بیماری های گیاهان جالیزی

بیماری های گیاهان جالیزی !!

فهرست بندی بیماری های گیاهان جالیزی



پژمردگي آوندي ناشي از ورتيسيليوم Vascular Verticillium wilt
پوسيدگي ريشه و طبق پياز Onion basal & Root rot
لكه موجي ناشي از (Early Blight) Alternaria
پوسيدگي خاكستري پياز Onion Gray blight
ويروس موزائيك خيار Cucumber mosaic Virus (CMV)
ويروس موزائك گوجه فرنگي Tomato Mosaic Virus
فيلودي گوجه فرنگي Tomato Big Bud
سفيدك سطحي بادمجان و گوجه فرنگی Egg plant & Tomato Powdery Mildew
ساقه سياه بادمجان
پوسيدگي اسكروتينيايي گوجه فرنگي و بادمجان egg plant & tomato sclerotin rot
لهيدگي باكتريائي پياز Onion bacterial mushy rot
ريشه صورتی(سرخي) پياز Onion pink root
آنتراكنوزپيازOnion anthracnose
سفيدك پودری(سطحي) جالیز Cucurbit powdery mildew
جرب جالیز
سياه شدن گلگاه هندوانه
فيلودي گوجه فرنگي Tomato Big Bud
سفيدك سطحي شويد
پوسيدگي نرم باكتريائي هویج
بیماری های فیزیو لوژیک گوجه فرنگی

پژمردگي آوندي ناشي از ورتيسيليوم Vascular Verticillium wilt

http://www.cahe.nmsu.edu/pubs/_circu.../C-549fig4.jpg

از لحاظ نوع علائم و نحوه ايجاد بيماري مثل بيماري ناشي از فوزاريوم است اما تفاوتهائي نيز با آن دارد .

علائم : ‌زردي برگها بويژه در يك سوم پائيني گياه كه اين زردي معمولاً كمتر از زردي ناشي از فوزاريوماست . زردي معمولاً يك طرفه است . اپي ناستي در برگها مشاهده مي شود كه در اثر رشد غير متعادل قسمتهاي مختلف برگ ايجاد مي‌شود . پژمردگي بوته و قهوه‌اي شدن اوند هم از ديگر علائم بيماري است . علاوه بر اين ، بيماري ناشي از ورتيسيليوم در هواي خنكتر ظاهر مي‌شود ( نسبت به فوزاريوم ) براي تشخيص قطعي ورتيسيليوم و فوزاريوم از يكديگر بايستي حتماً اقدام به كشت آنها نمود . لازم به ذكر است تشخيص قطعي اين دو پاتوژن از يكديگر در مزرعه ممكن نيست .

عامل بيماري دو گونه V.dahlia و V.albo – atrum مي‌باشد . قارچ ورتيسيليوم جزء قارچهاي ناقص است و داراي كنيديوم كنيديوفر و سلول اسپوزا (Phialide ) مي‌باشد . در V.albo – atrum ريسه سياه (Drak mycelium) و در V. dahlia ميكرواسكلرت بعنوان اندام مقاوم قارچ است .

عوامل مختلفي در رشد يا ضعف بيماري ناشي از قارچ فوق مؤثرند كه مي‌توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1- ميزان تحمل يا مقاومت واريته هاي گياه ميزبان

2- نژاد قارچ

3- مقدار اوليه مايه بيماري (اينوكولوم اوليه )

4- دما

استفاده از ارقام مقاوم ، تناوب با گياهان غير ميزبان مانند غلات ، ضد عفوني خاك خزانه ، آفتابدهي (Solarization) ، استفاده از غده سالم .

پوسيدگي ريشه و طبق پياز Onion basal & Root rot



عامل بيماري Fusarium oxysporum f.sp cepae در ايران در منطقه آذربايجان اين گونه مهمترين گونه است و بعد از آن F. Solani اهميت دارد. اين بيماري در ايران و جهان پراكنده است و همه سالهدر اثر اين بيماري خسارات عمده‌اي به محصول وارد مي‌شود .

علائم بيماري

در اوايل بهار نوك برگها زرد شده و بوته‌هاي آلوده پژمرده مي‌شوند زردي برگها توسعه يافته و به سمت پائين پيشروي نموده و زماني كه غده‌هاي پياز به درشتي فندق مي‌شوند در مزرعه بوته ميري به صورت لكه‌اي و يا گسترده مشاهده مي‌گردد. ريشه هاي گياه بيمار قهوه‌اي و يا خشكيده شده و به رنگ صورتي يا بنفش نمايان مي‌شود و از بين مي‌رود عوامل ثانويه هم ممكن است به پياز حمله نموده و موجب فساد آن شوند در انبار نيز اين بيماري مي‌تواند منجر به ايجاد خسارت شود . گونه F.O . f.s cepae موجب مرگ ناگهاني (Damping – off) پياز در مزارع مي‌گردد كه در اين رابطه نيز خسارت عمده‌اي به محصولات وارد مي‌شود . اين قارچ براي ورود به گياه نياز به زخم ندارد اما وجود زخم روي غده كمك مؤثري به شروع و پيشرفت بيماري مي‌كند . ميزبان اصلي پياز ، نوعي موسير و به ندرت سير مي‌باشد .

كنترل:

1- جلوگيري از كود دهي زياد

2- كنترل حشرات به منظور جلوگيري از ايجاد زخم

3- دقت در هنگام برداشت و انبار كردن (نگهداري در صفر درجه يا رطوبت 70-60%)

4- مبارزه بيولوژيكي با باكتري Burkholderia cpacia

لكه موجي ناشي از (Early Blight) Alternaria

http://www.umassvegetable.org/images...ht_on_leaf.jpg

در اين بيماري لكه‌هاي موجدار روي برگ گياه ايجاد مي‌شود اما تنها با اين فاكتور نمي‌توان بيماري را شناخت . اين قارچ به بادمجان ، سيب زميني ، گوجه فرنگي ، طالبي ، خيار چنبر و .... حمله مي‌كند .



