F-4G «راسوی وحشی»
25415182221837320581753014912815774136212


قبل از معرفی آخرین جنگنده تولید شده بر پایه ی F-4، به خلاصه ای از پیشینه ی جنگنده ی F-4 ملقب به فانتوم2 می پردازیم.
اف4 جنگنده ی است بی نظیر، که به جز ایالات متحده، در همه ی کشورهای دارنده اش، هنوز در خدمت باقی مانده است.
اف4 فانتوم2 یك جنگنده‏ی دو موتور، با ماموریت شكاری - بمب‏افكن و انجام عملیات در هرگونه آب و هوایی می‏باشد.
این جنگنده از عهده‏ی سه ماموریت به خوبی برمی‏آید:
1) ایجاد برتری هوایی (air superiority)
2) ایجاد سپر دفاعی (interdiction)
3) پشتیبانی هوایی نزدیك (close air support)
اف4 در جریان جنگ ویتنام به خوبی از پس این ماموریتها برآمد و پس از ورود به خدمت، جایگزین بسیار شایسته‏ای برای جنگنده‏ی مشكل‏ساز F-104 بود.
اولین پرواز اف4 به تاریخ می 1958 انجام شد و به سال 1961 به طور رسمی وارد ناوگان نیروی دریایی ایالات متحده شد. سپس نوبت نیروی هوایی ایالات متحده بود كه این جنگنده را برای ماموریت پشتیبانی هوایی نزدیك، عملیات ضربتی و ایجاد برتری هوایی مورد ارزیابی قرار دهد.
3614326981199893231351875020471544691
به سال 1962، اولین نمونه‏ی مناسب نیروی هوایی توسعه یافته و ساخته شد. جنگنده‏ی فانتوم2 ای كه برای نیروی هوایی ساخته شد با نام F-4C، اولین پروازش را به تاریخ 27 می 1963 انجام داد و تحویل اولین سری از جنگنده‏های سفارش داده شده برای نیروی هوایی، از تاریخ نوامبر 1963 آغاز گشت.
میزان بارگذاری مهمات برای عملیات زمینی (air-to-ground) اف4 به طرز حیرت‏آوری زیاد بود و می‏‎توانست دو برابر بمب‏افكن B-17 (متعلق به جنگ جهانی دوم) جنگ‏افزار حمل نماید.
اف4 های نیروی هوایی، عملیات شناسایی نیز انجام می‏دادند. همچنین عملیات دیگری با نام "Wild Weasel" بر ضد یگانهای پدافند موشكی زمین به هوا صورت می‏گرفت.
شاه ایران، پس از پروازی كه به تاریخ 1965 با یك فروند F-4D انجام داد به خرید این جنگنده علاقمند شد و تا سال 1979 تعداد 197 فروند F-4D/E به نیروی هوایی بسیار قدرتمند شاهنشاهی ایران تحویل شدند. آنها (خلبانان ایرانی) توان بسیار خوبی در پرواز با اف4 داشتند و بسیاری از آنان نظیر كلنل فكوری در جنگ ویتنام نیز با اف4 پرواز رزمی – آموزشی خود را به انجام رساندند. ولی تولید جنگنده‏ی فانتوم2 با وقوع انفلاب و لغو قرارداد خرید ایران به سال 1979، برای همیشه متوقف شد. حدود 5000 فروند تا آن تاریخ ساخته شده بود كه 2600 فروند از آنها برای نیروی هوایی ایالات متحده و 1200 فروند نیز برای نیروی دریایی و مابقی برای كشورهای خارجی دوست یعنی: ایران، اسرائیل، یونان، اسپانیا، تركیه، كره جنوبی، آلمان غربی، استرالیا، ژاپن و انگلستان بود.
اف4، جنگنده‏ای بود كه هر روز دهها پرواز جنگی در ویتنام انجام می‏داد و با موشكهای دوربرد اسپارو، به كابوسی برای خلبانان ویتنامی مبدل شده بودند.
آخرین نمونه‏ی تكامل یافته‏ی اف4، یعنی F-4G، اكنون در نیروی هوایی ایالات متحده مشغول به خدمت می‏باشد و بقیه مدلها از رده عملیات خارج شده‏اند هرچند تمامی كشورهای خارجی دارنده‏ی اف4، هنوز از آن استفاده می‏كنند.
جنگنده‏ی F-4C اولین پروازش برای نیروی هوایی را به تاریخ می 1963 انجام داد و گارد ملی دفاع هوایی ایالات متحده، به طور رسمی، از تاریخ ژانویه 1972، استفاده از F-4C را آغاز نمود. نیروی هوایی ایالات متحده، اولین جنگنده‏ی اف4 را به تاریخ ژوئن 1978 از خدمت خارج كرد.

