ویسنده: مسلم بگل ، احسان سعادت نیا
دانلود کامل مقاله :
http://www.iranbmemag.com/fa/issue/p...d=855&cid=1852
مغز ارگانی است که از طریق پروسه هایی الکتروشیمیایی عمل می کند که بعضی از این پروسه ها در بیماران روانی می تواند آسیب ببیند. دانشمندان معتقدند که ECT می تواند بعضی از این پروسه ها را درمان کند، درواقع ECT برای درمان بیماران روانی و مبتلا به جنون به کار می رود .درمان با شوک های الکتریکی روشی است که عموما با نام الکتروشوک نیز شناخته شده است، این روش درمانی بیشتر برای بیمارانی به کار می رود که به بیماری های افسردگی ، دوشخصیتی ، جنون ، اسکیزوفرنى ، مانى ، کاتاتونى و سایر بیماری های روانی حاد دچار شده اند. استفاده از این روش منوط به این است که دارو تاثیر خود را بر روی بیمار از دست داده باشد. در این روش درمان پالس هایی توسط دستگاه ECT به مغز داده می شود و تغییرات الکتروشیمیایی به وجود آمده در مغز باعث می شود تا فرد به مدت کوتاهی به حالت تشنج برود. بیشتر مخاطبان استفاده از این دستگاه زنان هستند و این به دلیل درصد بالای فسردگی زنان در میان جوامع است.در این مقاله به بررسی عملکرد دستگاه ECT و نحوه درمان می پردازیم.
استفاده از الكتریسیته به عنوان یك دارو برای درمان دیوانگی و جنون ، به ابتدای قرن 16 برمی گردد یعنی زمانیكه از الكتریسیته ماهی برای درمان سردرد استفاده می شد. در سال 1938 دو محقق ایتالیایی بنام های اوگوسرلتی و لوسیو بینی، اولین بار از جریان الكتریكی برای تحریك در افرادی كه دچار حملات ناگهانی، حالت توهم و خیالات و جنون هستند استفاده كردند، بعد از 11 دوره درمان انسان بطور كامل پی برد كه استفاده از این روش به گسترش سریع استفاده از ECT به عنوان راهی برای تحریك تشنج های درمانی در بیماران روانی منجر می شود.
یك دوره درمان ECT معمولا شامل 6 تا 12 جلسه درمانی است كه 3 بار در هفته برای یكماه یا كمتر انجام می شود. به بیمار یك بیهوشی عمومی و استراحت ماهیچه ای داده می شود، وقتی كه به طور كامل اثر خود را گذاشتند مغز بیمار تحریك می شود، الكترودها در محلی دقیق روی سر بیمار قرار داده می شوند این تحریك ها موجب یك حمله ناگهانی(شوك) درون مغز می شود كه تقریبا یك دقیقه طول می كشد. به علت اینكه ماهیچه ها در حالت استراحت و بیمار بیهوش است و بدن او تكان نمی خورد بیمار احساس درد نمی كند با وجود اینكه جراحی جزیی برروی بیمار انجام شده، بیمار پس از 5 الی 10 دقیقه به هوش می آید.
دیگر روش های درمان (از قبیل داروها یا روان درمان ها) برای بیماران موثر و قابل تحمل نیستند در نتیجه به بهبود سریع بیمار كمك نمی كنند و معمولا با افسردگی شدید بیمار همراه هستند.
ECTهمچنین به بیمارانی كه از اَشكال مختلف جنون رنج می برند كمك می كند(از قبیل اختلالات شدید روانی، فعالیت بیش از اندازه، رفتارهای غیر عقلانی و مخرب، برخی اشكال جنون جوانی(اسكیزوفرنی) و تعداد دیگری از اختلالات عصبی و ذهنی).
ECT همچنین در درمان بیماری های روانی در بیماران پیر كه ممكن است داروها برای آنها مضر باشد نیز مفید است.
بسیاری از روان پزشكان در این موارد درمان با تشنج الكتریكی را انتخاب می كنند. طبق آمار انجمن بین المللی سلامت ذهن تقریبا 33 هزار نفر در بیمارستان های امریكا در سال 1980 ، ECT را انجام دادند.
به همین خاطر انجمن بین المللی سلامت ذهن ( NIMH ) تشكیل شد.برخی از بیماران (اقلیت آنها) ECT را به عنوان یك روش درمان سرپایی انجام می دهند.
