سلسله مقالات ارتقاي كامپيوتر - اشنایی با اصول ارتقای کامپوتر

ارتقا ،قسمت اول ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
مقدمه
در سیستم‌های مختلف دولتی و خصوصی برای هر دستگاه عمر مفیدی در نظر می‌گیرند. در داخل کشور عمر مفید هر سیستم کامپیوتری را سه‌ سال فرض می‌کنند. بنابراین پس از هر دوره سه‌ساله سیستم‌‌ها باید ارتقا پیدا کنند. این اصل بر اساس توسعه تکنولوژی و تغییرات آن در صنعت مشخص شده است. این دوره زمانی برای تخصص‌های مختلف متفاوت خواهد بود. به‌عنوان مثال در شرکتی که فعالیت گسترده‌ای در زمینه انیمیشن دارد، این دوره کمتر از 18 ماه تعریف می‌شود. با این مقدمه بحث جدیدی را درباره ارتقای سخت‌افزاری آغاز می‌کنیم که قسم اول آن در ادامه تقدیم می‌شود.
چرا ارتقا؟
کامپیوترهای امروزی از حالت تشریفاتی گذشته خود خارج شده و به‌ نوعی به مرکز مدیریت سیستم‌های دیجیتال منزل یا محل کار تبدیل شده‌اند. بنابراین باید از سیستم‌های متنوع با کارکردهای مختلف به ‌سهولت پشتیبانی کنند. از سوی دیگر نوع فعالیت‌هایی که برای کامپیوتر تعریف می‌شوند در طی دو سه سال اخیر بیشتر شده است.
و آخر اینکه بخش‌های جانبی تغییرات و رشد محسوسی داشته‌اند و برای استفاده از آن‌ها مجبور به ارتقا خواهیم بود. به‌عنوان مثال برای استفاده از پخش‌کننده‌های موسیقی نیازمند کامپیوتری هستیم که رابط USB داشته باشد. در مادربردهای خیلی قدیمی خبری از این رابط وجود ندارد، یا جابه‌جایی اطلاعات در سه چهار سال اخیر با دیسک‌های فلاپی مرسوم بود که در دو سال اخیر دیسک‌های CD جای آن را گرفتند، اما افزایش حجم اطلاعات قابل‌حمل ایجاب می‌کند که سیستم‌‌های موجود از دیسک‌های DVD پشتیبانی کنند. به‌طور حتم تا چهار سال دیگر پشتیبانی از دیسک‌های با ظرفیت HD-DVD یا Blue-ray امری حتمی و مسلم قلمداد خواهد شد.
اگر از این منظر به مبحث ارتقا نظری بیفکنیم، اعمال تغییرات در کامپیوترهای موجود منطقی‌تر و هزینه‌های آن توجیه خواهند داشت.
اولویت با چیست؟
اولویت از دیدگاه ما با هزینه‌ای است که می‌توان تحمل کرد. گاهی اوقات هزینه ارتقا آنقدر بالاست که توجیه اقتصادی نداشته و تغییر سطح سخت‌افزاری و تهیه یک سیستم کامل منطقی‌تر نشان خواهد داد. با لحاظ‌ کردن موضوع هزینه‌ها، اولویت با قطعات چندمنظوره است. در داخل کامپیوتر شما قطعه‌ای به نام مادربرد وجود دارد که کوچک‌ترین تغییر در آن موجب اخلال در سیستم خواهد شد، چراکه قطعات پردازنده، حافظه، کارت گرافیک، منبع تغذیه، هارددیسک، مودم، کارت صدا و... به موقعیت‌های فیزیکی خود به شدت وابسته هستند و هر گونه تغییر در مدل مادربرد موجب نشان‌دار شدن این قطعات به‌عنوان موجودی اضافی خواهد شد.
در این مورد دقت فراوانی داشته باشید که به‌طور عمومی و به‌عنوان نتایج تجربه‌های چندین‌ساله، هرگاه هزینه ارتقای سخت‌افزاری دستگاه بیش از 30 تا 40 درصد یک سیستم کامل با پشتیبانی از همان تخصص‌ها شود، قدم در راه اشتباهی خواهید گذاشت. به‌عنوان مثال اگر قیمت یک دستگاه کامل را که برای پشتیبانی از امور گرافیکی سه‌بعدی طراحی شده است یک‌ میلیون تومان فرض کنیم، تا سه ‌سال آینده میزان هزینه‌ برای ارتقا در حافظه، پردازنده، کارت گرافیک یا قطعه لازم دیگر برای این دستگاه حداکثر بین 300 تا 400 هزار تومان معنی‌دار خواهد بود. این مورد در سیستم خانگی که قیمت مجموعه کامل آن 500 هزار تومان است حداکثر تا 200 هزار تومان معنی‌دار خواهد بود.
از کجا آغاز کنیم؟
تشخیص اولویت‌ها و نقطه آغاز ارتقا امری تخصصی است که به کمی هوشمندی و کوله‌باری از تجربه نیاز دارد. به‌عنوان مثال در مادربردهای کنونی چند تغییر عمده در جایگاه قطعات پدیدار شده که امر ارتقا را پیچیده‌تر کرده است. با توجه به وضعیت معیشتی عموم جامعه، اگر یک دوره پنج‌ساله را برای لزوم ارتقا در نظر بگیریم، شاهد تغییرات عمده‌ای در قطعات خواهیم بود. سوکت پردازنده‌های اینتل از 423 پین به 487 پین و هم‌اکنون به‌صورت 775 پینی تغییر کرده، سوکت پردازنده‌های AMD نیز از سوکت 462 پینی به 754 پینی، سپس به 939 پینی و هم‌اکنون به سوکت 940 پینی AM2 تغییر کرده است. شکاف 168 پینی حافظه‌ها به شکاف 184 پینی و هم‌اکنون به شکاف 240 پینی DDR2 تغییر یافته است. این موضوع در قطعات دیگر نیز اتفاق افتاده و موجب شده است که هزینه‌های ارتقا افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته باشد.
در مقاله آینده با چند مثال عملی،‌ مبحث ارتقا در سیستم‌های خانگی را پی‌گیری خواهیم کرد. قبل از آن ظرفیت‌های مالی خود را ارزیابی کنید تا موضوع ارتقا مشکل‌ساز نشود!

ارتقا ،قسمت دوم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
آنچه گذشت
در مقاله پیشین گفته شد که کامپیوترها عمر مفید و مشخصی داشته و استفاده از آن‌ها در روزگار ناسازگار کنونی از حالت تشریفاتی خارج شده و به ‌نوعی به مرکز مدیریت سیستم‌های دیجیتال منزل یا محل کار تبدیل شده ‌است. این‌گونه نتیجه‌گیری شد که پس از هر دو تا سه‌ سال نیاز است تا دستی به سر و گوش کامپیوترها کشیده شود و در این عملیات مهم و شگفت‌انگیز، شناخت و رعایت اولویت‌ها از اوجب واجبات است، چراکه موضع بحث‌برانگیز خراجی (خرج پول) در میان است. یادآوری می‌کنم که واژه‌‌های خراجی و خرش از ساخته‌ها و پرداخته‌های بر و بچه‌های صفحات بازار برای توصیف حالت‌های مختلف خرید در بازار است. "خراجی" به ‌معنی خرید بیش از نیاز با آگاهی یا بدون آگاهی بوده و "خرش" به ‌معنی خرید بدون آگاهی فارغ از میزان خرید است. اثرات این دو واژه به دفعات در هنگام ارتقا احساس می‌شوند. از این بابت آن‌ها را به ‌خاطر بسپارید و از واحد واژه‌گزینی صفحات بازار نیز تشکر کنید. با عرض پوزش به‌دلیل خروج از مبحث اصلی، توجه شما را به ادامه بحث جلب می‌کنم.
پس از شناخت اولویت‌ها، تشخیص نقطه شروع از اهمیت بالایی برخوردار است. اینکه کجای کار کامپیوتر بیشتر می‌لنگد و حق تقدم با کدام‌یک از اولویت‌هاست، کار هر کسی نیست. این‌جاست که پای خبرگان و این‌کاره‌‌ها به ‌میان خواهد آمد و اختلاف در نظر علما نمایان خواهد شد.
راه تئوری ارتقا
اگر فکر کرده‌اید که در این نوشتار نام قطعه‌ای را خواهید خواند، به‌طور کامل در اشتباه غوطه‌ور هستید. خواهران و برادران محترم! ذکر نام قطعه یا مدل، ساده‌ترین کار در دنیای ارتقاست که در محدوده زمانی کوتاهی به‌ کار خواهد آمد و بس. برای اینکه اطلاعات جامع‌تری با دوره ماندگاری بیشتری کسب کنید، چند توصیه برای شما دارم.
شناخت سلیقه‌ها
علاقه خبرگان اطراف شما به نام تجاری خاص موجب جهت‌دار شدن سلیقه شما نیز خواهد شد. باور ندارید، سری به یکی از مراکز تجاری فروش قطعات زده و به‌صورت تصادفی پنج فروشگاه را انتخاب کنید. پس از خروج از فروشگاه سوم به اولین داروخانه مراجعه و درخواست مرگ موش خواهید کرد!
دنیای قطعات کامپیوتر وادی سلیقه‌های متفاوت و متناقض است. جالب این‌جاست که گاهی نتایج این سلیقه‌های متناقض و متضاد یکسان خواهد بود، پس با دقت به گفته‌های ایشان گوش فرا دهید. در پایان این دوره کارگاهی فشرده، با سلایق مختلف آشنا خواهید شد که اگر هوشمند باشید سود آن در جیب شما و اگر بی‌خیال آن باشید، دود آن در چشمان مبارک خواهد رفت.