F-4G
1156523611812918078179142219224851718410984


مدل F-4D با انجام پاره‎ای تغییرات و بهسازی‏ها گسترده بر روی مدل C، نظیر استفاده از آویونیك پیشرفته كه باعث افزایش دقت در هدفگیری اهداف و استفاده‏ی بهتر از جنگ‏افزارها می‏شد، برای اولین بار به تاریخ مارس 1966 به نیروی هوایی تحویل شد. این جنگنده‏ها نیز به سال 1977 در گارد ملی دفاع هوایی و به سال 1980 نیز در كل نیروی هوایی ایالات متحده، از رده خدمت خارج شدند.
اولین جنگنده‏‎ی F-4E به تاریخ اكتبر 1967 به نیروی هوایی ایالات متحده تحویل شد. همچنین گارد ملی دفاع هوایی نیز اولین F-4E را به سال 1985 به خدمت گرفت. اولین كشوری كه F-4E را در یگان دفاع هوایی به خدمت گرفت ایران و به سال 1974 بود. شاه ایران، پس از پرواز با این جنگنده، دستور خرید آن را برای IIAF (نیروی هوایی سلطنتی ایران) صادر نمود. نیروی هوایی ایالات متحده، F-4E را به سال 1987 از رده خدمت خارج نمود.
F-4E جنگنده‎‏ای بود با مخزن سوخت داخلی اضافی، با لبه‏ی حمله‏ی اصلاح شده جهت افزایش مانورپذیری و كاهش برا، موتور بهبود یافته با قدرت بیشتر و مصرف سوخت كمتر نسبت به مدلهای C و D، مسلسل 20 میلی‏متری داخلی با سیستم كنترل آتش بسیار دقیق.
در سال 1973، جنگنده‏ی F-4E به سیستم شناسایی اهداف بسیار دقیق و خارج از دید بصری خلبان مجهز شد كه اجازه می‏داد اهداف هوایی یا زمینی را در فواصل بسیار دور، مورد شناسایی قرار داده و به آنها حمله كند. این سیستم به یك دوربین با لنزهای قوی و زوم كننده و یك نمایشگر تلویزیونی مجهز بود كه قدرت شناسایی بسیار دقیق اهداف هوایی یا زمینی را به خلبان اف4 می‏بخشید. ضمن اینكه به سیستم پیشرفته‏ی دیگری به نام Pave Tack مجهز بود كه به اف4 اجازه می‎داد در شب یا روز یا هر نوع آب و هوایی قادر به كشف و انهدام اهدافش باشد.
به وسیله‏ی Pave Tack خلبان اف4 می‏تواند اهداف زمینی را شناسایی و علامت گذاری كرده و به وسیله‏‎ی بمب‏های هدایت شونده‏ی لیزری یا موشك‏های هدایت شونده‏ی رادیویی – تلویزیونی مثل «ماوریك» به آنها حمله كند.
تغییر دیگری كه در مدل E نسبت به مدلهای قبل انجام گرفت نصب یك كامپیوتر دیجیتالی برای رهگیری بود كه وظیفه‏اش انجام محاسبات لازم جهت شلیك به موقع موشكهای هوا به هوای AIM-9 (سایدوایندر) و AIM-7 (اسپارو) بود. همچنین بر روی مدلهای F-4E و F-4G سیستم ناوبری دیجیتال ARN-101 به جای مدل قدیمی ناوبری اینرسیایی LN-12 نصب شد.
با معرفی مدل جدیدتر اف4 (F-4G)، توانایی حمل جنگ‏افزارهای جدیدتر برای اف4 فراهم گشت. در این مدل جدید، ماموریت اف4 منحصر به از كار انداختن سیستم‏های دفاع هوایی دشمن شده بود. این جنگنده‏ها نیز پس از شركت در مانور 90 روزه Operation Provide Comfort، در تاریخ 15 دسامبر 1995، به اسكادران شماره 190 گارد ملی دفاع هوایی آیداهو (Idaho) تحویل داده شده و به جهت تعمیر و بازرسی فنی به مركز تعمیر و بازیابی هوافضا منتقل گشتند و از آنجا نیز به محوطه‏ی پایگاه هوایی دیویس در آریزونا منتقل شده و نگهداری می‏‎شوند.

منبع:aerospacetalk.ir
تنظیم برای تبیان: محسن مرادی