ميزبان مهم در استان فارس گوجه فرنگي و در ايران سيب زميني مي باشد. در استان بوشهر روي كليه ميزبانان ذكر شده اين قارچ را داريم . گونه اي از قارچ كه به گوجه فرنگي حمله مي‌كند A.solani است و در خيار‌چمبر قارچ A.cucumerinum عامل بيماري مي‌باشد . البته در ايران حقيقتاً مشخص نيست چه گونه‌اي از قارچ عامل بيماري در اين محصولات است . در سيب زميني تغذيه‌ي زنجره از گياه نيز موجب ايجاد علائم لكه موجي مي‌شود كه با آلترناريا قابل اشتباه است . اما در گوجه فرنگي در اغلب موارد قارچ آلترناريا دخالت دارد به ويژه در مناطق مرطوب مانند هرمزگان و بوشهر كه گوجه فرنگي كاري در فصل زمستان است شاخه و برگ و ميوه به شدت خسارت مي بينند . آلترناريا سيب زميني عمدتاً در مناطق شمال كشور مسئله ساز است كه عمدتاً گونه A.alternata مي‌باشد. اسپورآلترناريا بسيار مشخص است . جدارهاي طولي و عرضي كه جنس را به ما معرفي مي‌كند .

آلتر ناريا درگوجه فرنگي بذر زاد و در سيب‌زميني غده زاد است ، اما در ساير محصولات مانند طالبي چنين وضعيتي ندارد . اين قارچ روي مواد عالي نپوسيده و بقاياي گياهي زنده مي ماند ( به شكل اسپورياريسه ) و تا زمانيكه بقاياي گياهي زنده است ، اين قارچ هم زنده است و مي‌تواند توليد اسپور كند . در گوجه فرنگي آلترناريا به شاخه حمله كرده كه يك طرف آن را مي خشكاند . ميوه گوجه فرنگي و نيز محل اتصال ميوه به ساقه هم مورد حمله قارچ قرار مي گيرد . در استان فارس و بسياري نقاط ايران آلترناريا موجب بوته ميري گياهان جوان گوجه و سيب زميني مي‌شود ، كه معمولاً اين امر در صورتي اتفاق مي‌افتد كه آلودگي بذر و يا آلودگي چشم سيب زميني را داشته باشيم .

پوسيدگي خاكستري پياز Onion Gray blight



عامل اين بيماري سه گونه قارچ مي‌باشد كه توليد Blight مي‌كند :

Botrytis squamosa

B. cinerae

B.allii

پوسيدگي عميق قهوه‌اي با كپك خاكستري روي آن و اسكلرتهاي سياه از علائم پوسيدگي گردن پياز است .

در ايران مهمترين عامل پوسيدگي پياز B.allii مي‌باشد .

گونه B.squamosa توليد سوختگي بسيار شديد در برگ مي‌كند و گياه را از بين مي‌برد. اما در گونه B.cinerae تنها نقاط زير قهوه‌اي روي برگ ايجاد مي‌شود B.allii عمدتاً به غده حمله مي‌كند و به عنوان پاتوژن برگي زياد مطرح نيست ، اما گاهي به برگهاي زخمي حمله كرده و موجب توليد لكه هاي ريز مي شود كه بسيار كم اين وضع اتفاق مي‌افتد. در اغلب موارد اسپور اين قارچ اگر روي برگ سالم قرار گيرد جوانه زده و موجب زردي خفيفي در برگ مي‌كند. قارچ بوتريتيس در مناطق خنك و مرطوب مسئله ساز است . كنيديوفر آن درختچه‌اي است كه در انتهاي كنيديوم و استريگما قرار دارد . اين قارچ اسكلرت هم توليد مي‌كند . علاوه بر اين در پياز بذرزاد هم مي‌شود . اسكلرت در بقاياي گياهي به مدت زيادي باقي مانده و موجبات پايداري قارچ را فراهم مي‌كند .

اسكلرت مي‌تواند جوانه زده و توليد كنيديوم و كنيديوفر كند و بدينوسيله قارچ پراكنده شود اما در مواردي كه شرايط مناسب است اسكلرت توليد آپوتسيوم مي‌كند و آسكوسپورنيز وسيله پراكنش قارچ مي‌شود . بقاياي گياهي منبع خوبي براي پايداري قارچ مي‌باشد و پراكندگي معمولاً با كنيديوم است .

كنترل :

1- بهداشت زراعي و حذف منابع آلودگي مانند پيازهاي قديمي و بيمار

2- بذر سالم و جدا كاشتن پيازهاي بذري و مزرعه پياز

3- تناوب با صيفي جات ، كاهو ، كرفس ، غلات

4- سمپاشي با دي تيوكارباماتها

5- خشك كردن پياز قبل از انبار (2 روز در دماي 35-30درجه سانتی گراد)

ويروس موزائيك خيار Cucumber mosaic Virus (CMV)

http://vegetablemdonline.ppath.corne...m_VirusFS4.jpg http://aggie-horticulture.tamu.edu/t.../photos/27.jpg

اين ويروس داراي دامنه ميزبان وسيعي است و در تمام دنيا گسترش دارد . صدها گونه گياهي و تقريباً 50 خانواده بعنوان ميزبان آن گزارش شده اند . تمام كدوئيان به اين ويروس حساس مي‌باشند . مانند كدو ، هنئوانه ، طالبي ، خربزه ، انواع گياهان زينتي نيز مورد حمله اين ويروس واقع مي‌شوند.

اين ويروس در فارس ، ياسوج و ممسني در خيار بسيار مهم و خسارت زا است . در كل ايران نقشي درجه دوم در محصولات جاليزي دارا مي‌باشد .