جهش یا ارتقا
منظور از جهش در میان‌تیر بالا این نیست که در مقابل کامپیوتر خود بجهید تا سیستم به‌ خود آمده و ارتقا پیدا کند، بلکه مقصود از این گفته این است که نیازها و انتظارات خود را از کامپیوتر روی یک برگ کاغذ چک‌نویس نوشته و در پایان در نقش مسؤول یک کمیته حقیقت‌یاب ببینید که آیا عمل ارتقا، گره ‌از کار نگشوده خواهد گشود؟ در این زمان به هیچ نام تجاری خاصی فکر نکنید و فقط بر نیازهای خود متمرکز شوید. فکر کنید که آیا در آینده کار جدید یا انتظار دیگری از کامپیوتر خواهید داشت؟ تحقیق کنید که برنامه‌های متاخر با سیستم‌های ارتقایافته سازگاری خواهند داشت؟ بررسی کنید که تکنولوژی مورد استفاده در سیستم کنونی شما دچار چه تحولات و تطوراتی شده است؟ و تکنولوژی‌های جدیدتر چه زمانی در بازار نمایان خواهند شد؟
پاسخ به هر یک از پرسش‌های بالا نتایج درخشانی برای شما به‌ همراه خواهند داشت، باور کنید!
به‌عنوان مثال از آخر شروع می‌کنیم. بررسی معرفی تکنولوژی‌های جدیدتر بدون شک موجب ارزان شدن موقت تکنولوژی موجود در بازار شده و فرصت زمانی مناسب و کوتاهی برای ارتقا فراهم خواهد کرد. شناخت این زمان‌ها نیاز به حس بویایی خاصی دارد که به مشام اندک مردمان آشنا خواهد بود. از طرف دیگر شناخت دوره تغییرات تکنولوژی‌ دستگاه شما تا تکنولوژی عرضه شده در بازار کنونی،‌ موجب خواهد شد که شناخت مناسبی از وضعیت سیستم ذغالی خود پیدا کرده و اولویت‌ها و اهمیت‌های تغییر و جایگزینی قطعات را به ‌خوبی مشخص خواهید کرد.
مطالعه راهنماهای خرید قطعات بیشتر مانند خرید ماهی است که هم لذیذ است و هم راحت، اما پی‌گیری طاقت‌فرسای شیوه‌ای که ما بیان می‌کنیم، یادگیری ماهیگیری است که مطاعی نیست که در هر دکانی پیدا شود. حالا که در این مکان ارایه شده است، حوصله کرده و همراه ما باشید. راستش را بخواهید مطالب ارایه شده در این نوشتار چندان هم خاص نیستند، اما نمی‌دانم چرا گفته نمی‌شود. هفته آینده خواننده اسرار دیگر ما باشید!

ارتقا ،قسمت سوم ارتقا چيست و چگونه بايد انجام گيرد؟
آنچه گذشت،به اطرافيان وسليقه هاي ايشان دقت ويژه اي كنيدواز جهت دار شدن ناخواسته افكار خود بپرهيزيد. سعي كنيد روش ها رت ياد بگيريد تا مدل ها ،چرا كه روش ها به طور معمول ثابت بوده ولي مدل ها بسته به فصل يا ماه يا سال تغير مي كنند و شما مجبور هستيد كه با مطالعه بسيار خود را به روز نگه داريد .فردي كه روش خريد را آموخته باشد در كوتاه ترين زمان ممكن قادر به هماهنگي خود با مدل هاي روز ومناسب براي خريد خواهد بود.
از كدام قسمت؟
حق بطور كامل با شماست.اين موضوع نيز به سليقه باز مي گردد.در اغلب نوشتارهاي منتشرشده اين گونه بيان شده است كه در ابتداي راه بايد نوع وكيفيت پردازنده مشخص شود تا بتوان بر اساس آن بستر كار يعني مادربورد و قطعات حافظه را انتخاب كرد.از اين جاست كه اختلاف آغاز مي شود. چرا كه بنده معتقد به مشخص كردن اين نكته هستم كه نياز شما چيست ؟بر چه اساسي قصد تعيين كيفيت پردازنده يا مادربورد يا هر قطعه ديگري را داريد؟چرا تكليف خود را با نياز خود بصورت يكباره مشخص نمي كنيد ؟ قبول دارم كه وسوسه در هنگام انتخاب كيفيت قطعات به ميان مي آيد ،اما انتخاب مبنا موجب مي شود كه دامنه وسوسه انگيز قطعات قدري تنگ تر شده و عمليات انتخاب قطعات و اولويت ها با آرامش و حد و حدود مشخص تري انجام گيرد.
خب ،نياز هاي خود را روي يك برگ كاغذ نوشته و بر اساس آن كار را آغاز مي كنيم.
خيانت:
به ياد داشته باشيد كه ارادت و علاقه شما به برخي قطعات مي تواند موجب تغيير در ذائقه خريد شود.اينكه پنج سال پيش به فلان قطعه دويست هزار تومان پول داديد و هم اكنون قيمت قطعه جديد آن با بيست برابر كيفيت 50هزار تومان است،دليلي بر نگه داري و آرشيو قطعه قديمي و احتمالا معيوب نخواهد بود.به صراحت بگويم كه از خير تعميرات بسياري از اين دست قطعات بگذريد كه چندان مقرون بصرفه نيستند.
هرچند واژه مناسبي پيدا نكردم،اما شيوه بروتوس(خيانت)در حق اين دوستان بهترين كاري است كه مي تواند در حق خود وسيستم منتظر ارتقا انجام دهيد.
حمايت:
وقتي قطعه اي مثل ساعت درست كار مي كند و در كليت عمليات ارتقا نقش حياتي ندارد ،اقدام به تعويض آن نكنيد به طور معمول،زمان ارتقا بهترين موقع براي جو گير شدن و انجام تغييرات بنيادين در كل مجموعه است.هارديسكها بيشترين آسيب ممكن را در اين باره متحمل مي شوند.درباره اين موضوع تعمق بيشتري كرده و به هزينه ها نيز دقت داشته باشيد.سعي كنيد در عين آمادگي براي بروتوس بازي،كمي هم آلن دلون باشيد و از نيروي فني خود حمايت كنيد.
با سواد باشيد:
باور كنيد عمده مشكلاتي كه براي خودمان بروز مي كند ،ناشي از ندانستن و نخواندن است .شكر خدا اينترنت در همه جاقابل دسترس است و بي نهايت منبع اينترنتي مجاني در دسترس عموم براي استفاده قرار دارد.بسياري از وب سايت هاي مرتبط با دنياي سخت افزار ،اطلاعات مفيدي به صورت رايگان در اختيار اعضاي خود قرار مي دهند و حتي بسياري از ايشان ،آخرين اخبار و مقالات را به پست الكترونيكي اعضاي خود ارسال مي كنند.در چنين دوراني ماندن در وضعيت آخر يعني ندانستن كار سختي خواهد بود.اگر مشكل اينترنتي و گردش و اين حرفها داريد ،پس از قدري تاتي تاتي در شلكه جهاني به دونده قهاري بدل خواهيد شد.آغاز كنيد وضرر را از منشا آن قطع كنيد.
دوستان من،قبل از اينكه شما مدل مدل مادربورد مناسب براي خود را پيدا كنيد ،نياز به اطلاعات عميق تر والبته به روز داريد كه شايد در دكان بسياري از فروشگاه ها و دوستان مدعي هم يافت نشوند.بدين ترتيب در اين هنگامه لازم است تا در زمينه آموختن قدري خودراي ومستبد باشيد .به بيان ديگر ،تكاني به سول هاي خاكستري مغز خود داده و قدري روي آنها سرمايه گذاري كوتاه مدت كنيد.
حاشيه واجب تر از اصل:
فرض مي كنيم شما به مخاطب بسياري از منبع اينترنتي و فروشگاهي تبديل شده ودر حال كسب اطلاعات به روز هستيد توجه كنيد كه اصل ماجرا چندان اهميت خبري ندارد.اين حاشيه ماجراست كه مي تواند اطلاعات جالب و البته گمراه كننده به شما برساند.در وب سايت هاي خبري قدري حوصله به خرج داده و قسمت نظرات كاربران را با جزئيات كامل مطالعه كنيد.
پس از مدتي در مي يابيد كه در قسمت نظرات كاربران يا انجمن هاي تخصصي مطالبي منتشر مي شود كه دانستن آنها شايد بصورت عادي امكان پذير نباشد.
انجمن هاي تخصصي را جدي بگيريد و به يك نكته دقت مضاعف داشته باشيد اينكه در كوتاه ترين زمان ممكن جهت گيري وب سايت را مشخص كنيد تا دچار مشكل جو گيري نشويد.فرض كنيد وب سايت ها با شما صادق هستند مگر خلاف ان ثابت شود.براي اطمينان از وب سايت هاي معتبر مانند:tomshardware.com،anadtech.com،zdnet.c om،pcmagazine.com،dailytech.com
آغاز كنيد.اگر مسائل اين چنيني خود را حل كنيد،از مقاله بعدي روش هاي بازاري ار تقا را آغاز خواهيم كرد.

ارتقا ،قسمت چهارم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
آنچه گذشت
در سه قسمت گذشته درباره مبانی من‌درآوردی ارتقا صحبت کردیم و کلی حرف‌های خوب و جانانه درباره ماهیت ارتقا و فلسفه وجودی آن زدیم. اگر به ‌یاد داشته باشید قول دادیم که از این هفته به‌صورت عملی وارد گود شده و حرف حساب خواهیم زد. قبل از اینکه وارد بحث شویم، توصیه می‌کنم پول‌های توجیبی خود را شمارش کنید تا در میانه ماجرا حواستان جمع باشد!
