تاريخچه جام جهاني

[sorna]

سرانجام آرژانتين هم ميزبان جام جهاني فوتبال شد. در آن زمان دولت آن کشور يک دولت نظامي ديکتاتور بود و بدين سبب مردم آرژانتين مي ترسيدند که مشکلات سياسي داخلي و خارجي، و تاخير در ساخت چند استاديوم، آرژانتين را از لطف ميزباني محروم کند. اما به هر حال بازيهاي نهايي جام جهاني 78 در اين کشور آغاز شد.

اين نخستين بار بود که تعداد تيمهاي شرکت کننده در مرحله راه يابي دورقمي (100) مي شد. همچنين تيم ايران از آسيا اولين حضور خود را در جام جهاني تجربه مي کرد. مثل هميشه اکثريت شرکت کنندگان از قاره هاي اروپا و آمريکا مي آمدند. تونس هم به عنوان نماينده آفريقا توانسته بود وارد جام شود تا براي بار نخست اين جام را تجربه کند.

ايران براي راهيابي به مراحل پاياني راه سختي را گذرانده بود. اين تيم در دور نخست مرحله انتخابي سوريه و عربستان سعودي را شکست داده بود. در دور دوم مرحله انتخابي آسيا - اقيانوسيه با هنگ کنگ، کره جنوبي و استراليا هم گروه شد که به عنوان تيم اول گروه براي نخستين بار به جام جهاني راه پيدا کرد.

اما اولين تجربه جام جهاني براي ايران حاوي دو شکست و يک تساوي بود. ايران برابر هلند و پرو باخت و بازي برابر اسکاتلند را مساوي کرد و نتوانست به مراحل بالاتر راه پيدا کند.

اما وضعيت تيمهاي ديگر اين چنين بود: انگلستان، اروگوئه و فرانسه در مرحله گروهي حذف شدند. در مرحله گروهي دوم که در دو گروه انجام مي شد، آرژانتين و هلند در گروه هاي خود اول شدند و به ديدار فينال رفتند و ايتاليا و برزيل که دوم هر گروه بودند، بازي رده بندي را برگزار کردند که اين بازي 2-1 به نفع برزيل تمام شد و اين تيم به مقام سوم جام رسيد.

فينال
فينال بين تيمهاي آرژانتين (ميزبان بازيها) و هلند (نايب قهرمان جام قبل) برگزار مي شد. 77 هزار تماشاگر به استاديوم شهر بوينس آيرس آمده بودند که اکثر آنها آرژانتيني بودند. تشويقهاي اول بازي اين تماشاچيان باعث شد تا تيم جوان آرژانتين بازي را خوب آغاز کند تا اينکه در دقيقه 38 توسط ستاره خود يعني “ماريو کمپس” اولين گل بازي را بثمر برساند.

آرژانتين تا دقيقه 80 بازي دفاع مي کرد و کمتر تمايلي به زدن گل بيشتر داشت. در دقيقه 82 هلنديها توسط “نانينگا” گل تساوي را زدند و قهرماني را از ميزبان پس گرفتند.

بازي با همان تساوي 1-1 در دقيقه 90 تمام شد. در دقايق اضافه بازي، تماشاگران آرژانتيني روحيه خوبي به بازيکنان خود دادند و آرژانتين توانست دو گل يکي در دقيقه 105 (توسط ماريو کمپس) و دقيقه 116 (توسط دانيل برتوني) وارد دروازه هلند کند تا براي نخستين بار فاتح جام جهاني شود.

گلزنان برتر
ماريو کمپس (آرژانتين) – 6 گل
رنسنبرينک (هلند) – 5 گل
کوبيلاس (پرو) – 5 گل

تيمهاي شرکت کننده
اتريش، مجارستان، فرانسه، هلند، ، ايتاليا، لهستان، آلمان غربي، اسکاتلند، اسپانيا، سوئد (اروپا)
برزيل، آرژانتين، مکزيک، پرو (آمريکا)
ايران (آسيا)
تونس (آفريقا)

[sorna]

جام 1982 جرقه اي بود تا فوتبال در دهه 80 پيشرفت متفاوتي را تجربه کند. در اين جام ستاره گان جوان فوتبال جهان که اکثر آنها نخسين حضور خود در جام را تجربه مي کردند گرد هم آمدند تا با يکديگر رقابت کنند. ستاره گاني نظير “زيکو”، “سوکراتس” (از برزيل)، “ديه گو مارادونا” (از آرژانتين)، “پائولو روسي” و “دينو زوف” (از ايتاليا)، “کارل هاينس رومنينگه” و “هارالد شوماخر” (از آلمان غربي) و “ژان تيگانا” و “ميشل پلاتيني” (از فرانسه).

در اين جام تغيير عمده اي از نظر تعداد شرکت کنندگان انجام شده بود. اينبار 24 تيم در مرحله پاياني جام حضور داشتند که بدين صورت در مرحله گروهي، 6 گروه 4 تيمي حاضر بودند، که دو تيم از هر گروه به مرحله بعدي صعود مي کردند. در مرحله بعد، چهار گروه سه تيمي وجود داشت که سرگروه هاي هر تيم به مرحله نيمه نهايي که حذفي بود مي رفت.

تيمهاي کامرون، الجزاير، کويت، نيوزلند و هندوراس براي اولين بار به بازيها راه يافته بودند. هلند نيز که نايب قهرمان دو دوره گذشته بود، نتوانسته بود به اين جام راه پيدا کند.

در دوره اول اين جام دو نتيجه دور از انتظار رقم خورد: ال سالوادور 10-1 به مجارستان باخت و آلمان غربي که از عنوان قهرماني دفاع مي کرد، 2-1 از الجزاير که اولين حضور خود در جام را تجربه مي کرد، باخت.

در مرحله نيمه نهايي تيمهاي فرانسه و آلمان غربي و ايتاليا و لهستان برابر هم قرار گرفتند که تيم آلمان و ايتاليا به ديدار پاياني راه يافتند.

در بازي رده بندي لهستان 3 به 2 فرانسه را برد تا به مقام سوم جهان برسد.

