یاسای چنگیز
یاسا کتاب قانونی است که براساس حقوق عرفی مغول و فرامین چنگیز خان تنظیم شدهاست. نگارش این قانون با همکاری اوکتای و جغتای (فرزندان چنگیز) صورت گرفت.
این قانون با خط اویغوری و به زبان مغولی نوشته شده و دستوراتی درباره چگونگی روابط با کشورهای بیگانه، جنگ، تقسیمات ارتش، سیستم نامه رسانی، مالیات، وراثت و روابط خانوادگی را دربرمی گیرد.
نام
واژه «یاسا» در زبان مغولی و اویغوری به معنی حکم و فرمان یا «حکم و فرمان شاه» است و در لغت نامه دهخدا رسم ، قاعده و قانون نیز معنا شده، عبارت ترکی «تورهٔ چنگیزی» نیز گهگاه به کار میرود. توره (tura) در مغولی به آداب قومی و دستور اجدادی گفته میشود. و به قوانینی گفته میشود که زیر دستان جنگیز آن را با دقت اجرا میکردند .
پیدایش یاسا
در دورانی که سلطان محمد خوارزمشاه بر ایران حکم میراند، شخصی به نام تموچین با مطیع ساختن قبائل پراکنده مغول و تاتار در دشتهای وسیع مغولستان در شمال چین امپراتوری خویش را بنیان نهاد. در سال ۱۲۰۶ مجمع بزرگ قوریلتای لقب چنگیز خان را (که احتمالاً به معنای فرمانروای جهان بودهاست) برای وی برگزید.
از آن هنگام چنگیز خان همزمان با کشورگشائیهای خود در چین، ترکستان، ایران و روسیه، احکام و قواعد متعددی را برای سر و سامان بخشیدن به زندگی اجتماعی مردم مغول وضع کرد.
از آن جا که به دلیل ناآشنایی قوم مغول با خط و نگارش حقوق عرفی آنان مکتوب نبود. چنگیز خان دستور داد برای نگارش فرامین و قوانین خود و گردآوری آداب و رسوم مورد قبول او خط اویغوری به کودکان مغول آموخته شود.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)