نقطه آغاز
اغلب دوستان بنده معتقدند که برای آغاز باید تکلیف خود را با پردازنده مشخص کرد. برخی دیگر از ایشان، انتخاب مادربرد را نقطه آغاز می‌دانند. البته هستند کسانی که پشتیبانی از بازی‌ها را در اولویت قرار می‌دهند و هر چیزی که موجب ارتقا گرافیکی سیستم شود مناسب می‌دانند. شاید نظر شما چیز دیگری باشد، اما هرچه باشد باید دلیل و منطق داشته باشید. نمی‌شود که پول بی‌زبان را هزینه عشق به پردازنده، کارت‌گرافیک یا مادربرد کرد، می‌شود؟
به نظر شخص شخیص خودم اولویت را خواسته‌های شما تعیین می‌کند، اما از آن‌جا که قرار شد صریح صحبت کنیم، اعلام می‌کنم که در دنیای من چیپ‌ست مادربرد و نه خود مادربرد در مقام اول توجه قرار دارد. متاسفانه این موجود کارآمد آن‌چنان که باید مورد توجه قرار نمی‌گیرد. باور کنید بیش از نیمی از شمایی که این سطور را مطالعه می‌کنید معتقد به اولویت و اهمیت پردازنده هستید، نیستید؟
پردازنده تنها موتور پردازشی سیستم بوده و تمام امور فرهنگی، هنری، اقتصادی، سیاسی، کیفی، هماهنگی و کنترلی در کنف اختیار چیپ‌ست اصلی مادربرد قرار دارد. به مادربردها و تفاوت قیمت‌ها توجه کنید. از خود بپرسید که چه‌ چیزی باعث شده است که دو مادربرد با امکانات جانبی تقریبا مشابه، اختلافی بیش از پنجاه هزار تومان داشته باشند؟
به‌طور حتم پاسخ شما چیپ کنترلی شبکه یا شکاف بیشتر PCI Express نخواهد بود. تنها پاسخ منطقی به تفاوت چیپ‌ست‌ها اشاره خواهد داشت. توانایی پشتیبانی از انواع پردازنده‌ها، قطعات حافظه و حفظ پایداری سیستم توسط کارایی چیپ‌ست اصلی سیستم که Northbridge خوانده می‌شود مشخص خواهد شد. توانایی کنونی و انعطاف چیپ‌ست زمان تغییرات را افزایش خواهد داد.
منظور از زمان تغییراتی که عنوان کردم به دوره‌ای مربوط می‌شود که شما کماکان امکان ارتقا پردازنده، قطعات حافظه، کارت‌گرافیک و قطعات جانبی دیگر را داشته باشید. به‌عنوان مثال، توانایی چیپ‌ست‌ها مشخص می‌کند که سیستم شما از ارتقا حافظه کنونی DDR2 667 به‌حافظه‌های DDR2 1066 پشتیبانی خواهد کرد؟ امکان خرید و نصب پردازنده Core 2 Duo E6400 برای شما ممکن خواهد بود؟ شکاف‌های حافظه مادربرد شما از قطعات دو گیگابایتی پشتیبانی خواهند کرد؟ امکان استفاده از کارت‌های ‌گرافیکی جدید ممکن خواهد بود؟ و قس علی هذه!
هزار پرسش و امکان دیگر وجود دارد که پاسخ بسیاری از آن‌ها در توانایی چیپ‌ست مادربرد نهفته است. از دید نگارنده، خرید پردازنده و سپس جست‌وجو برای یافتن مادربرد مانند دکمه خریدن و کت‌و شلوار دوختن است. بنابراین توصیه می‌کنم که اول نیاز خود را مشخص و در ادامه آن چیپ‌ست مناسب را انتخاب کنید. بدین نکته نیز توجه داشته باشید که این گفته وحی منزل نیست که در آن لغزش نباشد، بلکه نتیجه تجربیات شخصی بنده است که احتمال اشتباه در آن کم نیست!
قدم اول
برای گام برداشتن از نقطه آغازین و قدم برداشتن لازم است تا تکلیف خود را با امکاناتی که مادربردها در اختیار شما قرار می‌دهند مشخص کنید. چیپ‌ست‌ها ویژگی‌های مشخص و تعریف شده دارند که طراحان را قادر به توسعه امکانات می‌کند. برخی از سازندگان، این امکانات را در حد کمال استفاده کرده و پول خون پدر مرحوم شان را تقاضا خواهند کرد. برخی دیگر، دست به‌ تنوع در طراحی زده و مادربردهایی با امکانات متفاوت اما چیپ‌ست یکسان تولید می‌کنند. در این‌باره زمان مناسبی را برای تحقیقات میدانی و اینترنتی در نظر بگیرید.
صبر کنید!
قبل از اینکه قدم اول را بردارید و مادربرد خود را انتخاب کنید لازم است تا از توانایی‌های چیپ‌ست انتخابی مطمئن شوید. بسیاری از وب‌سایت‌های معتبر اینترنتی بخش ویژه‌ای را به تست و بررسی چیپ‌ست‌ها اختصاص می‌دهند. گردش در میان مطالب این منابع در نگرش شما به توانایی واقعی چیپ‌ست‌ها خواهد افزود. به‌عنوان مثال چیپ‌ست Intel P965 از رابط IDE پشتیبانی نمی‌کند، بنابراین تولیدکننده مادربرد برای اینکه یک رابط IDE که لازم و ضروری است در مادربرد قرار دهد نیاز به چیپ کنترلی اضافی دارد که خود هزینه تولید و به‌تبع آن قیمت مصرف‌کننده را افزایش خواهد داد. موارد مشابه با این موضوع کم نیستند. امیدوارم که قادر به ترجمه مطالب باشید، چراکه زبان اغلب این وب‌سایت‌ها انگلیسی،‌ اسپانیای، روسی یا آلمانی است!
صبر بیشتر
تا یادم نرفته گفته باشم که سری هم به بازار زده و با سماجت درباره کارکرد چیپ‌ست‌ها و موارد حاشیه‌ای آن پرس‌وجو کنید. در بین فروشگاه‌داران محترم افرادی هستند که اطلاعات بهتر و مطلوب‌تری نسبت به وب‌سایت‌ها در اختیار شما قرار خواهند داد، مضاف اینکه زبان ‌ایشان هم برای شما آشناست!

ارتقا ،قسمت چهارم بخش دوم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
آنچه گذشت
به این نتیجه رسیدیم که یکی از اصلی‌ترین اقدامات شما برای ارتقاء صحیح، دانستن وضعیت موجود دستگاه بی‌نواست. دانستن داشته‌ها کمک موثری در تعیین هدف و اقدام مناسب برای خرید خواهد بود. در این زمینه گفتیم که معمولا مادربردها اولین و اصلی‌ترین عنصر در سیستم هستند که لیاقت ارتقا دارند. گفتیم که در انتخاب مادربرد جدید یک نکته اصلی نهفته است و آن این است که به‌‌جای توجه به قرتی‌بازی تبلیغاتی بسیاری از شرکت‌های سازنده مادربرد، به اصل این قطعه فرهیخته توجه فرمایید. مهم‌ترین عنصر در داخل سیستم‌ها، قطعه‌ای به نام مادربرد است و بدون شک بر روی چیزی مهم‌تر از چیپ‌ست اصلی (فرمانده) وجود ندارد. فرمانده داستان ما هرچه قوی‌تر باشد، کارایی و پایداری کل سیستم افزایش قابل‌ملاحظه‌ای خواهد داشت. در آخر ماجرای هفته گذشته بدین نتیجه رسیدیم که مطالعه مناسب و تحقیق وسواس‌گونه‌ای با موضوع چیپ‌ست‌ها و حواشی آنها آغاز کرده تا به نتیجه دلخواه برسید.
نقطه دوم
فرض می‌کنیم که چیپ‌ست مناسب خود را انتخاب کرده‌اید. انتخاب مناسب این عضو حیاتی را به شما تبریک می‌گویم. اما پایان کار فرا نرسیده است. انتخاب چیپ‌ست مناسب تازه ابتدای راه پروژه انتخاب مادربرد است. چیپ‌ست‌ها امکانات بسیاری به ‌‌همراه دارند که قرار نیست تمامی آن‌ها را در اختیار داشته باشید، اگر هم در اختیار داشته باشید چندان به‌کارتان نخواهد آمد. به‌عنوان مثال بسیاری از شما دوستان اطلاعاتی از RAID‌ ندارید، چه برسد به اینکه از آن استفاده کنید. حتی اگر اطلاعات کاملی نیز از آن داشته باشید احساس نیاز بدان نخواهید داشت. بنابراین سعی فراوانی داشته باشید که پول اضافی بابت این امکان ندهید. البته نگران ارتقا دوباره نباشید، چرا که بسیاری از مادربردهای متوسط امروزی حداقل از یک رابط RAID پشتیبانی می‌کنند. منظور بنده این است که اصرار بی‌دلیل برای تجمیع چنین امکاناتی که چندان کارا نخواهند بود نداشته باشید.
نقطه بعدی
امکان RAID‌ یکی از مواردی است که تصور می‌کنم حاشیه‌ای است. مادربردها به‌غیر از امکانات شامل اجزاء دیگری هستند که مهم‌تر از امثال شبکه و غیره هستند. به‌عنوان مثال خازن‌های نصب شده بر روی مادربرد اهمیت بیشتری از امکانات USB‌ دارد، چرا که این خازن‌ها وظیفه دارند جریان الکتریسیته را کنترل کرده و مقادیر صحیحی از جریان الکتریکی به اجزاء اصلی سیستم برساند. به غیر از نقش مهم خازن‌ها باید از اهمیت تنظیم‌کننده‌های ولتاژ که به رگولاتورها معروف هستند صحبت کنیم که به‌طور مستقیم در کنار سوکت پردازنده روی مادربرد قرار گرفته و با حساسیت بالایی میزان ولتاژ ورودی به داخل پردازنده را کنترل می‌کند.
به صراحت می‌گویم که به‌جای ذوق کردن از رابط شبکه گیگابیت که به‌طور حتم به‌کار شما نخواهد آمد به نوع رگولاتورها توجه داشته باشید. در خازن‌ها انواع جدید حالت‌جامد آن بهتر و در رگولاتورها انواع بدیع دیجیتال آن پسندیده‌تر است. این حرف‌ها را به‌گزاف نمی‌گویم، تکنولوژی جدید بدون شک سعی فراوانی در اعمال کنترل بیشتری بر روی عملکرد قطعات داخلی سیستم‌ها و دریافت خروجی پایدار دارد. مهم این است که با آغوش باز به استقبال این تکنولوژی‌ها برویم اما هوشمند و با دقت نظر!