فينال
بازي نهايي در استاديوم شهر مادريد مقابل 90 هزار تماشاگر برگزار شد. ايتاليا از انگيزه خاصي براي تصاحب جام برخوردار بود، چون اين کشور پس از جنگ جهاني دوم هيچوقت نتوانسته بود فاتح جام جهاني شود.

نيمه اول بازي گلي را دربر نداشت. ايتاليايها در اين نيمه صاحب يک ضربه پنالتي شدند اما نتوانستند از آن نتيجه بگيرند. بالاخره در دقيقه 57 (نيمه دوم) “پاولو روسي” مهاجم ايتاليايي گل اول بازي را براي تيمش به ثمر رساند. در دقيقه 69 اين ايتاليايها بودند که بازهم گلزني کردند (تاردلي). سريال گلزني آنها در دقيقه 81 سه قسمتي شد، زماني که “آلتوبلي” گل سوم اين تيم را وارد دروازه آلمان غربي کرد. دو دقيقه بعد، “پاول برايتنر” فقط توانست يکي از اين گلها را براي آلمان جبران کند.

ديدار فينال جام جهاني 1982 را ايتاليا 3-1 از آلمان غربي برد و براي سومين بار قهرمان جهان شد.

گلزنان برتر
روسي (ايتاليا) – 6 گل
لينه کر (انگلستان) – 6 گل
رومينيگه (آلمان غربي) – 5 گل

تيمهاي شرکت کننده
الجزاير، آرژانتين، اتريش، بلژيک، کامرون، شيلي، چک، آلمان غربي، ايتاليا، ال سالوادور، هندوراس، برزيل، اسپانيا، شوروي، کويت، ايرلند شمالي، اسکاتلند، مجارستان، انگلستان، فرانسه، پرو، لهستان، يوگوسلاوي

[sorna]

اين دومين بار بود که ميزباني جام جهاني به مکزيک مي رسيد. البته اول قرار بر اين نبود که اين کشور مجددا ميزبان شود، چون کلمبيا گزينه اول بود. اين تصميم را فيفا در سال 1974 گرفت. کلمبيا آن زمان وضعيت اقتصادي قابل توجهي نداشت، پس ميزباني به مکزيک رسيد. 8 ماه پيش از شروع بازيها، زلزله اي پايتخت اين کشور، يعني مکزيکوسيتي را لرزاند، اما اين باعث نشد جام برگزار نشود.

در اين جام نيز مانند جام پيش 24 تيم حضور داشتند. کلا 212 تيم در مرحله راه يابي شرکت کرده بودند. هلند از رسيدن به مراحل پاياني بازمانده بود. عراق، کانادا و دانمارک اولين حضور خود را تجربه مي کردند. راهيابي کانادا بدين خاطر بود که مکزيک بدليل ميزباني احتياج به گذر از مسير راه يابي نداشت، پس کانادا به عنوان نماينده آمريکاي شمالي و مرکزي معرفي شد.

بازهم سيستم بازيها تغيير کرده بود، 24 تيم به 6 گروه چهار تيمي تقسيم مي شدند که تيمهاي اول و دوم هر گروه، به علاوه چهار تيم سوم که بيشترين امتياز را نسبت به تيمهاي سوم ديگر کسب کرده بودند به مرحله بعدي مي رفتند. 16 تيم صعود کرده در مرحله يک هشتم نهايي که براي نخستين بار در تاريخ جام جهاني برگزار مي شد، مقابل هم قرار گرفتند.

در اين جام ستارگاني بي نظير که عمدتا از جام 82 باقي مانده بودند حضور داشتند. اما “ديه گو آرماندو مارادونا” از آرژانتين در اين دوره يک فوق ستاره بود. خيلي ها معتقدند اين بازيکن 26 ساله که کاپيتان آرژانتين هم بود، باعث افتخارات آرژانتين در اين جام شد.

بازهم شروع دوره اول بازيها، شگفتي سازان جام خود را نشان دادند. دانمارک که اولين حضورش در جام را تجربه مي کرد توانست با شکست دادن تمامي همگروهيان خود (آلمان غربي، اروگوئه و اسکاتلند) به عنوان سرگروه به دور بعد صعود کند. مراکش نيز با لهستان و انگلستان مساوي کرد و پرتغال را برد تا صدرنشين گروهش شود.

در مرحله يک هشتم نهايي تيمهاي برزيل، آرژانتين، آلمان غربي، مکزيک، اسپانيا، انگلستان، فرانسه، بلژيک با شکست دادن حريفان شان به مرحله يک چهارم نهايي صعود کردند.

در يک چهارم نهايي، فرانسه و برزيل در يکي از مهيج ترين بازيهاي تاريخ فوتبال مقابل هم قرار گرفتند. برزيل ستارگاني چون “زيکو”، “سوکراتس”، “کاره کا” و “مولر” را در اختيار داشت و از آن طرف فرانسه با بازيکناني چون “ميشل پلاتيني”، “ژان تيگانا”، “لويي فرناندز” به ميدان رفت.

بازي در 90 دقيقه قانوني با گلهاي “کاره کا” و “پلاتيني” با تساوي 1-1 تمام شد. در وقت اضافه نيز برنده مشخص نشد و بازي به ضربات پنالتي کشيده شد.در ضربات پنالتي فرانسه برنده شد و توانست به نيمه نهايي برود.

در مسابقه ديگر از همين مرحله آرژانتين و انگلستان مقابل هم قرار گرفتند. اين بازي با دوگل “مارادونا” به سود آرژانتين پايان يافت؛ دو گلي که هرکدام در نوع خود پديده اي در جام جهاني محسوب مي شود. گل نخست را “مارادونا” پس از گذر از 8 بازيکن انگليسي به ثمر رساند و سه دقيقه بعد نخستين گل آرژانتين پس از اينکه توپي روي سر مارادونا فرستاده شد بدست آمد. بازيکنان انگليسي معتقد بودند که مارادونا اين گل را با ضربه دستش به ثمر اما داور چنين اعتقادي نداشت.