مشخصات ويروس:

ويروسي است ايزومتريك به قطر nm 28 در محيط خارج كم ثبات است ، زيرا اجزاء Protein پوششي ويروس به هم نچسبیده و به راحتي آنزيمهاي ريبونوكلوئاز ‌قادرند نوكلئيك اسيد را تجزيه كنند . ژنوم آن RNA تك رشته‌اي و سه قسمتي است . انتقال مكانيكي آن به راحتي امكان پذير است . انتقال طبيعي آن با شته مانند :شته سبز هلو و شته سبز پنبه صورت مي‌گيرد. رابطه ويروس با شته به صورت ناپاياست . اين ويروس در كدوئيان بذر زاد نمي‌شود .

پايداري : پايداري اين ويروس در علفهاي هرز بسيار مهم است. در بدن شته ناقل نمي‌تواند پايداري كند زيرا رابطه آن با ويروس ناپاياست. گياهاني مانند چغندرقند كه در فصل زمستان در مزرعه هستند مي‌توانند ويروس را انتقال دهند.

ويروس موزائك گوجه فرنگي Tomato Mosaic Virus

http://www.inra.fr/hyp3/images/6030842.jpg http://www.oznet.k-state.edu/path-ex...omatosmall.jpg

در كليه مناطق كشت گوجه فرنگي اين ويروس پراكنده است در ايران در استانهاي هرمزگان، بوشهر وقسمتهاي جنوبي ايران مسئله ساز است .



علائم : ايجاد موزائيك كه ممكن است شديد يا خفيف باشد در مواردي تؤام با بد شكلي برگ و كم رشدي بوته همراه است. در مواردي لكه ها وخطوط نكروتيك قهوه‌اي روي ساقه و برگ ايجاد مي‌شود. معمولا اگر ويروس فوق باCMV ويا PVX همراه باشد اين علائم شديدتر است و در اين حالت به آن double streak گويند . در ميوه نيز ممكن است بدشكلي و لكه‌هاي قهوه‌اي در سطح ميوه و يا گوشت آن ايجاد كنند. علاوه بر اين ممكن است قسمتهايي از ميوه سنگي و سفت شود.

عامل بيماري ويروسي ميله‌اي به ابعاد 18nm * 300 است. از لحاظ سرولوژي و خصوصيات ظاهري اين ويروس بسيار شبيه TMV است،اما بر اساس برخي خصوصيات خاص ايندو ويروس از يكديگر متمايز شده‌اند. انتقال اين ويروس از طريق مكانيكي ميسر است . اين ويروس در گوجه فرنگي بذر زاد مي‌شود. اين ويروس اگر در خاك خشك باشد مدتها در خاك دوام مي‌آورد اما در خاك مرطوب سريعا از بين مي‌رود.

فيلودي گوجه فرنگي Tomato Big Bud

http://vegetablemdonline.ppath.corne...m_VirusFS8.jpg http://www.krishiworld.com/html/images/tomato2.jpg


اين بيماري در آمريكا،استراليا و ايران وجود دارد. در بوته‌هاي گوجه‌فرنگي توليد برگهاي ريز در انتهاي بوته مي‌كند كه زرد مي‌باشند، برگهاي پائيني لوله شده، ساقه ضخيم مي‌شود. گلها بجاي آنكه آويزان باشند عمودي روي بوته قرار مي‌گيرند. كاسبرگها بيش از معمول رشد مي‌كنند و جسم كيسه‌ مانندي را تشكيل مي‌دهند و جوانه‌ها متورم مي‌شود. گلبرگي ديده نمي‌شود و تمام اجزاگل سبز رنگ مي‌شوند. عامل بيماري phytoplasma مي‌باشد. زنجره چغندر قند N.haematocopes بعنوان ناقل آن در ايران گزارش شده است.

سفيدك سطحي بادمجان و گوجه فرنگی Egg plant & Tomato Powdery Mildew



بيماري سفيدك سطحي توسط گونه هاي مختلف خانواده Erysiphaceae ايجاد مي شود . در ايران قارچ Leveillula solanacearum اولين بار در سال 1349 توسط ارشاد از منطقه قصر شيرين گزارش شده است . قارچ Leveillula taurica علاوه بر بادمجان روي گوجه فرنگي و سيب زميني خسارت وارد مي كند .

نشانه هاي بيماري

علائم بيماري مربوط به قارچ Erysiphe polyphaga بدين صورت است كه در روي برگ ها لكه هاي سفيد كثيف كه همان ميسليوم ها و اسپرهاي قارچ هستند به وجود مي آيد . اين لكه ها ابتدا كوچك و گرد بوده سپس زاويه دار مي‌شود . در روي سطح زيري و روئي برگ گسترش مي يابد و تمام برگ ، دمبرگ و ساقه را فرا مي گيرد . برگ هاي پايين زودتر مورد بيماري قرار مي گيرد برگ هاي سفيدك زده ممكن است زرد شده ،ممکن است بميرند .



قارچ Leveillula taurica كه مرحله غير جنسي آن Oidiopsis taurica مي باشد . در روي بادمجان علائم در سطح روئي برگ به صورت لكه هاي زرد كم رنگ در اندازه هاي مختلف ظاهر مي شوند . در سطح زيرين برگ اين لكه ها با يك پوشش سفيد رنگ پوشيده مي گردند. سرانجام اين لكه ها به هم متصل و سپس برگها خم مي شوند ، اما نمي‌افتند.

قارچ Leveillula taurica با ساير سفيدك هاي سطحي متفاوت است زيرا رشته هاي اين قارچ مستقيماً به داخل بافت نفوذ مي كند . و حدود 4 كنيديوفر از يك روزنه خارج مي شوند . در روي هر كدام از اين كنيديوفرها فقط يك كنيدي توليد مي شود . بعد از مدتي كه كليستوتس ها حاوي آسكوسپور هستند كه مي توانند زمستان را بگذرانند . كنيدي هاي توليد شده در سطح زيرين برگها به وسيله باد گسترش مي يابند .

