-
مهندسی عمران
ساختمان سازی در برج دبیهدف از این رشته تربیت نیروهای متخصصی است که بتوانند در پروژه‌های مختلف عمرانی در زمینه‌های ساختمان‌سازی، راه‌سازی، پل‌سازی، برج‌سازی، سازه‌ها و بناهای آبی، جمع‌آوری و دفع فاضلاب و غیره مسوولیت طراحی، محاسبه، اجرا و نظارت بر اجرا را بر عهده گیرند. مهندسی عمران از جمله رشته‌هایی است که بیانگر کاربرد علم در ایجاد سازندگی و عمران است. یعنی هرچیزی که به آبادی یک کشور باز میگردد، مانند: سد، فرودگاه، جاده، برج، تونل، دکل‌های مخابراتی، ساختمانهای مقاوم در برابر زمین‌لرزه، سیل و آتش و نیروگاههای برق و مصالح سبک، ارزان و با کیفیت مناسب برای ساخت و ساز، در حیطه کار مهندس عمران قرار می‌گیرد. برای آغاز تمامی پروژه‌های عمرانی به یک مهندس کارآمد عمران نیاز داریم تا علاوه بر رعایت جنبه‌های فنی و اجرایی، اقتصادی نیز عمل کند. چون اقتصادی بودن یک اصل در مهندسی عمران است.
-
وظایف یک مهندس عمران
برج cctv در چین بصورت مورب و با راویه غیر قائم در حال تکمیل است.محاسبه، ساخت و اجرا ساختمانهای مختلف مسکونی، اداری و صنعتی اعم از آجری، بتنی و فولادی، نظیر ساختمانهای مسکونی ویلایی،
تواناییهای مورد نیاز یک مهندس عمران
اجتماعی بودن
یک مهندس عمران باید بسیار اجتماعی و دارای توان ایجاد ارتباط با سایرین باشد. چون رشته مهندسی عمران یک رشته گروهی است. یعنی متخصص عمران در محیط کار خود با اقشار مختلف جامعه از جامعه کارگران، تکنسین‌ها و مهندسان رشته‌های دیگر سروکار دارد و باید با همه این افراد ارتباطی قوی برقرار کند تا بتواند شاهد پیشرفت و موفقیت در کارش باشد.
قوی بودن دروس پایه
با توجه به کمیت و کیفیت درسهایی که در این رشته ارایه میگردد، داوطلب باید از توان و دانش برتر در زمینه‌های ریاضی و فیزیک برخوردار باشد تا در فهم دروس پایه به مشکل بر نخورده و دروس تخصصی و فنی را به راحتی فراگرفته و در آنها خبره گردند.
سایر فاکتورها
رشته مهندسی عمران دارای دو بعد طراحی و اجرا است.در این میان عده‌ای از مهندسان جذب کارهای اجرایی می‌شوند که در این صورت باید آمادگی کار در کارگاه‌های داخل و خارج شهر را داشته باشند یعنی برای برنامه‌ریزی و سروکار داشتن با اقشار مختلف مردم آماده باشند و عده‌ای نیز جذب بعد طراحی می‌شوند که این عده نیز باید آمادگی کارهای محاسباتی را داشته باشند و از ریاضیات قوی،صبر و حوصله بسیار و قدرت تجزیه و تحلیل بالا برخوردار باشند. از این رو داشتن مهارت‌های زیر برای یک مهندس عمران ضروریست:
توان جسمی بالا
قدرت تجزیه و تحلیل بالا
توان محاسبه مسائل پیچیده ریاضی و فیزیک مکانیک
قدرت تجسم(دید مهندسی)
دقت در جزئیات
آشنايي با فهارس بها و قوانين و بخشنامه هاي جاريه
-
معرفی گرایشهای مقطع کارشناسی
در ایران این رشته در سطح کارشناسی دارای چهار گرایش عمران-عمران، عمران-نقشه‌برداری ، عمران-آب و عمران-زلزله است.
عمران-عمران
این رشته قبلاً به مهندسی راه و ساختمان موسوم بوده و به منظور تربیت مهندسان طراح، محاسبه و اجرای پروژه‌های ساختمانی، صنعتی، راه‌سازی و تأسیسات آبی و نظارت بر حسن اجرای طرحهای عمرانی در زمینه‌های فوق و همچنین همکاری با مهندسان مشاور یا محاسبه در زمینه‌های یاد شده، به وجود آمده‌است.مانند سایر رشته‌های مهندسی،این رشته دارای ۲۳ واحد عمومی است.همچنین دانشجویان این رشته باید تعداد ۲۵ واحد را به عنوان واحد‌های پایه بگذرانند.علاوه بر این واحدها،۹۵ واحد اختصاصی که دروسی از جمله کارآموزی و پروژه‌های فولاد وبتن و راه سازی نیز جزو دروس این دانشجویان می‌باشد.با توجه به سیاستهای عمرانی و سرمایه‌گذاریهای دولت برای ایجاد ساختمانها، راهها، پل‌ها، سدها، نیروگاههای هسته‌ای و حرارتی، رفع نیازهای عمرانی در زمینه مسکن و تأسیسات آبی جهت تامین آب آشامیدنی شهرها و روستاها همچنین بازسازی مناطق جنگ‌زده اهمیت این رشته مشخص می‌شود.فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در وزارتخانه‌ها(نظیر وزارتخانه‌های راه و ترابری،مسکن و شهرسازی و نیرو)و شرکتهای دولتی و خصوصی و مهندسان مشاور به کارهای طراحی، محاسبه و اجرا بپردازند.در شرایط حاضر فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در دوره‌های مختلف کارشناسی ارشد در داخل کشور ادامه تحصیل دهند(گرایشهای این مقطع در ذیل مقاله آمده‌است). دارا بودن دانش قوی ریاضی و فیزیک و توانایی جسمانی از ضروریات این رشته‌است. حدود ۱۰ درصد از دروس این دوره عملی است و از دروس تخصصی آن می‌توان این دروس را نام برد:
استاتیک
مقاومت مصالح
طراحی سازه‌های فولادی و بتنی
مهندسی پی
مکانیک خاک
مکانیک سیالات
هیدرولیک
هیدرولوژی
تحلیل سازه‌ها
راه‌سازی
-
عمران-نقشه‌برداری
طراحی و اجرای برنامه‌های عمرانی و مطالعات مربوط به زمین مستلزم وجود اطلاع دقیق مهندسی(مسطحاتی، ارتفاعی،چگونگی) به صورت نقشه‌های گوناگون(ترسیمی، رقمی، تصویری) از منطقه مورد نظر است.مجموعه نقشه‌برداری پاسخگوی این نیازها به گونه‌ای هماهنگ با دیگر رشته‌های عمران است و هدفش تربیت افرادی است که آگاهی علمی کافی و مهارت فنی لازم را در زمینه نقشه‌برداری داشته باشند. داوطلبان ورود به این رشته باید در ریاضیات و فیزیک قوی بوده(جالب است که بدانید این رشته بیشترین ریاضی را در تمام رشته های مهندسی دارا می باشد با داشتن 21 واحد در دانشگاه) علاقه‌مندی و آمادگی جسمی(برای کارهای صحرایی و غیره) لازم را دارا باشند.بعضی دروس تخصصی این رشته عبارت‌اند از:
راه سازی
تئوری خطاها
سرشکنی
نقشه‌برداری
ژئودزی(جهت تعیین شکل زمین)
فتوگرامتری زمینی و هوایی(عکسهای هوایی)
کارتوگرافی
هیدروگرافی(نقشه‌برداری از بستر دریا)
پروژه
کارآموزی.
نام دروس ریاضی که در دانشگاه گذرانده می شود
ریاضی 1 (3 واحد)
ریاضی2 (3)
معادلات دیفرانسیل (3)
محاسبات عددی (2)
آمار و احتمالات مهندسی (3)
ریاضی مهندسی (3)
هندسه و دیفرانسیل (2)
بعضی تواناییهای دانش‌آموختگان این رشته عبارت‌اند از: مدیریت گروه‌های اجرایی در عملیات نقشه‌برداری، طرح و برنامه‌های سیستم نقشه، محاسبات و برنامه‌ریزی در زمینه‌های مختلف فنی نقشه‌برداری، تدریس و آموزش در دوره کاردانی(پس از طی دوره مربوط به تعلیم و تربیت). امکان ادامه تحصیل در این رشته تا حد کارشناسی ارشد در داخل و در سطوح بالاتر در خارج از کشور موجود است. سازمان نقشه‌برداری وزارت برنامه و بودجه، وزارت راه و ترابری، وزارت نفت، سازمان آب ، سازمان بنادر و کشتیرانی، اداره جغرافیایـی ارتش و سپاه و بخش خصوصـی و غیره از جمله محلهای جذب فارغ‌التحصیلان این رشته‌است. زیربنای کلیه کارهای عمرانی نقشه برداری است و با توجه به لزوم انجام دادن کارهای عمرانی، فارغ‌التحصیلان آن سریعا جذب بازار کار می‌شوند. داوطلبان باید به سختی کار در بیابان و کوهستان و شرایط سخت نقشه‌برداری توجه داشته باشند.