نقطه سوم
خب امیدوارم خسته نشده باشید. متأسفانه قرار نیست که از مدل خاصی نام ببریم تا شما هم دوان دوان سراغ آن را بگیرید. مگر قرار نیست ماهیگیری یاد بگیرید؟
تا یادم نرفته گفته باشم که سه چهار شرکت مشخص در حوزه تولید چیپ‌ست اصلی فعالیت می‌کنند. شرکت‌های Intel، nVIDIA، VIA، SiS‌و ATI محصولاتی برای پردازنده‌های تولیدشده Intel طراحی و تولید می‌کنند. البته همکاری ATI با این شرکت قطع شده است. از زمانی که ATI توسط AMD تصاحب شد، Intel‌تمایلی به همکاری با این شرکت ندارد. مادربردهای سطح بالا، حرفه‌ای و حتی مدل‌های متوسط رو به خوب از چیپ‌ست‌های Intel و nVIDIA استفاده می‌کنند. مادربردهای متوسط ارزان‌قیمت و اقتصادی به‌طور عموم از چیپ‌ست‌های VIA و SiS استفاده می‌کنند.
تصور می‌کنم پاراگراف بالا کمک مناسبی در انتخاب مادربرد باشد تا تکلیف خود را با دسته‌بندی‌های کلی حاکم بر انواع مادربردها مشخص کنید. این را هم بدانید که تا دو سال گذشته بهترین انتخاب برای پشتیبانی از پردازنده‌های Intel مادربردهایی است که از چیپ‌ست‌های Intel استفاده کرده باشند. nVIDIA در طی این دو سال چند چیپ‌ست کارآمد برای پشتیبانی از محصولات Intel طراحی کرده است. بنابراین در انتخاب بین این دو دقت کافی داشته باشید.
برای پشتیبانی از محصولات AMD چند اختلاف بزرگ وجود دارد. بدون شک nVIDIA تا سال گذشته بهترین چیپ‌ست‌های پشتیبان محصولات AMD را طراحی کرده است. از زمانی که AMD‌ مالک ATI شده است،‌ این اوضاع قدری به ‌هم ریخته است. البته ATI‌ هم اگر چیپ‌ست طراحی کند، خوبش را طراحی می‌کند.
نقطه صفر
یکبار دیگر به ارتقا خود فکر کنید. ببینید که راه را درست آمده‌اید یا خیر؟ شاید یک ارتقاء مختصر در پردازنده مشکل شما را تا چند ماه حل کند و نیازی نباشد این‌قدر خود را درگیر ساز و کار مادربرد کنید. هرچند دانستن این اطلاعات خالی از فایده نخواهد بود!

ارتقا ،قسمت پنجم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
آنچه گذشت
هفته گذشته از نقطه صفرم به نقطه چهارم ارتقا سیستم رسیدیم. خلاصه بحث اینکه در فیلم‌نامه ارتقا، نقش اصلی از آن مادربرد است. شخص مادربرد نیز ارادت خاصی به چیپ‌ست اصلی دارد. دوستی پرسیده بود که تفاوت چیپ‌ست اصلی با پل‌شمال (Northbridge) چیست؟
با توجه به این نکته که سواد تخصصی ما ته کشیده است، پاسخ می‌دهم که تمام مادربردها دارای یک چیپ‌کنترل مرکزی هستند. این چیپ‌‌مرکزی که به‌طور معمول در نزدیکی سوکت پردازنده و در کنار شکاف‌های حافظه قرار می‌گیرد، در اصطلاح پل‌شمالی خوانده می‌شود. به‌جز چند استثنا در چیپ‌ست‌های nVIDIA، تمامی مادربردهای کنونی از یک چیپ‌کمکی دیگر نیز استفاده می‌کنند که تحت کنترل چیپ‌مرکزی قرار دارد. این چیپ‌کمکی در اصطلاح پل‌جنوبی (Southbridge) خوانده می‌شود. البته مادربردها شمال و جنوب ندارند و توصیه می‌کنم ذهن مبارک خود را درگیر این قضیه نکنید. علمای سخت‌افزار به این دسته از چیپ‌های مرکزی (پل‌شمالی) که همه‌فن حریف هم هستند، عنوان چیپ‌ست را اعطا فرموده‌اند.
نقطه چهارم
در جلسه گذشته کلیاتی درباره اهمیت و اولویت انتخاب چیپ‌ست‌ها قلم‌فرسایی کردیم. همچنین در قدم‌های قبلی گفته شد که در انتخاب مادربرد به تکنولوژی تولید خازن و البته رگولاتورها توجه کنید. همچنین درباره سازندگان اصلی چیپ‌ست سخن گفته شد. این مطالب را یادآوری کردم که بدانید،‌ مادربرد همچنان موضوع بحث ماست. باور کنید داشتن یک مادربرد خوب و نازنین برای جوانان از ازدواج واجب‌تر است!
اکنون شما آماده هستید تا چیپ‌ست فرعی یا پل‌جنوبی را انتخاب کنید. به‌طور معمول آن کس که چیپ‌ست اصلی را می‌سازد، جور ساخت چیپ‌ست فرعی را نیز خواهد کشید، پس کار دشواری در پیش نخواهید داشت. البته در روزگاران قدیم بودند مادربردهایی که از دو چیپ‌ست متفاوت استفاده می‌کردند،‌ نسل این‌گونه مادربردها به‌سر آمده است. القصه، توصیه ما برای انتخاب چیپ‌ست از چهار پنج قسم فراتر نمی‌رود. این مورد شامل حال چیپ‌ست جنوبی نیز می‌شود. چیپ‌ست جنوبی عهده‌دار پشتیبانی از شکاف‌های PCI، رابط‌های خارجی مانند USB و Firewire، رابط‌های شبکه و صدا، ارتباط با BIOS، رابط‌های ذخیره‌سازی مانند SATA‌، eSATA، IDE و غیره است. بسته به‌نوع چیپ‌ست‌ها، کارهای دیگری نیز توسط این موجود پیگیری و انجام می‌شود که به‌سهولت از آن می‌گذریم.
تفاوت بسیاری از مادربردها در کیفیت، امکانات و قیمت، با نوع چیپ‌ست جنوبی آنها مرتبط است. به‌عنوان مثال، اگر دوربین دیجیتالی دارید که از رابط Firewire یا iLink استفاده می‌کند، یا از اهالی تدوین فیلم هستید و سرعت و امنیت در ذخیره‌سازی برای شما از درجه اول اهمیت برخوردار است باید به امکانات چیپ‌ست جنوبی به‌صورت جدی توجه کنید. بسیاری از سازندگان مادربرد، چندین مدل مختلف را بر مبنای یک نوع چیپ‌ست تولید می‌کنند و برخی امکانات آن را به صورت انتخابی در اختیار شما قرار خواهند داد. به‌عنوان مثال، ممکن است که چیپ‌ست انتخاب شده از رابط Firewire پشتیبانی کند، اما جای ارتباط آن در پانل پشتی یا روی مدار چاپی مادربرد خالی باشد. دیگر اینکه به پشتیبانی کامل از یک امکان خاص توجه کنید. RAID امکانی است که قریب به اتفاق مادربردهای کنونی از آن پشتیبانی می‌کنند. برای متخصصی که سرعت و امنیت اطلاعات ذخیره‌ شده در هارددیسک‌ها اهمیت یکسانی دارد، نوع RAID‌ ارایه شده توسط چیپ‌ست اهمیت بسیار دارد. RAID 0، RAID 1 به‌صورت عام در اغلب مادربردهای سطح متوسط به بالا وجود دارند، ولی برای کارهای تخصصی پاسخ‌گو نیستند. برای حل نیازهای پیچیده‌تر به انواع RAID 0+1، RAID 1+0، RAID 5 و RAID 10 توجه کنید. چیپ‌ست‌ها امکانات حاشیه‌ای دیگری نیز دارند که کمتر بدان‌ها پرداخته شده است. از این بابت از چیپ‌ست‌ها طلب پوزش می‌کنیم. ارایه امکاناتی چون RAID، USB2.0 و امثالهم در لیست امکانات مادربرد ذکر می‌شوند، اما کمتر منبعی اشاره به امکانات پایه‌ای دیگر دارد. با یک مثال، بحث امروز را خاتمه می‌دهیم. بد نیست بدانید که چیپ‌ست گران و قدرتمندی مانند Intel 975X از تکنولوژی NCQ پشتیبانی نمی‌کند. امثال این نداشته‌ها را یک ضعف بزرگ قلمداد کنید و بدان حساس باشید.

ارتقا ،قسمت ششم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
آنچه گذشت
در قسمت‌های قبلی به‌تفصیل درباره مفهوم ارتقا و نقطه آغاز آن صحبت کردیم. مادربرد را به‌عنوان نقطه آغازین انتخاب کردیم و از چند منظر به بررسی آن پرداختیم. بارها یادآوری شد که در این سلسله نوشتار به‌مدل خاصی توجه نداریم و مقصود، آشنا کردن مخاطبان با امکانات و گاهی اصطلاحات است. حقیقت امر این است که شخصا به آموزش‌ها و راهنمایی‌های استاندارد و رسمی اعتقاد ندارم و کارایی آن‌ها را کمتر از متوسط ارزیابی می‌کنم. درگیر شدن با موضوع به‌ شکل مستقیم و بی‌واسطه و سازگار ساختن ذهن با آن اثرات چشمگیری داشته و نقش مهمی در ارتقا مهارت ایفا خواهد کرد. به یاد داشته باشید که دانستن چرایی ارتقا و شیوه‌های آن در حیطه دانش قرار ندارد، اما اقدام به انجام ارتقا سخت‌افزاری به‌طور مطلق در حوزه مهارت قرار دارد. این را گفتم که به این نوشتار و امثالهم که فراوان در نشریات ایران منتشر می‌شوند، اکتفا نکنید.
آماده برای پرش
اکنون چهار قدم اصلی برای ارتقاء بستر اصلی سیستم را برداشته‌ایم و پس از پایان این نوشتار خود را باید برای پرش اول آماده کنید. یادآوری می‌کنم که انتخاب قطعات سخت‌افزاری به صورت مستقل امکان پذیر نیست، بلکه خصوصیات قطعات، ارتباط تنگاتنگی با هم دارند و نمی‌توان آنها را در طول هم انتخاب کرد. در ضمن انتخاب مادربرد خود،‌ نیم‌نگاهی نیز به خصوصیات پردازنده، قابلیت‌های کارت‌گرافیک، توانایی قطعه حافظه و امکانات دیگر قطعات داشته باشید. به‌عنوان مثال منطقی نیست که مادربردی با چیپ‌ست Intel P965 برگزید و سپس برای آن پردازنده دوهسته‌ای Pentium D تهیه کرد.