ساقه سياه بادمجان


بيماري ساقه سياه بادمجان در سال 1971 از ژاپن گزارش شده است . بيماري ساقه سياه بادمجان براي اولين بار در سال 1367 توسط فصيحياني و ارشاد از مناطق جنوبي ايران ( استان هرمزگان ) گزارش شده است .

نشانه هاي بيماري

در محل آلودگي ابتدا لكه اي به رنگ قهوه اي تيره و يا سياه پديدار گشته كه كم‌كم به طرف بالا و پايين و اطراف محل آلودگي پيشروي مي كند .

پس از چندي عامل بيماري به بافتهاي مجاور لكه نفوذ كرده ، مانع از جريان شيره‌هاي گياهي مي شود . عضو مورد حمله پژمرده و خشك مي گردد . گاهي اوقات در محل آلودگي ،‌ زخم و حالت پوسيدگي نيز مشاهده مي شود . در هر صورت چنانچه شاخه اي آلوده گردد همان قسمت و اگر ساقه اصلي و يا طوقه مورد حمله واقع شود ، تمامي بوته خشك مي گردد . در نقاط مرطوب و باراني علاوه بر ريشه و طوقه قسمتهاي خارج از خاك نيز آلوده مي شوند .

عامل بيماري Phytophthora capsici مي باشد كه از خانواده Pythiaceae و راسته Peronosporales مي باشد .عامل بيماري در خاك و در بستر بذر وجود داشته و توسط آبياري و وسائل كشاورزي به نقاط مختلف مزرعه جابجا مي شود .

کنترل:

1. ضد عفوني خاك خزانه

2. انتقال و انهدام شاخ و برگ آلوده

3. شخم عميق و زير خاك كردن بقاياي گياهان

4. تناوب زراعي سه ساله ، فاصله دار كاشتن بوته ها

5. استفاده از متالاکسیل گرانوله پای و اطراف بوته ها

لهيدگي باكتريائي پياز Onion bacterial mushy rot



غده هاي پياز در انبار مورد حمله چندين گونه باكتري قرار مي گيرند و اين پوسيدگي ممكن است در مزرعه نيز اتفاق بيفتد .

نشانه هاي بيماري

باكتري Pectobacterium carotovorum pv. carotovorum بيشتر در انبار خسارت وارد مي كند و از طريق گردن پياز هنگامي كه رشد گياه كامل مي گردد وارد شده و يك يا چند فلس از پياز آلوده مي شود در اين مرحله بافتهاي مورد حمله آب سوخته به نظر مي رسند و رنگ زرد يا قهوه اي روشن دارند به تدريج پوسيدگي پيشرفت مي كند و فلس ها نرم مي گردند پيازهاي آلوده اگر فشار داده شوند يك مايع آبكي با بوي بد از ناحيه گردن پياز به بيرون تراوش مي كند. اين باكتري فقط توسط زخم وارد مي شود .

مهمترين عامل بيماري Burkholderia cepacia شناخته شده است.

کنترل:

1- اندامهاي هوايي پياز بايد قبل از برداشت كاملاً رسيده باشند.

2- در هنگام برداشت و خرمن كردن بايد از زخمي شدن پياز جلوگيري شود.

3- انبار بايد خوب تهويه گردد تا رطوبت در سطح پياز جمع نشود.

اگر دماي انبار صفر درجه سانتيگراد و رطوبت نسبي 70% تنظيم گردد براي جلوگيري از گسترش بيماري مفيد است.

سفيدك پودری(سطحي) جالیز Cucurbit powdery mildew

http://www.inra.fr/hyp3/images/6036184.jpg http://veg-fruit.cropsci.uiuc.edu/pictures/set6013.jpg

اين بيماري از دير زمان در ايران بخصوص در مناطقي كه كشت گياهان جاليزي در آنجا معمول بوده وجود داشته است . ولي اولين بار گزارش كتبي مربوط به اسفندياري در سال 1326 مي باشد . سفيدك سطحي را زارعين بخوبي شناخته و در اصفهان به آن نمكه و در بعضي از نقاط ديگر به نام شته و يا در آذربايجان به نام آق مشهور است . اين بيماري در اكثر مناطق جاليزكاري از قبيل سواحل درياي مازندران ، اصفهان ، تهران ، قم ، همدان ، كرج ، خوزستان ، شيراز ، تبريز، بروجرد ، و ورامين و شهر ري وجود دارد . در استان فارس اين بيماري در روي خيار، خيار چنبر، خربزه ، طالبي، گرمك، كدو وهندوانه توسط بني هاشمي و ذاكري (1368 ) گزارش شده است .

نشانه هاي بيماري

اولين علائم بيماري به صورت لكه هاي كوچك سفيد آرد آلود روي برگها و ساقه ها مي باشد كه بتدريج سطح آنها را گرد سفيد رنگي فرا مي گيرد و بزودي بيماري توسعه يافته ، ظرف مدت كوتاهي پوشش قارچي ، هر دو سطح برگ را فرا مي گيرد . نشانه هاي اوليه بيماري ، در واقع موقعي ظاهر مي شود كه اولين گلهاي خيار باز شده و بوته هنوز ساقه خزنده خود را ايجاد نكرده است . برگهاي مبتلا سفيد، خشك و شكننده شده و مخصوصاً در مورد برگ هندوانه لكه‌ها بزودي قهوه اي رنگ مي گردند . در بوته هاي مبتلا ميوه ها زودتر از موعد مقرر رسيده، شبكه پوست آنها خوب تشكيل نشده ، بافت آنها نرم مي گردد . علاوه بر اين ، گوشت ميوه ، بي مزه و مواد جامد محصول در آنها به طور قابل ملاحظه اي كم مي گردد .