-
عمران-آب
این دوره(کارشناسی) به منظور تربیت متخصصانی تدوین شده‌است که بتوانند در زمینه‌های شناخت منابع آب و کنترل و بهسازی کیفیت منابع آب اطلاعات لازم را به دست آورند تا بتوانند در مراحل مختلف طراحی ، نظارت و مدیریت پروژه‌های آب کار کنند.با توجه به اینکه توسعه کشور در زمینه‌های کشاورزی، صنعتی ، عمران و غیره بستگی به میزان آب قابل استفاده دارد می‌توان صنعت آب را در ایران در زمره صنایع مادر به حساب آورد.داوطلبان ورود به این دوره‌ها باید در دروس ریاضی، فیزیک و شیمی دبیرستان قوی بوده، علاقه‌مندی و استعداد لازم(خصوصا در زمینه طراحی) را داشته باشند. دروس این دوره‌ها به صورت عمومی، پایه، اصلی، تخصصی،انتخابی و کارآموزی (کارآموزی صحرایی پروژه تخصصی و کارآموزی تخصصی) است. بعضی دروس اصلی و تخصصی این گرایش‌ها عبارت‌اند از :
مکانیک خاک
هواشناسی
هیدرولیک
هیدرولوژی
آبهای زیرزمینی
سدهای کوتاه
مهندسی پی
فارغ‌التحصیلان این دوره‌ها تواناییهای لازم را در زمینه‌های مربوط به کارشناسی مطالعه منابع آب ، تأسیسات آبی و سازه‌های هیدرولیکی، کارشناسی آب و فاضلاب و نظارت بر حسن اجرای طرحهای آبی را خواهند داشت. سازمان آب، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت نیرو و بخش خصوصی و غیره از جمله مراکز جذب فارغ‌التحصیلان این دوره‌است. یکی از امتیازات این گرایش‌ها آن است که علاوه بر محاسبات سازه‌ای، وارد محاسبات هیدرولوژی و هیدرولیک نیز شده و بر وسعت کار می‌افزاید.
-
عمران-زلزله
این رشته که اکثراً با عمران-سازه یکسان پنداشته می‌شود، در حقیقت کاربردی جداگونه دارد. در رشته سازه هدف بیشتر تحلیل رفتارهای درونی و تحلیل اعضا و مدل نمودن سازه برای بارهای استاتیکی می‌باشد در حالیکه در رشته عمران-زلزله هدف آنالیز و بررسی نیروهای خارجی و دینامیکی وجانبی،بررسی نحوه عملکرد، راهکارهای مقابله و بررسی رفتار لرزه‌ای سازه می‌باشد.
این رشته نسبت به گرایشهای دیگر عمران در کشور ما نوپا بوده و در سالهای اخیر و خصوصاً بعد از زلزله‌های مهمی چون رودبار و بم آئین نامه‌هایی برای تخصیص ضرایب محاسباتی برای آن در نظر گرفته شده‌است که آخرین آئین نامه مورد استفاده در این بخش آئین نامه ۲۸۰۰ ویرایش سوم می‌باشد. با توجه به کاربرد زیاد نانوتکنولوژی احتمال استفاده ازمصالح نوین که پاسخ مناسبی به زلزله بدهد وحتی ازانرژی زلزله برای رفع نیازهای انرژی ساختمان استفاده کند بعید نیست. احتمالا نانو کامپوزیتهای سازه ای جایگزین مصالح سنتی خواهد شد که صرفه جوئی قابل ملاحظه در مصرف مصالح وانرژی در راستای بهینه سازی ساختمان درپی خواهد داشت.
-
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
رشته مهندسی عمران در ایران تا مقطع دکتری تدریس می‌شود و لذا راه برای ادامه تحصیلات باز است.
در زمینه ی مهندسی عمران نقشه برداری ادامه ی تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در گرایش های زیر در داخل کشور امکان پذیر است:
ژئودزی
gis
فتو گرامتری
هیدروگرافی
فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی مهندسی عمران گرایش عمران می‌تواند در مقطع کارشناسی ارشد در گرایشهای مختلف زیر به تحصیل ادامه دهد:
مهندسی سازه
سازه‌های هیدرولیکی
مهندسی زلزله
راه و ترابری
مکانیک خاک و پی
مهندسی آب
سازه‌های دریایی
مهندسی مدیریت ساخت
مهندسی برنامه‌ریزی حمل و نقل
مهندسی محیط زیست
مهندسی آب در دو گرایش هیدرولیک و منابع آب در دانشگاه های ایران ارائه می شود.== تاريخچه مهندسي عمران در ايران ==
منبع: ویکی پدیا
-
دانشمندان دانشگاه ميشيگان بتن انعطاف‌پذير ساختند
دانشمندان دانشگاه ميشيگان گونه جديدي از بتن مسلح با الياف ساخته‌اند كه از بتن عادي 40 درصد سبك‌تر و در برابر ترك خوردن 500 بار مقاوم‌تر است.این بتن جديد كه "كامپوزيت سيماني مهندسي"، ناميده شده ، به دليل عمر طولاني در دراز مدت از بتن معمولي ارزان‌تر است
عملكرد اين بتن جديد از يك طرف به دليل وجود الياف نازكي است كه 2 درصد حجم ملات بتن را تشكيل مي‌دهد و از طرف ديگر به اين خاطر است كه خود بتن از موادي ساخته شده است كه براي ايجاد حداكثر انعطاف‌پذيري طراحي شده‌اند. به گفته دانشمندان، بتن جديد كه "كامپوزيت سيماني مهندسي"، ناميده شده ، به دليل عمر طولاني‌تر در دراز مدت از بتن معمولي ارزان‌تر است. به گفته "ويكتورلي" استاد گروه مهندسي سازه "دانشگاه ميشيگان" و سرپرست تيم سازنده بتن، تكنولوژي كامپوزيت سيماني تاكنون در پروژه‌هايي در ژاپن، كره، سوئيس و ايتاليا به كار گرفته شده است. استفاده از آن در ايالات متحده به نسبت كندتر بوده.
-
اين در حالي است كه بتن متعارف داراي مشكلات بسياري از جمله نداشتن دوام و پايداري، شكست در اثر بارگذاري شديد و هزينه‌هاي تعمير در اثر شكست است.
به گفته "لي"، بتن نشكن يا انعطاف‌پذير به جز شن درشت از همان مواد تشكيل‌دهنده بتن معمولي ساخته شده است.
بتن نشكن كاملا شبيه بتن عادي است اما تحت كرنش‌هاي بسيار بزرگ، بتن كامپوزيت سيماني تغيير شكل مي‌دهد، اين قابليت از آن جا ناشي مي‌شود كه در اين نوع بتن؛ شبكه الياف داخي سيمان قابليت لغزيدن داشته و در نتيجه انعطاف‌ناپذيري بتن كه باعث تردي و شكنندگي است، از ميان مي‌رود.
امسال براي اولين بار، "اداره حمل و نقل ميشيگان" براي نوسازي قسمتي از عرشه پل "گرواستريت" بر فراز بزرگراه "4 و I" از كامپوزيت سيماني استفاده مي كند. دالي از جنس كامپوزيست سيماني جايگزين يك مفصل انبساطي در اين قسمت از پل خواهد شد تا با متصل كردن دال‌هاي بتني مجاور به هم، عرشه‌اي يكنواخت از بتن به وجود آورد. استفاده از مفصل انبساطي به عرشه بتني قابليت حركت در اثر تغييرات مي‌بخشد. اما در هنگام گير كردن مفصل‌ها، مشكلات زيادي پيش مي‌آيد.
دانشمندان انتظار دارند استفاده از كامپوزيت سيماني باعث صرفه‌جويي در هزينه‌ها شود.
اگر چه هنوز مطالعات دراز مدت زيادي براي تاييد عملكرد كامپوزيت سيماني مورد نياز است، مقايسه‌هاي انجام شده در "مركز سيستمهاي پايدار"، از "دانشده منابع طبيعي و محيط زيست"، به همراه گروه "لي"، نشان مي‌دهد كه در يك دوره 60 ساله، استفاده در عرشه پل، كامپوزيت سيماني نسبت به بتن عادي 37 درصد ارزان‌تر است، 40 درصد انرژي كمتري مصرف مي‌كند و باعث كاهش انتشار دي اكسيد كربن تا 39 درصد مي‌شود.
میتوانید تصویر مربوط به این مطلب را در Research Projects @ ACE -MRL ببینید
-
بد نیست این رو هم بدونین که :
همه ساله 500000 كيلومتر مكعب آب بصورت بخار وارد اتمسفر مي شود كه 86 درصد آن از درياها و 14
درصد از سطح خشكي ها تامين مي شود. اين بخار در چرخه هيدرولوژي تبديل به بارش مي شود.
-
برای اولین‌بار در کشور، دستگاه اندازه‌گیری سرعت آب در کانالهای روباز توسط یکی از استادان دانشگاه شیراز ساخته شد و به ثبت رسید.
