سندرم تونل کارپال (Carpal tunnel syndrome) یکی از بیماری های بسیار رایجی است که متأسفانه در گذشته چندان مورد تحقیق قرار نگرفته و تا حدی ناشناخته مانده است .
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، معمولاً مردم ، این بیماری را به عنوان ” مچ درد” می شناسند که درد آن به انگشت های دست ختم شد ه و حرکات دست را تا حدودی مشکل می سازد و ناتوانی به وجود می آورد.
امروزه این ناراحتی در میان کارگران و کارکنان کشورهای صنعتی فوق العاده رایج است. این عارضه در میان کسانی که ساعات زیادی با کامپیوتر کار می کنند؛ مانند صندوق دارها، ماشین نویس ها و کارگران کارخانه های ماشین سازی ، کاربران کامپیوتر، نجاران، تصویرگران، کارگران، قصابها و مکانیکهای خودرو و رانندگان ماشینهای سنگین و افرادی که به کارهای مکانیکی اشتغال دارند بسیار رایج است.
خواب رفتگی مکرر دست ها ، گزگز کف دست ، کاهش قدرت گیرایی و انعطاف انگشتان ، … این نشانه های ناخوشایند ممکن است هرکدام از ما را بترساند و ما را درباره استفاده همیشگی از دستانمان نگران کند . بروز طولانی مدت و مداوم این نشانه ها می تواند نشانه ایجاد بیماری تونل کارپال باشد .
لازم نیست حتماً نوازنده پیانو یا یک تایپیست حرفه‌ای باشیم تا ابتلا به این بیماری ما را از کار بیکار کند. بلکه به دنبال از بین رفتن قدرت انعطاف انگشتان، غذا خوردن، مسواک زدن و حتی لباس پوشیدن تقریباً غیرممکن می‌شود.
هرچند این عارضه بیشتر در شغل‌های خاصی دیده می‌شود، اما این بیماری فقط مربوط به شاغلان نیست و خانم‌های خانه‌دار هم باید مراقب باشند. انجام کارهای خانه می‌تواند باعث به‌وجود آمدن نشانگان تونل کارپال شود. طبق نتایج مطالعه‌ای که در سی کشور و سه ایالت کانادا طی یک دوره سی ماهه انجام شده، مشخص شده است ۹/۱۵ درصد موارد جدید نشانگان تونل کارپال مربوط به خانم‌های خانه‌دار بوده است.
در حال حاضراین درد شناخته شده ، و قابل درمان است.Carpal در پزشکی به معنی مچ دست راست وCarpel Tunnel کانالی است که عصب های بسیار مهم (Median Nerve) را از مچ به انگشت های دست می رساند. این کانال همچنین محل عبور (Tendon) است که شامل غضروف و استخوان های مچ دست(Carpel Bones)است. به طور کلی نُه غضروف یک عصب حسی به نامMedian Nerve از تانـُل کارپل عبور می کنند.
● تونل کارپال چیست؟
تونل کارپال، کانالی در مچ است که عصب میانی در آن قرار دارد. این عصب به انگشت شست و قسمتی از کف دست، انگشت اشاره، انگشت میانی و نیمی از انگشت سوم حس می دهد. وقتی مچ دست در حالت بدی قرار بگیرد، فضای کافی برای عصب مدیان(عصب میانی) وجود ندارد و به این عصب فشار وارد می شود. همچنین وقتی این تونل ملتهب شود و آسیب ببیند، به عصب هم صدمه وارد می آید که باعث سوزش و خارش، کرخ و بی حس شدن، ضعف یا درد در انگشت ها می شود.
● علایم
علایم شامل ضعف یا بی حسی در یک یا هر دو دست، مور مور شدن، سوزش و خواب رفتن انگشتان یک یا هر دو دست، درد شدید دست به خصوص در ناحیه مچ دست، پخش شدن درد تا ناحیه آرنج، اختلال در حرکت انگشتان، کاهش قدرت حمل وسایل و اشیا مانند کیف دستی و در موارد شدید، تحلیل رفتن و ضعف در بافت ماهیچه ای اطراف شست می باشد.
● چه کسانی مبتلا می شوند؟
بیشتر افراد در ۳۰ تا ۶۰ سالگی دچار این عارضه می شوند. همچنین شیوع این بیماری در زنان بیشتر از مردان است، به طوری که زنان پنج برابر بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می شوند.
این حالت ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی و به هم خوردن تعادل مایعات بدن اتفاق بیفتد. برخی شرایط مانند بارداری و برخی بیماری ها مانند پرکاری تیروئید ، فشار خون بالا ، پوکی استخوان ، چاقی و دیابت هم با ابتلا به سندرم تونل کارپال ارتباط دارند.