به‌ یاد دارید که در قسمت‌های ابتدایی این نوشتار، بسیار تاکید کردم که استفاده‌هایی که در آینده از سیستم انتظار دارید، برای خود تصویر کنید و روی کاغذ بیاورید. آن وقت با توجه به یادداشت‌های خود می‌توانید تصمیم بگیرید که آیا به دو کارت گرافیک نیاز خواهید داشت؟ آیا 2 گیگابایت حافظه برای پشتیبانی از کارهای گرافیکی شما کفایت خواهد کرد؟ آیا چیپ صدای 8 کاناله موجود روی مادربرد برای شمایی که علاقه به‌ویرایش فایل‌های صوتی به شکل نیمه‌حرفه‌ای دارید، مناسب خواهد بود؟ آیا نیاز به دو رابط شبکه گیگابیت نخواهید داشت؟
تاکید می‌کنم که در هنگام انتخاب مادربرد اولا مطالعه فراوان داشته باشید و ثانیا خود را محدود نکنید، چراکه ایجاد تغییرات در آینده به ‌غیر از زحمت فراوان و ایجاد نارسایی قلبی،‌ هزینه‌زا خواهد بود!
پیش از پرش
امروز قصد دارم تا موضوع مادربرد را به اتمام برسانم. درباره چگونگی انتخاب چیپ‌ست به‌عنوان رکن اصلی و حاکم سرزمین مادربرد به اندازه کفایت صحبت شده است. توجه کنید که انتخاب مادربردهای ارزان‌قیمت بسیار سخت‌تر از مدل‌های گران‌قیمت است. مادربردهای سطح بالا در وب‌سایت‌های مختلف و معتبر مورد بحث قرار گرفته و نقاط ضعف و قوت آن‌ها مشخص می‌شود، اما درباره مادربردهای ارزان‌قیمت به سختی و آن هم بسیار مختصر مطلب منتشر می‌شود. بنابراین باید به منابع داخلی مانند دوستان این‌کاره، نشریات داخلی و شنیده‌ها اکتفا و اعتماد کرد. درباره انتخاب چیپ‌ست مادربردهایی که به‌صورت مجتمع تولید می‌شوند، دقت بیشتری کنید. راستش علاقه‌ای به استفاده از واژه مجتمع برای توصیف این مادربردها ندارم، اگر معادل بهتری برای Onboard دارید،‌ اعلام کنید و خانواده‌ای را از دل‌نگرانی برهانید!
در اصطلاح فنی به چیپ‌ست‌هایی که در داخل خود، موتور گرافیکی دارند، عنوان IGP‌ اطلاق می‌شود. استفاده از گونه چیپ‌ست‌ها با محدودیت‌های بسیاری همراه است. چیپ‌‌ست‌های IGP علاوه بر انجام وظایفی که به‌طور عادی بر دوش هر چیپ‌ست محترمی سنگینی می‌کند، موظف به پشتیبانی از پردازش گرافیکی نیز خواهد بود. مادربردهای مبتنی بر چیپ‌ست‌های IGP به مادربردهای VGA Onboard معروف هستند. به‌بیان دیگر چیپ‌ست‌های IGP ترکیبی از یک چیپ‌ست کامل به‌انضمام یک پردازنده گرافیکی محدود است. دور و بر این چیپ‌ست مرکب یا مجتمع بسیار شلوغ است. این چیپ‌ست‌ها حافظه مورد نیاز برای انجام امور گرافیکی را از حافظه اصلی (RAM) به‌عاریت می‌گیرند و در اصطلاح شریک (Share) می‌شوند. اگر مجبور به انتخاب مادربردی با چنین مشخصاتی شدید،‌از مدلی استفاده کنید که دارای یک شکاف توسعه گرافیکی مانند، PCI Express باشد تا در صورت نیاز،‌ ‌امکان ارتقا ممکن باشد. استفاده از کارت‌گرافیک مستقل موجب می‌شود که بار پردازش گرافیکی از دوش چیپ‌ست IGP برداشته و حافظه اصلی نیز از سنگینی شراکت آزاد شود.
ارتقا، راه‌ها و شیوه‌های مختلفی دارد. در این‌باره، باب صحبت همچنان باز است، البته هفته آینده درباره قطعه دیگری سخن خواهیم گفت.

ارتقا ،قسمت هفتم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
آنچه گذشت
در قسمت‌های قبلی به‌طور مفصل درباره بود و نبود مادربرد صحبت کردیم. برآن شدیم تا موضوع ارتقا را از مادربرد به قطعه دیگری تغییر دهیم تا اولا خواننده گرامی که شما باشید دچار بی‌حوصلی، سرخوردگی، افسردگی، دل‌مردگی و در نهایت خودکشی نشوید و دوما در این دنیا قطعات دیگری هم هستند که اگر نباشند،‌ مادربرد حکم ‌"کفش‌های میرزا نوروز" را خواهد داشت! از این‌رو و از این هفته به موضوع جذاب و شیرین روش‌های ارتقا پردازنده با توجه به امکانات مادربرد و نیازهای موجود خواهیم پرداخت.
شناخت پردازنده
گذشت آن زمان که در دنیای کامپیوتر فقط یک پردازنده حکمرانی می‌کرد. گذشت آن روزگار که اول و آخر و وسط تمام پردازنده‌ها فقط محصولات اینتل بود و بس. لذا قبل از تصمیم برای ارتقا پردازنده، باید از توانایی مادربرد خود مطلع شوید و مطابق با نیاز خود اقدام به تغییر پردازنده موجود نمایید. در دنیای کنونی سه دسته پردازنده قابل تهیه هستند که دسته اول و دوم به سهولت و دسته سوم به صورت مجتمع با مادربرد قابل تهیه خواهند بود. بنابراین تمرکز خود را بر دو دسته اول معطوف خواهیم کرد. بدون شک نام‌های AMD‌ و Intel برای قبایل بدوی ساکن در مجمع الجزایر گالاپاگوس هم آشناست، پس بدون فوق وقت می‌رویم سراغ اصل ماجرا و...
ارتباط پردازنده و مادربرد
انتخاب پردازنده، ارتباط مستقیمی با مدل مادربرد و چیپ‌ست نصب‌شده بر روی آن دارد. پردازنده‌ها تعداد پایه‌های (Pins) مشخصی دارند و الزاما باید با سوکت نصب‌ شده روی مادربرد ار لحاظ تعداد پایه و شکل چینش آن تطابق داشته باشند. از طرف دیگر چیپ‌ست مادربرد باید پردازنده را شناخته و قادر به پشتیبانی از قابلیت‌های آن باشد. قابلیت‌ها شامل: سرعت فرکانس هسته پردازشی، سرعت تبادل داده‌ها بین پردازنده و چیپ‌ست، نوع حافظه قابل پشتیبانی،‌ سرعت فرکانس حافظه، میزان حافظه موقت Cache L2 و غیره خواهد بود. از طرف دیگر انتخاب نوع پردازنده رابطه مستقیمی با انتظارات شما از سیستم پردازشی دارد. به طور حتم نیازهای یک گرافیست یا انیماتور حرفه‌ای با انتظارات فردی که صبح خود را با Microsoft Word آغاز کرده و شب را با jet Audio به پایان می‌رساند، تفاوت‌های اساسی دارد. بارها تکرار شده است که انتظارات کنونی خود را یادداشت و پیش‌بینی کنید که تا 24 ماه آینده چه توقعاتی از یک پردازنده نجیب خواهید داشت. در کنار این موارد، هزینه‌ای که قادر به پرداخت آن هستید را نیز مرقوم فرمایید! قبل از هر چیز باید با دسته‌بندی پردازنده‌ها آشنا شوید.
دسته بندی از بعد کارایی
پردازنده‌ها را از بعد کارایی در پنج گروه پردازنده‌های ارزان‌قیمت یا اقتصادی بین 35 تا 70 هزار تومان ، متوسط 70 تا 120 هزار تومان ، خوب بین 120 تا 220 هزار تومان، عالی یا کیفی از 220 هزار تومان به بالا دسته‌بندی می‌کنند که به‌ دلیل ویژگی خاص پردازنده سرور، در این مجال فقط روی چهار دسته اول متمرکز خواهیم شد. دسته‌بندی فوق و محدوده قیمت ارایه شده، به نظر نویسنده بستگی دارد و در منابع مختلف معیارهای گوناگونی برای این دسته‌بندی ارایه خواهد شد.
دسته‌بندی از بعد سازنده
تمام پردازنده‌هایی که برای شما مناسب هستند، در دو دسته Intel و AMD قرار گرفته است و انتخاب دیگری برای شما ممکن نیست. اجازه بدهید درباره کیفیت و مسایل حواشی مربوط به این شرکت‌ها صحبت نکنیم و فقط بر روی شیوه‌های منطقی تهیه متمرکز شویم.
Intel و AMD خانواده‌های متعدد پردازشی با نام‌های عجیب و غریب تولید کرده‌اند که به ‌خوبی در دسته‌بندی بالا قرار می‌گیرند. از این رو شناخت خانواده‌های زیرمجموعه اهمیت فراوانی دارد. اما قبل از پرداختن به خانواده‌های پردازشی، ‌بهتر است مروری کلی بر مشخصات کلی پردازنده داشته باشیم ‌چرا که در قسمت‌های آینده و در بین مطالب بارها بدان ارجاع خواهیم کرد.
قبل از ادامه ...