دکتر سید علی‌اکبر موسوی استادیار بخش آب دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز اظهار داشت: « این دستگاه به منظور بهره‌گیری بهینه از آب در کشاورزی ساخته شده است. »
وی گفت: « در روشهای قبلی، از تعداد چرخش یک چرخ که در مسیر آب قرار داشت سرعت آب اندازه‌گیری می‌شد. »
وی افزود: « در این دستگاه از روشهای الکترومغناطیسی و اولترا سونیک و از اصول بسیار ساده مکانیک سیالات استفاده شده است. »
موسوی ادامه داد: « هزینه ساخت این دستگاه، بسیار کم و استفاده از آن نیز بسیار آسان است و کشاورزان می‌توانند به راحتی از آن بهره گیرند. »
وی اضافه‌کرد: « این دستگاه برای موسسات آموزشی و تحقیقاتی نیز دارای موارد استفاده است و به راحتی می‌توان میزان آبیاری مورد نیاز و دبی آب ( شدت جریان آب ) را بدست آورد. »
استادیار دانشکده‌کشاورزی دانشگاه‌شیراز گفت: « این دستگاه با صرف ۵۰۰هزار ریال ساخته شده است و قسمت اصلی آن، مخزن کوچک مرغابی شکلی است که در عمق موردنظر آب قرارمی‌گیرد و آب می‌تواند از دهانه‌این مخزن که حدود سه میلیمتر قطر دارد، وارد مخزن شود. »
وی افزود: « این دستگاه در سازمان ثبت اختراعات و اکتشافات به ثبت رسیده و در کنفرانس هیدرولیک ایران نیز ارائه شده است. »
منبع: ایرنا
-
میدونینه که:
ارتفاع تبخير در ايران برابر 2 متر است در حالي كه ارتفاع متوسط بارندگي در ايران 24 سانتي متر گزارش
شده است
به نظر شما این اطلاعات چه معنی دارد ؟
اگه تونستید بگید شما یک Hydrology man واقعی هستید.
-
موتور چرخه هيدرولوژي نيز هسته اي است. انرژي مورد نياز چرخه هيدرولوژي از تششع خورشيدي
تامين مي شود كه از واكنش هاي هسته اي داخل خورشيد پديد مي آيد.
-
سد سازي در ايران باستان
سد سازي تا قبل از هخامنشيان
سد سازي يا بند سازي از فعاليت هاي مهندسي به شمار مي رود كه شرايط تاريخي و جغرافيايي خاص مناطق در پيدايش ،شكل گيري و گسترش آن سهم به سزايي دارند. در گذشته و در هر منطقه خاص جغرافيايي بنابر ضرورت يا نياز ساكنين آن جا نسبت به ايجاد سد،بند يا آبگير اقدام مي كرده اند تا نيازهاي خود در زمينه آبياري و آبرساني را مرتفع سازند. در مناطقي نيز به خاطر پايين بودن سطح آب‌هاي رودخانه ها يا نياز جهت تغيير مسير رود ، سد سازي انجام مي گرفته تا بتوانند سطح آب را بالا آورده و براي نيازهاي كشاورزي و عمراني از آن استفاده كنند.
در ايران نيز به جهت كمبود آب،شرايط اقليمي خاص و نيازهاي روزمره آب ماده اي بسيار ارزشمند محسوب مي شده كه اين امر را علاوه بر بندسازي ، سد سازي و آثار به جا مانده مي توان در فرهنگ ايراني و ارزشي كه براي آب قايل مي شدند و حافظه تاريخي مردم ايران به وضوح مشاهده و مطالعه كرد.
در سرزمين هاي ايران و مصر كه از قديم در معرض سيلاب و طغيان رودخانه ها قرار داشتند،ساخت بندهاي متفاوت در طول مسير رودخانه ها و يا مناطق سيل خيز به جلوگيري از خسارات اين گونه طغيان ها كمك فراواني مي كرد.
تاريخ سد سازي در ايران،مصر و بين النهرين ( ميان رودان) قدمتي بسيار طولاني دارد و هنوز هم مي توان نشانه هايي از آنها را در اين سرزمين ها يافت. به طور كلي سدسازي و نيز لايروبي و مرمت آنها از دير باز در ايران ديگر سرزمين ها ،مانند ساير كارهاي عام المنفعه و پروژه هاي بزرگ معمولا به دست حكومت ها و پادشاهاني كه به امور آباداني و آبادي علاقه بيشتري داشتند انجام مي گرفته است و در اين ميان رونق اقتصادي و پيشرفت آبادي ها و شهرهاي مرتبط با سيستم هاي آبياري و آبرساني نيز بستگي بسيار زيادي با مقوله سد و سد سازي و اهميت حكمرانان به اين مسايل داشته است.
سد سازي از دوره هخامنشيان تا قبل از اسلام
پادشاهان هخامنشي به واسطه نياز جغرافيايي كشور ايران و علاقه اي كه در گسترش و آباداني سرزمين تحت فرمانروايي از خود نشان مي دادند و در زمان امپراتوري خود سدها و بندهاي زيادي در بخش هاي جنوب غربي و جنوبي ايران ساختند. بسياري از سيستم هاي آبرساني و آبياري كه تا سال هاي متمادي نيز در ايران از آنها استفاده شد مرهون تلاش مهندسان و صنعتگران ايراني است كه در زمان هاي بسيار دور تلاش نمودند تا نيازها و كمبودها را در زمينه هاي عمراني و آبادي بر طرف نمايند و آثار و شواهد آن را نيز مي توان در نقاط مختلف ايران درك نمود. علاوه بر آن بسياري از آثار به جا مانده از اين دوران ها در سرزمين هاي تابعه حكومت هاي ايران باستان نيز قابل مشاهده است.
يكي از رودخانه هايي كه از قديم به رودخانه اروند مي پيوسته است «دياله » بوده است كه بنا به دستور كوروش بزرگ سدي براي آبياري ،از خاك و چوب بر روي اين رودخانه بسته شده بود كه شبكه كانال هاي آبرساني را تغذيه مي كرد. همچنين در زمان هخامنشيان اولين كوشش ها جهت سد سازي بر روي اروند و فرات به عمل آمد. از مشخصات اين رودخانه ها آن بود كه سطح فرات بالاتر از دجله قرار داشت و نيز در زمان حكومت بابليان بر بين النهرين تمايل رود فرات نسبت به شرق بيشتر از امروز بوده و اين رود تنها داراي يك مجرا بوده است. انشعاب فرات به دو مجرا بين سال هاي 600 ق.م تا 100 ق. م اتفاق افتاده است . چنان كه پيداست هخامنشيان سدهايي بر روي رودخانه هاي فرات و اروند ساختند و گام هايي ديگر در گسترش شبكه كانال هاي آبياري برداشتند. بدون شك هنگامي كه اسكندر مقدوني در حدود سال 400 ق. م به آنجا ها رسيد آن سدها ساخته شده و برپا بوده اند. استرابو جغرافي دان سده اول ميلادي يونان خبر از ويراني آنها به دست اسكندر مقدوني مي دهد. ولي واقعيت اين كه اسكندر اين سدها را ويران كرده باشد كاملا معلوم نيست چون برخي نيز گفته اند كه اسكندر آنها را خراب نكرده است و حتي به حفر كانال ها و نظارت بر اين سدها به طور مرتب مشغول بوده است. به هر حال آنچه مسلم است آبياري با بهره وري از بند سازي در فرات و اروند پيرامون سده چهارم پيش از ميلاد كاملا روا بوده است و اين سيستم هاي سد بندي و آبياري بعدها در زمان ساسانيان به حد بالاي گسترش خود رسيد.
علاوه بر بندها و آبگيرهايي كه در زمان هخامنشيان بر روي رودخانه هاي اروند و فرات ساخته شد،در آن زمان بر روي رودخانه «كر » kur در فارس نيز بندهايي براي آبياري زمين هاي پيرامون تخت جمشيد ايجاد شد. با اين كه آثاري از تمامي سدهاي ساخته شده در زمان هخامنشي ها در دست نيست، ولي برخي از بندها كه تا به امروز بر روي آن رودخانه بر جاي مانده اند داراي پايه هاي هخامنشي هستند. از جمله اين سدها « بند ناصري » است كه در 48 كيلومتري شمال غربي تخت جمشيد واقع شده است.
ابن بلخي (سده پنجم) سد ناصري را چنين توصيف مي كند:« در اين قسمت رودخانه در زمان هاي قديم سدي ساخته شده بود كه آب كافي را براي آبياري زمين ها تأمين مي كرده است ،اما در روزگاران هرج مرج كه اعراب به سرزمين ايران تاختند اين سد رو به خرابي نهاد و در تمام حوزه هاي رامجرا ( را مجرد) ديگر كشاورزي انجام نشد. ..»
سد ديگر بند فيض آباد نام دارد كه در حدود 48 كيلومتري شمال تخت جمشيد قرار گرفته است چنان كه گفته شده است يكي از سه بندي كه بر روي رود كر ساخته شده بوده 25 متر درازا و 25 متر بلندا داشته است.
