جام جم آنلاين: مسجد جامع يزد بنايي قديمي و زيبا است با مناره هاي بلند، صحن وسيع، شبستان زمستاني که درخشندگي کاشي ها و زيبايي گنبد و گچ کاري هايش و نيز ايوان بزرگ، غرفه ها، تاقچه ها و رواق هايش، شکوه معماري ايراني و باريک بيني و ژرف نگري طراحان آن را به چشم و ذهن هر بيننده اي مي آورد.
روبروي مسجد، اين يادگار زيباي هزار ساله ي يزد، ميدان ساعت و در کنار آن خانقاه سيد رکن الدين و همچنين کتابخانه ي وزيري ساخته شده که گنجينه يي گرانبها از قرآن ها و کتاب هاي خطي است.
يزد از روزگاران قديم به ويژه در عصرزرين فرهنگ ايران از مراکز مهم تجارت ايران بوده و همواره گروهي از بازرگانان خارجي و نيز تاجران شهرهاي ديگر ايران در اين شهر زندگي و تجارت مي کردند.
"ويليام فرانکلين" بازرگان و سفرنامه نويس انگليسي در کتابش با عنوان "مشاهدات سفر از بنگال به ايران" آگاهي هاي مهمي در باره ي تجارت و مهارت هاي ايرانيان، صنايع دستي و نساجي و رونق اقتصادي شهرهاي مرکزي و جنوبي ميهنمان از جمله يزد و کرمان در قرن هاي گذشته ، ارايه داده است.
اودر صفحه ي 45 اين کتاب در اشاره اي به برخي کالاها و فرآورده هاي شهرهاي ايران مي نويسد: " پارچه هاي پشمي و نخي را بيشتر از يزد و کرمان مي آورند. از ديگر فراورده هاي اين دو شهر، نمد و قالي است".
موقعيتتجاري يزد در گذشته، باعث شده که بازارچه هاي متعدد و کاروانسراهاي فعال، در يزد ساخته شود. کاروانسراها در شهرهاي ايران به ويژه يزد، افزون بر محل فرودآمدن بازرگانان، همچون کانون و مرکزي بوده است که اهل دانش، اطلاعات و کالاهاي فرهنگي خود را معرفي و پراکنده مي کردند.
همه ي خارجيان،تاجران و سفرنامه نويساني که در دوران گذشته به ايران سفر کرده اند، اين وجه از کاروانسراهاي ايران را برجسته کرده و بر اهميت فرهنگي - بازرگاني آن ها در ايجاد شکوفايي کشور تاکيد ورزيده اند. به باور آنان "اوج شکوفايي فرهنگ و تمدن ايران و سپس انحطاط آن، تابعي از آباداني و خرابي راه ها و کاروانسراهاي اين کشور بوده است".
براينمونه "نيکلا د اورتا ربلو" از بازرگانان و کارگزاران پرتغالي در هند که از مناطق مرکزي و جنوبي ايران ديدن کرده، در گزارشي، آگاهي هاي گرانبهايي در باره ي شهرهاي اين منطقه، بخصوص وضع اقتصادي و تجاري و کاروانسراهاي آن به دست داده است . به نوشته ي او بازرگاناني که از کشورهاي شرق و غرب عالم مي آمدند مي توانستند در اين مکان ها اقامت و در عين حال در باره ي همه ي امور از جمله بازرگاني جهاني اطلاعاتي پيدا کنند.
"کاروانسرا به عنوان کانون مبادله ي کالا و ثروت و نظم و ترتيبي که بر آن حکومت مي کرد همچون دنياي کوچکي بود که نظم عمومي ايران و سامان نهادهاي آن را بازتاب مي داد. امنيت بيگانگان، راه ها و مبادله ي آزاد کالا نشانه ي شکوفايي اقتصادي اين کشور و رفاه ساکنان آن بود و در سايه ي همين شکوفايي و رفاه بود که ايران به يکي از کانون هاي مهم فرهنگ و تمدن جهاني تبديل شد".
با پايان يافتن عصر زرين فرهنگ ايران به دليل يورش ترکان غزنوي وسلجوقي و سپس مغولان و تاتارهاي تيموري در قرن هاي هفتم ، هشتم و نهم، به تدريج نظم و پيشرفت ايران از دست رفت ، آباداني و امنيت راه ها و آسايش کاروانسراها جاي خود را به خرابي ها داد، اقتدار حکومت مرکزي ناپديد گشت و نوعي "ملوک طوايف" و سيطره ي منافع خصوصي جانشين منافع ملي شد.
با گسترش نابساماني هاي سياسي، ضعف قدرت مرکزي و از ميان رفتن امنيت داخلي، بازرگاني و تجارت رکود پيدا کرد و کاروانسراها اعتبار خود را از دست دادند.
دراستان يزد سه نوع کاروانسرا الف - کاروانسراهاي تاجرنشين مانند کاروانسراي علي آقاي شيرازي و کاروانسراي سادات ، ب - کاروانسراهاي درون شهري مانند کاروان سراي مشير و کاروانسراي اميرچخماق و ج - کاروانسراهاي بين شهري مانند کاروانسراي خرگوشي در جاده ي يزد - اصفهان، کاروانسراي خرانق در جاده ي يزد - خراسان، کاروانسراي دهشير در جاده ي يزد - شيراز و کاروانسراي زين الدين در جاده ي يزد - کرمان وجود داشته که هنوز بقاياي آن موجود و مورد بازديد ايرانگردان است.
بهجز کاروانسرا، مکان هاي مهم و ديدني ديگر در يزد که به خاطر موقعيت طبيعي و کويري اين استان بوجود آمده، حمام ها، آب انبارها و بادگيرها است. آب انبارها شامل چهار قسمت اصلي يعني خزينه، گنبد ، پاشير و بادگير بوده است.
خزينهبخاطر تسلط آب قنات و پايين ماندن دماي آب، به شکل استوانه در دل زمين ايجاد شده است . گنبد به شکل نيمکره روي خزينه ساخته شده تا آب را از آلودگي هاي محيط اطراف حفظ کند و آن را خنک نگه دارد. پاشير راهرويي پله کاني و نقب مانند براي برداشتن آب از خزينه بوده و بادگير نيز وسيله يي براي هدايت جريان هوا به درون آب انبار و با هدف جلوگيري از فاسد شدن آب است.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)