به‌نظرم دوستانی که سیستم‌هایی مربوط به سال‌های 80 تا 82 دارند از خیر تغییر پردازنده گذشته و برنامه‌ای برای دگرگونی ساختاری در تمام اجزا داشته باشند. شاید تا سال 84 و با توجه به نیاز آن روزگار، تغییر پردازنده‌های خانواده Pentium2 به Pentium3 تغییر کیفی عمده‌ای را موجب می‌شد. در شرایط کنونی این‌گونه تغییرات در موارد محدودی کارساز بوده و توصیه می‌شود که این عزیزان از خیر ارتقا موردی گذشته و دل به دریا زده و به‌فکر تغییرات اساسی در نگرش خود و نیز سیستم پردازشی موجود باشند. ناگفته نماند کیفیت بسیاری از سیستم‌های پردازشی مبتنی بر پردازنده‌های Pentium3 را می‌توان با ارتقا در ظرفیت حافظه تا یک گیگابایت و تهیه کارت گرافیک دست دوم مناسب تا میزان قابل‌توجهی بهبود بخشید

ارتقا ،قسمت هشتم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
قبل از شروع
در قسمت‌های قبلی کلیاتی درباره ارتباط پردازنده و مادربرد گفته شد و بیان کردیم که انتخاب پردازنده به ‌منظور ارتقا، بدون در نظر گرفتن نوع و امکانات مادربرد قابل انجام نیست. در حال حاضر، به‌دلیل تنوع بسیار زیاد پردازنده‌ها از یک‌طرف و کاهش قیمت و تغییرات عمده در دنیای سیستم‌های پردازشی از طرف دیگر، موضوع ارتقا پردازنده در دل بسیاری از دوستداران کامپیوتر وسوسه انداخته است. به ‌نظرم دوستانی که سیستم‌هایی مربوط به سال‌های 80 تا 82 دارند از خیر تغییر پردازنده گذشته و برنامه‌ای برای دگرگونی ساختاری در تمام اجزاء داشته باشند. شاید تا سال 84 و با توجه به نیاز آن روزگار، تغییر پردازنده‌های خانواده Pentium2 به Pentium3 تغییر کیفی عمده‌ای را موجب می‌شد، اما در شرایط کنونی، این‌گونه تغییرات در موارد محدودی کارساز است و توصیه می‌شود که این عزیزان از خیر ارتقا موردی گذشته و دل به دریا زده و به‌فکر تغییرات اساسی در نگرش خود و سیستم پردازشی موجود باشند. ناگفته نماند کیفیت بسیاری از سیستم‌های پردازشی مبتنی بر پردازنده‌های Pentium3 را می‌توان با ارتقا در ظرفیت حافظه تا یک گیگابایت و تهیه کارت گرافیک دست دوم مناسب، تا میزان قابل‌توجهی بهبود بخشید. من بارها و به دفعات شاهد بودم که کیفیت یک سیستم مبتنی بر پردازنده Pentium3 800 MHz با یک گیگابایت حافظه و کارت گرافیک 32 مگابایتی در مقایسه کیفی تفاوت چندانی با سیستم مبتنی بر یک پردازنده Pentium4 2 GHz با همین مشخصات ندارد. بر این اساس، مسئله انتخاب سیستم پردازشی جدید موجب تغییرات عمده در کلیت سیستم خواهد شد. قبلا به‌عرض رسانده‌ام که هر مادربردی از هر پردازنده‌ای پشتیبانی نمی‌کند و این مورد، اولین محدودیت در انتخاب و ارتقا پردازنده خواهد بود.
AMD یا Intel، مسئله این است!
سه چهار سال پیش قبولاندن استفاده از پردازنده‌های AMD به مشتری‌جماعت، روان آسوده و دل امیدوار و صبر ایوب و فک روان و کلامی بدون خطا می‌خواست. در آن روزگار سهم شرکت AMD از بازار سیستم‌های پردازشی کمتر از 5 درصد بود و هم اکنون این میزان به بیش از 25 درصد رسیده است. نکته جالب ریشه‌یابی این تغییر وضعیت است که البته دانستن جزئیات آن در نوشتار دیگری دنبال خواهد شد،‌ اما بد نیست بدانید که رفع برخی ضعف‌های اساسی در پردازنده‌های AMD که تولید گرما اصلی‌ترین آن بود،‌ موجب برتری این شرکت در این جدال شد. پردازنده‌‌های AMD به‌طور سنتی تا سال گذشته بهترین پشتیبان بازی‌ها و امور گرافیکی بودند.
از آن‌سو پردازنده‌های Intel برای پردازش‌های همزمان و به‌منظور استفاده توسط برنامه‌نویسان و امور حرفه‌ای تدوین صدا توصیه می‌شد. این وضعیت تا سال گذشته هم به همین منوال بود تا این که تغییر نگاه Intel به ماهیت پردازنده و تولید خانواده پردازشی Core 2 Duo، شرایط را تغییر داد. عجله کنید این مورد را بیشتر توضیح خواهم داد.
Athlon XP و Pentium4
تکلیف دوستانی که مادربردهای ایشان مربوط به بیش از چهار سال گذشته است، روشن شد. این دوستان برای تغییر پردازنده، چاره‌ای جز تغییر مادربرد ندارند، البته امکان استفاده از پردازنده‌های دست دوم هم برای این منظور فراهم است، اما شاید پاسخگوی انتظار دوستان نباشد. یکی از اصلی‌تری دلایل ارتقا، پشتیبانی از بازی‌های جدید و البته سنگین گرافیکی و پردازشی است. معرفی پردازنده Athlon XP حرکتی اساسی در جهت ارتقا کیفیت بازی‌ها بود و این خانواده پردازشی انصافا حریف قدری برای پردازنده‌های خانواده Pentium4 بودند. Athlon XP پردازنده داغی بود و مشکل آن با استفاده از یک سیستم خنک‌کننده مدرن و خوب حل می‌شد. اما این مورد تاکنون هم در ذهن بسیاری به ‌یادگار نقش بسته است که پردازنده‌های AMD داغ هستند و خطرناک!
به‌شدت توصیه می‌کنم افرادی که از پردازنده‌های Athlon XP استفاده کنند، برای ارتقا حداقل تا نمایشگاه الکامپ تهران دست نگه دارند. البته دوستان دارنده کامپیوترهای مبتنی بر پردازنده Pentium4 نیز می‌توانند تا پاییز سال جاری صبر کنند. راستش را بخواهید سیستم‌های مبتنی بر پردازنده‌های Athlon XP و Pentium4، بسیاری از امور جاری مانند وب‌گردی، نرم‌افزارهای Office، پخش موسیقی و فیلم، برنامه‌نویسی تحت وب و امور گرافیکی را پشتیبانی می‌کنند. بی‌خودی برای خود هزینه نتراشی

ارتقا ،قسمت نهم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
دنیای جدید پردازش
هفته گذشته درباره معرفی پردازنده Athlon XP و ماجرای رقابت این موجود با پردازنده Pentium4 به قدر کفایت نوشته شد. حقیقت ماجرا این است که AMD با معرفی این پردازنده، قدم به دنیای جدیدی نهاد و بستر جدیدی نیز برای مصرف‌کنندگان گشود. دوران پردازنده‌های Pentium4 را می‌توان به دو دوره قبل و بعد از ارایه Athlon XP تقسیم کرد. خانواده پردازشی Athlon به بیان دقیق کلمه، سرخوشی Intel را بر باد داد! قبول دارم که خانواده Athlon XP محصولات داغی بودند، داغ بدین معنی که در حین کار گرمای بسیاری تولید می‌کردند و طبیعی است که هر گاه فشار کار افزایش یابد، میزان فعالیت پردازنده بیشتر می‌شود و دمای پردازنده به‌علت افزایش گرما بالاتر می‌رود. مشکل حرارتی پردازنده Athlon XP با نصب یک ‌عدد فن فرد اعلاء قابل‌ حل بود! اما چرا دمای پردازنده‌های Pentium4 بالا نمی‌رفت؟
ماجرا از این قرار بود که Intel در داخل پردازنده‌های خود حسگری نصب کرده بود که هرگاه میزان گرمای تولید شده و به‌تبع آن دمای هسته پردازشی افزایش می‌یافت، طبق یک الگوریتم تعریف شده، سرعت فرکانس پردازنده را کاهش می‌داد. دعوای اصلی بین مسؤولان این دو شرکت این بود که صاحبان AMD مدعی بودند که نباید برای کاهش دمای پردازنده از کیفیت کاری آن کاست، درصورتی که می‌توان به‌کمک سیستم‌های خنک‌کننده این نقیصه را رفع کرد و مسؤولان Intel در مقابل این مدعا سکوت اختیار کرده بودند و به‌هیچ وجه زیر بار نمی‌رفتند، به‌ همین راحتی!
دنیای 64 بیتی
به خاطر دارم که Barton XP داغ‌ترین، بهترین و آخرین نسل از پردازنده‌های Athlon XP بود که برای مسؤولان Intel کلافه‌کننده‌ترین، سمج‌ترین و ارزان‌ترین رقیب در برابر Pentium4 قلمداد می‌شد. AMD فرصت چندانی به مصرف‌کنندگان بازار نداد و بلافاصله و به‌طور ناگهانی خانواده جدیدی را معرفی کرد که دنیای پردازش آن هنگامه را زیر و زبر کرد. پردازنده 64 بیتی Athlon64 به‌عنوان نسل جدید پردازنده‌ها مانند آوار بر سر Pentium4 خراب شد! نکته جالب این‌جا بود که دمای هسته پردازشی Athlon64 به ‌ندرت از 40 درجه فراتر می‌رفت، در حالی‌که دمای پردازنده‌های Pentium4 به‌ندرت کمتر از 40 درجه سانتی‌گراد را نشان می‌داد. به بیان دیگر جنگ این دو مغلوبه شده بود و AMD با حل مشکل گرمای پردازنده‌های خود و البته قراردادن کنترل‌گر حافظه در داخل پردازنده، بر رقیب پیشی گرفته بود. در مبحث مادربرد گفته شد که رابطه بین پردازنده و حافظه اصلی سیستم (RAM) توسط چیپ‌ست اصلی سیستم (Northbridge) کنترل می‌شود. AMD با طرحی جالب، نقش چیپ‌ست مادربرد را از میان برداشت و بخش کنترل حافظه سیستم را در داخل هسته پردازنده‌ها قرار داد تا ارتباط با حافظه سریع‌تر و با وقفه کمتری برقرار شوند.