-
بزرگترين قلعه ي آجري جهان
http://www.aftabnews.ir/images/docs/...39-r-b-003.jpg
انسان ماشینی امروز بدنبال گم کرده‌ای میگردد، به‌دنبال مامن و آرامشی نسبی و برای رسیدن به این مقصود طبیعت را جستجو میکند، جایی که بوی ناب طبیعتش مشام انسان را تحریک کند و رنگهای متنوع و بی آلایشش چشمان را به نظاره دعوت کند و ذهن را به ماورا بکشاند. چنین فضا و حس نابی را در قلعه رودخان بزرگترین دژ آجری کشور می توان یافت. بقایای دژی مستحکم و عظیم که با افتخار خودنمایی میکند به گونه‌ای که هیبت و صلابت آن هر بیننده‌ای را مسحور میکند.
در فاصله 20 کیلومتری جنوب غربی فومن در قسمتی از ارتفاعات پوشیده از درخت های سرسبز قلعه رودخان بزرگ ترین دژ آجری کشور قرار دارد، مدت‌ها مرکز فرمانروایان گیلان بوده است. مساحت قلعه در حدود 50 هزار متر مربع و در ارتفاع 600 متری در بلندترین نقطه کوه واقع شده است. 65 برج و بارو و ديواري به طول 1500 متر دارد. رطوبت بيش از حد هوا باعث رويش گياه در لابه‌لاي ديوارهاي قلعه و پوسيدگي آنها شده، اما با اين حال در مقايسه با قلعه‌هاي ديگر، رودخان سالم مانده است.
برخی بنیاد قلعه را به دوره ساسانیان یعنی قبل از اسلام نسبت داده‌اند. قلعه در زمان حکومت سلجوقیان تجدید بنا شده است و از پایگاه‌های مبارزاتی اسماعیلیان بوده است. برای رسیدن به این قلعه بعد از عبور از شهر فومن و گذشتن از روستاهای گشت، کردمحله، سیاه کش، شمس تالان، گوراب پس، هولس کام، سیدآباد و قلعه رودخان به روستای حیدرآلات می‌رسیم که از این روستا تا خود قلعه حدود 5 کیلومتر فاصله است که شامل مسیری زیبا همراه با رودخانه‌ای کوچک می‌باشد.
-
بزرگترين برج آجري جهان
اين برج يكي از آثار باستاني كشورمان كه در اعداد بزرگترين مفاخر معماري قرن چهارم هجري است در شمال شرقي ايران در شهر گنبد كاووس قرار دارد . اين بناي معروف كه يكي از بلند ترين آثار تاريخي جهان بشمار مي آيد بر فراز تپه خاكي كه قريب 15 متر از سطح زمين بلند تر است قرار دارد اين بنا در سال ( 397 ه. ق. و 375 ه. ش) و در زمان سلطنت شمس المعالي قابوس ابن و شمگير و در شهر جرجان كه پايتخت پادشاهان آن ديار بوده ، بنا گرديده است بنايي كه از هزار سال پيش تا كنون بر فراز تپه اي خاكي استوار است در عين سادگي يكي از غرور انگيز ترين بناهايي است كه نه تنها در خاك ايران بلكه در سراسر جهان شناخته شده است و مورد توجه بسياري از جهانگردان و باستان شناسان است .
پروفسور ارتورافام پوپ در مورد اين بنا چنين نوشته است : ? در زير سمت شرق كوههاي البرز و در برابر صحراهاي پهناور آسيا يكي از بزرگترين شاهكارهاي معماري ايران با تمام شكوه و عظمت خود قد بر افراشته است . اين بنا گنبد قابوس بقعه آرامگاه قابوس بن و شمگير مي باشد و ? برج آرامگاه از هرگونه آرايش مبراست . جنگنده اي بانيروي ايمان در قتال رو در روي ، پادشاهي شاعر در نبرد با ابديت ، آيا آرامگاهي چنين عظيم و مقتدر وجود دارد ؟? محمد علي قورخانچي نيز تحقيقي در مورد گنبد قابوس داشته و در كتاب نخبه سينيه خود گنبد قابوس را در نيم فرسخي خرابه هاي شهر جرجان دانسته و نظيري را براي اين گنبد در ايران زمين موجود ندانسته است در معماري سنتي ايران به چنين بناهاي عظيم و كشيده اي كه ( ميل نيز ناميده مي شوند ) در طول راهها براي راهنمايي و تعيين مسير كارونها احداث مي شده زياد بر مي خوريم ولي هيچكدام آنها به پاي عظمت گنبد قابوس نمي رسند .
مشخصات بنا : گنبد قابوس شامل 2 قسمت است :
1- پي يا پاي بست بنا و بدنه
2- گنبد مخروطي
پي سازي بنا از زمين سفت شروع و تا ارتفاع حدود 15 متري با آجر و مصالح مشابه خود بنا انجام شده است . درون پاي بست سردابي وجود داشته كه پا كار طاق آن هنوز بر جاي است ولي بر اثر كاوشهاي پياپي كاوشگران كه در پي گنج بوده اند آثاري از كف آن بر جاي نمانده است . بدنه مدور خارجي گنبد قابوس داراي 15 ترك ( دندانه نود درجه ) مي باشد ( همانند ستاره ده پر ) اين تركها كه در اطراف آن و به فواصل مساوي از يكديگر قرار دارند ، از پاي بست بنا شروع و تا زير سقف گنبدي ادامه مي يابد و ميان اين تركها با كوهه اي آجري پر شده است 0 به جز درب ورودي ) راس اين تركه ها به اندازه يك مترو سي چهار سانتي متر از يكديگر فاصله دارند . قطر داخلي گنبد به طول نه متر و هفتاد سانتي متر و قطر آن از قاعده تركها بطول چهارده متر و شصت و شش سانتي متر و طول قطر آن از رأس تركها يا به عبارتي قطر ارباب يا پاي بست آن هفده متر و شش سانتي متر مي باشد ضخامت ميل از پايين به بالا كرنش كمي دارد و در ارتفاع 37 متري گنبد مخروطي بناي برج را تكميل مي كند . اين گنبد كه با آجرهاي مخصوص دنباله دار كفشكي ساخته شده است دو پوسته است . گنبد دروني مانند گنبدهاي خاكي به شكل نيم تخم مرغي و از آجر معمولي است و پوسته بيروني با آجر دنباله دار ، و ارتفاع اين گنبد مخروطي 18 متر است در بدنه شرقي روزنه اي تعبيه شده كه ارتفاع آن يك متر و نود سانتيمتر است عرض روزنه در قسمت بالا 73 و در وسط 75 و در پايين 80 است . در ضلع جنوبي آن يك ورودي مي باشد كه 5/1 متر عرض و 55/5 متر ارتفاع دارد . در درون طاق هلالي سر در آن ، مقرنسي است كه به نظر مي رسد در مراحل نخستين پيشرفت اين نوع تزئينات معماري و گچ بري است . شايد اين مقرنس ساده و در عين حال زيبا از اولين نمونه هاي مقرنس سازي در بناهاي اسلامي مي باشد كه بتدريج تكميل شده است دكتر ويلسن آمريكايي نماينده دانشگاه پنسيلواني نيز در بازديد و تحقيقاتي كه از اين بنا داشته راجع به اين مقرنسها چنين نوشته است : ? بالاي در ، داخل هلال مدخل گيلوئي مقرنسي است كه در مراحل اوليه ترقي مي باشد و اين يكي از نمونه هاي تزئيني است از اصول يك معماري كه بعد اهميت پيدا كرده است ? در رديف كتيبه كوفي بصورت كمر بند وار بدنه را آرايش كرده است كه يك رديف آن در 8 متري پاي آن و ديگري بالا در زير گنبد مخروطي قرار دارند نوع نوشته كوفي كتيبه ها ساده و آجري است حروف آن آرايش ندارند . بر جسته و خوانا مي باشد و حاشيه دور آنها قاب مستطيلي شكلي است از آجر .
متن كتيبه ها چنين است :
1- بسم الله الرحمن الرحيم بنام خداوند بخشيده مهربان
2- هذ القصر المعالي اين است كاخ عالي
3- الاصير شمس المعالي امير شمس معالي
4- الاصير ابن الاصير امير سپر امير
5- قابوس ابن وشمگير قابوس فرزند وشمگير
6- امر به نبائه في حياتي فرمان داد به بناي آن در زندگي خويش
7- سنه سبع و تمسين و ثلثماته قمريه سال سيصد و نود و هفت قمري
8- و سنه خمس و سيعين و ثلثماته سال سيصد و هفتاد و پنج شمسي
اين برج در طي عمر خود سه بار تعمير ومرمت شد آخرين بار نيز در سال 1349 تعمير اساسي آن انجام گرفت بطوري كه اين شاهكار معماري اسلامي كه با شكوه كمترين ابنيه قرن چهارم هجري است حفظ و مصون گشت . مصالح بكار رفته در اين بنا ملات ساروج و آجر است اين بنا تماماً از آجرهاي پخته قرمز ساخته شده است آجرهاي سخت اين بنا بدليل عوامل جوي بمرور به رنگ برنزي در آمده است در نحوة اجراي اين ساختمان بدليل نبودن امكانات و تكنولوژي پيشرفته به جاي چوب بست از كوبه و متراكم كردن خاك به دور نما بصورت مارپيچ و پله اي تا انتهاي آن استفاده شده است كه بعد از اتمام بنا خاكها را بصورت تپه در اطراف بنا پخش نموده اند .
