همه چيز درباره روزه گرفتن ديابتي ها
آخرین نیوز: دکتر رويا حسيني فوق تخصص غدد با ارسال يادداشتي به خبرگزاري آريا در خصوص روزه داري افراد ديابتي مطالبي را بيان کرده است.
ديابت و روزه داري:
روزه داري ماه رمضان يك فريضه واجب براي تمام مسلمانان است. اگر چه در احکام اسلامي افراد بيمار از روزه گرفتن مستثني شده اند و اگر شدت بيماري در حدي باشد كه ، روزه داري منجر به ضرر جسمي براي بيمار شود، روزه گرفتن مجاز نخواهد بود، ولي بسياري از مسلماناني که ديابت دارند خود را بيمار محسوب نمي کنند و مصمم هستند تا در طول اين ماه روزه بگيرند. اگر بيمار ديابتي نظر صريح خود را مبني بر روزه گرفتن ابراز نمايد، پزشک او بايد بررسي کند که آيا اين تصميم بيمار خطر بيشتري براي او به همراه خواهد داشت.
چهارخطر عمده که بيماران ديابتي را در روزه داري تهديد مي کند شامل: حملات افت قند خون،افزايش قند خون،کماي ديابتي و بي آبي و افزايش استعداد به تشکيل لخته مي باشد. بيماران ديابتي از نظر خطر روزه داري به 4 گروه با ريسک خيلي بالا، ريسک بالا،متوسط و پايين تقسيم شده اند:
الف - بيماران با ريسک خيلي بالا:
•بيماراني که 3 ماه قبل از ماه رمضان دچار افت قند خون شديد شده اند.
•بيماراني که حملات راجعه افت قند خون دارند.
•بيماراني که دچار افت قند خون بدون علامت مي شوند .
•بيماراني که به طور مداوم قندهاي کنترل نشده دارند.
•بيماراني که 3 ماه قبل از رمضان دچار کتواسيدوز ديابتي و کماي هايپراسمولار (کماي ديابتي) شده اند.
•بيماران ديابتي نوع 1
•کساني که دچار بيماري حاد هستند.
•بيماراني که کارهاي بدني سخت انجام مي دهند.
•کساني که دياليز مي شوند
•خانم هاي حامله مبتلا به ديابت نوع 1 و 2 و ديابت حاملگي
ب- بيماران با ريسک بالا:
•بيماران دچار نارسايي کليوي وساير عوارض پيشرفته ومزمن ديابت
•بيماراني که سن بالا دارند وسلامت جسماني مناسبي ندارند
•بيماراني که تنها زندگي مي کنند
•بيماراني که داروهاي مربوط به بيماريهاي اعصاب و روان وصرع مصرف مي کنند
ج- بيماران با ريسک متوسط:
•بيماران ديابتي که قند خون آنها به خوبي بوسيله داروهاي کوتاه اثرمحرک ترشح انسولين مثل ريپاگلينيد کنترل است.
د- بيماران با خطر کم:
•بيماران ديابتي که قند خون آنها به خوبي با رژيم غذايي به تنهايي يا مصرف متفورمين به تنهايي يا تيازوليدنيديونها به تنهايي تحت کنترل است و همچنين از جهات ديگر سالم هستند.
روزه داري براي بيماران با ريسک خيلي بالا و بالا خطرناک است، چون ممکن است روزه گرفتن باعث از کنترل خارج شدن ديابت آنها شود و منجر به عوارض خطرناکي همچون افت شديد قند خون ويا کماي ديابتي شود.
بيماران با ريسک متوسط و کم ، مي توانند با مراجعه به پزشک مربوطه،و انجام تغييرات لازم بر روي رژيم درماني ديابتشان ، خطرات روزه گرفتن را کاهش دهند.
