روزی روزگاری، در حدود 4 میلیارد سال پیش، مریخ نیز درست مانند زمین سیاره ای گرم و بارانی بود. آب مایع در رودخانه های طویلی که در سطح مریخ جریان داشتند و به دریاهای کم عمق ختم می شدند جاری بود. لایه ذخیمی از اتمسفر (جو) سیاره را پوشانده و آنرا گرم نگه می داشت.
علاوه بر این، بر طبق باور برخی دانشمندان و نیز نتایج بدست آمده از تحقیقات آنها تا به امروز، برخی از گونه های حیات میکروبی و باکتری ها و حتی بالاتر از آن در مریخ وجود داشته واین در حالی بود که این گونه های حیات در حال رشد و تکامل بودند. مریخ در راهی قدم گذاشته بود که به سیاره دومی برای زندگی و حیات درست مانند همسایه اش زمین تبدیل می شد.
اما این اتفاق به شکل دیگری جلو رفت و مریخ هرگز موفق نشد.
مریخ امروز به شدت سرد و خشک است. رودخانه ها و دریاهای سطح آن سالهاست که خشکیده و از بین رفته اند. اتمسفر سیاره نازک و ناچیز است و اگر میکروب های مریخی هنوز وجود داشته باشند، احتمالاً در لایه های زیرین و درونی مریخ گرد آمده اند.
دانشمندانی که به شکل تخصصی بر روی سیارات به مطالعه می پردازند معتقدند که احتمالاٌ وجود آبشارها در گذشته های دور، باعث شکل گیری نواحی صخره ای و سراشیبی هایی اینچنینی در ناحیه Echus Chasma مریخ شده اند.(تصویر روبرو) مریخ دارای تعداد بسیاری از اینگونه چشم اندازها و مناظر خشک شده می باشد که تصور می شود به علت عبور جریانات شدید و فراوان آبی در گذشته های بسیار دور به وجود آمده اند.
اما چه اتفاقی افتاد؟ چرا مریخ اینگونه خشک شد و سرمای شدید و یخبندان آنرا فرا گرفت؟ این سوالات که پیوسته تکرار می شوند برای دانشمندان مانند پازلی است که سالهاست به دنبال حل آن بوده و آنها را به خود مشغول ساخته است. شاید بلعخره در چند سال آینده پرده از این راز برداشته شود و به کمک مدارگرد جدید ناسا که MAVEN نام دارد و به زودی به این سیاره فرستاده خواهد شد به این موضوع پی ببریم.
به گفته بروس جاکوسکی ، مدیر ارشد پروژه MAVEN از دانشگاه کلورادو : " هدف MAVEN از این ماموریت این است تا برسی نموده که چه فرآیندهایی مسئول و عامل بوجود این تغییرات در وضعیت آب و هوایی مریخ می باشند" .
چیزی که امروزه دانشمندان بر آن معتقدند این است که بوجود آمدن این تغییرات در وضعیت آب و هوایی مریخ بخاطر از رفتن با ارزشترین سرمایه آن ، یعنی اتمسفر زخیم دی اکسید کربن این سیاره بوده است. دی اکسید کربن در اتمسفر مریخ یک گاز گلخانه ای بوده درست به همان شکل که در اتمسفر زمین موجود است. لایه زخیمی از دی اکسید کربن و سایر گازهای گلخانه ای شرایطی با درجه حرارت و فشار جوی بالاتر ایجاد می نمایند که برای جلوگیری از تبدیل آب مایع به شکل یخ جامد و یا تبخیر آن ضروریست.
یکی از آنالیزهای کامپیوتری بدست آمده از سیاره مریخ در گذشته های دور توسط Northern Illinois University
در طی 4 میلیارد سال گذشته ، مریخ بیشتر این پوشش و لایه محافظ خود را از دست داده است. بر این اساس دانشمندان نظریات گوناگونی را مبنی بر چگونگی بروز این پیشامد ارائه داده اند.
شاید برخورد یک سیارک در رویدادی فاجعه بار باعث انفجار و ازبین رفتن قسمت عمده اتمسفر به داخل فضا شده باشد. و یا سایش ناشی از بادهای خورشیدی به آهستگی باعث تهی شدن و ازبین رفتن جو مریخ شده باشد. همچنین این احتمال نیز داده شده که سطح سیاره ، دی اکسید کربن اتمسفر را جذب نموده و آنرا در مواد معدنی از قبیل کربنات محبوس نموده باشد.
در پایان، هنوز هیچ کس از این موضوع که همه آن دی اکسید کربن گمشده به کجا رفته است مطمئن نیست.
MAVEN , اولین ماموریت فضایی خواهد بود که به طور ویژه برای کمک به دانشمندان در درک علل فرار دی اکسید کربن و سایر گازهای مریخ به درون فضا طراحی شده است. کاوشگر حداقل به مدت یکسال به دور مریخ خواهد چرخید و در مداری بیضی شکل با فاصله ای در حدود 125 کیلومتر (در نزدیکترین نقطه) و 6000 کیلومتر (در دورترین نقطه) بالاتر از سطح سیاره قرار خواهد گرفت. این محدوده وسیع ارتفاعی مدارگرد را قادر خواهد ساخت تا به طور بسیار موثرتری نسبت به تحقیقات گذشته به نمونه برداری از اتمسفر بپردازد.
در حالی که فضاپیما در مدار خود درحال گردش است، تجهیزات آن به برسی و ردیابی یون ها و مولکولها در این مقطع عرضی وسیع از جو مریخ خواهند پرداخت، و به طور کامل به ثبت جریانات دی اکسید کربن و سایر مولکول ها به درون فضا برای اولین بار می پردازند.
زمانی که جاکوسکی و همکارانش به این موضوع پی ببرند که در حال حاضر چطور مریخ با این سرعت دی اکسید خود را از دست می دهد، پس از آن قادر خواهند بود تا با استقراء به بازگشت زمان به 4 میلیارد سال قبل ، حجم و میزان دی اکسید کربن در فضای آن زمان را تخمین بزنند. MAVEN تعیین خواهد نمود که چه عاملی (اگر این نظریه درست باشد) باعث بروز این اتفاق شده است.
این ماموریت قدم بزرگی در درک گذشته و اتفاقاتی که برای مریخ افتاده است می باشد و به زودی به ما خواهد گفت که چگونه سیاره ای آنچنان گرم و غنی از آب، امروز به محیطی سرد و اینچنین خشک مبدل گشته است.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)