مطالعات زیادی كه بعد از سال 1940 انجام شد اثر بخشی ECT را نشان داد شواهد بالینی نشان می دهد كه برای مشكلات ناشی از افسردگی های شدید، ECT یك بهبود قابل توجه را در دست كم 80 درصد بیماران به وجود می آورد.
ECT همچنین اثر خود را در بیمارانی كه به دیگر اشكال درمان پاسخ نمی دهند، نشان می دهد.
هنگام تحریک به وسیله ECT ، یک شوک تقریبا یک دقیقه ای به مغز بیمار وارد می شود ولی در زمان انجام این شوک بیمار هیچ گونه دردی را احساس نمی کند.
تجویز دارو نیز معمولا روش دیگری برای درمان جنون است اما پزشکان و بیماران به پاسخ دادن این روش مطمئن نیستند، همچنین تعداد زیادی از بیماران توسط ECT با موفقیت درمان می شوند، هر روش پزشکی با میزانی از خطر همراه است به هر حال ECT خطرش نسبت به جراحی های کوچک که با بیهوشی همراه است کمتر است و شاید در بعضی مواقع خطرش نسبت به درمان با داروهای ضد افسردگی نیز کمتر باشد.
مکانیزم عمل ECT
در این نوع درمان ، پالس های الکتریکی توسط این دستگاه بر روی پوست سر بیمار اعمال می شود، این پالس ها سلول های مغزی را تحریک کرده و باعث ایجاد یک تشنج در بیمار می شود.
در زمان اعمال این پالس ها بیمار در بیهوشی کامل به سر برده و زمان تقریبی این بی هوشی هم حدود 5 دقیقه است. در زمان بیهوشی پالس های الکتریکی به مدت 30 الی 60 ثانیه بر روی سر بیمار اعمال می شوند.
مکانیزم عمل ECT هنوز برای محققان و دانشمندان ناشناخته مانده است اما تئوری هایی در مورد تاثیر ECT بر روی مغز وجود دارد که تا حدودی عملکرد این دستگاه را توجیه می کند از جمله اینکه :
بروز تشنج در مغز باعث دگرگونی پیام های شیمیایی حاصل از اعصاب می شود و تئوری دیگر بیان می کند که درمان با ECT خود باعث تنظیم یک سری هورمون های ترشح شده در غدد می شود که ممکن است بر روی انرژی، خواب ، اشتها و وضعیت روحی روانی بیمار تاثیر بگذارد.
اثرات جانبی ECT
اثرات جانبی ECT که معمولا به ندرت رخ می دهند عبارتند است :
سردرد ، دردهای شدید ماهیچه ای ، تهوع و سرگیجه ، که معمولا در ساعات اولیه استفاده از این روش رخ می دهد.در طول استفاده از این روش ممکن است به خاطر آوردن اطلاعات و آموخته ها برای فرد دشوار باشد این عوارض در طول چند روز یا هفته پس از گذشت چند دوره درمان با ECT از بین خواهد رفت.تعدادی از بیماران که ECT روی آنها انجام شده است از آسیب هایی که روزها، هفته ها و یا حتی ماه ها بعد از ECT بر روی حافظه آنها وارد شده است خبر می دهند. این بیماران زمانی که مدت آسیب های حافظه ای آنها از چند روز به چند ماه طول می کشد مشکلات بیشتری را در به خاطر آوردن حافظه خود گزارش می دهند.در عین حال اشخاص دیگری نیز بهبود توانایی حافظه خود را گزارش داده اند. زیرا توانایی هر فرد در به خاطر آوردن آموخته ها به شدت افسردگی وی وابسته است.میزان و مدت عوارض فراموشی با نوع ECT که استفاده می شود تغییر می کند و تحریك در ECT هایی که از نوع یک طرفه هستند وابسته است(در ECT یک طرفه فقط یک طرف سر تحریک می شود).
دانشمندان هیچ مدرکی دال بر اینکه ECT باعث آسیب رساندن به مغز می شود یافت نکردند ولی برخی بیماری ها ازقبیل صرع که سبب بروز تشنج ناگهانی می شود اگر به طول بیانجامد موجب آسیب دیدن مغز می شود.
