ایست! به من نزدیک نشوید

[Sara12]

ایست! به من نزدیک نشوید

ایست! به من نزدیک نشوید

دوران نوجوانی حسّاس‌ترین و مهم‌ترین دورة زندگی است .در این سنین تغییر و تحوّلات بسیاری هم از نظر جسمی و هم از جهت عاطفی و روانی برای نوجوان ایجاد می‌شود، یكی از ویژگی‌های دوران نوجوانی زود رنجی است. ایام نوجوانی با دگرگونی هایی در جسم و روان آنها همراه است.

نوجوان به سرعت رشد کرده و شاهد تکامل جسمانی و نیرومندی بدنی خویش است و همزمان عواطف و احساسات او دچار تحول اساسی می شود و افکار و آرزوها و نگرش او پیرامون افراد و محیط اطراف را تحت تاثیر قرار می دهد. در دوران گذر از نوجوانی تمایلات و خواهش های متضادی در او خودنمایی می کند، خودخواهی کودکانه با نوع پرستی خیرخواهانه را درمی آمیزد و او را در برزخی میان کودکی و بزرگسالی رها می سازد و دچار نوعی بی ثباتی عاطفی و روانی و فکری می شود که از آن «بحران بلوغ» یاد می کنند؛ این بحران، نوجوان را در یک وضعیت مبهم و پیچیده ای قرار می دهد که نمی داند چه باید کرد، همین عدم اطمینان نسبت به نقش خود، موجب مشکلات زیادی برای نوجوان می شود و او را زودرنج و دو دل و بی ثبات می سازد. بنابراین جوانان نباید فكر كنند كه دچار مشكل خاصی هستند این ویژگی مربوط به این دورة سنی است. افراد دیگر هم تا حدودی این حالت را تجربه كرده‌اند. نوجوانان خیلى زود تحت تأثیر احساسات قرار گرفته، بى‌حوصله و تندخو مى‌شوند. زودرنجى و بى‌قرارى باعث مى‌شود که خلق و خوى تحریک‌پذیر داشته باشند، به کوچکترین محرکى برانگیخته گردند. به سرعت نسبت به فردى علاقه‌مند شده، ممکن است همین فرد موردنظر در او ایجاد تنفر نماید. در این‌گونه مواقع خشونت و یا تنبیه نتیجه‌اى ندارد و نوجوان را دچار احساسات شدید نموده، در او عکس‌العمل دفاعى را به‌وجود مى‌آورد. حساسیت ها و هیجانات ناشی از زودرنجی که از خصوصیات این دوران است, اغلب به علت تغییر و تحولات غدد داخلی و میزان ترشح هورمون ها و نوع تربیت و آموزش دوران گذشته است که در مجموع وضع زندگی عاطفی نوجوان را تغییر می دهد.

یكی از علت‌های اصلی زودرنجی در دورة نوجوانی این باشد كه نوجوانان توقعات بسیاری از والدین و اطرافیان خود دارد و چون آنها نمی‌توانند نیازمندی‌ها و توقّعات وی را برآورده كنند، از آنها می‌رنجند

[Sara12]

چنان که گاهی با کوچک ترین برخوردی عصبانی می شود و به هنگام عصبانیت و خشم ممکن است به گریه متوسل شود و یا غمگین و افسرده به تنهایی پناه ببرد. لذا آن چه خطرناك است و جای نگرانی دارد، باقی ماندن این حالت است. یعنی باید به گونه‌ای برنامه ریزی شود كه حالت زودرنجی پس از مدت زمان كوتاهی در فرد خاموش شود و گرنه ممكن است در دراز مدت، مشكلات بسیاری را بدنبال داشته باشد،‌ كه از جمله آنها اعتماد به نفس ضعیف، افسردگی، یأس و ناامیدی و... می‌باشد. عدم تعادل و بی ثباتی عاطفی یکی از بارزترین ویژگی های این دوره است.
بیشتر وقت ها نوجوانان به هنگام بروز خشم نمی توانند رفتار و گفتارشان را کنترل کنند. خیلی زود متأثر می شوند.
به خصوص زمانی که احساس می کنند کسی به حرفشان گوش نمی دهد. به همین خاطر دست به اعمال ناخوشایندی می زنند و سپس پشیمان شده خود را سرزنش می کنند. شاید یكی از علت‌های اصلی زودرنجی در دورة نوجوانی این باشد كه نوجوانان توقعات بسیاری از والدین و اطرافیان خود دارد و چون آنها نمی‌توانند نیازمندی‌ها و توقّعات وی را برآورده كنند، از آنها می‌رنجند و یا اینكه چون احساس استقلال می‌كنند و می‌خواهند كمتر تحت كنترل و نظارت والدین باشند و از سوی دیگر دوست دارند در مسایل خانواده و آینده زندگی خود تصمیم بگیرند و نظرشان محترم باشد، اگر با موافقت والدین روبرو نشود، سخت از آنها می‌رنجند. این حالت ممكن است در فرد بصورت عادت تبدیل شود، به گونه‌ای كه از دیگران هم بدون دلیل برنجد. بنابراین شناخت فرایند این حالت و این كه چه عوامل و زمینه‌هایی باعث این حالت شده است، بسیار مهم می‌باشد.
سخنی با نوجوانان


