Printable View
نويسنده:محمد صحتى سردرودى
بخش دوم
مجموعه هاى گردآورى شده از سخنان امام حسين(ع)
1 ـ بلاغه الحسين(ع), سيد مصطفى آل اعتماد, ترجمه به فارسى از: على كاظمى, چاپ دوم, قم, موسسه مطبوعاتى اسماعيليان, محرم1406ق, 345صفحه, رقعى.
اين كتاب به سبك و ترتيب نهج البلاغه بوده و در سه بخش شامل خطبه ها و نامه ها و كلمات قصار امام حسين(ع) است.
2 ـ خطب الامام الحسين على طريق الشهاده, لبيب بيضون, دمشق, 1974م.
اين مجموعه تنها شامل خطبه هايى است كه امام شهيدان(ع) در راه كربلا و در قيام عاشورا, ايراد فرموده اند.
3 ـ راه رستگارى يا سخنان حسين(ع), ابوالقاسم حالت, تهران, 1350ش.
4 ـ سخنان حسين بن على(ع) از مدينه تا كربلا محمد صادق نجمى, قم, 1364ش.
اين مجموعه تنها شامل سخنان امام حسين(ع) از مدينه تا كربلا است.
5 ـ سخنان حسين, مهدى سهيلى, تهران, 1346ش.
6 ـ سخنان سيدالشهدإ, جواد فاضل, تهران.
در اين كتاب, ترجمه سخنان امام حسين(ع) با نثرى شيوا و قلمى فاخر, آورده شده است
7 ـ شعله هاى آتش يا پاره اى از سخنان امام حسين(ع), شمس گيلانى, تهران.
8 ـ الصحيفه الحسينيه, محمد حسين شهرستانى, تهران, 1306ق.
شامل بخشى از دعاهاى روايت شده از امام حسين(ع) است
9 ـ صحيفه الحسين(ع), جواد قيومى, چاپ اول, قم, انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين, 1374ش.
10 ـ كلمات امام حسين(ع), على كاظمى, قم, 1355ش.
11 ـ موسوعه كلمات الامام الحسين(ع), گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم, قم, وابسته به سازمان تبليغات اسلامى, دارالمعروف (نشر معروف), چاپ اول, قم, شعبان1415, 878صفحه, وزيرى مقدمه.
اين كتاب جامع ترين مجموعه اى است كه تاكنون از سخنان امام حسين(ع) گردآورى شده و به چاپ رسيده است و از همان روز انتشار مورد توجه پژوهشگران و دانشمندان بوده و در عرض يك سال سه بار تجديد چاپ شده است. موسوعه كلمات الامام الحسين, حاوى996 حديث و 149 قطعه شعر منقول از سيدالشهدا(ع) است. اين مجموعه گرانبار در دو جزء و در يك مجلد گردآورى شده است, جزء اول سخنان و اشعارى را در بر مى گيرد كه به ترتيب تاريخ صدور در چهار فصل, فصل بندى شده است:
فصل اول: سخنان امام حسين(ع) در زمان پيامبر(ص).
فصل دوم: سخنان آن حضرت در عصر امام على(ع).
فصل سوم: سخنان و اشعار حضرتش در روزگار امام حسن(ع).
فصل چهارم: سخنان و اشعار ايشان در دوران امامت خويش تا زمان شهادت.
و اما در بخش دوم, سخنان و اشعار آن حضرت بر حسب موضوع گردآورى شده و شامل سخنانى مى شود كه زمان صدور آنها معلوم نيست و اين قسمت در پنج فصل, فصل بندى گشته است:
اصول عقايد, احكام فقهى و عملى (از طهارت تا ديات), اخلاق و آداب معاشرت, دعاهاى منقول از آن حضرت و شعرها, كه بر اساس الفباى قافيه ها ترتيب يافته است.
گفتنى است كه معجم الفاظ و فهرستهاى راهنما و ترجمه فارسى اين دائره المعارف, هر كدام جداگانه در دست تهيه است كه ان شإالله به زودى چاپ خواهد شد.
12 ـ نهج الشهاده, ترجمه و نگارش از احمد فرزانه و تنقيح و اسناد از مرتضى رضوى, چاپ اول, قم, موسسه نشر فرهنگ اهل بيت(عليهم السلام), محرم 1403ق, 504 صفحه, وزيرى.
اين مجموعه هم به سبك و سياق نهج البلاغه نوشته شده و شامل خطبه ها, نامه ها, دعاها و كلمات قصار امام حسين(ع) است.
بخش سوم
كتابهاى انتقادى, اصلاحى و استدلالى
1 ـ لولو و مرجان در شرط اول و دوم روضه خوان, حاج ميرزا حسين نورى طبرسى(1254 ـ 1320ق) معروف به محدث نورى, انتشارات نور, بى تا, بى جا.