توصيه هاي لازم به بيماران ديابتي که مجاز به روزه گرفتن مي باشند:
تغذيه- اغلب تعداد وعده هاي غذايي در هنگام روزه داري از 3 وعده اصلي و 2 تا 3 ميان وعده به 2 وعده غذايي و يك ميان وعده كاهش مي يابد. بنابراين، مواد مورد نياز بدن بايد از طريق تعداد كم وعده غذايي دريافت شود. رژيم غذايي در طول ماه رمضان بايد سالم و متعادل باشد وبراي بيماران ديابتي با زمان غير روزه داري تفاوتي نکند.
براي سحري بايد غذاهايي انتخاب شوند كه قند خون را به آهستگي افزايش مي دهند، مثل مواد غذايي حاوي كربوهيدرات هاي پيچيده و داراي فيبر، كربوهيدرات هاي پيچيده سرعت هضم كمتر و خاصيت سيركنندگي بيشتري دارند و به حفظ قند خون در محدوده طبيعي و تأخير در ايجاد حس گرسنگي كمك مي كنند.لذا بهترين مواد غذايي براي سحري غلات كامل وحبوبات (عدس پلو، لوبيا پلو و ...)، نان سبوس دار، سبزيجات ، ميوه ها و مواد غذايي داراي پروتئين مي باشند. سبزيجات نه تنها حاوي ويتامين ها و مواد معدني گوناگون هستند بلكه چون داراي الياف فراوان هستند و اين الياف خاصيت اسفنجي دارند، ميزان قابل توجهي آب را در خود ذخيره مي كنند كه منجر به كاهش تشنگي در فرد مي گردد.بيماران مي بايست از مصرف نمك زياد خودداري نمايند، چون نمك زياد سبب احساس تشنگي در ساعات روز خواهد شد. در سحري بهتر است2-1 ليوان آب نوشيده شود .اجتناب از مصرف مقادير زياد نوشيدني هاي كافئين دار مانند قهوه، چاي بخصوص در هنگام سحر توصيه مي شود.بهتر است مواد غذايي مصرفي فاقد ادويه، ترشي ها، نمك و چربي فراوان باشد. مصرف بيش از حد گوشت نيز در سحري منجر به تشنگي مي شود. به بيماران توصيه مي شود تا فقط از مقدار کمي روغن غير اشباع مثل روغن زيتون استفاده کنند.
افطار كردن بايد با مواد غذايي سبك و ملايم صورت گيرد تا معده را براي دريافت غذاي اصلي آماده سازد. افطار را بايد با يك وعده غذايي ساده مانند صبحانه معمولي آغاز كرد. بهتر است روزه با شير و يا آب ولرم، چاي كم رنگ باز شود و به تدريج مواد غذايي سبك مانند نان و پنير، گردو و سوپ مصرف شود.
هر روز بعد از افطار (يک تا چند ساعت بعد) بايد دو يا سه عدد ميوه متوسط مصرف شود.
ورزش و فعاليت- فعاليت بدني معمول و سبک در بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 خطري ندارد.- فعاليت بدني شديد به علت افزايش خطر افت قند خون توصيه نمي گردد. بيماران مي بايست فعاليت معمول بدني خود را به خصوص در ساعاتي که روزه نيستند ادامه دهند.
پايش قند خون- اندازه گيري قند خون باعث باطل شدن روزه نمي شود. تمام بيماران ديابتي که روزه مي گيرند بايد ابزار سنجش قند خون داشته باشند. زمانهاييکه بيماران مي بايست قند خون خود را اندازه گيري نمايند :قبل از سحر ،2 ساعت بعد از سحر ،بين ساعت 1 تا 3 بعدازظهر، قبل از افطار ،2 ساعت بعد از افطار .زمانيکه بيماران به افت قند خون يا افزايش قند خون خود شک کرده اند ،بايد قند خون خود را اندازه گيري نمايند در هر زمان که قند خون کمتر از 70-60 ميليگرم در دسي ليتر يا بالاتر 300 ميليگرم در دسي ليترداشتند،روزه خود را بشکنند.