●تظاهرات بالینی
بیمار معمولاً با کرختی (Numbness )، درد، گزگز ( پارستزی ) در محل توزیع عصب مدین (انگشتان شست، اشاره، میانی )مراجعه می‌کند، این علائم اغلب شب‌ها تشدید شده و با حرکات تکراری و قوی دست بدتر می‌شود.در برخی موارد صاف کردن یا تکان دادن دست باعث بهبودی علائم می‌شود.گاه عدم توان انجام حرکات دقیق انگشتان ( مانند سوزن دوزی ) و ضعف حرکتی نیز گزارش می‌شود .
آتروفی تنار (عضله پایین شست) از علائم قابل مشاهده(objective) این اختلال می‌باشد.
● علل بروز این بیماری:
تحقیقات نشان می دهد از هر ده نفر افرادی که به این ناراحتی دچار هستند ، یک نفر کسانی هستند که با دست هایشان کار می کنند. خانمهای خانه دار ، تایپیست ها ، قصاب ها ، نجارها، موسیقی دانان و خیاط ها بیشتر به این بیماری دچار می شوند .
به عبارتی این عارضه در میان زنان ۴۰ تا ۶۰ ساله و بخصوص زنان باردار رایج است ؛ زیرا در دوران بارداری به دلیل ترشحات زیاد هورمون ، غضروف شل شده و باعث تورم می گردد. در ضمن این حالت در میان خانم هایی که قرص ضد بارداری مصرف می کنند نیزدیده می شود . همچنین کسانی که از ناراحتی تیروئید رنج می برند به دلیل نوسان هورمون به این بیماری دچار می گردند.
فشار حاصله بر روی عصب حسی میانی (Median) عامل این بیماری است . همچنین رماتیسم مچ و مفاصل دست نیز از علل این بیماری به حساب می آیند.
● نشانه های بروز بیماری :
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، یکی از نشانه های این بیماری بی حسی و درد در سه انگشت اولیه و کف دست است. عموماً درد درهنگام شب به سراغ بیمار می آید و با تکان دادن دست از بین می رود و اگر بازو به طرف بالا نگهداشته شود درد شروع می شود. در این بیماری بعضی مواقع به دلیل نارسایی، فرمانهای حسی ماهیچه های دست و انگشت ها کمتر می شود.
● راه های بهبود و تسکین بیماری :
برای کم کردن درد ، دست را در حال عادی نگه دارید و آن را خم نکنید. اگر درد تازه شروع شده است ، مقداری یخ روی محل درد قرار دهید تا تورم را از بین ببرد. یخ را هر دو ساعت یکبار به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه روی محل درد بگذارید. اگر دردتان کهنه است ، هر یک ساعت به مدت ۲۰ دقیقه وسیله گرم کننده ای را روی محل درد بگذارید.
● درمان بیماری با طب سوزنی :
طب سوزنی دراین بیماری کمک بسیار می کند . این کار با استفاده از سوزن های مخصوص روی نقاطی که مسیر انرژی در حرکت است زده می شود . البته اکنون جراحان نیز با جراحی موافق نبوده و مایلند که بیمار از مچ بند و دست بند به صورت تمام وقت استفاده کند تا بهبود یابد. البته ناگفته نماند که ویتامین۶ Bدر بهبود این عارضه بسیار مؤثر است و می تواند عامل مهمی در از بین بردن تورم باشد.
همانطور که گفته شد طب سوزنی در درمان این بیماری مفید بوده و از دیدگاه درمانهای طبیعی یا تغذیه نیز اهمیت زیادی دارد.
● رژیم غذایی:
غذایی که مصرف می کنید باید مملو از ویتامینB6 باشد . این ویتامین را می توانید درغلات ، جگر، دل و قلوه حبوبات و همچنین سبزیجات سبز تیره بیابید.
سعی کنید از غذاهای تازه استفاده کنید و حتماً یک الی دو وعده سالاد با سبزیجات سبز را در رژیم روزانه خود قرار دهید. کرفس را به واسطه وجود سدیم به میزان فراوان استفاده کنید.
از خوردن کافئین که در قهوه ، شکلات و کاکائو موجود است جداً پرهیز کنید . نوشابه های گازدار و الکلی و مواد غذایی که شامل اسید اگزالیک (Oxalic acid) هستند مانند اسفناج ، ریواس و عدس و شکلات را به هیچ وجه استفاده نکنید .
هر روز صبح محلولی از یک لیوان آب به همراه کمی لیمو ترش تازه بنوشید . در صورت تمایل می توانید یک قاشق پودر مخمر نیز به این محلول اضافه کنید. نوشیدن یک لیوان آب هویج تازه نیز بسیار مفید است.