شيوه معماري بنا : اين بنا يكي از اولين ساختمانهايي است كه مرز بين شيوة معماري خراساني و رازي محسوب مي شوند و در واقع مربوط به اوائل دورة شيوة معماري رازي است ساختمان اين بنا تماماً از آجر و ملات ساروج
ساخته شده است . يكي از بارزترين ويژگيهاي شيوة معماري رازي استفاده از آجر با بهترين كيفيت ممكن است.
http://www.turkmencarpet.ir/uploads/...b3acd9b59c.jpg
منبع:www.turkmencarpet.ir
-
سد سازي در ايران باستان
در نزديكي شهرك «كوار » در جنوب شيراز سد هخامنشي ديگري به نام «بند بهمن» بر روي رودخانه « مند» بنا شده است. طول بند در حدود 100 متر و بلنداي آن حدود 25 متر مي باشد . بخش عمده اي از اين سد تا كنون از گل و لاي پر شده است.
در زمان ساسانيان و هنگام حكومت شاپور اول ، ارتش شكست خورده والرين رومي كه مركب از 70000 هفتاد هزار نفر مي شد به اسارت ايرانيان درآمد، شاپور از اين اسيران براي ساختن ساختمان هايي در ايران استفاده كرد. يكي از اين ساختمان ها «سد شادروان شوشتر» بر روي رودخانه كارون به شمار مي آيد . شوشتر كه در كناره شرقي كارون بر روي ساحل سنگي ساخته شده از زمان ساسانيان يكي از شهرهاي مهم بود. از زمان ايلاميان و دوران اوليه سلسله ساساني براي بالا بردن سطح آب در كارون تا به سطح شهر شوشتر سدي بر روي اين رود زده بودند.
ابن حوقل در صورة الارض راجع به شادروان شوشتر مي نويسد:
« سرزمين خوزستان در محلي مستوي و هموار قرار گرفته است و داراي آب هاي جاري است . بزرگترين رودهاي آن شوشتر است كه شاپور شادروان (سد معروف) را در دروازه شوشتر بر آن ساخت تا آب آن بالا آمد و به ثمر رسيد چه شوشتر در زمين مرتفعي قرار دارد.»
چنانكه پيداست سد اوليه بر روي كارون از لحاظ بالابردن سطح آب چندان رضايت بخش نبود پس ايران رومي را براي رفع نقايص به كار گماشتند . احتمالا علاوه بر نيروي كارگري چندين مهندس نيز در سپاه روم بوده اند. گام نخست ،ايجاد رودخانه اي انحرافي « گرگر» بوده كه در هنگام ساختن سد آب كارون را هدايت مي كرده است. اين سد كه پس از تعميرهاي پشت سر هم تا كنون به جا مانده است «بند ميزان » نام دارد. سد داراي سرريزهايي است كه در هنگام بالا آمدن آب اضافي آن را تخليه مي كرده است. پهناي اين سد بين 10 تا 12متر است . ساختن اين سد از سه تا هفت سال طول كشيد و هنگامي كه ساختمان آن پايان يافت . ورودي رود گرگر با بند ديگري بسته شد كه امروزه « بندقيصر » ناميده مي شود . اين سد نيز كه تا كنون به جا مانده از تكه هاي بزرگ سنگي كه با بست هاي آهني به يكديگر محكم شده اند ساخته شده است. براي كنترل آب رودگرگر شش سرريز در آن سد ساخته شده بوده است . كانال گرگر پس از گذشتن نزديك به 30 كيلومتر به سوي جنوب دوباره به كارون مي پيوندد . نشانه هاي موجود چنين مي گويد كه براي آبياري نهرهاي ديگر نيز بر روي اين كانال زده شده بوده است.
به نظر مي رسد كه اين نخستين بار در تاريخ سد سازي است كه براي ساختن سدي بر روي رودخانه اي، براي آن كانال انحرافي ساخته اند و به ويژه از ديدگاه مهندسي با توجه به مقدار آب كارون اين خود پروژه با اهميتي به شمار مي رفته است. از كتاب تحفة العالم درباره ساختمان سد شادروان چنين آمده است:
«... ذوالاكتاف بعد از قلع و قمع اعراب به جنگ قيصر كمر بسته او را مغلوب و اسير كرد و به ايران قصد داشت و پس از مؤاخذه و مصادره به او فرمود كه اگر نجات خود را مي خواهي ممالكي را كه از ****و من خراب كرده اي بساز و چون شاپور را به عمارت و آبادي شوشتر رغبتي بوفور بود. قيصر التزام نمود كه ابتدا شادروان شوشتر را بسازد و چنان كند كه در حوالي شهر زرع مايي توانند كرد .قيصر چون بر جان خود ايمن گشت ... بفرمود تا مهندسين با فرهنگ ار روم ... و مهندسان بعد از آنكه ترازوي آب را بر‌آورد نمودند ديدند كه به سبب بسياري رودخانه و شدت جريان آب ساختن شادروان محال و زمين رودخانه را سنگ بست نمودن كه ديگر باره عميق نشود ممكن نيست مگر آن كه آب را اولا به طرف ديگر جاري نمايند تا آب از رودخانه منقطع گردد بعد از ساختن زمين رودخانه شادروان باز آب را به اين طرف سردهند و آن رخنه را ببندند...»
در شاهنامه فردوسي اشاره به اين موضوع شده كه سازنده و مهندس شادروان شوشتر شخصي به نام « برانوش » بوده است. ساختمان سد شادروان در زمان شاپور ساساني در 280 ميلادي پس از سه سال عمليات ساختماني به اتمام رسيد. در ساختمان اين سد براي پيوند و پا برجايي سنگ هاي گرانيت به كار برده اند.
بنا به شرح كتاب مجالس المومنين نوشته طبري عمود هاي آهنين كه در سرب قرار داشته نيز در آنجا به كار رفته بوده است.
يكي از بندهاي ديگري كه پس از سد شوشتر ساخته شد سد اهواز بوده است كه نشانه هاي آن هنوز هم به چشم مي خورد .درازاي اين سد بيش از 1000 هزار متر بوده و احتمالا 8 متر ضخامت(پهنا)داشته است . مقدسي جغرافي دان اسلامي سده سوم هجري درباره سد اهواز چنين مي گويد :« ميان اين دو بخش { اهواز را } پل «هندوان » كه با آجر ساخته شده پيوند مي دهد... روي اين نهر {مسرقان } دولاب‌‌هاي بسيار است كه فشار آب آنها را مي گرداند و «ناعور »خوانده مي شوند.
سپس آب در كاريزها كه در بالا نهاده شده مي آيد ... بستر رودخانه نيز از پشت جزيره اي به اندازه يك صد درس به يك شادروان كه (ديواره اي )از سنگ ساخته شده بر مي خورد و بازگشته (و درياچه مي شود با فواره هاي شگفت انگيز ) و به سد جويبار مي افتد كه به آبادي‌ها مي رود و كشتزارها را سيراب مي كند. ايشان مي گويند:اگر شادروان نبود اهواز آباد نبود چه در آن هنگام از آب‌هايش بهره برداري نمي شد. شادروان درهايي دارد كه هنگام افزايش آب آنها را باز مي كنند ... صداي آب سرريز شده از شادروان در بيشتر سال آدمي را از خواب باز مي دارد.»
بند ديگري كه در سده چهارم پس از ميلاد توسط شاپور دوم (و يا احتمالا بازمانده‌اش اردشير دوم ) ساخته شده سد پل گونه دزفول است كه بر روي رودخانه كوفه زده شده و در محل پي پل قرار گرفته بوده است. از زمان ساسانيان نام سد ديگري به نام « بند قير »بر روي رودخانه كارون در محل پيوستن دو رود آب گرگر و آب دز به كارون بر جاي مانده كه پس از سدهاي شوشتر و اهواز از مهم ترين سدهاي روي كارون به شمار مي آمده است.چنان كه پيداست نام اين سد نماينده كاربرد « قير » براي آب بندي آن به منظور افزايش پا بر جايي و سختي و استحكام سد بوده است.