سالها بعد مارادونا که مدتها اين ادعا را رد مي کرد، اعتراف کرد که اين توپ را با دستش زده، اما مدعي شد که اين “دست خدا” بوده که آن ضربه را به گل تبديل کرده است. سه دقيقه بعد از اين گل، مارادونا پس از گذر از 8 بازيکن انگليسي گلي ديگري به ثمر رساند و آرژانتين به نيمه نهايي صعود کرد.

آلمان غربي نيز مکزيک و بلژيک، اسپانيا را شکست داد که نتيجه پاياني هر دو بازي در ضربات پنالتي مشخص شد.

در نيمه نهايي فرانسه از آلمان غربي شکست خورد آرژانتين نيز بلژيک را برد تا بدين صورت بازي پاياني بين تيمهاي آرژانتين و آلمان غربي انجام شود.

در بازي رده بندي فرانسه 4-2 بلژيک را شکست داد و سوم شد.

فينال
بازي بين آلمان غربي و آرژانتين در ورزشگاه “آزتک” برگزار شد. از اين بازي 114 هزار و 600 نفر در ورزشگاه از بازي ديدن مي کردند. اين بازي را مي توان يکي از پرنوسان ترين فينالهاي جام جهاني نام برد. آرژانتين نيمه اول با زدن يک گل (در دقيقه 23) بازي را تحت کنترل خود گرفت. ده دقيقه پس از آغاز نيمه دوم، آرژانتين توسط “والدانو” گل دوم خود را وارد دروازه آلماني ها کرد. همه فکر مي کردند کار بازي براي آلمان تمام شده تا اينکه “رومنيگه” در دقيقه 74 و “فولر” در دقيقه 80 دو گل براي آلمان وارد دروازه آرژانتين کردند. ولي سه دقيقه بعد “بوروچاگا” گلي براي آرژانتين زد و به سبب همين گل، آرژانتين براي بار دوم جام جهاني را به خانه برد.

در اين دوره از بازي ها، “ديگو مارادونا” از سوي فيفا به عنوان برترين بازيکن جام برگزيده شد.

گلزن برتر
گري لينه کر (انگلستان) – 6 گل

تيمهاي شرکت کننده
الجزاير، آرژانتين، بلژيک، برزيل، بلغارستان، کانادا، دانمارک، انگلستان، فرانسه، مجارستان، عراق، ايتاليا، مکزيک، مراکش، ايرلند شمالي، پاراگوئه، لهستان، پرتغال، اسکاتلند، کره جنوبي، شوروي، اسپانيا، آلمان غربي، اروگوئه

[sorna]

ميزباني جام جهاني چهاردهم براي دومين مرتبه به کشور ايتاليا رسيد. بودجه کم و زمان محدود براي راه اندازي دو استاديوم در اين کشور، ايتاليايي ها را نگران کرده بود تا نتوانند از عهده ميزباني خوب برآيند، اما سرانجام همه چيز در آخرين لحظات مهيا شد و بازي افتتاحيه روز هشتم جون 1990 بين تيمهاي آرژانتين (قهرمان دوره قبل) و کامرون برگزار شد.

در اين دوره 24 تيم در شش گروه شرکت مي کردند. از چهار گروه، سه تيم صعود مي کردند و از دو گروه (1 و 3) فقط دو تيم.

شگفتي اين جام را همان روز نخست، تيم کامرون پديد آورد. اين تيم توانست در بازي افتتاحيه آرژانتين، مدافع قهرماني را با حضور اسطوره افسانه ايش، يعني “مارادونا” 1-0 شکست دهد. کامرون همچنين روماني را شکست دهد. باخت برابر روسيه مانع از صعود آنها به عنوان تيم اول گروه نشد. در مرحله حذفي، کامرون برابر انگلستان قرار گرفت و در يک بازي نزديک 3 بر 2 مغلوب شد.

در گروه b آرژانتين به سختي به عنوان تيم سوم بالا آمد. در مرحله يک هشتم آنها برابر برزيل قرار گرفتند و با يک گل پيروز شدند. بعد آرژانتين به مصاف يوگسلاوي رفت و در ضربات پنالتي اين تيم را مغلوب کرد. در مرحله نيمه نهايي اين تيم برابر ميزبان مسابقات يعني ايتاليا قرار گرفت. اين بازي نيز به ضربات پنالتي کشيده شد و اين باهم آرژانتين بود که برنده شد و به فينال رسيد.

از طرقي آلمان غربي که در گروه d قرار داشت، به عنوان تيم اول به مرحله يک هشتم صعود کرد. در آنجا آنها بايد با هلند که تيمي قدر بود ديدار مي کردند. در يک بازي پر برخورد آلمان غربي 2-1 هلند را شکست داد. در اين بازي رودي فولر (آلمان) و فرانک رايکارد (هلند) به خاطر درگيري از بازي اخراج شدند. در مرحله بعد آلمان غربي 1-0 چک اسلاواکي را برد و به نيمه نهايي رفت. در آنجا با حريف ديرينه خود يعني انگليس برخورد کرد. اين تيم را نيز در ضربات پنالتي از پيش برداشت و به فينال رفت تا برابر آرژانتين انتقام جام گذشته را بگيرد.

بازي رده بندي بين تيمهاي ايتاليا و انگلستان برگزار شد که ايتاليا برنده اين بازي شد و به مقام سوم رسيد.

فينال
بازي پاياني بين آرژانتين و آلمان غربي در شهر رم برگزار شد. هر دو تيم محافظه کارانه عمل مي کردند و کمتر دست به ريسک مي زدند. در دقايق پاياني همه فکر مي کردند که بايد شاهد دقايق اضافه و احتمالا ضربات پنالتي باشند. اما در دقيقه 85 “رودي فولر” مهاجم آلماني در محوطه جريمه آرژانتين واژگون شد. داور نقطه پنالتي را نشان داد. بعدا که تصاوير از زواياي مختلف در تلويزيون به نمايش در آمد، بسياري از کارشناسان داوري معتقد بودند که پنالتي به اشتباه گرفته شده است. به هر حال، “آندرياس برمه” که مدافع آزاد آلمان غربي بود پشت توپ قرار گرفت و با مهارتي خاص توپ را وارد دروازه کرد.

