زنان و مرداني كه به دادگاه مراجعه مي‌كنند، مشكلات و مسائل گوناگوني دارند. شايد بتوان بدون تفكيك زن و مرد از يكديگر مشكلاتي را كه سبب مي‌شود زنان و مردان براي آن به دادگاه مراجعه كنند، اين‌گونه برشمرد: هيز و چشم چران بودن، بد دهن بودن، بد اخلاق بودن، عادت به تحقير طرف مقابل خساست بيش از اندازه، داشتن دست بِزن و هر نوع خشونت خانوادگي، دورويي، بي‌اخلاقي، وفادارنبودن، پاي بند نبودن به خانواده، دروغگويي، ولخرجي مفرط، نگاه كردن به طرف مقابل به عنوان يك دستگاه خودپرداز بانك و طلبكار بودن دائمي ‌از طرف مقابل.

شايد براي شما جالب باشد كه بدانيد هنگام ورود به دادگاه خانواده چگونه مي‌توان راه و چاه كار را ياد گرفت و يك شكايت درست و حسابي عليه همسر خود طرح كرد؟
پاسخ به اين پرسش بسيار ساده است. همسران پس از ورود به دادگاه در اولين برخورد با فردي از جنس خود يعني مردان در مواجهه با مردان و زنان در مواجهه با زنان اطلاعات اوليه‌اي از حضور در دادگاه، نحوه شكايت، حرف‌هايي كه بايد در دادگاه عنوان كنند را به دست مي‌آورند و چند جمله يا كلمه كليدي و كاربردي و اغلب تكراري ياد مي‌گيرند.

مثلا ياد مي‌گيرند كه در مقابل اتهام‌هاي طرف مقابل خود همه چيز را تكذيب كنند يا مقابل درخواست مهريه از سوي همسر خود عنوان كنند كه «اين خانم زن منه... مي‌خوام باهاش زندگي كنم... مهريه‌شو هم مي‌دم، اما يك جا ندارم بدم و قسطي مي‌دم».

زنان هم مي‌آموزند كه مثلا در مقابل تقاضاي تمكين مردها به عنوان شكايتي رايج بگويند كه: «من تامين جاني ندارم و گفته منو مي‌كشه. به همين خاطر نمي‌تونم باهاش زندگي كنم». يا زماني كه مرد منكر توانايي پرداخت مهريه همسرش مي‌شود و عنوان مي‌كند ماهانه مثلا 300 هزار تومان درآمد دارد، بگويند: «آقاي قاضي! آخه اين هيكل و تيپ و قيافه با 300 هزار تومن اداره مي‌شه»؟!

در چنين فضايي پس از گذشت نيم‌ساعت هر فرد تازه‌واردي فكر مي‌كند در زمينه مسائل حقوقي اطلاعاتي كامل دارد و نيازي به دانستن چيزهاي ديگر نيست. گاهي افراد خود را عقل كل مي‌دانند و به واسطه همين چند ساعت محدود حضور در دادگاه، حتي ديگران را هم نصيحت مي‌كنند و به آنها راه و چاه مي‌آموزند.

ما به شما توصيه مي‌كنيم اگر قصد داريد در زمينه مسائل خانوادگي اطلاعاتي كسب كنيد، به جاي مراجعه به چنين افرادي تنها از افراد صاحب صلاحيت تقاضاي راهنمايي كنيد. البته ما هم در اين مطالب تلاش مي‌كنيم تصوري واقعي از اين محيط و مناسبات حاكم بر آن به شما ارائه كنيم اما شما هم بهتر است هنگام ورود به دادگاه تمام تصور خود از اين محيط را كه در فيلم‌ها و سريال‌هاي تلويزيوني ديده‌ايد فراموش كنيد و با واقعيت كنار بياييد. واقعيتي كه اگر با آن درست برخورد كنيد، قطعا مي‌توانيد در دادگاه به نتيجه‌اي مطلوب برسيد.

هنگام ورود به دادگاه بهترين راه براي كسب اطلاعات حقوقي، مراجعه به واحد مشاوره است. در اين محل افرادي به عنوان وكيل و مطلع شما را به شكل مجاني راهنمايي مي‌كنند البته اطلاعات حقوقي تمامي‌ آنها برابر نيست و خلق و خوي آنها نيز متفاوت است و گاه نوع راهنمايي ‌هاي 2 نفر از آنها با ديگري تفاوت مي‌كند. برخي از آنها عادت دارند به جاي راهنمايي حقوقي شما را نصيحت كنند. گاهي نيز راهنمايي‌ها چندان دقيق و جزيي نيست و شما اگر طالب اطلاعات جدي‌تر و يا راه‌حل‌هاي اجرايي‌تر هستيد، بايد هزينه وكيل را بپردازيد.