عامل بيماري

به طور كلي عامل دو گونه قارچ به اسامي :

1) Erysiphe cichoracearum

2) Sphaerotheca fuliginea

بر اساس گزارش بني هاشمي و ذاكري ( 1368) قارچ عامل بيماري در استان فارس Sphaerotheca fuliginea مي باشد و جنس Erysiphe ديده نشده است . كنديوم هاي جمع آوري شده از روي كدوئيان غالباً داراي جوانه هاي دو شاخه اي بوده كه مؤيد مشخصه گون S.fuliginea مي باشند .

کنترل:

1. ارقام مقاوم، خربزه مشهدی و طالبی شهد شیراز حساس است.

2. کاشت در مناطقی که هوا جریان داشته باشد.

3. کاهش رطوبت

4. در فاصله دو آبیاری زمین خشک شود.

کنترل شیمیایی:

اگر بیماری دیر وارد مزرعه شود معمولاً نیازی به مبارزه نیست.

1- سولفور wp 80-90% و 3- 2 در هزار با دیدن اولین علائم

2- دینوکاپ(کاراتان اف ان) wp18.25%و 2-1 کیلوگرم درهکتار

3- گل گوگرد 20- 15 کیلوگرم در هکتار

جرب جالیز


لكه هاي بيماري در همه قسمتهاي هوائي ظاهر مي شود . در برگ ها اولين علائم به صورت نقطه هاي روشن آب يا سبز كم رنگ ظاهر مي شود . اين نقاط معمولاً به مقدار زياد در بين رگبرگها مشاهده مي گردد . لكه هاي طويل روي ساقه و دمبرگها ممكن است ظاهر شوند . بتدريج رنگ لكه ها به خاكستري متمايل به سفيد تبديل شده ، زاويه دار مي گردند .

لكه هاي ميوه همزمان با بزرگ شدن ميوه تيره مي شوند. بافت مضمحل مي گردد تا اينكه حفره هاي قابل ملاحظه اي در ميوه پديد آورد. در شرايط مرطوب يك لكه مخملي سبز تيره از رشد قارچ در اين گودال ها ظاهر مي شود .

رشد شديد بيماري با شرايط خنك و مرطوب همراه مي باشد كه ممكن است در اوقات ويژه در طي فصل يا در مزارعي كه زهكشي هوا و خاك ضعيف است شايع باشد .

کنترل:

در صورت امكان خانواده كدوئيان بايد در مزارعي كه دما نسبتاً بالا باشد پرورش يابند زهكشي خاك و گردش هوا در لابلاي بوته ها بعلت خشك شدن سريع سطح برگ از شدت بيماري مي كاهد .

کنترل:

در مراحل چهار برگي شروع و هفته اي يك بار بايد تكرار شود .

موثرترين سموم براي مبارزه با بيماري سموم زينب (Zineb) ، مانكوزب (Mancozeb) ،‌ کلروتالونیل ( Chlorothalonal)‌ به مقدار 1.5 کیلوگرم درهکتار مي باشد

سياه شدن گلگاه هندوانه


بيماري سياه شدن گلگاه هندوانه يكي از بيماريهايي است كه باعث كمي ميزان محصول و نامرغوبي ان از نظر بازار پسندي مي شود . اين بيماري مخصوصاً در نقاطي كه هندوانه هائي از نوع چارلستون گري ، فرفاكس و ديكوسي كوئين كشت مي شود انتشار دارد .

ميوه هاي واريته هاي Charleston Gray و Fairfax وقتي به طول 10 تا 15 سانتيمتر رسيدند ، انتهاي ميوه ابتدا به رنگ تيره در آمده و پس از مدت كوتاهي خاصيت چسبندگي از خود نشان مي دهند . به تدريج شيارهاي سياه رنگي در اين قسمت پديدار شده و پس از 3 تا 4 روز قسمت سر ميوه كاملاً سياه مي شود .چنانچه از اين قسمت آلوده برشي تهيه شود مشاهده مي گردد كه قسمتهاي داخلي گوشت ميوه در اين منطقه سفيد مايل به خاكستري مانده و رنگ قرمز طبيعي را به خود نمي گيرند . بذور حاصله در اين قسمت چروكيده و نرسيده باقي مي مانند .

علائم بيماري درواريته هاي ديكسي كوئين كمي متفاوت بوده و چون پوست اين نوع هندوانه لطيف و نازك مي باشد پس از چند روز كه لكه سياه در محل گلگاه ديده شد ، در 80 درصد از موارد ميوه در اين منطقه شكاف خورده ، فاسد مي شود .

عامل بيماري

جزء بیماریهای فزیولوژیک شمرده میشود. آنگاه كه محتوي كلسيم ميوه از حدي پائين تر افتد ، بيماري در پاره اي از ميوه ها مشاهده مي شود . اينكه تعريق تاثير ويژه اي روي پوسيدگي گلگاه دارد ، يكي از پژوهشگران با پاشيدن موادي چون امولسيون هاي هيدروكربن كه ميزان از دست رفتن آب را در گياه كاهش مي دهد از خسارت بيماري بنحو قابل ملاحظه اي كم كرد .

پوسيدگي گلگاه در پايان يك دوره حاصلخيزي گياه، در اثر خشكي هوا و كم آبي بعدي عارض مي شود . تحت اين شرايط با توجه به جذب آب از خاك و تعريق از راه برگها ،‌نوسانات رطوبي بيشتر مي گردد. نتيجتاً ذخيره آبي گياه و ميوه شروع به كاهش مي كند . اگر اين خشكيدن نسوج گياه ادامه پيدا كند ، پاره اي از سلول هاي گلگاه شروع به خشكيدن مي كند و مقدمه بروز عارضه پوسيدگي فراهم مي شود . طول روز شدت نور و نسبت كربو هيدرات ها نيز ممكن است در اين مسئله موثر باشند . اما نقش آنها در توليد پوسيدگي هنوز نيز به وضوح روشن نشده تا بتوان آنها را توصيه هائي كه به منظور جلو گيري عملي به كار مي رود به كار برد . آفتاب سوختگي نيز در پاره اي موارد ممكن است با عارضه پوسيدگي گلگاه اشتباه شود، واريته چارلستون گري به وي‍‍‍ژه به اين عارضه حساسيت دارد .