در پنج دقيقه آخر بازي دو بازيکن از آرژانتين از بازي اخراج شدند. آرژانتين که طاقت ديدن باخت را نداشت به خشونت روي آورده بود. سرانجام بازي 1-0 تمام شد و آلمان براي سومين بار قهرمان جام جهاني شد.

گلزنان برتر
اسکيلاچي (ايتاليا) – 6 گل
اسکوهراوي (چک اسلواکي) – 5 گل
ميشل (اسپانيا) – 4 گل

تيمهاي شرکت کننده
آرژانتين، اتريش، بلژيک، برزيل، کامرون، کلمبيا، کاستاريکا، چک اسلواکي، مصر، انگلستان، هلند، ايتاليا، ايرلند شمالي، روماني، اسکاتلند، کره جنوبي، شوروي، اسپانيا، سوئد، امارات، اروگوئه، آمريکا، آلمان غربي، يوگوسلاوي

[sorna]

ميزباني معتبرترين تورنمنت فوتبال جهان، يعني جام جهاني فوتبال به ايالات متحده آمريکا نيز داده شد. کشوري که در آن فوتبال بعد از ورزشهاي ديگري مثل بيسبال، فوتبال آمريکايي و بسکتبال قرار دارد.

براي مهيج تر شدن بازيها، فيفا تغييري در قوانين فوتبال ايجاد کرد: جلوگيري از از تکل از پشت، ساده تر کردن قانون آفسايد و 3 امتياز براي هر برد بجاي 2 امتياز. همچنين در اين جام سهميه آفريقا از دو تيم به سه تيم افزايش يافت. اين به دليل درخشش کامرون در جام 1990 ، گرچه کامرون نتوانسته بود خود به جام 94 آمريکا راه پيدا کند. تاره واردين اين جام نيجريه (از آفريقا)، عربستان سعودي (از آسيا) و يونان (از اروپا) بودند. نکته جالب توجه ديگر در جام پانزدهم عدم حضور تيم ملي انگلستان بود. همچنين هيچ تيم بريتانيايي نيز نتوانسته بود به اين جام راه پيدا کند.

قالب اين جام مانند ايتاليا 1990 بود. يعني 24 تيم در 6 گروه وجود داشتند که 16 تيم آنها وارد مراحل نهايي يک حذفي مي شدند.

اين اولين جامي بود که پس از جنگ جهاني دوم، آلمان متحد دوباره تحت نام “آلمان” در بازيها شرکت مي کرد. بلغارستان و نيجريه شگفتي سازان اين دوره بودند. نيجريه توانسته بود در گروه خود که آرژانتين هم حضور داشت اول شود و به مرحله play-off صعود کند. بلغارستان نيز در همين گروه بود و او نيز به عنوان تيم دوم به مرحله بعد صعود کرد. در اين گروه (D) تيمهاي نيجريه، بلغارستان و آرژانتين هر سه 6 امتيازي شدند و صعود کردند. نيجريه به مصاف ايتاليا رفت و 2-1 در وقت اضافه شکست خورد. اما در همين مرحله بلغارستان در ضربات پنالتي مکزيک را شکست داد و به يک هشتم رفت. آنها با مدافع قهرماني يعني آلمان ديدار کردند و در يک بازي شگفت انگيز اين تيم را 2-1 حذف کردند، اما در مرحله نيمه نهايي از ايتاليا 2 به 1 شکست خوردند و به بازي رده بندي رفتند.

ايتاليا با شکست بلغارستان به ديدار پاياني راه پيدا کرد. در آنجا برزيل که از سد آمريکا (ميزبان)، هلند و سوئد گذشته بود در انتظارش بود.

بازي رده بندي 4 به 0 به نفع سوئد تمام شد که بدين ترتيب سوئد سوم و بلغارستان چهارم شد.

فينال
در بازي پاياني، ايتاليا بايد برابر برزيل قرار مي گرفت. بازيي که تکرار فينال 1970 بود مانند آن فينال مهيج و پرگل نبود. اين بازي در 120 دقيقه هيچ گلي در بر نداشت. دو تيم مي بايست در ضربات پنالتي بخت خود را امتحان مي کردند. هر دو تيم چهار پنالتي خود را زدند اما هر دو تيم دو گل بيشتر وارد دروازه حريف نکرده بودند. آخرين ضربه براي هر دو تيم سرنوشت ساز بود. برزيل پنالتي آخر خود را گل کرد و منتظر ماند تا ايتاليا آخرين ضربه خود را بزند. بهترين ستاره ايتاليايي ها، يعني “روبرتو باجو” پشت اين ضربه قرار گرفت و ضربه خود را از بالاي دروازه به بيرون زد تا برزيل به چهارمين قهرماني خود دست پيدا کند.

گلزنان برتر
سالنکو (روسيه) – 6 گل
استويچکف (بلغارستان) – 6 گل
اندرسون (سوئد) – 5 گل
باجو (ايتاليا) – 5 گل
روماريو (برزيل) – 5 گل
کلينسمان (آلمان) – 5 گل

تيمهاي شرکت کننده
آرژانتين، بلژيک، بوليوي، برزيل، بلغارستان، کامرون، کلمبيا، آلمان، يونان، هلند، ايتاليا، مکزيک، مراکش، نيجريه، نروژ، جمهوري ايرلند، روماني، روسيه، عربستان سعودي، کره جنوبي، اسپانيا، سوئد، سوييس، آمريکا

[sorna]

بازهم تعداد تيمهاي شرکت کننده در مراحل پاياني جام جهاني افزايش يافت. اين مرتبه تعداد تيمها براي اولين بار به 32 تيم افزايش يافت. سهميه آسيا نيز به حداقل 3 و حداکثر 4 تيم افزايش يافت. ژاپن، کرواسي، جامائيکا و آفريقاي جنوبي تيمهايي بودند که براي نخستين بار وارد جام جهاني مي شدند.

