتاین فرنگی! این روز "سپندارمذگان" یا "اسفندارمذگان" نام داشته. فلسفه ی بزرگداشت این روز به عنوان "روز عشق" به این صورت بوده که در ایران باستان هرماه را سی روز حساب می کردند و علاوه بر اینکه ماه ها اسم داشتند، هر کدوم از روزهای ماه هم یک نام داشتند. مثلا روز اول، "روز اهورامزدا"، روز دوم ، "روز بهمن" (سلامت، اندیشه) که اولین صفت خداونده. روز سوم، "اردیبهشت" یعنی راستی و پاکی که باز از صفات خداوند است. روز چهارم "شهریور" یعنی شاهی و فرمانروایی آرمانی، که خاص خداوند است و روز پنجم، "سپندارمذ" بوده.
سپندارمذ لقب ملی زمین است. یعنی گستراننده، مقدس، فروتن. زمین نماد عشقه؛ چون با فروتنی، تواضع و گذشت به همه عشق می ورزه. زشت و زیبا رو به یک چشم نگاه می کنه و همه را چون مادری در دامان پر مهر خودش امان می ده. به همین دلیل در ایران باستان، اسپندارمذگان را به عنوان نماد عشق می پنداشتند. در هر ماه، یک بار، نام روز و ماه یکی می شده. که در همان روز که نامش با نام ماه مقارن می شد، جشنی ترتیب می دادند متناسب با نام آن روز و ماه. مثلا شانزدهمین روز هر ماه مهر نام داشت که در ماه مهر، "مهرگان" لقب می گرفت. همین طور روز پنجم هر ماه سپندارمذ یا اسفندارمذ نام داشت، جشنی با همین عنوان می گرفتند.
سپندارمذگان جشن زمین و گرامیداشت عشق است که هردو در کنار هم معنا پیدا می کردند. در این روز زنان به شوهران خود با محبت هدیه می دادند. مردان هم زنان و دختران را بر تخت شاهی نشانده به آنها هدیه داده و از آنها اطاعت می کردند. ملت ایران از جمله ملت هاییه که زندگی اش با جشن و شادمانی پیوند فراوانی داشته. به مناسبت های گوناگون جشن می گرفتند و با سرور و شادمانی روزگار می گذرانده اند. این جشن ها نشان دهنده ی فرهنگ، نحوه ی زندگی، خلق و خوی، فلسفه ی حیات و کلا جهان بینی ایرانیان باستان است. از آنجایی که ما با فرهنگ باستانی خود کمتر آشناییم، شکوه و زیبایی این فرهنگ با ما بیگانه شده.
شاید هنوز دیر نشده باشد که روز عشق را از 25 بهمن به 29 بهمن (سپندارمذگان ایران باستان) منتقل کنیم.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)