کنترل:

1- تاثير آب

تشنگي خسارت جبران ناپذيري وارد مي آورد . در فصل گرم و موقعي كه گياه به آب بيشتر نيازمند است فاصله آبياري ،‌ دو و يا حداقل يك روز پايين آورده شود . بهترين زمان براي اين اقدام موقعي مي باشد كه كم و بيش لكه هاي سياه در مزرعه هندوانه به چشم مي خورد . ترديدي نيست كه اين اقدام موقعي مي باشد كه كم وبيش لكه هاي سياه در مزرعه هندوانه به چشم مي خورد . ترديدي نيست كه اين اقدام تا آن حد كه عارضه مربوطه به آب باشد مثمر ثمر خواهد بود . در اين مورد عامل نظم آبياري نيز غير قابل اغماض است و جداً توصيه مي شود تا فواصل آبياري در هر نوبت يكنواخت بماند و هر بار نوساني نشان ندهد .

2- جلو گيري از تعريق

از آنجائي كه تعريق عامل مهم از دست رفتن رطوبت اندوخته گياه است و قوي تر كردن فشار اسمزي برگها نسبت به ميوه به جذب رطوبت كمبود از ناحيه گلگاه منجر مي شود لذا هر طريقي كه بتواند از اين پديده يعني « تعريق » جلوگيري به عمل آورد سبب كاهش بيماري مي شود . آبياري باراني در روزهاي گرم كه واقعاً شدت تعريق بالا مي رود در حفظ سلامتي كمك بسيار مفيدي است.



3- اثر كود

با پاشيدن كلرور كلسيم و نيترات كلسيم به ميزان دو كيلو در 400 ليتر آب تاثير قابل توجهي روي كاهش خسارت بيماري داشته است .

آغاز اين كار يك ماه قبل از ظهور احتمالي بيماري و 3تا4 بار به فاصله يك هفته تكرار شود . استعمال مقادير كافي كود كه بويژه از لحاظ **** فسفات غني باشد مثل كود 4-12-4 و 5-20-5 در كاهش خصارت بيماري تاثير ويژه اي داشته است .

4- تاثير تاريخ كشت

اهميت تاريخ كشت بدان سبب است كه بوته هندوانه تا فرا رسيدن فصل گرم و آنگاه كه ميوه ها رشد سريع دارند و به آب بيشتري نيازمندند قسمت اعظم فعاليت خود را رها كرده و براي كامل كردن رشد ميوه نيروي زيادي احتياج نداشته باشند.

5- واريته مقاوم
واريته هاي فرفاكس ، چارلستون گري ،‌ ديكسي كوئين ،‌ نسبت به بيماري حساسيت فوق العاده از خود نشان داده اند در حالي كه واريته‌هاي شوگربي،‌ خاتمي و شريف‌آبادي و محبوبي حساسيت بسيار كمي نسبت به بيماري از خود نشان داده‌اند .

فيلودي گوجه فرنگي Tomato Big Bud

http://www.krishiworld.com/html/images/tomato2.jpg http://www.bitkisagligi.net/Domates/TomatoBigBud-1.gif

اين بيماري در آمريكا،استراليا و ايران وجود دارد. در بوته‌هاي گوجه‌فرنگي توليد برگهاي ريز در انتهاي بوته مي‌كند كه زرد مي‌باشند، برگهاي پائيني لوله شده، ساقه ضخيم مي‌شود. گلها بجاي آنكه آويزان باشند عمودي روي بوته قرار مي‌گيرند. كاسبرگها بيش از معمول رشد مي‌كنند و جسم كيسه‌ مانندي را تشكيل مي‌دهند و جوانه‌ها متورم مي‌شود. گلبرگي ديده نمي‌شود و تمام اجزاگل سبز رنگ مي‌شوند. عامل بيماري phytoplasma مي‌باشد. زنجره چغندر قند N.haematocopes بعنوان ناقل آن در ايران گزارش شده است.

پوسيدگي نرم باكتريائي هویج


بافتهاي پارانشيمي خيلي سريع مورد حمله باكتري قرار مي گيرند . ساير بافتها معمولاً بيشتر مقاوم هستند . سلولهاي مورد حمله آب سوخته مي شوند . تيغه مياني منهدم مي گردد و سلولهاي مضمحل شده به توده آبكي نرم لزج تبديل مي شوند .اپيدرم معمولاً متصل باقي مي ماند . بافتهاي پوسيده خاكستري تا قهوه اي به نظر مي رسند و بسته به ميكروارگانيسم ثانوي كه بافت را مورد حمله قرار دهد بوي بد ممكن است از بافت به مشام برسد . به نظر مي رسد كه فساد در طول محور وسط ريشه توسعه مي يابد اگر ريشه ها از وسط نصف شود ، يك خط مشخص مابين بافت سالم و بافت آلوده مشخص مي گردد .قسمتي از بافت هويج كه مورد حمله باكتري قرار مي گيرد مورد حمله ساير باكتريها و قارچها نيز قرار مي گيرد.

عامل بيماري

باكتري به نام Pectobacterium carotovorum نسبتاً بزرگ‌‌‌‌، گرم منفي و داراي تاژكهاي بلند از نوع پريتريكوس (Peritrichous) مي باشد . جدايه هاي عامل بيماري در محيط كشت به خوبي بيماريزايي خود را حفظ مي كند .

خاك از منابع مهم آلودگي اوليه براي هويجهاي انباري است. خاكهايي كه حاوي بقاياي گياهان آلوده سال قبل هستند از منابع مهم آلودگي به شمار مي روند.