تيم ملي ايران نيز پس از گذشت 20 سال توانست براي بار دوم به جام جهاني فوتبال برسد. ايران به عنوان آخرين تيم به اين جام آمده بود. آخرين اميد ايران گذر از سد استراليا بود که اين امر در يک بازي مهيج و نفس گير در ملبورن (در روز هشتم آذر 1376) اتفاق افتاد.

در اين دوره 14 تيم از اروپا، 4 تيم از آمريکاي جنوبي، 3 تيم از آمريکاي مرکزي و شمالي، 5 تيم از آفريقا و 4 تيم از آسيا شرکت داشتند. بازي ها در 10 استاديوم جديد، بازسازي شده و مدرن فرانسه انجام شد. 32 تيم شرکت کننده در8 گروه 4 تيمي قرار داشتند که از هر گروه 2 تيم اول صعود مي کردند.

کرواسي که به عنوان کشوري مستقل و جدا شده از يوگوسلاوي براي بار نخست حضور در جام را تجربه مي کرد، شگفتي ساز اين جام شد. آنها در گروه خود که آرژانتين هم در آن حضور داشت دوم شدند و به مرحله play-off راه يافتند. سپس با روماني همبازي شدند که اين بازي را 1-0 بردند. در مرحله يک هشتم برابر آلمان قرار گرفتند و با نتيجه عجيب 3 بر 0 اين تيم را شکست دادند. اما در مرحله نيمه نهايي با ميزبان يعني فرانسه روبرو شدند که اين بازي را 2-1 باختند.

فرانسه که يکي از قويترين تيمهاي تاريخ خود را داشت و از مزيت ميزباني سود مي برد توانست در گروه خود اول شود و بعد پاراگوئه، ايتاليا و کرواسي را شکست دهد و به فينال راه يابد. برزيل نيز در گروه خود اول شد و در مراحل نيمه نهايي به ترتيب شيلي، دانمارک، و هلند را شکست داد و در ديدار نهايي برابر ميزبان جام، فرانسه قرار گرفت.

در بازي رده بندي، هلند 2-1 از کرواسي شکست خورد و بدين صورت شگفتي ساز جام، کرواسي در اولين حضور خود در جام جهاني به مقام سوم رسيد.

فينال
فراسنه و برزيل فينال جام شانزدهم را در استاديوم “Stade de France” شهر پاريس برگزار کردند. خيلي از طرفداران و همچنين کارشناسان بر اين باور بودند که برزيل براي پنجمين بار جام را به خانه مي برد.

اما اين بازي، بازيي متفاوت بود. فرانسه که انگيزه زيادي براي تصاحب جام داشت ، بازي را کاملا در دست گرفت بود تا اينکه در دقيقه 27 عجوبه اين تيم، “زين الدين زيدان” اولين گل بازي را وارد دروازه برزيل کرد. در دقيقه يک وقت هاي تلف شده نيمه اول اين بازي هم “زيدان” بود که گلزني کرد تا فرانسوي ها با خيالي راحت به رختکن بروند.

در نيمه دوم برزيلها موفق به جبران هيچ گلي نشدند تا اينکه در دقيقه 90، “پتي” فرانسوي همه چيز را تمام کرد و با زدن يک گل فرانسه را با نتيجه 3-0 قهرمان جام کرد.

گلزنان برتر
داور سوکر (کرواسي) – 6 گل
باتيتوتا (آرژانتين) – 5 گل
ويري (آيتاليا) – 4 گل

تيمهاي شرکت کننده
فرانسه برزيل، آلمان، ايتاليا، ايران، آمريکا، آرژانتين، عربستان سعودي، ژاپن، کره جنوبي، کامرون، شيلي، کرواسي، دانمارک، هلند، پاراگوئه، مکزيک، بلغارستان، اسپانيا، يوگوسلاوي، اسکاتلند، روماني، جاماييکا، مراکش، نروژ، اتريش، بلژيک، کلمبيا، انگلستان، تونس

[sorna]

نخستين جام جهاني فوتبال در هزاره سوم، براي نخستين بار در قاره آسيا برگزار شد. اين نخستين جامي بود که به ميزباني مشترک دو کشور برگزار مي شد. همچنين جام جهاني 2002، اولين جامي بود که ديگر قهرمان جام پيش، مستقيما و بدون انجام بازيهاي مقدماتي، در آن شرکت نمي کرد.

نيمي از بازيها در کره جنوبي و نيمي ديگر در کشور آفتاب، ژاپن برگزار مي شد. کلا 10 استاديوم از جمهوري کره و 10 استاديوم از ژاپن ميزبان 64 بازي جام هفدهم بودند. بيش از دو ميليون نفر (تقريبا 42 هزار نفر براي هر بازي) به اين استاديومها رفتند و بازي را از نزديک مشاهده کردند.

چين، سنگال، اکوادور و اسلووني کشورهايي بودند که در تاريخ فوتبال خود براي نخستين مرتبه جام جهاني را تجربه مي کردند. سنگال شگفتي ساز اصلي اين جام بود. آنها در بازي افتتاحيه، قهرمان دوره قبل، فرانسه را 1-0 شکست دادند و اميد را از فرانسويان گرفتند. فرانسه در گروه خود فقط يک امتياز کسب کرد و پس از دوره گروهي به خانه برگشت.

اما کره جنوبي، ژاپن و ترکيه نيز از شگفتي سازان ديگر اين جام بشمار مي آيند. ترکيه و کره جنوبي تا نيمه نهايي پيشرفتند. ترکيه از برزيل شکست خورد و کره نتوانست از سد آلمان رد شود. اين دو تيم ديدار رده بندي را برگزار کردند. ژاپن نيز که به عنوان سرگروه از گروهش بالا آمده بود مي بايست با ترکيه در مرحله يک هشتم ديدار مي کرد. اين بازي را ترکيه 1 به 0 برد.

اما برزيل که جام پيش را در يک قدمي خود از دست داده بود، انگيزه خوبي براي فتح آن داشت. آنها در گروه خود همه تيمها را شکست دادند. در مرحله يک هشتم بلژيک را بردند. سپس انگلستان را در يک ديدار پاياپاي بردند و در نيمه نهايي از ترکيه گذشتند.