به ضرس قاطع می‌توان ادعا کرد که پردازنده‌های Pentium4 در برابر پردازنده‌های Athlon64 حرفی برای گفتن نداشتند و ندارند. این گفته را به‌ حساب طرفداری نگارنده از AMD‌ نگذارید،‌ بلکه واقع ماجرا را به‌ حضور عرض کردم! Intel برای لاپوشانی ضعف ساختاری و ماهیتی Pentium4 در برابر Athlon64 جنگ جدیدی تحت‌عنوان نبرد فرکانس‌ها را آغاز کرد. سرعت فرکانس پردازنده‌ها به‌صورت کیلویی افزایش یافت و جالب بود که این روند آنقدر بی‌منطق پیش رفت که فن‌هایی که توسط کارخانه در داخل جعبه پردازنده‌ها قرار گرفته بودند، پاسخگوی گرمای تولید شده پردازنده نبودند و چه بسیار پردازنده‌هایی که در این معرکه بی‌صدا سوختند! Intel باخت را قبول نداشت و در ادامه مسیر اشتباه خود، اقدام به ‌معرفی پردازنده‌های دوهسته‌ای کرد.
قبل از دو قلوها
ماجراهای شیرین پردازنده‌های دوهسته‌ای را هفته آینده پیگیری خواهیم کرد. دوستان خواهان ارتقا، دو دسته هستند: دسته اول، صاحب یک دستگاه فرد اعلاء با پردازنده 478 پینی Pentium4 و دسته دوم، صاحب یک فقره پردازنده 462 پینی AthlonXP هستند. هر دو دسته برای ارتقا نیاز به تعویض مادربرد دارند. دقت داشته باشید که هنگام تعویض مادربرد می‌توانید نوع پردازنده خود را نیز تغییر دهید. به‌ بیان دیگر اگر مصرف‌کننده محصولات Intel بودید، نیازی نیست که این روند را ادامه بدهید و بالعکس!
راه‌های عملی ارتقا پس از مبحث دوهسته‌ای‌ها بیان خواهد شد، اندکی صبر پیشه کنید، ضرر نخواهید کرد!

ارتقا ،قسمت دهم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
قبل از ورود
ارتقاجویان شامل دو دسته دارندگان دستگاه‌های فرد اعلا مبتنی بر پردازنده 478 پینی Pentium4 و صاحبان دستگاه‌هایی با پردازنده 462 پینی AthlonXP هستند. با توجه به شرایط روز به ضرس قاطع می‌توان گفت که هر دو دسته برای ارتقا سخت‌افزاری، نیاز به تغییرات اساسی در چینش قطعات مانند تعویض مادربرد خواهند داشت، چراکه سوکت‌‌های تمام پردازنده‌های جدید بدون تعارف تغییر کرده و هیچ پردازنده‌ای با سوکت 478 یا 462 پینی تولید نمی‌شود. پس مادربرد به‌عنوان اولین گزینه تغییر خواهد کرد و به‌تبع آن نوبت به پردازنده خواهد رسید. برای انتخاب پردازنده مناسب یک عقب‌گرد دوباره مورد نیاز خواهد بود و آن انتخاب چیپ‌ست مناسب برای مادربرد است تا به‌ خوبی از قابلیت‌های پردازنده پشتیبانی کند. توجه داشته باشید که کم‌کاری، تنبلی، ضعف یا ناتوانی اغلب سیستم‌های کامپیوتری امروزه نه به‌ دلیل عدم کیفیت که در عدم تناسب توان کاری قطعات با یکدیگر نمایان شده است. حتی اگر تمام قطعات شما ضعیف انتخاب شده باشند، اما اصل تناسب قطعات رعایت شده باشد، به ‌دلیل کم ‌نیاوردن در مقابل دستگاه‌های گران‌قیمت و رعایت حال شما، یک حداقل کیفیت پردازشی در اختیار شما قرار خواهد گرفت! مطلب بالا را این‌گونه می‌توان بیان کرد که انتخاب نوع پردازنده و قابلیت‌های آن به‌نوعی در هنگام انتخاب چیپ‌ست مادربرد صورت خواهد گرفت. در این مورد دقت کرده و تعارف را کنار بگذارید!
سلام
جاناتان لیوینگستون، مرغ دریایی داستان معروف جاناتان جناب ریچارد باخ در قسمتی مطلب جالبی عنوان می‌کند که "چرا دشوارترین کار در جهان این است که پرنده‌ای را متقاعد کنی که آزاد است؟" یعنی پرنده آزاد است و بیچاره نمی‌داند. همین مطلب درباره استفاده از سازنده پردازنده‌ها نیز صدق می‌کند. می‌توان گفت که "چرا دشوارترین کار در جهان این است که خریدار را متقاعد کنی که در انتخاب بین AMD و Intel مختار است؟"
باور کنید که خریدار در هنگام تعویض مادربرد می‌تواند نوع پردازنده خود را نیز تغییر دهد. بارها با این موضوع برخورد داشته‌ام که خریدار خود را محکوم به انتخاب نوع خاصی از پردازنده‌ها کرده است و در عین عدم رفع نیاز، دست‌بردار هم نیست. پس به‌عنوان اولین اصل بپذیرید که یکی از فرصت‌ها، تغییر بستر پردازشی در هنگام تغییر مادربرد است!
دیگر اینکه
بزرگان Intel هیچ‌گاه باور نمی‌کردند و آن‌ها هم که باور کرده بودند، نمی‌پذیرفتند و آنان هم که پذیرفته بودند نمی‌دانستند که AMD،‌ همان شرکتی که برای تولید پردازنده Intel 80386 التماس می‌کرد، چگونه امروز این چنین شده است. Athlon64 شیرین مشتری‌پسند، در مقابل Pentium4 منفور پرفروش قرار گرفته بود! همین‌قدر بدانید که AMD با کمک پردازنده Athlon64 توانست سهم کمتر از 10 درصدی بازار پردازنده‌های خانگی را به بیش از 20 درصد ارتقا دهد و این اتفاق دیدنی بود. این بحث را ادامه نمی‌دهم و به هفته آینده موکول می‌کنم، چراکه قبل از آن باید به‌صورت تلگرافی درباره نگاه این دو بزرگوار به موضوع پردازش صحبت کنم! مشکلی که Intel در ارایه پردازنده‌های Pentium4 با سرعت بیشتر از 4/2 گیگاهرتز بدان برخورده بود، عدم کارآیی هسته پردازشی بود. به بیان دیگر عملکرد پردازشی پردازنده 3 گیگاهرتزی با مدل 6/2 گیگاهرتزی تفاوت قابل توجهی نداشت، اما برای Intel افت فراوانی به همراه داشت و به‌ مرور زبان تحلیلگران فنی را دراز کرده بود که آقا این چه ....
مشکل کار Intel در روش پردازشی بود که برخلاف سازندگان بزرگ پردازنده مانند: IBM، AMD و HP انتخاب کرده بود. Intel از روش پردازشی Speed-Daemon بهره گرفته و AMD خود را با روش Braniac هماهنگ ساخته بود. مفهومی در سیستم‌های پردازشی وجود دارد به‌نام IPC که به تعداد دستورالعمل‌هایی که پردازنده قادر است در هر فرکانس سرعت خود انجام دهد، اطلاق می‌شود. تکنولوژی HyperThraeding که به‌ همراه پردازنده‌های Pentium4 ارایه می‌شد، برای افزایش میزان IPC پردازنده طراحی شده بود. Intel معتقد به افزایش سرعت فرکانس پردازنده‌های پردازشی بود و در نقطه مقابل IBM و AMD به افزایش IPC در هر فرکانس سرعت پردازنده اعتقاد داشتند و به ‌افزایش سرعت فرکانس بی‌توجه بودند. نتیجه کار به‌سود AMD و IBM‌بود چرا که ...
هفته آینده با پیگیری این موضوع وارد بحث ارتقا پردازنده‌ها خواهیم شد.

ارتقا ،قسمت يازدهم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
قبل از سلام
هفته گذشته به‌صورت تلگرافی گفته شد که بزرگ‌ترین اختلاف میان شرکت‌های Intel و AMD در نگاه کاملا متفاوت ایشان به‌موضوع پردازش بود. گفته شد که برای امثال AMD افزایش کمیت تعداد دستورالعمل‌های قابل اجرا در هر فرکانس پردازشی و برای جماعت Intel افزایش کمیت تعداد فرکانس‌ها در واحد زمان اهمیت داشت. البته جناب هکتور روئیز، مدیرعامل AMD‌ تلاش بسیاری کرد تا به ‌عالم و آدم بفهماند که بابام‌جان به‌ پیر، به‌ پیغمبر این روش بهتر است! بعدترها معلوم شد که این بنده خدا راست می‌گفته و ادعای وی صحیح بوده است!
هفته گذشته بحث بر سر جدال پردازنده‌های خانواده Pentium4 و Athlon64‌ بود و گفتیم که خداوکیلی محصول AMD از لحاظ قیمت، در اغلب اوقات بر محصول Intel‌ از بعد کیفی برتری داشت! اما فرصت نشد بگوییم که Intel برای حال‌گیری از AMD اقدام به‌ معرفی پردازنده‌ای دوهسته‌ای به‌نام PentiumD‌ کرد و الحق و الانصاف کیفیت این خانواده پردازشی شامل دو قبیله سری D8XX و D9XX تا حدی قابل‌قبول بود. البته کیفیت به نسبت قیمت سری D9XX بهتر نشان داده است. القصه AMD نیز بیکار ننشست و اقدام به‌معرفی پردازنده دوهسته‌ای خود با نام Athlon64 X2 کرد و سعی نمود که پاسخ دندان‌شکنی به PentiumD بدهد! این شرکت به‌ نوعی قصد داشت از یک‌سوکیفیت پردازشی ارایه شده را به‌رخ حریف بکشاند و از سوی دیگر مخاطب را نیز بدان عادت دهد. اینجا بود که آن اتفاق جالب افتاد و Intel نسل جدید پردازنده‌های خود را به‌جهانیان معرفی و حق مطلب را ادا کرد. خانواده پردازشی Intel Core 2 از همان شیوه‌ پردازشی استفاده می‌کند که سال‌هاست IBM‌ و AMD از آن بهره‌برداری می‌کنند و ثمره کیفی آن را هم می‌بینند. معرفی Core 2 Duo عقب‌ماندگی کیفی محصولات قبلی Intel را جبران کرد و جبهه جدی و جدیدی در برابر AMD‌ گشود.