کنترل:

1) نظر به اينكه عامل بيماري درهرجايي كه گياهان حساس كاشته شود وجود دارد بايد دقت شود در هنگام برداشت و حمل و نقل از زخمي شدن ريشه ها جلوگيري به عمل آيد

2) در خلال انبارداري درجه حرارت و رطوبت را بايد دقيقاً كنترل نمود

3) اگر ريشه ها قبل از انبار يا انتقال شسته مي شوند، فرو بردن هويجها در محلول يك پانصدم هيپوكلريت سديم(2.25درصد ماده موثر) يا خشك كردن هويج در هواي گرم تحت فشار ضروري است.

4) دماي صفر درجه سانتيگراد و رطوبت نسبي كمتر از 90% سبب كاهش پوسیدگی نرم مي شود.

5) بعد از هويج بايد ذرت ، غلات دانه ريز ، يونجه ، شبدر ، چغندر يا لوبيا را در تناوب به كار رود .

6) اتاقهاي انبار و جعبه ها بايد با فرمالدئيد يا سولفات مس ضد عفوني گردد

بیماری های فیزیو لوژیک گوجه فرنگی

پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی : Blossom End Rot
علائم اولیه پوسیدگی گلگاه شامل لكه های آب سوخته روی گلگاه میوه های رسیده یا در نزدیكی آن است . این لكه ها به سرعت رشد می كنند و ممكن است به هم بپیوندند و نواحی آسیب دیده وسیعی را بوجود بیاورند. به علت خشك و چروك شدن بافت ، سطح زخمها چروكیده و چرمی و به رنگ قهوه ای تیره تا سیاه در می آید. قسمتهای آسیب دیده معمولا مورد حمله پاتوژنهای ثانویه قرار می گیرند كه باعث پوسیدگی نرم و فساد میوه می گردند. در برخی مواقع بافتهای داخلی بیرنگ شده و متلاشی می گردند بی آنكه علائم قابل مشاهده ای در سطح میوه وجود داشته باشد.
پوسیدگی گلگاه عارضه ای است كه با كمبود موقتی كلسیم موجود در گیاه مرتبط است و با تغییرات رطوبتی خاك تشدید می شود . اگر میزان آب محدود باشد، رشد گیاه كند می شود و متعاقبا جذب مواد غذایی نیز كاهش می یابد. این موضوع باعث كاهش غلظت كلسیم در گیاه می گردد زیرا كلسیم توسط جریان آب در گیاه جابجا می شود. به همین دلیل بخشهایی از گیاه كه سریع تر تعرق می كنند، بیشترین میزان كلسیم را دریافت می نمایند.این نواحی معمولا برگهای بزرگ هستند كه به خاطر اندازه شان تعرق زیادتری دارند. به این ترتیب میوه های در حال رشد، كمترین میزان كلسیم مورد نیاز خود را دریافت می كنند. استرس های رطوبتی ای كه حتی در نتیجه پژمردگی های جزئی گیاه بوجود می آید، برای ایجاد كمبود كلسیم كافی است. زمانی كه رطوبت به حد مناسب می رسد، گیاه رشد طبیعی خود را از سر می گیرد. ولی جذب كلسیم هنوز كند است و گیاهی كه به سرعت در حال بزرگ شدن است، كلسیم كافی برای رشد خود دریافت نمی كند. كاربرد كودهای نیتروژنه به صورت آمونیوم نیز مستقیما بر جذب كلسیم در گیاه گوجه فرنگی تاثیر می گذارد و باعث كاهش جذب كلسیم و تجمع آن در بافتهای برگ گوجه فرنگی می گردد. در ضمن قطع شدن ریشه ها نیز باعث این عارضه می شود.
میزان انتشار عارضه پوسیدگی گلگاه را می توان با فراهم كردن رطوبت یكنواخت در مزرعه ( مثلا با استفاده از مالچ كه هم باعث كنترل علفهای هرز می شود و هم مزرعه نیازی به كلتیواتور زدن پیدا نمی كند كه ریشه ها در اثر آن آسیب ببینند ) و عدم مصرف زیاده از حد كودهای ازته كاهش داد. البته واریته های مختلف گوجه فرنگی از نظر حساسیت با هم بسیار تفاوت دارند. هیچكدام از واریته های حاضر تحمل كافی نسبت به این عارضه ندارند تا بتوان از آنها به عنوان یك راه كنترلی استفاده كرد. در ضمن گزارش شده است كه اسپری به موقع میوه و شاخ وبرگ گوجه فرنگی با محلول رقیق شده كلرید كلسیم و تكرار آن، مانع از پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی می شود.

آفتاب سوختگی : Sunscald
علائم آفتا ب سوختگی ابتدا روی گوجه فرنگی های كال دیده می شود. این علائم به صورت بروز نواحی سفید یا برنزه روشن روی میوه هایی است كه در معرض آفتاب قرار گرفته اند. نواحی تغیییر رنگ یافته چروك خورده و فرورفته اند و اغلب با یك هاله زرد رنگ احاطه شده اند. این نواحی معمولا در قسمت بالای میوه ، جایی كه بیشتر در معرض آفتاب قرار می گیرد، دیده می شوند. عارضه آفتاب سوختگی در بوته هایی كه برگهای پایینی آنها دراثر Septoria یا Early Blight . از بین رفته اند، و میوه ها به شدت در معرض نور خورشید قرار گرفته اند، دیده می شود. بخشهای آسیب دیده میوه ممكن است توسط پاتوژن های ثانویه مورد حمله قرار گیرند.
كنترل : مراقب باشید كه در موقع برداشت یا هرس كردن، میوه ها در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگیرند. داربست ها را طوری بببندید كه میوه ها در معرض خورشید نباشند. استفاده از قارچكش ها و مبارزه با بیماری های برگی از نابود شدن برگها جلوگیری می كند. از كلتیوار هایی استفاده كنید كه پوشش برگی مناسبی دارند.