تعداد افرادي كه به اين وكلا مراجعه مي‌كنند، زياد است و زمان اندكي به مشورت به هر فرد تعلق مي‌گيرد. البته اگر زرنگ باشيد و در ابتداي وقت اداري به دادگاه مراجعه كنيد، مي‌توانيد نتيجه بهتري بگيريد؛ اما بهتر است تمامي‌ پرسش‌‌هاي خود را به شكلي ساده و واضح و به دور از رودربايستي مطرح كنيد تا پاسخ مورد نياز را دريافت كنيد.

پس از مشورت با اين وكلا، مي‌توانيد يقين حاصل كنيد كه تا چه حد شكايتي كه مي‌خواهيد مطرح كنيد، مي‌تواند به نتيجه مثبتي برسد. در اين مرحله و پس از تصميم نهايي براي شكايت بايد به واحد تنظيم دادخواست مراجعه كنيد. اين واحد در يكي از بخش‌ها و طبقات پاييني دادگاه واقع شده است.

در اين محل براي هر نوع شكايتي لايحه آماده و تايپ شده‌اي وجود دارد كه در مقابل مبلغي بين هزار تا 2 هزار تومان در اختيار شما قرار مي‌گيرد. در همين محل اوراق ديگري نيز وجود دارد كه دير يا زود از آن استفاده خواهيد كرد.

اوراقي مانند استشهاديه (براي دادخواست عسر و حرج)، فرم معرفي داور (براي طلاق)، انواع دادخواست‌ها، دادخواست طلاق يكطرفه، لوايح دست‌نويس، فرم معرفي اموال (براي پرونده نفقه و مهريه)، تقاضاي جلب (براي پرونده نفقه و مهريه) و... لايحه دادگاه از يك برگ تشكيل شده و پس از تكميل شدن بايد به انضمام اسناد و مدارك مورد نياز كه بيشتر فتوكپي شناسنامه و عقدنامه است به واحد نقش تمبر ارائه شود.

در اين بخش روي لوايح متناسب با هر لايحه تمبر زده مي‌شود. پس از آن شما بايد از لايحه خود فتوكپي تهيه كنيد. نسخه اصلي شكايت در پرونده باقي مي‌ماند و نسخه دوم نيز از سوي دادگاه براي طرف شما ارسال مي‌شود.

پس از طي اين مراحل پرونده شما از سوي فردي از مسوولان دادگاه بررسي مي‌شود و بعد از تاييد مدارك و اطمينان از تكميل بودن آنها، پرونده به واحد رايانه مي‌رود تا اطلاعات آن در اين مكان ثبت شود.

پس از اين مرحله كه حدود يك ساعت طول مي‌كشد، پرونده به معاونت ارجاع مي‌رود. در اين مرحله پرونده شما به يكي از شعبه‌هاي دادگاه ارسال مي‌شود. از اين پس تمام پرونده‌هاي شما و پرونده‌هايي كه همسرتان عليه شما طرح كند، در همان شعبه رسيدگي مي‌شود.

البته در خود شعبه نيز پرونده از جهات مختلفي بررسي مي‌شود تا يك وقت مدارك پرونده كم و كسر نباشد. به اين مساله توجه كنيد كه در هنگام شكايت بايد مدارك شما كامل باشد و اگر چيزي كم باشد، معمولا دادگاه با ارسال اخطاريه از شما مي‌خواهد تا با حضور در دادگاه نسبت به تكميل پرونده خود اقدام كنيد و تا پيش از آن‌كه پرونده تكميل شود، مراحل قانوني ديگر مانند تعيين وقت و ابلاغ صورت نمي‌گيرد.

نكته قابل توجه ديگر اين است كه همسران براي شكايت از يكديگر در دادگاه نياز به فتوكپي عقدنامه دارند. در زماني كه اختلافي ميان همسران شكل مي‌گيرد، طبيعتا امكان دسترسي به عقدنامه از سوي يكي از طرفين وجود ندارد.

براي اين مساله قانون پيش‌بيني لازم را هم انجام داده و آن اين كه هر كدام از همسران مي‌توانند به جاي كپي عقدنامه، رونوشت عقدنامه را به دادگاه ارائه كنند. رونوشت عقدنامه نيز در محضري كه سند ازدواج در آن تنظيم شده، به هريك از طرفين داده مي‌شود و به دست آوردن آن بسيار ساده است.