پادشاهان و مهندسان ساساني افزون بر ساختن سد بر روي كارون و كرخه در سرزمين عراق امروزي نيز به ساختن سدهايي به ويژه در كرانه شرقي اروند بين سامره و كوت مبادرت كردند . ساسانيان سيستم آبياري رودخانه دياله را گسترش دادند و در پديد آوردن نهرها تا آنجا پيش رفتند كه نياز به مقدار آبي بيشتر از آنچه كه دياله مي توانست بدهد پيش آمد. اين گره به كمك رودخانه اروند گشوده شد ، بدين معني كه ابتدا آب آن را با ابزارهاي بالا بردن آب و سپس با كانال هاي عظيم بالا مي بردند و آن را بدينوسيله به رود دياله سوار مي كردند . گسترش شبكه آبياري در جنوب ايران و بين النهرين در زمان خسرو اول پادشاه ساساني (579 ـ 531 م) به درجه بالاي خود رسيد . يكي از نمونه هاي اين گسترش كانال نهروان بوده است كه از پشت سد بر روي اروند نزديك محلي به نام دور ( (Dur تغذيه مي شده است . اين كانال بعدها در زمان خلفاي عباسي تعمير شد . كانال نهروان در محل باكوبه (واقع در پنجاه و سه كيلومتري شمال شرقي بغداد و حدود 110 كيلومتري پايين دست سد) به رودخانه دياله مي رسيد.10 نكته جالب توجه آن است كه كانال نهروان و رودخانه دياله در يك سطح و بدون هيچگونه كنترل مجازي به يكديگر مي رسيدند و اين نشان دهنده آن است كه مهندسان ساساني مي توانسته اند جاي سد را طوري برگزينند كه اين جريان و ارتباط طبيعي با دقت انجام گيرد. و اين خود نمايشگر تبحر آنان در پياده كردن نقشه و نقشه برداري ساختمان ها و تأسيسات بوده است. در حدود سي و شش كيلومتري جنوب باكوبه سدي به نام سد بلادي براي كنترل جريان آب در دياله ساخته شده بود كه آب دياله را به داخل كانال كوتاهي (كه در زير بغداد و بالاي تيسفون به اروند مي‌ريخت )كنترل مي كرد.
افزودن بر سدها و پل هايي كه شرح آنها آمد از باستان در سرزمين خوزستان بندها، پل ها و سدهاي ديگر نيز ساخته شده بوده است كه به آبياري زمين هاي پيرامون كمك فراوان مي كرده اند برخي از اين سدها عبارت بودند از : 11
ـ سد قلعه رستم ، در 33 كيلومتري شمال شوشتر بر روي كارون كه داراي سه دهنه بزرگ از بالا به پايين بوده است. نهري را كه از اين سه سد آب مي گرفته نهر « جوي بند » و يا « ديم چه » مي گفته اند . درازاي اين نهر آبياري 18 كيلومتر بوده است. ـ
ـ سد شعيبيه : كه در 24 كيلومتري جنوب غربي شوشتر و بر روي رودخانه دز ساخته شده بوده است.
ـ سد كارون : كه در 8 كيلومتري شمال اهواز قرار داشته است.
-سد عجيرب :كه در 36 كيلومتري شوشتر روي رودي با همان نام احداث شده است.
ـ سد كرخه : اين سد در 15 كيلومتري شمال حميديه واقع بوده و پيش تر به آن سد نهر هاشم مي گفته اند.
ـ سد ابوالعباس : در 18 كيلومتري رامهرمز واقع است و از سه دهانه تشكيل مي شده است.
ـ سد ابوالفارس : در جنوب شرقي رامهرمز.
ـ سد جراحي : در 29 كيلومتري جنوب رامهرمز.
يكي ديگر از آثار تاريخي دوران ساساني دژ باستاني ايزد خواست و آثار تاريخي مربوط به آن است. اين آثار كه در راه اصفهان به شيراز در 41 كيلومتري جنوب اصفهان واقع شده شامل قلعه ،آتشگاه ، پل ،كاروانسرا و سد نزديك آن است . سد ايزد خواست (يزد خواست) در ده كيلومتري جنوب دهكده يزد خواست قرار گرفته و درازايش 65 متر و پهناي آن نزديك 6 متر است . از ويژگي هاي اين بند كه تنها بخشي از آن برجاي مانده است ،آن است كه اين سد از نوع قوسي بوده است . 12 سد يزد خواست كه مي توان آن را نخستين بند قوسي جهان دانست از بناهاي دوره ساساني است . مصالح ساختماني سد شامل سنگ لاشه و ملات گچ و ساروج و نماي آن از سنگ تراشيده با اندود ساروج است . چنان كه پيداست اين بند براي جمع كردن آب هاي بهاري و جلوگيري از جريان سيل در منطقه ايزد خواست ساخته شده بوده است.
سد سكندر: درباره ديواره يا سدي كه در تاريخ به نام سد سكندر موسوم گشته نوشته ها و اخبار متعددي ذكر شده است . عده اي معتقدند اسكندر مقدوني در لشگر كشي هاي خود به شرق در منطقه ماوراء النهر بنا به درخواست مردم منطقه كه مرتبا در معرض تهاجم قومي به نام يأجوج و مأجوج بوده اند. اين سد را رد دهانه دره اي بنا مي كند تا جلوي مهاجمان گرفته شود. البته در انتساب بناي مذكور به اسكندر جاي شك فراوان وجود دارد و مي تواند مانند بسياري از داستان هاي تخيلي و ساختگي مربوط به اسكندر مطرود تلقي شود. اسكندر مهاجم با تهاجم سريع خود و مدت كمي كه در اختيار داشته و مرتبا در حال حمله و لشكر كشي بوده ، بعيد است كه چنين كار عظيمي را انجام داده باشد.
بلعمي در ترجمه خود از تاريخ طبري اوايل سده سوم هجري و به نقل از روايت قرآن13كريم ساختن سد يأجوج و مأجوج را به شخصي به نام اسكندر ذوالقرنين منتسب مي داند بر طبق آن مردم از اسكندر مي خواهند برايشان سدي بسازد كه ميان آنها و اقوام مهاجم حايل باشد.
ابوريحان بيروني كه مي خواسته بداند كه محل سد سكندر در كجا بوده است در مورد شخصيت ذوالقرنين چنين نظر مي دهد كه وي يكي از اميران حميدي بوده است. مقدسي نيز در احسن التقاسيم في معرفه الاقاليم (صفحات 533 تا 538 ) با شرحي مشابه ابوريحان مي نويسد كه ديواره سد پنجاه ذراع كلفتي و بلندي داشته و با خشت هاي آهنين در مس پوشانده شده بوده است. از اين نوع روايت و روايات نظير آن مي توان احتمال داد كه سد موسوم به سد اسكندر نوعي ديواري دفاعي بوده است. علاوه بر سد سكندر در نوشته هاي تاريخي از ديواره هاي دفاعي ديگري نيز كه همگي در منطقه مازندران (طبرستان) ايجاد شده بودند نام برده شده است. اين سد ها يا ديوارها به نام هاي سد تميشه ،سد دربند ،سد انوشيروان ،سد مرو و باب الابواب شهرت يافته اند و احتمال دارد كه سد سكندر يكي از اين پنج ديوار ،بوده باشد . رواياتي كه ذكر شد همگي از وجود ديواره هاي دفاعي متعدد در ناحيه شمال خراسان و كناره درياي خزر حكايت مي كند . برخي از اين حفاظ ها به صورت سد يا بندي در دره اي بوده و برخي ديگر نيز به شكل ديواري طويل ازسدي تا سدي ديگر كشيده شده بوده است . سدها و ديواره هاي دفاعي در شمال خراسان براي حفاظت شهرهاي آن سامان از هجوم اقوام وحشي ايجاد شده بوده است. اين ناحيه از ايالت هاي مهم ايران در عصر هخامنشي به شمار مي آمده است و آن طور كه از تاريخ بر مي آيد كشور ايران از زمان كوروش هخامنشي در اين ناحيه همواره در معرض هجوم قبايل وحشي قرار داشته است با توجه به اين كه برخي ذوالقرنين را همان كوروش شاه هخامنشي دانسته اند بعيد نيست كه در آن عصر اقداماتي در دفاع از اين منطقه با ايجاد سدها و ديوارهاي حايل انجام گرفته باشد. اقدامات دفاعي احتمالا از دوره هخامنشيان آغاز شد،در عصر اشكانيان هم بنا بر شواهد موجود مانند ديوار دفاعي گرگان و تطابق نظريات باستان شناسي قوت يافت و در دوره ساسانيان نيز تأسيسات مزبور بازسازي شده و مواضعي نيز بدان افزوده گشته است و نيز به احتمال نزديك به يقين مي توان گفت كه اسكندر مقدوني چيزي در آن ناحيه نساخته است !نه سبك ساختماني و نه آثار باقيمانده ،هيچ يك حكايت از چنان اقدامي نمي كند و به طور حتم اسكندر در گذار از سرزميني بيگانه و در مدتي كوتاه نه انگيزه و نه توان انجام چنان كاري را داشته است . ضمن اين كه بعيد به نظر مي رسد كه مردم ايران كه اسكندر در برابر آنها حكم يك مهاجم و اشغالگر را داشت از يك بيگانه چنين درخواستي كنند و او نيز پاسخ دهد. انتساب نام اسكندر به اين بناها و ديگر آثار را بايد انگاره اي نادرست دانست كه به ذهن عوام راه يافته و در برخي نوشته ها نيز مغرضانه و يا نا آگاهانه ظاهر شده است.
-
منابع و مأخذ:
ـ فرشاد ، مهدي ـ تاريخ مهندسي در ايران ـ انتشارات بنياد نيشابور شناسي ـ‌چاپ دوم ـ1362 خورشيدي ـ صص 265 ـ 252 .