آلمان نيز که بدون ادعا به جام آمده بود، در ديدار نخست خود نماينده آسيا، عربستان را 8-0 درهم کوبيد و سرانجام در گروه خود اول شد. در مرحله يک هشتم پاراگوئه را برد. سپس ايالات متحده را شکست داد و در نيمه نهايي 1-0 از سد کره جنوبي گذشت تا در فينال به مسافت برزيل رود. اين ديدار اولين ديدار برزيل و آلمان در چهارچوب رقابتهاي جام جهاني بود.

بازي رده بندي را ترکيه 3-2 از کره برد و توانست بزرگترين افتخار تاريخ فوتبالش را رقم زند.

فينال
ديدار نهايي جام جهاني 2002 کره و ژاپن در استاديوم بين المللي شهر يوکوهاماي ژاپن، و در حضور 69,029 نفر تماشاچي بين تيمهاي آلمان و برزيل برگزار شد.

در نيمه اول بازي نزديک دنبال شد. هر دو تيم موقعيتهايي را براي گلزني داشتند اما اين نيمه 0-0 به پايان رسيد. در دقيقه 67 ريوالدوي برزيلي ضربه را به سمت دروازه اوليور کان زد، کان در مهار مستقيم آن ناکام بود تا اينکه در برگشت توپ، رونالدو توپ را وارد دروازه کرد. آلمانها قصد جبران اين گل را داشتند که در دقيقه 79 بازهم رونالدو براي برزيل گلزني کرد و باعث شد تيمش براي پنجمين بار فاتح جام جهاني شود.

گلزنان برتر
رونالدو (برزيل) – 8 گل
کلوزه (آلمان) – 5 گل
ريوالدو (برزيل) – 5 گل

[sorna]

آلمان براي دومين بار پس از جام جهاني 1974 ميزبان تيم هاي برتر فوتبال جهان شد تا باشکوه ترين جشنواره ورزشي سال را برگزار نمايد. رقابت هاي مقدماتي از دو سال قبل در شش منطقه جهان برگزار شد. برخلاف دوره هاي قبل فيفا مقرر کرد که قهرمان دوره قبل بايد در بازي هاي مقدماتي حاضر شود. در قاره اروپا تيم ها در هشت گروه به رقابت پرداختند تا تيم هاي اول و دو تيم برتر دوم به طور مستقيم و سه تيم ديگر هم با برگزاري پلي اف بين شش تيم دوم ديگر به مرحله نهايي راه يابند. در گروه اول تيم هلند با هدايت مارکو فان باستن جوان بدون باخت به دور نهايي رسيد و جمهوري چک بالاتر از روماني عازم پلي اف شد. اوکراين با رهبري اولگ بلوخين ستاره دهه 70 تيم شوروي موفق شد بالاتر از دانمارک و ترکيه در صدر گروه دوم قرار گيرد. ترکيه به پلي اف رفت و مغلوب سوييس شد و هم جام جهاني را از دست داد هم بازي جوانمردانه و اخلاق را باخت. پرتقال با فيليپ اسکولاري و تلفيقي از ستارگان سابق و جوانان جوياي نام خود بدون باخت به آلمان رسيد و روسيه هم در جاي سوم قرار گرفت تا به پلي اف هم نتواند راه يابد. در گروه چهارم فرانسه با ناکامي آغاز کرد ولي با بازگشت زيدان جاني دوباره گرفت و با جمع آوري امتيازات لازم به عنوان تيم اول صعود کرد. ايتاليا با هدايت ليپي و انگليس با رهبري اريکسون تيم هاي اول گروه هاي پنجم و ششم شدند. صربستان بالاتر از اسپانيا در صدر گروه هفتم قرار گرفت تا ماتادورها ناگزير به پلي اف بروند که البته موفق شدند درنهايت به جام جهاني راه يابند. سوئد و کرواسي هم مسافران جام هجدهم از گروه هشتم اروپا بودند.

در آمريکاي جنوبي ده تيم در يک گروه با هم رقابت کردند تا چهارتيم به طور مستقيم صعود کنند و تيم پنجم صعود کننده پس از رويارويي با استراليا قهرمان منطقه اقيانوسيه مشخص شود. برزيل و آرژانتين با کسب 34 امتياز از 18 بازي سرآمد سايرين بودند. در بازي رودرروي دو تيم، برزيل در خانه پيروز شد و آرژانتين هم در کشورش حريف را شکست داد. اکوادور و پاراگوئه دو تيم ديگر صعود کننده بودند و اروگوئه قهرمان دو دوره جام جهاني به عنوان تيم پنجم به مصاف استراليا رفت و پس از شکست در مجموع دو ديدار از صعود بازماند تا استراليايي ها پس از 32 سال به جام جهاني صعود کنند.

در آسيا پس از يک دور مقدماتي هشت تيم برتر در دو گروه رقابت کردند که عربستان و کره جنوبي از گروه اول و ايران و ژاپن از گروه دوم صعود کردند. بحرين به عنوان تيم پنجم آسيا به مصاف ترينيداد و توباگو تيم چهارم کونکاکاف رفت و پس از شکست حذف شد. در حوزه کونکاکاف تيم هاي مکزيک، ايالات متحده و کاستاريکا امتيازات لازم را براي صعود به دست آوردند. آفريقايي ها در پنج گروه شش تيمي رقابت کردند. از اين قاره پنج تيم آنگولا، توگو، غنا، ساحل عاج و تونس به دور نهايي جام رسيدند که چهار تيم اول،اولين حضورشان در جام جهاني را جشن گرفتند. کامرون، نيجريه و سنگال حذف شدگان بزرگ قاره سياه بودند.

32 تيم صعود کننده در هشت گروه چهار تيمي قرار گرفتند و رقابت ها در روز نوزدهم خرداد با بازي آلمان - کاستاريکا در ورزشگاه مونيخ آغاز شد. پيش از شروع جام از برزيل، آرژانتين و آلمان به عنوان شانس هاي اول قهرماني ياد مي شد. هر سه تيم جام جهاني را با پيروزي شروع کردند ولي در ادامه راه با مشکلاتي مواجه شدند.

