روبات ها هم «اینشتین» می شوند
نشریه تایم به رسم هر سال خود فهرستی از برترین های سال ۲۰۰۹ را ارائه کرده است. در این گزارش فهرست ۱۰ کشف برتر علمی جهان در سال گذشته ارائه می شود.
۱) «آردی» کهنسال ترین نیای انسان؛ «آردی» با داشتن انگشتان کلفت و دراز و قامت چهار فوتی و سری کوچک، قدیمی ترین اسکلت موجودی شبه انسانی است که تا به حال پیدا شده است. قطعات این فسیل در سال ۱۹۹۲ پیدا شد و سپس طی ۱۷ سال و با تحمل رنج و دشواری زیاد و با کنار هم چیدن قطعاتش که در میان ۱۰۰ فسیل دیگر در زیر خاک اتیوپی پراکنده بود، شکل گرفت. این اسکلت متعلق به یک زن از گونه «آردی» (به عبارت صحیح Ardipithecus ramidus) بود و ۴/۴ میلیون سال پیش می زیست. گروهی از دانشمندان به رهبری «تیم د وایت» از دانشگاه برکلی کالیفرنیا بعد از ۱۷ سال پژوهش، ماه اکتبر نتایج تحقیقات خود را به صورت چند مقاله در مجله «ساینس» منتشر کردند. در میان نکات برجسته منتشرشده در این مقالات، دو چیز بیش از همه جلب توجه می کرد؛
- «آردی» با اینکه کهنسال ترین موجودی حد واسط بین انسان و سمپاتره به شمار می رود، اما بیشتر ویژگی های انسانی دارد تا ویژگی های مختص شمپانزه ها.
- «آردی» با اینکه در جنگل می زیست اما قادر به راه رفتن روی دو پا بود. پیش از این تصور می شد انسان در مناطق مسطح پوشیده از چمن قادر به راه رفتن شده است.
۲) اپی ژنوم های انسان رمزگشایی شد؛ یک دهه قبل، رمزگشایی از ژنوم انسان این امید را زنده کرده بود که همه بیماری های ارثی انسان از این راه قابل فهم شوند. اما ارتباط بین ژن و بیماری ها، از چیزی که تصور می رفت، پیچیده تر بود. دانشمندان دریافتند رفتار ژن ها به وسیله عوامل محیطی قابل تغییر هستند و این تاثیرات طی نسل ها کاهش می یابند، به این عوامل «اپی ژنوم» گفته شد. به عنوان مثال، افرادی که در جوانی سیگار می کشند، دچار تغییرات اپی ژنتیکی می شوند که می تواند احتمال بلوغ زودرس نوه هایشان را افزایش دهد. در ماه اکتبر گروهی از دانشمندان به سرپرستی «جوزف اکر» در کالیفرنیا، نخستین نقشه تفصیلی اپی ژنتیکی انسان را منتشر کردند. با مقایسه این نقشه با نقشه اپی ژنتیکی سلول های سرطانی، دانشمندان می توانند نقایص کوچکی را که منجر به سرطانی شدن و دیگر بیماری ها می شوند، کشف کنند. این پژوهش در مجله «نیچر» به چاپ رسید.
۳) درمان ژنتیکی، کوررنگی را شفا می دهد؛ دانش مدرن پیش از این توانسته راه هایی برای درمان افسردگی، افزایش تمایل جنسی، بهبود عملکرد ورزشی، افزایش میزان تمرکز و سلامتی عمومی انسان پیدا کند، اما در ماه سپتامبر پیشرفتی حاصل شد که پیش از این در حد داستان های علمی- تخیلی بود؛ گروهی از چشم پزشک ها، ژن های تولیدکننده پروتئین تشخیص دهنده رنگ را به چشم دو میمون کوررنگ تزریق کردند که باعث شد این دو حیوان برای نخستین بار قادر به دیدن رنگ های سرخ و سبز شوند.
۴) روبات دانشمند؛ شاید پیدا کردن نقش یک دو جین ژن در یک سلول مخمر، کشف علمی ارزشمندی محسوب نشود. اما چیزی که این کشف را مهم کرد، دانشمندی بود که این کشف را انجام داده بود؛ روباتی به نام «آدام». این روبات در دانشگاه Aberystwyth ولز ساخته شده است و نخستین سامانه روباتیک است که موفق شده یک کشف علمی را بدون مداخله انسان به انجام برساند. این روبات مراحل یک تحقیق علمی را از نظریه تا انجام آزمایش و فرموله کردن نهایی نظریه، انجام داد. در آینده، هوش مصنوعی، ظرفیت های نامحدودی در زمینه های علمی خواهد داشت. شاید روزی برسد که به یاری هوش مصنوعی به اکتشافاتی در حد نسبیت خاص «اینشتین» نائل آییم.
۵) اصلاح نژاد ماهی تن در خشکی؛ دانشمندان استرالیایی موفق به اصلاح نژاد ماهی تن شدند. شرکت استرالیاییClean Seas با استفاده از تانک هایی بزرگ که در خشکی بنا شده اند، ماهی های تن بلوفین را که تعداد آنها از دهه ۱۹۵۰ تاکنون در حدود ۹۰ درصد کاهش داشته است، پرورش داد. اکثر شرکت ها این ماهی های مهاجر رو به انقراض را در قفس هایی در اقیانوس ها پرورش می دهند اما ابداع شرکت Clean Seas توانست پرورش این ماهی ها را در خشکی نیز امکان پذیر سازد.