1- willcocs,w.( The Restoration of the Ancient
2- Irrigation works on the tigris), cairo,1903 ,P10
3- Houtum SCHINDLER ,(A .Note on the Kur River in fars), proc, Royal Geogr .soc. vol .13/1891 . p.288
3ـ ابن بلخي ،فارسنامه ، به اهتمام علي نقي بهروزي ـ انتشارات اتحاديه مطبوعاتي فارس ـ ص 28
4- Goblot ,h,(le Rolede Iran dans les Techniquesdeieau) ,Techniques,Arts,sciences.no.15516.1962.p.48
5- ابن حوقل ،صورة الارض ،ترجمه جعفر شعار ،انتشارات بنياد فرهنگ ايران،شماره دوم ص 24
6- CURZON.G.N.( Leaves from a Diary on the Karun River) fort.nightly Review.London .1890 . ps713- 706
7ـ CURZON.G همان منبع P.715
8 ـ كريمي ، بهمن ـ راه هاي باستاني و پايتخت هاي قديمي ايران، تهران ـ 1329 خورشيدي ص 97
9ـ مقدسي ،محمد بن احمد ـ‌احسن التقاسيم في معرفة الاقاليم ـ ترجمه علينقي منزوي ـ شركت مؤلفان و مترجمان ايران ـ صص 614 ـ 613
10 ـ WILLCOCS.wهمان منبعP.10
11ـ كريمي ،بهمن ـ‌همان منبع ـ صص 109ـ 106
12ـ ورجاوند ،پرويز، قلعه باستاني ايزد خواست و آثار تاريخي آن ـ بررسي هاي تاريخي شماره 1سال هفتم
13ـ قرآن كريم ـ سوره الكهف ـ آيات 96ـ 82 ـ از روي تفسير ابوالفتح رازي ـ انتشارات جاويدان
گرفته شده از :civilica.htm
-
محاسبات پروژه‌های ساختمانی با استفاده از SAFE و ETABS
پیدایش نرم‌افزارهای مهندسی سازه در دهه‌های اخیر رشد چشم‌گیری در زمینه تحلیل و طراحی سازه‌ها ایجاد کرده است. اکنون تحلیل و طراحی سازه‌های پیچیده و حجیم از طریق نرم‌افزارهای پیشرفته به راحتی امکان‌پذیر است. تقریباً به جز محدودیت حافظه رایانه، هیچ محدودیتی در بزرگی و پیچیدگی مدل‌های سازه‌ای وجود ندارد. سرعت و دقت از مهمترین مزیت‌های استفاده از نرم‌افزار هستند. اما نباید این نکته را فراموش کرد که نرم‌افزار و تمام قابلیت‌های آن در سرعت و دقت تنها یک ابزار محاسباتی بوده و انبوهی از خروجی‌های نرم‌افزار به هیچ وجه جانشین مهارت و تجربه مهندسی نمی‌شوند. در دو دهه گذشته که استفاده از نرم‌افزارهای مهندسی سازه در کشور رایج شده است، نرم‌افزارهای متعددی توسط مهندسین طراح مورد استفاده قرار گرفته‌اند. اما در بین آنها نرم‌افزارهای شرکت CSI محبوبیت ویژه‌ای بین مهندسین محاسب سازه یافته‌اند. دو نرم‌افزار مشهور این شرکت ETABS و SAFE صرفاً برای تحلیل و طراحی سازه‌های ساختمانی ارائه شده و به عنوان یک بسته نرم‌افزاری قدرتمند در تحلیل و طراحی اسکلت، دال و پی شناخته می‌شوند. نرم‌افزار ETABS برای تحلیل و طراحی اسکلت و نرم‌افزار SAFE در تحلیل و طراحی دال و پی کاربرد دارد.
تاکنون مراجع متعددی برای استفاده بهینه از قابلیت‌های نرم‌افزارهای شرکت CSI در کشور ترجمه یا تالیف شده‌اند. اساس تمام این کتاب‌ها مراجع اصلی ارائه شده توسط شرکت CSI بوده است. با این حال مراجع ارائه شده توسط شرکت CSI جنبه عمومی داشته و جهت استفاده مؤثر و کارا، مناسب کاربران حرفه‌ای این نرم‌افزارها نیستند. با توجه به احساس نیاز به یک مجموعه حرفه‌ای در تحلیل و طراحی ساختمان بر اساس نرم‌افزارهای ETABS و SAFE، مؤلف این مجموعه بر آن شد تا با توجه به تجربیات گذشته در تالیف و ترجمه مراجع نرم‌افزار، مجموعه‌ای جدید با نگرشی نو تالیف کند.
هدف اصلی از ارائه این مجموعه، آموزش حرفه‌ای تحلیل و طراحی ساختمان با استفاده از نرم‌افزارهای ETABS و SAFE است. تاکید اصلی بر شرح مراحل تحلیل و طراحی ساختمان است و از نرم‌افزار تنها به عنوان یک ابزار در مسیر ساخت، تحلیل و طراحی مدل استفاده شده است. مؤلف بر اساس تجربیات تدریس این نرم‌افزارها در نظام‌های مهندسی، دانشگاه‌ها و دیگر مراکز آموزشی سعی در تدوین مجموعه‌ای کامل در زمینه تحلیل و طراحی ساختمان با نگرشی کلاسیک و هوشمند به کمک دو نرم‌افزار ETABS و SAFE داشته است.
http://www.irancivilcenter.com/image...ews_fa_694.jpg
در این مجموعه، چهار پروژه بر اساس نقشه‌های معماری اولیه بارگذاری، مدل‌سازی، تحلیل و طراحی شده‌اند. برای دو پروژه، نقشه‌های اجرایی نیز تهیه شده‌اند. پاسخ‌های نرم‌افزار، در حد امکان با محاسبات دستی کنترل شده‌اند. اکثر خروجی‌های نرم‌افزارها به طور کامل تشریح و تفسیر شده‌اند. هدف اصلی در این مجموعه آشنا کردن کاربران این نرم‌افزارها با شگردهای مدل‌سازی ساختمان و کنترل و تغییر هوشمند خروجی‌ها است. همچنین انواع مختلف روشهای مدل‌سازی بررسی و تشریح شده و خروجی‌ها به نحو مناسبی تفسیر شده‌اند.
برای مدل‌سازی از ویرایش 9.0.0 نرم‌افزار ETABS و ویرایش 8.0.6 نرم‌افزار SAFE استفاده شده است. در صورت استفاده از نسخه‌های دیگر نرم‌افزارهای مذکور، ممکن است در پاسخ‌های خود و پاسخ‌های ارائه شده در این کتاب کمی تفاوت مشاهده شود. حتی ممکن است در صورت استفاده از نسخه‌های ذکر شده دقیقاً به پاسخ‌های ارائه شده در این کتاب نرسید. اختلاف ناچیز در پاسخ‌ها قابل اغماض است. یک دلیل تفاوت ناچیز پاسخ‌ها را می‌توان در تفاوت سرشکنی خطاها در رایانه‌های مختلف دانست. به هر صورت تفاوت ناچیز بین پاسخ‌ها قابل قبول است، اما تفاوت زیاد نشان‌دهنده مدل‌سازی نادرست بوده و باید درصدد اصلاح مدل باشید.
-
چغازنبيل
زیگورات چغازنبیل (زیغورات چغازنبیل) در 45 کیلومتری جنوب شهر شوش در نزدیکی منطقه باستانی هفت تپه واقع می باشد. چغازنبیل واژه‌ای محلی به معنای زنبیل واژگون است و نام باستانی این بنا به شمار نمی‌آید. همچنین زیگورات در زبان عیلامی به معنای نیایشگاه است.
http://anobanini.ir/pic/ersali/ali-m...azanbil-01.jpg
زیگورات یا زيغورات چغازنبیل؛ شوش؛ عکس از علی مجدفر
این مکان نزد باستان شناسان به "دور اونتاش" معروف می باشد که به معنای شهر اونتاش است. "اونتاش گال" پادشاه عیلامی است که دستور ساخت این شهر مذهبی را داده است. بنای چغازنبیل در میانه این شهر واقع شده و مرتفع‌ترین بخش آن است. بلندی آغازین این بنا 52 متر در قالب 5 طبقه بوده است. امروزه ارتفاع آن 25 متر و تنها 2 طبقه و نیم از آن باقی مانده است. مسیر دستیابی به چغازنبیل از طریق جاده اهواز به شوش است اما مکان آن دقیقا بین شوشتر و شوش در کناره رود دز قرار دارد و این خود حکایت از این دارد که در زمان ایجاد زیگورات شهرهای شوش و شوشتر هر دو وجود داشته اند. این نیایشگاه توسط اونتاش ناپیریش (حدود 1250 پ. م.)، پادشاه بزرگ عیلام، و برای ستایش ایزد اینشوشیناک، الهه نگهبان شهر شوش، ساخته شده است. در حمله سپاه خونریز آشور بانیپال این اثر به همراه تمدن عیلامی ویران گردید. قرن های متمادی این بنا در زیر خاک به شکل زنبیلی واژگون مدفون بود تا اینکه به دست "رومن گیرشمن" فرانسوی در زمان محمدرضا شاه از آن خاکبرداری گردید.