Catfacing :
علائم این عارضه به صورت نواحی فرو رفته و دندانه دار در قسمت گلگاه میوه است. گاهی خود میوه نیز بدشكل شده و به صورت قلوه ای شكل یا اشكال دیگر در می آید. این عارضه وقتی به وجود می آید كه دمای هوا در طول گلدهی و تشکیل میوه كمتر از ۱۰ درجه سانتیگراد شود. این دما باعث می شو د كه گرده افشانی كامل صورت نگیرد. در برخی مواقع گرمای زیاده از حد، آسیبهای ناشی ازبرخی علف كشها مثل D ـ ۴و۲
و تغییرات رطوبت خاك باعث catfacing می شود. در ضمن نیتروژن زیاد نیز باعث تشدید این عارضه می گردد. بروز catfacing به نوع كلتیوار گوجه فرنگی نیز بستگی دارد و در كلتیوارهای قدیمی بیشتر است. در ضمن كلتیوارهایی كه میوه درشت تری دارند، حساس ترند.

ترك های رشد: Growth Cracks
در گیاه گوجه فرنگی دو نوع ترك رشدی دیده می شود : متحدالمركز و شعاعی . تركهای رشدی متحدالمركز باعث بوجود آمدن تركهای دایره ای شكل در انتهای میوه می شوند ولی تركهای شعاعی از انتها به طرف خارج گسترش می یابند. این عارضه هنگام رسیدن میوه ظاهر میشود. این تركها غالبا وقتی بوجود می آیند كه شرایط مختلفی مثل نوسانات زیاد دما و رطوبت باعث تغییر شدید سرعت رشد می گردد. باران های شدیدی كه پس از آب و هوایی خشك به وقوع می پیوندند، باعث بوجود آمدن تركهای شعاعی در اكثر كلتیوارهای گوجه فرنگی می شوند. توانایی تحمل كلتیوارهای گوجه فرنگی نسبت به ترك خوردن متفاوت است و بستگی به استحكام و قابلیت انبساط ( strechability) پوست میوه دارد. كلتیوارهای بسیار حساس موقعی كه میوه هنوز سبز است، ترك می خورند و كلتیوارهایی كه تا حدودی مقاومند غالبا تا مراحل بعدی ترك نمی خورند. هر چه میوه زودتر ترك بخورد، تركهای عمیق تر ی در آن بوجود می آید. نیتروژن زیاد و پتاسیم كم در ترك خوردن میوه ها نقش دارند و بنابراین فراهم كردن مواد غذایی مناسب، آبیاری منظم و كافی باعث كاهش احتمال ترك خوردن میوه ها می گردد.

Puffiness :
میوه هایی كه دچار این عارضه می شوند، تا حدودی پف كرده و زاویه دارند. حفرات داخل میوه، در صورت وجود، فاقد ماده ژلاتینی به میزان طبیعی اند و میوه بافت متراكمی ندارد. این عارضه در نتیجه گرده افشانی ناقص، كوددهی ضعیف و یا عدم تشكیل دانه به طور كامل بوجود می آید كه غالبا ناشی از دمای پایین است. مشابه عارضه قبلی، نیتروژن زیاد و كمبود پتاسیم نیز باعث این مشكل می شوند. برخی از كلتیوارها نسبت به این عارضه حساس تراز بقیه هستند.

رسیدن لكه دار : Blotchy Ripening
در این عارضه بخشی از میوه به علت عدم تلقیح مناسب به خوبی نمی رسد. آب و هوای سرد باعث شیوع این عارضه می شود و كمبود آب یا مقدار زیاده از حد آن نیز باعث تشدید ان می گردد. علائم به شكل لكه های زرد رنگ یا سفیدی است كه بافت زیر آن سخت باقی می ماند. نواحی آسیب دیده هم معمولا در بخش بالائی میوه ( Stem End ) هستند. این عارضه ممكن است با علائم ناشی از ویروس موزائیك توتون اشتباه شود. این بیماری در كلتیوارهای قدیمی شایع تر است.

پیچیدگی برگ: Leaf Roll
پیچیدگی برگ نوعی عارضه فیزیو لوژیك است كه در اثر آب و هوای سرد و بارانی ایجاد می شود. این عارضه باعث پیچ خوردن برگهای پایینی به سمت بالا وضخیم و چرمی شدن آنها می گردد. پیچیدگی برگ اثری روی رشد گیاه و میزان محصول نمی گذارد و نیازی به مبارزه با آن نیست.

عوارض ناشی از علف كشها :
علف كشها می توانند باعث بد شكل شدن شاخ و برگ گوجه فرنگی شوند. بوته های گوجه فرنگی به ویژه به D ـ ۴و۲ حساس هستند . علف كشهاباعث خم شدن برگها به سمت پایین، فنجانی و ضخیم شدن آنها می شوند. برگهای تازه باریك و پیچ خورده اند و به طور كامل توسعه نمی یابند. میوه ها ممكن است دچار catfacing شوند و نرسند. در ضمن در اثر بادبردگی ( drift ) هم ممكن است علف كشهایی كه برای کنترل علفهای هرز چمنی به كار می روند، روی گیاه زراعی رفته و عوارض آشكار گردند. بخارات ناشی از علف كشها هم ممكن است گیاه را تا چند روز پس از كاربرد علف كشها تحت تاثیر قرار دهند. علف های چیده شده ای كه قبلا علف كش روی آنها استفاده شده نیز نباید به عنوان مالچ درمزارع گوجه فرنگی به كار روند. اگر آسیب های وارد شده جزئی باشند، گیاه قادر به رشد و ترمیم خود خواهد بود. در ضمن گیاهان آسیب دیده باید به طور مرتب و كامل آبیاری شوند.