بروز حساسیت، تحت‌تاثیر عوامل مختلف از جمله استعداد ژنتیکی است البته منظور این نیست که یک ژن خاص به نام ژن آلرژی وجود داشته باشد بلکه ژن‌های متعددی عامل بروز علایم حساسیت هستند اما نقش این ژن‌ها افزایش استعداد ابتلا به حساسیت است. عوامل محیطی مختلفی همراه زمینه ژنتیکی باعث می‌شود که حساسیت رخ دهد، از جمله عوامل محیطی می‌توان سبک زندگی شهری، رژیم غذایی، مصرف داروها، آلاینده‌های محیطی و... را نام برد که در مجموع باعث انحراف سامانه ایمنی از وضعیت متعادل می‌شوند و این سامانه به عوامل غیرپاتوژن محیطی که بی‌ضرر هستند واکنش نامناسب و خارج از کنترل می‌دهد. چند عاملی بودن آن باعث می‌شود که تابلوی بالینی بیماری در افراد مختلف یکسان نباشد یا افراد یک خانواده انواع متفاوتی از آلرژی را داشته باشند یا حتی در سنین مختلف، الگوی بیماری آلرژیک تغییر کند.
مطالعه‌های مختلفی در زمینه مواد آلرژی‌زای موجود در بادمجان انجام شده ولی تاکنون راهکاری برای کم‌کردن آلرژی‌زایی بادمجان پیشنهاد نشده است. البته در موارد دیگری مانند حساسیت به شیر، شیرهای غیرآلرژی‌زا وجود دارد اما انگیزه چندانی برای تولید بادمجان غیرآلرژی‌زا وجود ندارد زیرا یک ماده غذایی حیاتی محسوب نمی‌شود.
در هر حال گروهی از محققان در بررسی‌های خود ترکیب‌های حساسیت‌زای بادمجان را شناسایی کرده و نشان داده‌اند برخی از این ترکیب‌ها، حساس به حرارت هستند و در نتیجه در فرم پخته‌شده آن یافت نمی‌شوند اما در عین حال ترکیب‌های حساسیت‌زای مقاوم به حرارت هم وجود دارند و حتی ماده‌ای غیرپروتئینی بعد از هضم بادمجان آزاد می‌شود که می‌تواند در حساسیت‌زایی آن موثر باشد.
برخی افراد به هر نوع غذایی که حاوی بادمجان باشد، حساسیت نشان میدهند بنابراین نمی‌توان گفت نحوه طبخ بادمجان با حساسیت‌زایی آن در ارتباط است ولی استفاده از فرم خام و نارس بادمجان توصیه نمی‌شود.
گفتگوی زیر با دکتر محمدرضا فضل‌اللهی، فوق‌تخصص آلرژی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره حساسیت‌زایی بادمجان است.
آقای دکتر! خیلی از افراد از حساسیت خود به بادمجان می‌گویند. این حساسیت از کجا ناشی می‌شود؟
بادمجان یکی از اعضای خانواده بزرگ سبزی‌هاست. حساسیت‌زایی‌اش بر خلاف بسیاری از خوراکی‌هایی که حساسیت‌زایی آنها ناشی از ترکیب‌های موجود در پروتئین‌هایشان است، به وجود هیستامین برمی‌گردد که مستقیم باعث واکنش بدن می‌شود. به همین دلیل هم بادمجان در افرادی که حتی زمینه‌های بروز آلرژی ندارند هم می‌تواند حساسیت ایجاد کند.
نشانه‌های وجود حساسیت به بادمجان در افراد کدام است؟
علایم این حساسیت متعدد هستند ولی به‌طور عمده شامل سوزش دهان و گلو و گاهی بروز احساس خارش در همین اندام‌هاست. این علایم می‌توانند در مراحل بعد به شکل ناراحتی‌های مقطعی گوارشی نیز بروز کنند. البته گاهی افراد با لمس پوست بادمجان هم دچار بروز علایم حساسیت‌های پوستی می‌شوند. البته خوشبختانه میزان شیوع حساسیت به بادمجان بسیار کم است.
در میان علایم حساسیت به بادمجان، برخی افراد به قاچ‌قاچ شدن زبان در اثر مصرف آن هم اشاره می‌کنند که شما آن را ذکر نکردید.
بله، خیلی از افراد این عارضه را نیز جزء نشانه‌های حساسیت به بادمجان می‌دانند ولی در واقع این‌طور نیست. در حقیقت این نشانه از علایم واقعی بروز حساسیت نیست و بیشتر به آثار موضعی بادمجان مربوط می‌شود.
اشاره کردید که شیوع حساسیت به بادمجان کم است. چرا؟
بله، همان‌طور که می‌دانید بادمجان یکی از محصولات پرمصرف کشور هند و در واقع بومی همین کشور است. در تحقیقاتی که در مورد میزان حساسیت افراد به بادمجان انجام شده بود، از میان 700 نفری که ادعا کرده بودند به این سبزی حساسیت دارند، فقط حدود 10درصد، واقعا به آن حساسیت داشتند که این میزان در مقایسه با بسیاری از مواد دیگر ناچیز تلقی می‌شود.
آیا موارد شدید آلرژی نسبت به بادمجان نیز وجود دارد؟
در حالت کلی، بروز واکنش‌های شدید نسبت به بادمجان بسیار نادر است و معمولا دیده نمی‌شود، اما در موارد بسیار معدودی واکنش‌های شدید که در اصطلاح به آن آنافیلاکسی می‌گویند،گزارش شده است. این واکنش‌ها معمولا ابتدا با مشکلات پوستی آغاز می‌شوند و در ادامه باعث بروز کهیر و در پی آن بروز تنگی نفس می‌شوند. در صورت شدیدتر شدن این علایم، حساسیت به بادمجان حتی ممکن است منجر به مرگ افراد نیز شود.
بسیاری از خانواده‌ها اعتقاد دارند علت حساسیت‌زایی بادمجان، دانه‌های آن است و به همین دلیل دانه‌های بادمجان را دور می‌ریزند. آیا این تلقی درست است؟
بر خلاف تصور عامه، حساسیت‌زایی و هیستامین‌های موجود در بادمجان در گوشت آن است، نه در دانه‌های آن. در مورد اینکه دانه‌های بادمجان برای بدن مفید هستند یا نه، متخصصان تغذیه بهتر می‌توانند توضیح دهند ولی از نظر حساسیت‌زایی باید گفت که این دانه‌ها بی‌تاثیر هستند.
آیا میزان حساسیت‌زایی در انواع مختلف بادمجان متفاوت است؟
به نکته قابل‌توجهی اشاره کردید. نتایج بررسی‌ها نشان میدهند که میزان هیستامین بادمجان در انواع با پوست سبز بیش از سایر انواع بادمجان‌هاست و افراد باید در مصرف آنها دقت کنند.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)