4ـ برداشتی از آرای قرآن در زمینه توجیه علمی و تبیین حقانیت
4ـ1ـ پیشگویی جهش علمی بشریت و تمهید زمینههای توجیه علمی
خود قرآن نیز فرا رسیدن زمان فهم حقانیت خویش را از رهگذر شکوفایی و بلوغ علم تصریح نموده و میگوید: سنریهم آیاتنا فی الآفاق و فی انفسهم حتی یتبین لهم انه الحق، او لم یکف بربک انه علی کل شی شهید (فصلت/ 53) این آیه، یک سؤال روشن در اذهان کنجکاو پدید میآورد و آن اینکه، چه رابطهای بین ارائه آیات و پدیدههادر تمام افقها و نیز در درون انسانها با روشن شدن حقانیت قرآن، یعنی چون با توجه به آنکه ضمیر مذکور در انه الحق به قرآن باز میگردد (طبرسی، 5/19؛ شبر، 1/481)، آشکار شدن پدیدهها در هستی و در وجود انسان، چگونه میتواند منجر به شناخت حقانیت قرآن شود؟ تنها راه آن است که بتوان همراه با کشف پدیدهها، به نمونه هایی از آن حقایق که در قرآن آمده اشاره کرد. باید توجه داشت خود همین نکته که «به زودی بشر در معرض شناسایی آیات و پدیدهها در هستی و در درون خود قرار میگیرد» از جمله پیشگو هایی است که ما اکنون شاهد تحقق آن هستیم، یعنی پیشگویی فرا رسیدن عصر شکوفایی و بلوغ دانش بشری. برای اینکه در فهم منظور از آیاتنا شبههای پیش نیاید،نمونه هایی از آیات و پدیدهها گوشزد شده است: و من آیاته اللیل و النهار و الشمس و القمر... (فصلت/37) و من آیاته انک تری الارض خاشعة فاذا انزلنا علیها الماء اهتزت و ربت... (فصلت/ 39) و من آیاته خلق السموات و الارض و ما بث فیهما من دابة و هو علی جمعهم اذا یشاء قدیر (شوری/ 29) و من آیاته الجوار فی البحر کالاعلام... (شوری/ 32).
کما اینکه در سوره قبل از آن نیز پس از اشاره به بعضی آیات و پدیدهها میگوید: و یریکم آیاته فای آیات اللّه تنکرون (مؤمن/ 82). در برخی سورههای دیگر هم نمونه هایی از پدیدههای طبیعی ذکر شده است و مانع میشود از اینکه مفسری (مثلاً فیض، 2/505) بخواهد سنریهم آیاتنا را به پدیدار ساختن نشانههای عذاب منحصر سازد، چه بر فرض وجود روایاتی قابل اعتماد در این باره، این روایات حمل بر تکلم با مردم به قدر عقول ایشان میگردد؛ زیرا در آن عصر امکان فهم موضوع بصورت کنونی فراهم نبوده است.
4ـ2ـ از تبیین حقانیت تا حصول یقین، از علم تا عمل
جالب است که علاوه بر پیشگویی جهش علمی انسان و ظهور اعجاز علمی به این معنی، در آیه 54 سوره فصلت، پیشگویی دیگری صورت گرفته که نشان میدهد این ارائه آیات و پدیدهها و روشن شدن حقانیت قرآن، جنبه اتمام حجت دارد و به این معنی نیست که همه لزوما ایمان خواهند آورد، یعنی گرچه متوجه حقانیت آن میشوند اما این شناخت باعث نخواهد شد مانند یک مؤمن به قرآن، پایبند احکام آن شوند زیرا میگوید: الا انهم فی مریة من لقاء ربهم، الا انه بکل شیء محیط (فصلت/ 54) حال این سؤال مطرح میشود که چرا با وجود روشن شدن حقانیت قرآن و پی بردن به اینکه کتابی الهی است، باز هم از لقای پروردگارشان در تردید هستند؟ پاسخ درآیهای دیگر آمده است: ... فمن کان یرجو لقاء ربه فلیعمل عملاً صالحا و لا یشرک بعبادة ربه احدا (کهف/ آخر) یعنی وصول به لقاء از رهگذر عمل صالح توأم با اخلاص در عبادت و عشق به پروردگار میسر است و طبعا هر چه بر میزان آن افزوده گردد، انسان به مرحله عالیتری از لقاء نایل میگردد.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)