آلمان که با تيمي نسبتاً جوان با رهبري يورگن کلينزمن مهاجم بزرگ دهه نود خود اميد فراواني به موفقيت در شرايط ميزباني جام داشت، در مرحله اول به سه پيروزي برابر کاستاريکا (4-2)، لهستان (1-0) و اکوادور (3-0) دست يافت. اکوادور با هدايت لوييس سوارز سرمربي کلمبيايي خود موفق به شکست لهستان و کاستاريکا و صعود به مرحله دوم شد. در گروه دوم انگليس بسيار نااميد کننده نشان داد و علي رغم کسب هفت امتياز و صعود به عنوان تيم اول نشاني از تيمي با ستاره هاي بزرگ (به خصوص در خط مياني با حضور جرارد، لمپارد و بکام) نداشت. سوئد در اين گروه دوم شد و پاراگوئه و ترينيداد و توباگو هم با جام خداحافظي کردند. در گروه سوم زيباترين رقابت هاي دوره اول برگزار شد که طي آن آرژانتين و هلند با ارائه نمايشي تماشايي با پيروزي بر ساحل عاج و صربستان به دور يک هشتم صعود کردند. ساحل عاج هر چند در دور اول حذف شد ولي اگر در گروهي ديگر قرار مي گرفت به احتمال فراوان يکي از 16 تيم صعود کننده بود. تيم آرژانتين با بازي هاي روان و قدرت هجومي بالا يک مدعي تمام عيار نشان داد. گروه چهارم، گروه ما بود، جايي که پرتقال، مکزيک، آنگولا و تيم کشورمان با هم رقابت کردند. تيم ايران اولين بازي گروه را با حضور مکزيک برگزار کرد و در حاليکه نيمه اول را با تساوي 1-1 به پايان برد، در نيمه دوم روي اشتباهات بازيکنان و عدم درايت کادر فني دو گل دريافت کرد و در نهايت 3-1 باخت. پرتقال اما تيمي متفاوت در اين گروه بود که هر سه حريف خود را شکست داد. اسکولاري که در دوره قبل با برزيل قهرمان جام جهاني شده بود تيمي بسيار هماهنگ و خطرناک در حمله را به آلمان آورده بود. ما هم که پس از دو شکست نااميدانه به ديدار آنگولا رفتيم در نهايت با کسب يک تساوي جام را با تلخي ترک کرديم. مکزيک با کسب چهار امتياز به دور بعد صعود نمود تا با آرژانتين روبه رو شود. رقابت هاي گروه پنجم با ناکامي جمهوري چک شکل شگفتي به خود گرفت و ايتاليا و غنا با پيروزي بر اين تيم و ايالات متحده جواز صعود دريافت کردند. ديدار ايتاليا - ايالات متحده سه اخراجي داشت تا خشن ترين بازي مرحله اول باشد. در گروه ششم، برزيل با سه پيروزي به عنوان تيم اول صعود کرد. ديدار برزيل - استراليا يکي از جذاب ترين مسابقه هاي مرحله اول بود که با برتري 2-0 مدافع عنوان قهرماني به پايان رسيد در حاليکه تيم برتر ميدان استراليا بود. ژاپن دومين نماينده آسيا بود که پس از ايران حذف شد. استراليا با تساوي برابر کرواسي و پيروزي بر ژاپن جواز حضور در مرحله بعد را دريافت کرد. در گروه هفتم کره جنوبي در حاليکه شايسته صعود بود حذف شد. فرانسه با ارائه بازي هاي متوسط به همراه سوييس عازم يک هشتم نهايي شد. توگو بسيار ضعيف ظاهر شد و بدون کسب حتي يک امتياز با جام وداع کرد. اسپانيا و اوکراين به راحتي از گروه هشتم صعود کردند. اوکراين علي رغم درخشش در مرحله مقدماتي قاره اروپا در ديدار اول 4-صفر مغلوب اسپانيا شد.

مرحله يک هشتم پاياني با پيروزي 2-صفر آلمان بر سوئد در سوم تيرماه آغاز شد. لوکاس پودولسکي جوان در دوازده دقيقه اول دو گل زد تا ميزبان نخستين تيم مرحله بعد باشد. ديدار آرژانتين - مکزيک تا حدي ضعف هاي تيم مدعي آرژانتين را نمايان ساخت. شاگردان پکرمن با گل استثنايي ماکسي رودريگوئز در وقت هاي اضافي پيروز شدند تا حريف آلمان در مرحله بعد باشند. انگليس در ديداري خسته کننده با گل ديويد بکام از روي ضربه ايستگاهي به پيروزي رسيد تا پس از غلبه پرتقال بر هلند در يکي از جنجالي ترين ديدارهاي جام که چهار اخراجي به همراه داشت،رودرروي تيم اسکولاري قرارگيرد تا خاطره يورو 2004 را زنده کنند. ايتاليا در ديداري که استراليا هيچ چيز کمتر نداشت با يک پنالتي مشکوک در ثانيه هاي آخر به پيروزي رسيد تا با برتري اوکراين برابر سوييس در ضيافت پنالتي ها، حريف اين تيم در مرحله يک چهارم پاياني باشد. تيم سوييس که در چهار مسابقه دروازه اش را بسته نگه داشته بود با بر جا گذاشتن رکوردي جالب از جام خداحافظي کرد.

ديدار غنا - برزيل ضعف هاي مدافع عنوان قهرماني را هم نمايان ساخت. ستارگان زردپوش هرچند با سه گل به پيروزي رسيدند ولي کمتر از حد انتظار ظاهر شدند. رونالدو در اين ديدار رکورد گرد مولر را شکست تا گلزن ترين مهاجم تاريخ جام جهاني (با 15 گل) باشد.بازي فرانسه - اسپانيا ديداري تماشايي بود که با درخشش زيدان و ريبري با نتيجه 3-1 به نفع شاگردان دومنک به پايان رسيد.