راهكارهایی كه می‌توانید با استفاده و تمرین آنها این حالت را در خویشتن كاهش دهید، عبارتند از: كاهش انتظارات از دیگران


از دیگران انتظار نداشته باشید كه كاری برای شما انجام دهند، بلكه بیشتر سعی كنید اعتماد به نفس را در خود تقویت نموده و روی پای خود بایستید. البته این بدین معنا نیست كه از تجارب و نظرات دیگران هم استفاده نكنید. بلكه در عین حال كه با افراد بزرگتر از خود، والدین، معلمان و... در مورد مسایل زندگی و آینده‌تان مشورت می‌كنید، سعی كنید كه كارهای‌تان را خودتان انجام دهید. اعتماد به نفس و داشتن روحیة خودباوری، بخشی از عوامل موفقیّت شما محسوب می‌شود. بینش مثبت داشتن نسبت به دیگران


یكی دیگر از راهكارهایی كه می‌تواند مفید باشد، این است كه نسبت به دیگران نگرشی مثبت داشته باشید، زیرا ممكن است علت رنجش از دیگران این باشد كه نسبت به آنها دید منفی داشته و فكر می‌كنید كه همه مخالف شما هستند و شما را دوست ندارند، این تصور باعث می‌شود كه بدون دلیل از دیگران برنجید. اگر بعد از این نگرش خود را نسبت به دیگران تغییر دهید و بپذیرید كه همه شما را دوست دارند اگر هم در مواردی به شما تذكر می‌دهند یا سخت می‌گیرند،‌ از آن جهت است كه شما برای آ‌ن‌ها مهم هستید و همه نگران حال شما هستند، از باب دلسوزی به شما تذكر می‌دهند. حتّی ممكن است در برخی موارد رفتار و نحوة عمل‌كرد دیگران با شما ناخوشایند باشد، این تا حدودی مربوط به این می‌شود كه دیگران در روش برخورد، نقص دارند امّا هدف آنها خیر است. لذا اگر اینگونه فكر كنید، هیچ گاه از دیگران نمی‌رنجید. یكی دیگر از راهكارهایی كه می‌تواند مفید باشد، این است كه نسبت به دیگران نگرشی مثبت داشته باشید، زیرا ممكن است علت رنجش از دیگران این باشد كه نسبت به آنها دید منفی داشته و فكر می‌كنید كه همه مخالف شما هستند و شما را دوست ندارند، این تصور باعث می‌شود كه بدون دلیل از دیگران برنجید

[Sara12]

توجه به پیامدهای منفی حالت رنجش از دیگران

اگر بصورت جدّی درصدد اصلاح این حالت نباشید، زودرنجی به مرور زمان تبدیل به عادت و حتی یك ویژگی شخصیّتی در شما خواهد شد و پیامدهای منفی بسیاری را بدنبال خواهد داشت. هیچ‌گاه نمی‌توانید در زندگی خود موفّق شوید و با دیگران ارتباط صمیمی و عاطفی برقرار كنید، توجه به این مسایل، ضرورت بازنگری و تصمیم جدّی در جهت رفتار شما را می‌طلبد كه نسبت به دیگران نگرش مثبت داشته و اعتماد به نفس را در خویشتن تقویت نمایید. علت زودرنجی خویش را شناسایی نموده، در جهت حلّ آن بكوشید


امكان ندارد كه زودرنجی شما بدون جهت و بی‌دلیل باشد، حتماً دلیل و علّتی دارد ولو این كه شما آن را نشناسید. بنابراین سعی كنید علت آن را بشناسید، هر موقعیتی كه برای شما ناراحت كننده است از آن دوری نموده و یا از قبل تمرین كنید كه اگر در چنین موقعیّتی دچار شدید چگونه باید برخورد كنید. به جای زودرنجی، صبر و تحمل خویش را بالا برده و روحیة مقاومت، سرسختی و عزّت نفس را در خویش تقویت نمایید. نوجوان می خواهد به دیگران بقبولاند که فرد مهمی هستند. اثبات این امر که او چندان هم مهم نیست او را می رنجاند.

فرآوری : کهتری
بخش خانواده ایرانی تبیان
منابع:
اندیشه قم/مجله الکترونیکی ویستا/روان پویا