اين كتاب در ميان 35 اثر مرحوم محدث نورى, برجستگى ويژه اى دارد و مولف آن را در واپسين لحظات عمرش (1319ق) تإليف كرده است. چهره زيبايى كه اين كتاب از نويسنده بيدارش ترسيم مى كند بسيار باغيرت و شجاعت است. در اين ((گوهر تابان)) محدث نورى شيرمردى در بيشه انديشه هاست كه از سر غيرت مى خروشد و گاهى هم از سردرد و به روا, سخت برمىآشوبد. وى سوار بر تندر تحقيق, چنان با رشادت و صلابت مى تازد كه گويى هيچ واهمه اى از روبهان رياكار به دل راه نمى دهد. حاضر است بميرد اما نبيند كه به نام عاشورا, عاشوراكشى مى شود. متفكر شهيد استاد مرتضى مطهرى در تجليل از اين كتاب مى گويد:
((با اين كه كتاب كوچكى است ولى فوق العاده خوب است... شايد نظير اين كتاب در دنيا وجود نداشته باشد, عجيب اين مرد تبحر از خود نشان داده است. اين مرد بزرگ در همين كتاب نمونه هايى از دروغهايى كه معمول است و به حادثه كربلا نسبت مى دهند را ذكر مى كند, آنچه كه من مى گويم غالبا يا همه آن, همانهايى است كه مرحوم حاجى نورى هم از آنها ناله كرده است. حتى اين مرد بزرگ صريحا مى گويد: امروز بايد عزاى حسين را گرفت اما براى حسين در عصر ما يك عزاى جديدى است كه در گذشته نبوده است و آن اين همه دروغهايى است كه درباره حادثه كربلا گفته مى شود و هيچ كس جلو اين دروغها را نمى گيرد...))(5)
اين كتاب پرمايه به زبان فارسى است و بارها تجديد چاپ شده است, متإسفانه همه چاپهايى را كه نگارنده ديدم پر از اغلاط چاپى است كه به هيچ وجه برازنده چنين اثر اصلاحى و انتقادى نيست.
2 ـ التنزيه لاعمال الشيعه, سيد محسن امين عاملى (1284 ـ 1371ق).
مرحوم علامه امين عاملى در اين كتاب با استدلال و برهان ثابت مى كند كه قمه زنى و برخى ديگر از خرافات رايج در عزادارى امام حسين(ع) نه تنها ثوابى ندارد بلكه از نظر شرع حرام و از كارهاى شيطان پسند است. در روزهاى نخست, آن گاه كه سيد امين به انتشار اين كتاب اقدام كرد از طرف قشريون و متحجران ديرباور به سختى مورد حمله هاى ناجوانمردانه قرار گرفت ولى از آن جا كه حق با او بود بالاخره پيروز و سربلند شد. تا آن جا كه پس از اندك زمانى, آيه الله اصفهانى به راحتى توانست فتوا به طرفدارى از امين عاملى و كتاب بيدارىبخش او صادر كند و با صراحت بگويد:
((ان استعمال السيوف والسلاسل والطبول والابواق و مايجرى اليوم فى مواكب العزإ بيوم عاشورإ انما هو محرم و هو غير شرعى)).(6)
اين رساله توسط برخى از نويسندگان به فارسى هم ترجمه شده است و جالب اين كه نخستين اثر قلمى جلال آل احمد نويسنده پرآوازه ايرانى هم ترجمه همين رساله بود كه با نام ((عزاداريهاى نامشروع)) انتشار يافت.
3 ـ اقناع اللائم على اقامه الماتم, سيد محسن امين عاملى, بيروت, 1343ق.
اين كتاب نخست در ذيل جلد چهارم كتاب ((المجالس السنيه)) چاپ شد و سپس بارها جداگانه انتشار يافت.
4 ـ لواعج الاشجان, سيد محسن امين عاملى, چاپ اول, بيروت مطبعه العرفان.
در مورد زندگانى امام حسين(ع) كه همه دوران عمر آن حضرت را از ولادت تا شهادت در بر مى گيرد.
5 ـ المجالس السنيه, سيد محسن امين عاملى(متوفاى1371ق)
اين اثر در پنج جلد است كه تنها جلد اول آن در مورد حماسه عاشوراست و بارها به زيور طبع آراسته شده است.
6 ـ الدر النضيد فى مراثى السبط الشهيد, سيد محسن امين عاملى, دمشق, مطبعه الاتقان, 1365ق, 360صفحه وزيرى. افست, قم, منشورات مكتبه الداورى, بى تا.
اين پنج كتاب از سلسله كتابهاى اصلاحى در مورد حماسه عاشورا و عزادارى امام حسين(ع) است كه توسط مصلح دردآشنا علامه امين عاملى نوشته شده است كه هر يك در موضوع خود حائز اهميت بسيار و مورد اعتماد بزرگان و دانشمندان است.
7 ـ تحقيق درباره اول اربعين حضرت سيدالشهدإ(ع), شهيد سيد محمد على قاضى طباطبايى, بنياد علمى و فرهنگى شهيد آيه الله قاضى طباطبايى, 984صفحه, وزيرى.
