1-1-پورفیرین
پورفیرینها و متالوپورفیرینها طبقه مهم و جالبی از ترکیبات آروماتیک تتراپیرولی هستند که مطالعه عملکرد کاتالیزگری شبه زیستی کمپلکسهای فلزی آنها،بررسی تجربی و نظری تغییرات ساختاری این ماکروسیکلها درحالت آزاد و در شکل دیکاتیون و همچنین برهمکنش آنها با سایر مولکولهای کوچک و بزرگ مورد توجه محققین بوده است . کلمه پورفیرین از واژه یونانی"پوفورا"به معنای ارغوانی گرفته شده است، چرا که بلورهای پورفیرینها ذرات فلورسانس کننده و به شدت رنگی با رنگ های قرمز و بنفش تند هستند و بیشتر به عنوان رنگدانه قرمز در سلولهای خون معروفند و از طریق توانایی در تشکیل کمپلکس با یون فلزی قابل تشخیص هستند (که متالو پورفیرین نام دارد). این ترکیبات صریحاً در ترکیب کلروفیل، هموگلوبین، سیتوکروم و سایرکروم پروتئینهای پیچیده وارد می شوند و نقش عمده- ای را در فرایند های حیاتی مثل فتو سنتز، تنفس، حمل و نقل مولکولهای گاز و داروها و بیو سنتز آنزیمی دارند. حضور آهن در خون اولین بار در سال 1747 توسط منگینی اثبات شد. در سال 1841، شرر، آهن را از پودر خون جدا کرد و مشاهده نمود که در محلول الکلی دارای رنگ قرمز است. هوپ سیلر در سال 1864 واژه هموگلوبین را مطرح نمود، و در سال 1871 توانست پورفیرینها را از خون جداسازی و مشخص نمود که مشتقات پیرولی هستند و در سال 1879 مشابهت آنها با کلروفیل را به اثبات رساند. در سال 1912 ساختمان درشت و حلقوی تترا پیرولی توسط کاستر پیشنهاد گردید، کاستر پورفیرین را یک حلقه تترا پیرولی مسطح آروماتیک مطرح نمود و چون در آن زمان تصور می شد چنین حلقه بزرگی ناپایدار می باشد، مورد قبول قرار نگرفت. اولین سنتز پورفیرین توسط میلروی در سال 1918 توصیف شد و توسط فیشر سنتز پورفیرینها ادامه یافت. در سال 1926 اکتافنیلپورفیرین و در سال 1929 با سنتز پروتوهِم ساختار مولکولی کاستر تائید شد. وی یک سال بعد در سال 1930 به علت فعالیتهایی که در سنتز پورفیرینها ارائه نمود، برنده جایزه نوبل شد. در سال 1939، مزو تترافنیلپورفیرین توسط روتموند سنتز شد که اساس سنتز کمپلکسهای پورفیرین قرار گرفت. در سال 1940 ساختار و نقش بیولوژیکی کمپلکسهای آهن پورفیرین شناخته شد. در سال 1962 کندریو و پروتز با تعيین ساختار میوگلوبین و هموگلوبین با بلورشناسی پرتو ایکس برنده جایزه نوبل شدند . مطالعه اکسایش شبه زیستی ترکیبات آلی با کاتالیزگرهای دارای پایه پورفیرینی به منظور فهم چرخه کاتالیزگری سیتوکرومهای450-p و ساخت کاتالیزگرهای کارآمد با استفاده از این سیستمهای کاتالیزگری منجر به سنتز متالوپورفیرینهای دارای استخلافهای مختلف شده است. مدلهای متفاوتی برای شبیهسازی نقش بیولوژیکی ویتامینها، کلروفیلها، هِموپروتئینها، مونواکسیژنازها و آنتیبیوتیکها و باکتریها ساخته شدهاند. در بین این مدلها، مدل اکسیژنازهایی که قادرند اکسیژندار شدن هیدروکربنها را کاتالیز کنند، توجه خیلی از گروههای تحقیقاتی را در چند دهه گذشته جلب کرده است. با توجه به نقش پورفیرینها در سیستمهای بیولوژیکی و صنعت دارویی و پزشکی مطالعات گستردهای تا به امروز بر روی این ترکیبات انجام گرفته است
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)