۶- آب روی ماه؛ در نهم ماه اکتبر، ناسا با شلیک راکتی به سطح ماه، حفره یی ۱۰۰ فوتی روی آن ایجاد کرد و سپس موفق شد ۲۵ گالن آب را به صورت بخار آب و یخ در غبار حاصل از این انفجار شناسایی کند. بعضی از دانشمندان معتقد هستند در قطب های ماه، آب کافی برای سکونت فضانوردانی که در آینده به ماه سفر خواهند کرد، وجود دارد. بعضی هم تنها از لحاظ کشف تاریخچه منظومه شمسی، این کشف را دارای اهمیت می بینند. ناسا اولویت فعالیت های آینده اش را کشف مبداء این آب و میزان آن قرار داده است. ماه، این همسایه فراموش شده، با این کشف دوباره اهمیتش را برای ما بازمی یابد.
۷) حل مساله بنیادین «لمان»؛ در سال ۱۹۷۹ یک ریاضیدان کانادایی-امریکایی به نام «روبرت لنگلندز» تئوری جاه طلبانه و انقلابی را ارائه کرد که دو شاخه ریاضیات، یعنی تئوری اعداد و گروه را به هم متصل می کرد. «لنگلندز» می دانست روند اثبات فرضیه اش، کار چند نسل از ریاضیدان را طلب می کند. ولی در این میان، مانع بزرگی که در برابر راه این دانشمندان بود، اثبات یکی اصل اساسی به نام اصل «لمان» بود. «لنگلندز» به همراه همکاران و شاگردانش توانستند این اصل را در حالات خاص به اثبات برسانند، اما اثبات آن در حالت کلی بسیار دشوارتر از چیزی شد که «لنگلندز» تصور می کرد؛ آنچنان دشوار بود که اثباتش ۳۰ سال طول کشید. در چند سال پیش، یک ریاضیدان ویتنامی به نام Ngo Bao Chau که در دانشگاه Paris-Sud و بنیاد پژوهش های پیشرفته IAS در پرینستون کار می کرد، موفق شد این اصل را به صورت برهان مبتکرانه یی فرموله کند. این برهان امسال به اثبات رسید و بعد از اثبات آن، دانشمندان نفس راحتی کشیدند.
۸) تله پورت؛ دانشمندان انستیتو کوانتوم مریلند موفق شدند اطلاعات را از یک اتم به اتم دیگری که در فاصله یک متری قرار داشت، منتقل و اصطلاحاً تله پورت کنند. این موفقیت، رویداد شاخصی در یک رشته علمی به نام پردازش اطلاعات کوانتومی محسوب می شود. گرچه این کشف ربطی به تله پورت کردن بدن انسان ندارد (چیزی که در فیلم ها و داستان های علمی- تخیلی می بینیم و می خوانیم)، اما تله پورت کردن اتم به اتم می تواند کاربردهای عمده یی در ایجاد کامپیوترهای بسیار سریع با امنیت بالا داشته باشد.
۹) شروع به کار دوباره :LHC ربع قرن طول کشید تا سازمان اروپایی پژوهش های هسته یی موفق به طراحی و ساخت بزرگ ترین شتاب دهنده ذرات روی زمین یعنی LHC شود؛ کار بزرگی که ۱۰ میلیارد دلار هزینه صرفش شد و منجر به ساخته شدن ساختمان عظیم حلقه مانندی به طول ۲۷ کیلومتر در زیر سطح زمین شد. در این شتاب دهنده، ذرات در دمایی پایین تر از دمای عمق فضا، به سرعتی نزدیک به نور می رسند. در ۲۹ نوامبر بعد از یک تاخیر ناشی از خرابی، دانشمندان موفق شدند یک پروتون را به انرژی ۰۵/۱ تریلیون الکترون ولت برسانند که بسیار بیشتر از انرژی بود که بزرگ ترین شتاب دهنده قبلی، یعنی شتاب دهنده Tevatron در ایلینویز، می توانست به ذرات بدهد. در نهایت شتاب دهنده LHC می تواند به ذرات تا هفت تریلیون الکترون ولت انرژی بدهد و سپس با برخورد دادن این ذرات به هم، شرایطی را که ثانیه هایی بعد از انفجار بزرگ وجود داشت، بازسازی کند. دانشمندان امیدوارند بتوانند به این وسیله نشانه هایی از ذرات زیراتمی به نام ذرات «بوزون هیگز» را بیابند. دانشمندان دیگر هم امیدوارند به کمکLHC، تئوری پیشرفته یی به نام تئوری «ابرتقارن» را تایید کنند.
۱۰) سیاره جدید یا کوتوله قهوه یی کشف شد؛ در ماه دسامبر، گروهی از اخترشناسان خبر دادند یک شیء سیاره مانند را کشف کرده اند که دور ستاره یی شبیه خورشید می چرخد. این ستاره ۳۰۰ تریلیون مایل، یعنی حدود ۵۰ سال نوری از زمین فاصله دارد و این جسم سیاره مانند ۱۰ تا ۴۰ برابر مشتری اندازه دارد. دانشمندان با کمک یک ابزار جدید که برای کشف سیاره های دور به کار می رود و در تلسکوپ «سابارو» در هاوایی جاسازی شده، موفق شدند عکس های مستقیمی از این سیاره مانند بگیرند. محتمل است این شیء سیاره مانند یک کوتوله قهوه یی یا یک ستاره تکوین نیافته باشد. گرچه قبلاً هم عکس های مستقیمی از منظومه های دیگر گرفته شده بود، اما برای نخستین بار است که اخترشناسان موفق شده اند عکس هایی از ستاره یی شبیه خورشید (از لحاظ دما و اندازه) بگیرند. از طرف دیگر فاصله این سیاره از ستاره مورد نظر هم جالب است. این سیاره از ستاره خود به اندازه نپتون از خورشید، فاصله دارد.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)