شرایط دعا

[R A H A]

شرایط دعا

در آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت علیهم السلام شرایطی برای دعا بیان شده است . بعضی از این شرایط باید قبل از انجام دعا بوجود آمده باشد و برخی از آن‏ها باید در هنگام دعا و مناجات با پروردگار رعایت‏شود . در این مقاله به صورت مختصر این دو گونه شرایط را بیان خواهیم کرد .
شرایط پیش از دعا

۱- شناخت‏خدا

شناخت‏خداوند متعال یکی از شرایط پذیرش دعاست و بدون شناخت، دعا مستجاب نمی‏شود .
قال رسول الله صلی الله علیه و آله: «لو عرفتم الله حق معرفته لزالت لدعائکم الجبال (۱) ;
اگر معرفت‏شما به خداوند کامل باشد، با دعای شما کوه‏ها از بین می‏روند .»
به امام صادق علیه السلام گفته شد: «فما بالنا ندعوا فلا یستجاب لنا؟ ; چرا دعا می‏کنیم ولی دعای ما مستجاب نمی‏شود؟»
آن حضرت فرمودند: «لانکم تدعون من لاتعرفونه (۲) ; چون کسی را می‏خوانید که او را نمی‏شناسید .»
۲- یقین به اجابت

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می‏فرماید: «ادعوا الله وانتم موقنون بالاجابه (۳) ; خدا را با یقین به اجابت دعا، بخوانید .»
دلیل این شرط این است که اجابت دارای مراتبی است و ما به تمام مصالح و مفاسد امور آشنایی نداریم، و نفس خواستن از خداوند نوعی عبادت و اظهار خضوع در مقابل خداوند است که خداوند این حالت تواضع و اظهار نیاز را بر طبق رحمت واسعه‏اش بدون پاداش نمی‏گذارد .
پس در هر حال هیچ دعایی بدون پاداش نخواهد بود، لذا دعا کننده همواره یقین به اجابت دارد .
امام سجاد علیه السلام در دعای ابوحمزه می‏گوید: «اللهم انی اجد سبل المطالب الیک مشرعه ومناهل الرجاء لدیک مترعه، والاستعانه بفضلک لمن املک مباحه وابواب الدعاء الیک للصارخین مفتوحه واعلم انک للراجین بموضع اجابه (۴) ;
خدایا راه‏های درخواست از تو را هموار می‏بینم و چشمه‏های امید به سوی تو را سرشار و یاری جستن به فضل تو را برای هر که امیدوار باشد روا و درهای دعا به آستانت را برای فریادکنندگان باز می‏بینم و می‏دانم که تو برای امیدواران اجابت کننده‏ای .»
و نیز در همین دعا می‏خوانیم: «ولیس من صفاتک ان تامر بالسؤال وتمنع العطیه (۵) ;
در شان تو نیست که به سؤال امر کنی و از اجابت منع کنی .»
و خداوند متعال در حدیث قدسی می‏فرماید: «انا عند ظن عبدی بی فلا یظن بی الا خیرا (۶) ;
من طبق گمان بنده‏ام با او عمل می‏کنم، پس باید همواره به من خوش گمان باشد .»