بررسي يكي ديگر از شكايت هاي رايج در دادگاه خانوادهجام جم آنلاين: در شماره پيش با بررسي مسائلي همچون كاهش اقساط، نحله، اجراي مهريه در ثبت و محاسبه مهريه به نرخ روز، بررسي مباحث مربوط به مهريه در شكايت‌هاي خانوادگي به پايان رسيد. در اين شماره، شما را با يكي ديگر از شكايت‌هاي رايج در دادگاه‌هاي خانواده با عنوان «نفقه» آشنا مي‌كنيم.
رسيد بده، خرجي بگير
نفقه چيست؟در مطالب قبلي اشاره شد از نظر قانوني كه افراد بر اساس آن ازدواج مي‌كنند و روابط زناشويي آنها مورد تاييد قانون و شرع قرار مي‌گيرد، زنان در قبال تمكين از همسر خود حق نفقه پيدا مي‌كنند و اگر زماني زن از همسر خود تمكين نكرد، زن ديگر حق و حقوقي درقبال دريافت نفقه ندارد. نفقه زن از نظر قانون اهميت فراواني دارد و اگر زماني مرد توانايي پرداخت نفقه را به هر دليلي نداشته باشد، زن مي‌تواند با طي كردن شرايطي خاص از حق طلاق برخوردار شود.
در صفحات ابتدايي عقدنامه كه در زمان عقد به امضاي عروس و داماد مي‌رسد، در بخش «شرايطي كه زن مي‌تواند حسب مورد از دادگاه تقاضاي صدور اجازه طلاق نمايد»، در همان بند اول اين نكته قيد شده كه با «استنكاف شوهر از دادن نفقه زن به مدت 6 ماه به هر عنوان و عدم امكان الزام او به تاديه نفقه» زن امكان طرح تقاضاي طلاق پيدا مي‌كند. طلاق از نظر اسلام مساله‌اي نهي شده است كه جز در موارد بسيار خاص تجويز نمي‌شود. از سوي ديگر، طلاق امري است كه تنها در اختيار مرد است، اما فراهم آمدن طرح آن از سوي زن در زمان نپرداختن نفقه از سوي مرد، اهميت بحث نفقه را نزد قانون و اسلام نشان مي‌دهد. به زبان ساده‌تر اسلام و قانون به هيچ وجه اين حق را براي مرد قائل نشده كه بتواند از پرداخت هزينه‌هاي زندگي همسر خود خودداري كند و اگر مرد به هر دليلي حتي فقر و تنگدستي امكان پرداخت نفقه را نداشته باشد، براي اين‌كه زن در سختي نيفتد قانون به او اجازه طلاق مي‌دهد.
تصوري كه از نفقه در ذهن زنان و مردان در ابتداي ازدواج وجود دارد مانند بسياري از مسائل ديگر چندان دقيق نيست.
همسران بر اساس سند ازدواجي به عقد هم در مي‌آيند كه تعريف مشخص و ثابتي از بحث نفقه دارد، اما گاهي به دنبال تصورات ديگري از اين مساله هستند و مثلا تصور مي‌كنند طلا و جواهر هم جزو نفقه محسوب ميشود. نفقه به زبان ساده خرجي روزانه و همه آن چيزي است كه زن براي زندگي مشترك نياز دارد. اين موضوع شامل خانه، پوشاك، غذا، پزشك و همه آن چيزي است كه ممكن است در زندگي به كار بيايد. ميزان و مقدار آن هم تا وقتي كه ميان زن و شوهر اختلافي پيش نيامده باشد تنها به توافق دو طرف بستگي دارد، اما زماني كه ميان زن و شوهر اختلافي پيش مي‌آيد و كار به دادگاه كشيده ميشود، تعيين نفقه زن با در نظر گرفتن مسائلي همچون شان زن، شان خانوادگي او، وضعيت زندگي او در خانه پدري، تورم موجود در جامعه و... تعيين ميشود.
