2. آیا سیر تحول واردات در اقتصاد ایران نگران‌کننده است؟
آیا سیر تحول واردات در اقتصاد ایران نگران‌کننده است و اساسا تغییر در فرآیند مدیریت واردات ضرورت دارد؟ برای پاسخ به این سوال، ابتدا باید سیر تحول و وضعیت کنونی واردات را در اقتصاد کشور ترسیم نمود. جهت ترسیم سیر تحول و جایگاه واردات در اقتصاد ایران، مجموعه‌ای از شاخص‌های واردات در اقتصاد کشور مورد توجه قرار می‌گیرد. یک شاخص مهم، میزان واردات در اقتصاد ایران است. نمودار شمار 1 روند واردات ایران را در یک دهه گذشته نشان می‌دهد. میزان واردات در ایران با یک روند صعودی به طور مداوم افزایش یافته و از حدود 16 میلیارد دلار در سال 78، به بیش از 88 میلیارد دلار (بیش از 5 برابر) در سال 88 رسیده است. در عین حال حجم واردات به بیش از 20 درصد از تولید ناخالص داخلی در سال 88 رسیده است.
علاوه بر روند صعودی واردات، مساله مهم دیگر آن است که منابع ارزی لازم برای این حجم عظیم واردات از کجا تامین می‌گردد. آیا واردات در ایران از محل درآمدهای ارزی حاصل از صادرات غیرنفتی کشور تامین می‌شود؟ روند کسری تراز تجاری بدون نفت در اقتصاد کشور در دهه گذشته نیز در نمودار 1 نشان داده شده است. کسری تراز تجاری بدون نفت در دهه گذشته به طور مداوم افزایش یافته و با یک روند صعودی از 11 میلیارد دلار در سال 78 به 66 میلیارد دلار (شش برابر) در سال 88 رسیده است. این امر بیانگر این موضوع است که بخش اعظم واردات در کشور (بیش از 60 درصد) نه از محل صادرات غیرنفتی که از محل منابع ارزی حاصل از فروش نفت تامین مالی می‌شود؛ بنابراین یکی از ویژگی‌های مهم واردات در اقتصاد ایران، وابستگی شدید واردات به درآمدهای نفتی است.