مرحله يک چهارم پاياني با ديدار آلمان - آرژانتين آغاز شد. دو تيم در وقت هاي قانوني و اضافي به تساوي 1-1 رسيدند. در حاليکه بسياري از هواداران آرژانتين پيروزي اين تيم در وقت قانوني را پيش بيني مي کردند، روحيه بالاي تيمي آلمان و انديشه هاي کلينزمن جوان سرنوشتي ديگر را براي راه راه پوشان پر مدعا رقم زد. در ضربات پنالتي ينس لمان با درخشش خود و دفع دو ضربه پنالتي کامبياسو و آيالا باعث صعود ميزبان به دور نيمه نهايي شد. بازي پرتقال - انگليس فاقد هر گونه جذابيتي بود و اخراج وين روني کم تجربه مزيد بر علت شد تا دو تيم 120 دقيقه در ميدان وقت تلف کنند. در ضربات پنالتي تيم پرتقال با درخشش ريکاردو دروازه بان پنالتي گير خود به پيروزي رسيد تا حريف برنده بازي برزيل - فرانسه در مرحله بعد باشد. اما بي شک جالب توجه ترين و يکي از زيباترين بازي هاي جام جدال برزيل - فرانسه بود. فرانسوي ها بسيار شکننده پا به رقابت ها نهادند و با توجه به ميانگين بالاي سني ستارگانشان چندان شانسي براي موفقيت در نظر کارشناسان نداشتند ولي در آلمان، آنها بازي به بازي بهتر ظاهر شدند و پس از پيروزي بر اسپانيا با انديشه بردن به مصاف برزيل آمدند. در مقابل تيم برزيل آن جذابيت مورد انتظار را نداشت و ستارگانش به خصوص رونالدينيو از فرم مطلوب دور بودند. در اين مسابقه زين الدين زيدان با نمايشي خارق العاده چنان حريف را مقهور قدرت تکنيکي و رهبري خويش کرد که هيچ کس در شايستگي فرانسه در برتري بر برزيل شکي نکند. کاپيتان فرانسه که پيشتر اعلام کرده بود پس از جام جهاني براي هميشه کفش هايش را خواهد آويخت در اين مسابقه فوتبالي متفاوت ارايه کرد، شايد چيزي شبيه مارادوناي 86 يا کرايف 74. دفاع مستحکم فرانسه و هماهنگي بين خطوط اين تيم باعث شد تا بار ديگر آنها در جمع چهار تيم برتر جهان قرار گيرند. ايتاليا هم در ديداري يک طرفه سه بر صفر اوکراين را درهم کوبيد تا حريف ژرمن ها در نيمه نهايي باشد. ديدار آلمان - ايتاليا مسابقه اي زيبا بود که هر دو تيم 119 دقيقه رقابتي هيجان انگيز و پاياپاي را در آن به نمايش گذاشتند. ولي کاخ آرزوهاي کلينزمن در دقيقه آخر و با ضربه گروسو به يک باره فروريخت و تيم ايتاليا در عرض دو دقيقه به پيروزي 2-صفر و صعود به ديدار پاياني دست يافت. در ديگر ديدار اين مرحله تيم فرانسه که انگيزه اي جز قهرماني نداشت با تک گل زيدان به ديدار نهايي راه يافت.

ديدار رده بندي در زادگاه کلينزمن (اشتوتگارت) انجام شد و تيم آلمان با نتيجه کوبنده 3-1 پرتقال را شکست داد تا مردم آلمان به خاطر بازي هاي زيباي تيمشان و کسب مقام سوم جام بار ديگر به خيابان ها بريزند. کلينزمن پس از کسب اين عنوان از تيم ملي کناره گيري کرد.

ديدار پاياني جام آبستن حوادث تلخي بود. فرانسوي ها که به لطف انگيزه ي بالاي ستارگان قديمي و و نظم تيمي فوق العاده شان تا فينال رسيده بودند در برابر ايتاليايي قرار گرفتند که با درايت مارچلو ليپي فقط به قهرماني فکرمي کرد. ديدار پاياپاي دو تيم با نتيجه 1-1 تا دقيقه 113 دنبال مي شد که در اين لحظه ناگهان زين الدين زيدان کاپيتان فرانسوي ها با سر به سينه ماتراتزي مدافع بداخلاق حريف کوبيد و توسط داور اخراج شد. دشنام هاي ماتراتزي چنان ستاره رقابت ها را از کوره به در برد که قهرماني جهان را در يک لحظه فراموش کرد تا تيمش علي رغم تمام شايستگي ها در ضربات پنالتي مغلوب حريف شود. ايتاليا براي چهارمين بار فاتح جام جهاني شد تا پرافتخارترين تيم اروپا باشد. زيدان به عنوان بهترين بازيکن جام برگزيده شد و ميروسلاو کلوزه در جامي که گلزن کم داشت با پنج گل زده کفش طلايي را تصاحب کند.


تابلوي افتخار

تعداد تيمهاي شرکت کننده : 32 تيم
ردهبندي نهايي : 1- ايتاليا 2- فرانسه 3- آلمان 4- پرتقال
تعداد مسابقات : 52 مسابقه
تعداد گل : 141 گل
آقاي گل : ميروسلاو کلوزه (آلمان) 5 گل
بهترين بازيکن : زيدان (فرانسه)
ديدار فينال - ورزشگاه آليانس آرنا (9 جولاي 2006 - مونيخ)
ايتاليا 1 - فرانسه 1 (5-3 در ضربات پنالتي)
گل ها : زيدان (7 - پنالتي) براي فرانسه و ماتراتزي (19) براي ايتاليا
داور : هوراسيو مارچلو اليزوندو (آرژانتين)
تماشاگر : 69000 نفر
ايتاليا : بوفون، زامبروتا، کاناوارو ماتراتزي، گروسو، کامورانزي (86 - دل پيرو)، گاتوزو، پيرلو، پروتا (61 - ياکويينتا)، توتي (61 - دروسي)، لوکا توني
فرانسه : بارتز، سانيول، تورام، گالاس، آبيدال، ويرا (56 - ديارا)، ريبري(100 - ترزگه)، ماکله له، زيدان، مالودا، آنري (107 - ويلتورد)