خانم‌ها چه زماني براي نفقه شكايت مي‌كنند؟در قانون پس از مهريه، نفقه يكي از موارد مهمي است كه زن مي‌تواند با طرح شكايت عليه مرد، همسر خود را براي دريافت پول يا اجبار به طلاق راضي كند. شيوه طرح شكايت هم به اين شكل است كه زن با مراجعه به دادگاه و ارائه دادخواست نفقه اعلام مي‌كند همسر او در مدتي مشخص مثلا از يك سال قبل يا از زمان عقد تا زمان حال به او نفقه و خرجي روزانه پرداخت نكرده و زن به همين دليل دچار سختي و مشكل شده و به دادگاه مراجعه كرده است.
زنان هنگام ارائه دادخواست نفقه معمولا مبلغ مشخصي را به عنوان نفقه تقاضا مي‌كنند. اين مبلغ نيز معمولا به شكل ماهانه مورد نظر است؛ مثلا زني با مراجعه به دادگاه عنوان مي‌كند 2 سال است به عقد همسرش درآمده و همسرش از ابتداي ازدواج به او نفقه نداده و حالا با محاسبه مدت 24 ماه، زن بابت هر ماه 150 هزار تومان نفقه مي‌خواهد كه جمع اين مبلغ 3 ميليون و 600 هزار تومان ميشود.
زن بابت رسيدگي به اين شكايت بايد تا پيش از برگزاري جلسه اول دادگاه يك بيستم مبلغ مورد نظر خود را به عنوان هزينه دادرسي به حساب دادگاه واريز كند. ممكن است در مورد مثال ذكر شده يك بيستم مبلغ 3 ميليون و 600 هزار تومان چندان چشمگير نباشد، اما در بعضي موارد كه مبلغ نفقه بابت چند سال محاسبه ميشود و مثلا به رقم حدود 20 ميليون تومان مي‌رسد، زن‌ها براي نپرداختن اين مبلغ كه البته در پايان رسيدگي به پرونده از مرد گرفته خواهد شد در دادخواست خود عنوان مي‌كنند كه توان پرداخت اين مبلغ را ندارند و از دادگاه تقاضا مي‌كنند با معرفي شهودي كه آنها به دادگاه معرفي مي‌كنند، تقاضاي عسر و حرج آنها نيز بررسي شود. دادگاه نيز معمولا در اين مورد چندان به زنان سخت نمي‌گيرد و در همان جلسه اول با شنيدن اظهارات شهود، زن را از پرداخت نيم عشر معاف و مراحل ديگر بررسي پرونده را آغاز مي‌كند.
قاضي در جلسه رسيدگي به پرونده نفقه معمولا از زن مي‌پرسد آيا تمكين كرده‌اي؟ پاسخ زنان به اين پرسش هميشه مثبت است و اگر مردي عنوان كند همسرش تمكين نكرده، زن عنوان مي‌كند به دليل ترسي كه از جانش داشته از خانه خارج شده است، ولي آماده و حاضر به تمكين بوده و در صورت دريافت نفقه حاضر به تمكين است؛ البته بحث تمكين هم معمولا 2 شكل تمكين عام و تمكين خاص دارد. تمكين عام به معناي حاضر بودن زن در سر زندگي مشترك است و تمكين خاص هم انجام فعاليت‌هاي مرتبط با زناشويي است. زن اگر تمكين عام هم داشته باشد، مستحق نفقه است و البته برخي از زنان ممكن است دلايلي همچون بيماري، عادت ماهانه و... را به عنوان دليلي براي عدم تمكين خاص از سوي خود مطرح كنند يا اين‌كه عنوان كنند در خانه خود حضور داشته و حاضر به تمكين خاص هم بوده‌اند، اما همسرشان آنها را رها كرده و در سر زندگي حاضر نبوده است.
در اين مرحله قاضي از مرد مي‌پرسد آيا نفقه همسرش را پرداخت كرده يا خير؟ معمولا پاسخ بيشتر مردان به اين سوال مثبت است، اما دادگاه تنها در شرايطي اين حرف را مي‌پذيرد كه مرد دليلي قانع كننده براي پرداخت نفقه همسرش ارائه كند. دليل قانع‌كننده هم از نظر دادگاه فيش بانكي است كه مطابق آن مبلغي متناسب با نفقه به حساب زن ريخته شده و بر آن قيد شده باشد: « بابت نفقه ماه.»
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)