اين اثر پربار در رد مطلبى كه براى نخستين بار محدث نورى آن را در كتاب خودش ((لولو و مرجان)) به صورت مستدل و محكم, مطرح كرده بود, نوشته شده است و نويسنده بزرگوار اين كتاب مى خواهد با رد ديدگاه محدث نورى, اثبات كند كه ورود اسيران اهل بيت ـ پس از رهايى از دست يزيد و خرابه شام ـ به كربلا در اولين اربعين (20 صفر سال 61ق) بوده است. اين كتاب گرچه در موضوع اصلى و محورى خود, راه به جايى نبرده و شكست خورده است, اما(7) در حواشى آن تحقيقات تازه و ديدگاههاى ابتكارى را به دست مى دهد; مثل آن جا كه مى نويسد: فتوا دادن شريح قاضى به قتل امام حسين(ع) در هيچ منبع معتبر يا حتى غير معتبرى كه بيش از پنجاه سال پيش نوشته شده باشد, نيآمده است, و ما هرچه تفحص كرديم سندى بر اين مطلب نيافتيم.(8)
8 ـ حماسه حسينى, استاد شهيد مرتضى مطهرى, انتشارات صدرا, سه جلد.
جلد اول و دوم حماسه حسينى متن سخنرانيهاى شهيد مطهرى است كه از نوار پياده شده و جلد سوم بيشتر يادداشتهاى ايشان در مورد حماسه عاشوراست كه پس از شهادتش به اين صورت چاپ شده است. اين كتاب در موضوع خود بى نظير و راه گشاست. شاخصه مهمى كه در هر سه جلد ديده مى شود مبارزه با تحريفات و ستيز با غلطاندازيهايى است كه در باره حماسه عاشورا بافته شده است.
اين كتاب از همان روزهاى نخست انتشارش مورد استقبال عالمان آگاه و جوانان بيدار واقع شده و دهها بار تجديد چاپ و به برخى از زبانهاى زنده دنيا ترجه شده و انتشار يافته است.
9 ـ حسين بن على را بهتر بشناسيم محمد يزدى, قم, آموزش و پرورش, 222 صفحه, رقعى.
در اين اثر هم علاوه بر شناخت امام حسين(ع), مطالب جالبى نيز در خصوص عزاداريها و هيئتهاى حسينى و راه اصلاح و هرچه بهتر كردن آن, مطرح شده است كه مى تواند مصلحان را به كار آيد.
10 ـ پس از پنجاه سال, پژوهشى تازه پيرامون قيام حسين(ع), سيد جعفر شهيدى, تهران, انتشارات اميركبير, 1358ش, 219 صفحه, رقعى.
اين اثر ماندگار جاى خود را در ميان قشر آگاه جامعه به خوبى باز كرده و مورد استقبال واقع شده است. كتاب كه قيام عاشورا را از نظر تاريخى, ريشه يابى كرده و به صورت تحليلى و استدلالى آن را پى گرفته است بارها و بيشتر با نام ((قيام حسين(ع))) تجديد چاپ شده است.
ناگفته نماند كه كتاب پربار ديگرى هم از اين نويسنده پرتلاش و انديشمند به نام ((زندگانى على بن الحسين(ع))) انتشار يافته است كه مى تواند به نوعى متمم و مكمل كتاب قيام حسين(ع) به حساب آيد.
11 ـ بررسى تاريخ عاشورا, سخنرانيهاى دانشمند محترم مرحوم دكتر محمد ابراهيم آيتى, با مقدمه على اكبر غفارى, چاپ دوم, تهران, كتابخانه صدوق, 1347ش, 268صفحه, وزيرى.
اين كتاب حاوى17 سخنرانى مستند و مستدلى است كه مرحوم آيتى در خصوص تاريخ عاشورا ايراد كرده اند كه آكنده از تحقيقات تازه است.
12 ـ گفتار عاشورا, جمعى از دانشمندان, تهران, 1346ش.
اين كتاب تاريخى و تحليلى شامل چند گفتار از: شهيد مطهرى, شهيد بهشتى, مرحوم طالقانى و ابراهيم آيتى است.
13 ـ درسى كه حسين بن على به انسانها آموخت, شهيد عبدالكريم هاشمى نژاد, تهران, 1347ش.
اين اثر آموزنده و راه گشا نيز از آن دسته آثارى است كه در موضوع خود موفق و بسيار سودمند است
14 ـ قيام جاودانه, محمد رضا حكيمى, چاپ اول, تهران, دفتر نشر فرهنگ اسلامى, 1373ش, 231 صفحه, رقعى.
اين اثر جاودانه توسط يكى از مصلحان معاصر و دردآشنا و با قلمى بس ارجمند و باصلابت نوشته شده است. نويسنده كه خود از ديرباز توجه خاصى را نسبت به عاشورا و مراسم حسينى داشته است و از محققان و پژوهشگران مبارز و زمان شناس شمرده مى شود در اين اثرش نيز همچون آثار پربار ديگرش از ديدگاه اصلاحى و انتقادى به عاشورا و عاشوراهاى حسينى نگاه كرده است. قيام جاودانه تازه ترين و آخرين كتابى است كه تا حال از سلسله كتابهاى اصلاحى, انتشار يافته است.
منبع: سایت بلاغ