تحریک ناشی از ECT به طور مصنوعی یک حمله ناگهانی را ایجاد می کند که این نوع تحریک باعث می شود تا حملات ناگهانی در شرایط کنترل شده ای اتفاق افتد. این اتفاقات طبیعی و بدون خطر هستند.امروزه علم دریافته است که ECT آناتومی مغر را تغییر نمی دهد، این اطلاعات از روی اسکن مغز توسط MRI با حساسیت بالا اندازه گیری شده اند. تحقیقات دیگر نیز تاکید می کنند که عملا مقدار جریانی که وارد مغز می شود (فقط کسر کوچکی از چیزی است که روی پوست سر به کار برده می شود) خیلی کوچکتر از چیزی است که لازم است تا به بافت مغز آسیب وارد کند.در گذشته ECT برای بیماران وحشتناک و درد آور بود چون این روش بدون هیچ گونه بیهوشی یا استراحت ماهیچه انجام می شود و حملات ناگهانی و گاهی با شکستگی استخوان همراه بود.
امروزه انجمن روانپزشکان آمریکا برای متصدیان استفاده از ECT، سختگیری ها و رهنمون های خیلی جدی دارند. این ارگان ها استفاده کردن از ECT را فقط در درمان های شدید و ضروری حمایت می کنند و نه در کنترل رفتار بیمار.
این روش درمان عموما برای بیماران مبتلا به افسردگی شدید و افرادی که روان درمانی و داروها برای آن ها اثبات شده که موثر نیست، مورد استفاده قرار میگیرد.
ECT اغلب نتایج خیلی سریعی نسبت به داروهای ضد افسردگی بر جای می گذارد، اثر بالینی حمله ناگهانی معمولا حدود 30 ثانیه تا بالای یک دقیقه طول می کشد، بدن بیمار تکان نمی خورد و بیمار احساس درد نمی کند و هنگامیکه بیمار بیدار می شود ممکن است سردرد، تهوع، گیجی موقت و کوفتگی عضلانی ماهیچه داشته باشد.
عقاید مختلفی راجع به اینکه ECT چگونه بر روی حافظه تاثیر می گذارد وجود دارد. تعداد زیادی از بیماران که حافظه خود را طی حوادث روزانه از دست داده اند، بیان کرده اند که هفته ها و یا ماه ها تحت ECT قرار گرفته اند، البته تعداد زیادی از این افراد حافظه شان برگشته اگرچه که دائمی نبوده است.
در 10 سال اول استفاده از این دستگاه برای درمان یک نفر در هزار بیمار فوت می کرد، مطالعات اخیر مرگ و میر خیلی کم را به میزان 5/2 در بین 10 هزار نفرو در یک مطالعه دیگر 5/4 مرگ را در صد هزار معالجه نشان می دهد. تعداد زیادی از این خطرات ناشی ار بیهوشی بیمار است.
شکی نیست که ECT می تواند یک روش موثر در درمان افسردگی های شدید باشد (در صورتی که به طور صحیح استفاده شود ) ، عملکرد این دستگاه شگفت آور است چرا که محققان هنوز از چند و چون عملی شدن و در واقع مکانیسم عمل این روش بر روی مغز آگاهی پیدا نکرده اند.
البته در مورد این دستگاه یک نظریه مطرح است و آن اینکه ECT بعضی از پروسه های الکتروشیمیایی مغز را به طور موقت دگرگون می سازد.
مغز ارگانی است كه از طریق پروسه های الكتروشیمیایی عمل می كند كه این پروسه ها قطعا توسط انواع بیماری های ذهنی و روانی می تواند آسیب ببیند.
دانشمندان معتقدند كه ECT به طور موقت برخی از این پروسه ها را تغییرمی دهد.البته این نوع درمان فقط توسط پزشكان متخصص انجام می شود از جمله پزشكان و پرستارانی كه زیر نظر مستقیم روانپزشكان كار می كنند. انجمن روانپزشكان امریكا، انجمن علمی بین المللی سلامت ذهن و سازمان های مشابه در كانادا و بریتانیا و تعداد دیگری از كشورها استفاده از ECT را سودمند تشخیص داده اند.
مشخصات فنی یک دستگاه
- Benbow, SM (2004) "Adverse effects of ECT". In AIF Scott (ed.) The ECT Handbook, second edition. London: The Royal College of Psychiatrists,2- Lisanby, SH (2000). "The effects of electroconvulsive therapy on memory of autobiographical and public events".3- Texas Department of State (2002) Electroconvulsive therapy reports.
منبع: ماهنامه مهندسی پزشکی
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)