● دایره المعارف
از این نوع می توان به کتاب «دانشنامه مشاهیر یزد» و «سال شمار تاریخ یزد» اشاره کرد. و شاید جلد سوم جامع مفیدی را نیز بتوان از این نوع دانست که البته آن را به دلیل تعلق تاریخی در مقوله کتب تاریخی بررسی کردیم. و از بررسی« سال شمار تاریخ یزد» نیز به جهت جلوگیری از اطناب و تکرار صرف نظر می کنیم.
کتاب «دانشنامه مشاهیر یزد» مجموعه ای سه جلدی است که شرح ۵۲۰۰ نفر از مشاهیر استان یزد را در خود جای داده است. و در نگاه اول به نظر می‌رسد هیچ گونه جدا انگاری زردشتی – مسلمان در آن وجود ندارد. که البته باید این امر را در سه مرحله چگونگی انتخاب مشاهیر؛ چگونگی جمع‌آوری اطلاعات و چگونگی معرفی مشاهیر مورد مداقه قرار داد.
خوشبختانه در ابتدای جلد اول شرح کاملی از چگونگی انتخاب، فرآهم آوردن اطلاعات و اصول استاندارد شده برای معرفی بیان شده است. در مورد شیوه انتخاب، براساس معیارهایی از جمله، تخصص، اشتهار، آثار خیر و موقوفات، تألیفات ، ذکر در کتب تذکره و رجال ، بوده است. و در مورد جمع آوری اطلاعات اقشار مختلف، توسط کارگروه‌هایی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند . و در مورد زردشتیان، کارگروهی به مدیریت خانم اتحادیه و با همکاری آقای شهریار هیربد مأمور به جمع آوری اطلاعات مربوط به نخبگان زردشتی شده‌اند. و در نهایت در مورد چگونگی معرفی، اولا از هر گروهی از مشاهیر معرفی شده در کتاب مواردی از زردشتیان نیز می‌توان یافت، ثانیاً در معرفی، همه مشاهیر به ترتیب حروف الفبا در کتاب قرار گرفته‌اند و هیچ گونه بیگانگی از طریق تصریح به زردشتی بودن شخص در معرفی وی وجود ندارد. و فقط پس از مطالعه شرح حال افراد و براساس نام شخص می‌توان به مسلمان یا زردشتی بودن فرد پی‌برد.
به نظر می‌رسد در این کتاب فرصت عرض اندام برای هر دو طرف دیالوگ فراهم آمده است. و شرایط لازم برای وقوع فهم متقابل مهیاست. اما با این حال این دیالوگ از دو جهت محدود شده است؛ اولاً مقتضای معرفی مشاهیر ، هیچ کدام از طرفین نمی‌توانند سئوالات انتقادی خود را از دیگری طرح کنند. دوم از آنجا که ذکر مشاهیر پیشین براساس کتب تذکره و رجال بوده است. و دیدیم که در کتب تاریخی زردشتیان مورد غفلت واقع شده‌اند، به نظر می‌رسد حتی با وجود استفاده از متون خاص زردشتیان نقصی قابل توجه در پیگیری تاریخ مشاهیر زردشتی وجود داشته باشد.