گرچه خاکبرداری از این بنا موجب تکمیل دانش دنیا نسبت به پیشینه باستانی ایرانیان گردید؛ اما پس از گذشت حدود 50 سال از این کشف، دست عوامل فرساینده طبیعی و بی دفاع گذاشتن این بنا در برابر آنها، آسیب های فراوانی را به این بنای خشتی-گلی وارد کرده و خصوصا باقیمانده طبقات بالایی را نیز دچار فرسایش شدید کرده است. چغازنبیل جزوه معدود بناهای ایرانی است که در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
منبع:www.anobanini.ir
-
پل دونگایی
http://www.uploadr.com/uploads/1222480939.jpg
این پل که بخش مهمی از پروژه توسعه بزرگترین بندر آب های عمیق جهان، یعنی بندر شانگ های چین است دارای 20 مایل (تقریبا 32 کیلومتر) طول و شش خط عبوری است. پل که به صورت معلق (کابلی) عمل می کند شانگ های را به جزیره یانگشان که بزرگترین بندر کانتینری و اولین منطقه آزاد تجاری چین است متصل می کند. برای جلوگیری از اثرات باد و موجها پل به شکل حرف S ساخته شده است. ساختن پل 1.2 میلیارد دلار هزینه داشته است و موقتا طولانی ترین پل جهان است. در سال 2008 پلی در نزدیکی این پل به طول 22 کیلومتر افتتاح خواهد شد.
منبع:باشگاه مهندسان ايران
-
-
سد هاله لرستان
http://www.cloob.com/public//public/.../1225575-b.jpg
محل سد: ۱۲ کیلومتری جنوب شرقی کوهدشت، روستای هفت چشمه
آب قابل تنظیم سالانه: ۳/۳۰ میلیون متر مکعب
نوع سد: خاکی همگن
طول تاج: ۱۹۵ متر
http://www.cloob.com/public//public/.../1225605-b.jpg
ارتفاع از پی: ۴۲/۵۵ متر
ارتفاع از بستر: ۳۶/۸۰ متر
حجم بدنه سد: ۰/۴۰ میلیون متر مکعب
حجم مخزن در نرمال: ۳/۵۰ میلیون متر مکعب
حجم مفید: ۳/۲۰ میلیون متر مکعب
سال شروع: ۱۳۷۹ سال
سال خاتمه: ۱۳۸۳ سال
منبع :سایت خبری وزارت نیرو
-
تــاييديه فني "موضوع جزء 2-6 بند د تبصره 6 قانون بودجه سال 1386 کل کشور "
تــاييديه فني :
گرايش به توليد صنعتي ساختمان به عنوان يکي از مهمترين روشهاي حل مشکل مسکن در ايران محسوب مي‌شود تا علاوه بر رعايت استانداردها و ضوابط مربوط به پايداري و پايايي ساختمانها در شرايط مختلف اقليمي و لرزه‌‌خيزي کشور، سرعت اجراي پروژه‌هاي ساختماني به ويژه در پروژه‌هاي انبوه‌سازي مسکن افزايش يابد. در اين راستا دولت جمهوري اسلامي ايران در قالب "موضوع جزء 2-6 بند د تبصره 6 قانون بودجه سال 1386 کل کشور"، از انبوه سازان مسکن که از فناوري‌هاي نوين و صنعتي در ساخت سيستمهاي ساختماني بهره‌گيري نمايند، توليد کنندگان صنعتي اجزاي مدولار و همچنين توليدکنندگان مصالح ساختماني با فناوري‌هاي نوين، حمايت مي‌نمايد. براساس اين قانون مرکز تحقيقات ساختمان ومسکن به عنوان مرجع تاييد فناوري‌هاي نوين و شيوة توليد صنعتي ساختمان معرفي شده است و کليه توليد کنندگان و وارد کنندگان فن‌آوريهاي نوين ساختماني، ملزم به اخذ "تاييديه فني" از اين مرکز مي‌باشند. شايان ذکر است پس از اتمام مراحل اخذ اين تاييديه، شرکتهاي مذکور مي‌توانند با مراجعه به ارگانهاي مربوطه، جهت استفاده از تسهيلات مالي اقدام نمايند.
بديهي است بررسي کليه سيستمها و فن‌آوريهاي نوين ارجاع شده به اين مرکز، منوط بر ارائه مدارک و مستندات لازم متناسب با سيستم پيشنهادي مي‌باشد.
مراحل اخذ تأئيديه فني:
1- ارسال تقاضاي کتبي به رياست يا معاونت تحقيقات مرکز تحقيقات ساختمان و مسکن مبني بر درخواست تأئيديه فني در راستاي استفاده از تسهيلات مالي تبصره 6 به همراه معرفي جامع و کامل سيستم پيشنهادي
2- تکميل مدارک ارسالي با توجه به مکاتبات بعدي بين اين مرکز و متقاضيان
* در مورد سيستمهاي ساختماني پيشنهادي، پاسخگوئي به سؤالات پرسشنامه ارزيابي الزامي مي‌باشد.
دريافت فايل پرسشنامه ارز يابي سيستمهاي نوين ساختماني: http://www.bhrc.ac.ir/TA/Images/Questinnaire.pdf
** روند مکاتبات تا تکميل مدارک مورد نياز جهت بررسي دقيق فن‌آوري نوين پيشنهادي ادامه خواهد داشت.
*** در صورت ارسال مدارک و مستندات لازم، جلسه توجيهي با حضور کارشناسان مرکز و متقاضي فن‌آوريهاي نوين، برگزار خواهد گرديد.
3- تهيه فايل Powerpoint مشتمل بر معرفي کليه مشخصات فني و قابليتهاي فن‌آوري نوين، جهت ارائه در کميته تخصصي
4- اعلام نظر کميته تخصصي، مبني بر تأئيد و يا رد سيستم ارائه شده
5- ابلاغ نتيجه به وزارت متبوع و متقاضيان محترم
منبع: http://www.bhrc.ac.ir/TA/Default.htm
-
مهندسي سازه
بررسي اجزاي مقاوم ساختمان شامل پي و اسكلت و مطالعه، ابداع و نوآوي همراه با بررسي و آزمايش طرحهاي جديد سازه‌اي از اهدف اصلي اين بخش به شمار مي‌آيند. در كنار اين هدفها، موارد ديگري چون كنترل و نحوه بازرسي بناهاي ساخته شده، تأثير نيروهاي مختلف بر روي سازه‌ها، تهيه و تدوين آيين‌نامه‌هاي مختلف، آزمايشگاههاي استاتيكي و ديناميكي انواع مختلف سازه‌هاي ساختماني در مقياس مناسب و اجراي پروژه‌هاي اقتصادي و تكنولوژي سازگار با شرايط كشور و رواج اين تكنولوژيها در سراسر كشور با همكاري استادان مجرب دانشگاههاي مختلف كشور، در زمره اهداف مهم اين بخش است.
سازه به عنوان يكي از مهمترين قسمتهاي هر بنا احتياج به تحقيق و بررسي دقيق كاربردي و تجربي از لحاظ طراحي و نحوه رفتار دارد. سيستمهاي مختلف سازه‌اي كه ابداع و طراحي مي‌شوند بايد به وسيله روشهاي دقيق آزمايش شوند تا پس از بررسي، طريقه عملكرد آنها مورد تأييد قرار گيرد.
در اين راستا، بخش مهندسي سازه مركز تحقيقات ساختمان و مسكن، كه از سال 1371 فعاليتهاي عمده خود را آغاز نموده است. وظايفي را به شرح زير در دستور كار خود قرار داده است:
1- كليه تحقيقات كاربردي مرتبط با ساختمان از قبيل بررسي، تحقيق در مورد بارهاي وارده بر ساختمان و كنترل آنها با مدل‌سازيهاي مشابه
2- ارائه نظريات فني و تخصصي در ارتباط با طرحهاي ابتكاري به وسيله آزمايشهاي مختلف
3- نوآوري‌ها و انتقال تكنولوژي از ديدگاه سازه‌اي
4- مطالعه و تحقيق به منظور تهيه و تدوين استانداردها، معيارها و ضوابط فني و آيين‌نامه‌هاي اجرايي مربوط به ساختمان
5- بررسي و اظهارنظر در مورد ساختمانهاي صنعتي و پيش‌ساخته
6- قطعات پيش‌ساخته و روشهاي توليد آنها متناسب با شرايط كشور
7- مطالعه و تحقيق در مورد انواع پي‌هاي ساختماني
8- تجزيه و تحليل سيستمهاي مختلف ساختماني از ديدگاه سازه‌اي
9- تحقيقات تجربي و آزمايشهاي استاتيكي و ديناميكي نمونه‌هاي مختلف اجزاي ساختمان
10- برنامه‌ريزي و هدايت آزمايشهاي مختلف به منظور تعيين كيفيت و تطابق با استانداردهاي مختلف جهان
11- ارزيابي مقاومت ساختمانها و اظهارنظرهاي فني در رابطه با مقاوم‌سازي بناهاي موجود
12- بالا بردن سطح دانش مهندسان و دست‌اندركاران ساخت و ساز در كشور با ارائه سمينارهاي آموزشي تخصصي