قبل از نتیجه‌گیری اخلاقی
باور کنید که چاره نداشتم جز اینکه تاریخچه مختصر پردازنده‌ها را بگویم. قبل از نتیجه‌گیری اخلاقی، نکته بسیار مهمی را یادآور می‌شوم. در عرف بازار ایران متأسفانه پردازنده‌ها با سرعت فرکانس شناخته و فروخته می‌شوند. خب، خریدار بینوا نیز با همین ذهنیت و تعریف وارد بازار می‌شود و اقدام به‌ خرید می‌کند! البته این مشکل برمی‌گردد به توهم سرعت بیشتر فرکانس، چراکه تا چند سال پیش سرعت فرکانس پردازنده ملاک برتری کیفی محسوب می‌شد. هم‌اکنون این‌چنین نیست، چنانچه به‌سرعت فرکانس پردازنده‌های نسل جدید Intel Core 2 ‌نظری بیاندازید، جز این نخواهید دید. Intel‌ که خود زمانی داعیه‌دار سرعت بیشتر بود، از ادعای خود دست شسته است و به‌ افزایش تعداد دستورالعمل‌ها در هر فرکانس فکر می‌کند... و البته خریدار ایرانی با همان تفکر قدیمی و نخ‌نما شده اقدام به‌خرید پردازنده‌های نسل جدید می‌کند! ماجرای تقلب برخی فروشندگان در فروش PentiumD 945‌ را که فراموش نکرده‌اید. سرعت فرکانس دو مدل PentiumD945 و PentiumD950 یکسان بود و چون خریدار ایرانی پردازنده را فقط به ‌سرعت فرکانس می‌شناسد، به ‌تصور خرید مدل بالاتر (D950)، با پرداخت همان هزینه، مدل پایین‌تر (D945) را دریافت می‌کرد. به‌همین سادگی!
به‌شدت توصیه می‌کنم که از این به بعد پردازنده‌ها را با نام مدل آن‌ها بشناسید. شیوه نام‌گذاری دو شرکت Intel‌ و AMD به ‌گونه‌ای است که هم برای سلول‌های خاکستری زحمت کمتری ایجاد می‌کند و شما هم درگیر برخی مشکلات نخواهید شد! مضاف اینکه باکلاس‌تر هم است!
نتیجه‌گیری فنی
نتیجه اخلاقی موضوع پردازنده‌ها را در فرصتی دیگر خواهم گفت. خوانندگان محترمی که به‌دنبال انتخاب پردازنده مناسب برای ارتقا هستند، دقت کنند که Intel از سال گذشته نسل جدید پردازنده‌های خود را (Core 2 Duo) معرفی کرده است و این موجودات نیز نشان داده‌اند که چند مرده حلاج‌اند. اما AMD مدت‌هاست تبلیغ‌های فراوانی برای معرفی نسل دهم پردازنده‌های خود به‌راه انداخته است. این پردازنده‌ها که تحت‌عنوان Phenom شناخته خواهند شد، قرار است که به‌فاصله چند روز پس از توزیع در بازار شق‌القمر کنند و فتیله جناب Core 2 Duo را بپیچانند! از آن‌جا که حرف و ادعا مالیات ندارد، مسؤولان AMD هرچه دل تنگ‌شان می‌خواهد، می‌گویند و روغن داغ محصول خود را بیشتر می‌کنند! خلاصه اینکه الآن زمان مناسبی برای ارتقا نیست و تا اطلاع ثانوی به‌مطالعه و تحقیق درباره پردازنده‌ها بپردازید. هفته آینده موضوع پردازنده را خواهیم بست!

ارتقا ،قسمت دوازدهم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
آماده وداع باشید!
اول کلام گفته باشم که قرار است موضوع پردازنده تمام شود و برود پی کارش! مردیم از بس تو این هفته‌نامه همه‌اش از پردازنده گفتیم و نوشتیم و خواندیم! القصه تا هفته گذشته نگاه کلی به موضوع پردازنده داشتیم و گفتیم که چه شد که این شد! از AMD و رشد سریع و هوشمندانه‌اش و از Intel و بازگشت مدبرانه‌اش سخن گفتیم. بحث‌هایی نیز درباره برخی ترفندهای ناشایست گفتیم و تا هفته آینده باید حق مطلب را ادا کنیم و از حضور جناب پردازنده مرخص شویم! اینکه کدام پردازنده به چه کاری می‌آید، آنقدر اهمیت دارد که باید مطلب پردازنده را چند هفته دیگر کش دهیم که این کار را نخواهیم کرد. این هفته اختصاص به AMD‌ دارد و هفته آینده به Intel. و اما بعد ...
AMD
پردازنده‌های AMD از لحاظ نوع سوکت به پنج دسته سوکت 754 پین، 939 پین، 940 پین، سوکت AM2 و سوکت 1207 پین تقسیم می‌شوند. البته سوکت‌های دیگری نیز وجود دارند که از آن‌ها صرف‌نظر می‌کنیم. از بعد خانواده پردازشی، محصولات AMD شامل: خانواده‌های پردازشی Sempron، Athlon64، Athlon64 X2، Athlon-FX و Opteron است. هر یک از این خانواده‌ها با هدف خاصی طراحی و تولید شده‌اند و کاربرد مشخصی دارند. توجه داشته باشید که پردازنده‌هایی که براساس سوکت AM2 طراحی می‌شوند، از حافظه‌های نسل DDR2 بهره می‌برند و دیگر پردازنده‌ها از حافظه‌های نسل DDR پشتیبانی خواهند کرد.
Sempron به‌عنوان ارزان‌ترین پردازنده این شرکت برای استفاده‌های ساده و به ‌نوعی دم‌دستی طراحی شده است. کاربران عام خانگی که طالب شنیدن موسیقی و تماشای فیلم و گشت و گذار در اینترنت و کار با نرم‌افزارهای مجموعه Office و برنامه‌های مشابه هستند با بهایی کمتر از 50 هزار تومان می‌توانند یک فقره پردازنده 775 پینی Sempron‌ تهیه کنند. شبه‌پردازنده CeleronD رقیب اصلی، اما ناتوان Sempron محسوب می‌شود.
Athlon64 به‌نظر نگارنده از محصولات ماندگار AMD محسوب می‌شود و به‌این زودی‌ها از خاطر مصرف‌کنندگان محو نخواهد شد! باز هم به‌ نظر نگارنده، پردازنده 939 پینی Athlon64 به‌همراه حافظه DDR کارکرد مطلوب‌تری نسبت به پردازنده‌های Athlon64 سوکت AM2 با حافظه DDR2‌ دارد. تا چندی دیگر این پردازنده به‌عنوان ارزان‌ترین شناخته خواهد شد و به‌نوعی Sempron را ظرف یک‌سال آینده سر به نیست خواهد کرد! کمبود مادربرد سوکت 939 بزرگترین مشکل برای استفاده از پردازنده‌های 939 پینی است. بازی‌دوستان از طرفداران پر و پا قرص این پردازنده‌ها هستند. بهای این موجودات پنجاه و خرده‌ای هزار تومان تا هفتاد هشتاد هزار تومان است.
Atlon64 X2 اولین پردازنده دوهسته‌ای این شرکت است که برخلاف تصور رایج، نه برای اجرای بهتر بازی‌ها که برای پردازش‌های موازی و استفاده همزمان از چند برنامه طراحی و تولید شده است. انصافا در این عرصه موفق نشان داده و در زمینه پشتیبانی از بازی‌های سنگین گرافیکی و پردازش‌های سخت و طاقت‌فرسا، آبرومندانه رفتار کرده است! بهای ارزان‌ترین محصول این خانواده حول و حوش شصت و خرده‌ای هزار تومان است و گران‌قیمت‌ترین آن که Athlon64 6000 نام دارد، نزدیکی‌های دویست هزار تومان قیمت دارد.
Athlon-FX به‌عنوان خانواده اشرافی AMD شناخته می‌شود! خداوکیلی گران است و تنها پولدار جماعت حق نزدیک شدن به آن را برای خود قایل خواهد شد! این پردازنده را در ادبیات عامیانه بازار، آخرشه خطاب می‌کنند! درباره قیمت صحبت نکنیم سنگین‌تر است!
و اما Opteron، این پردازنده به‌عنوان محصولی برای استفاده در سرورها طراحی شده است. شرکت AMD برای اینکه حالی به برو بچه‌های هوادار خود داده باشد، گونه‌ای از این پردازنده را با سوکت 939 وارد بازار کرد که با استقبال بسیاری مواجه شد. برای افرادی که نیازمند تهیه شبه‌سروری در ابعاد کوچک هستند، این پردازنده به‌شدت توصیه می‌شود. ثبات کاری این محصول فوق‌العاده است. نمونه‌های معمولی آن را می‌توانید با بهایی کمتر از 170 هزار تومان تهیه کنید، ‌البته اگر یافتید! این از پردازنده‌های AMD، البته موارد بالا صرفا یک کلی‌گویی تمام عیار بود که در آن بسیاری از مسایل فنی‌تر گفته نشد. همین‌قدر برای ارتقا کافی‌است!

ارتقا ،قسمت سيزدهم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
و اینک وداع!
این جلسه با موضوع پردازنده وداع خواهیم کرد. بارها گفته‌ام و بار دگر می‌گویم که برای خرید هر قطعه جدید علاوه بر مشورت و دریافت نظرات دیگران، تکانی به خود داده و کمی مطالعه، تحقیق، پژوهش و سرک کشیدن به سوراخ سمبه قطعه مورد نظر را در دستور کار خود را دهید! انتخاب نهایی قطعه باید با شما باشد. کمی تامل و تدبر به‌طور حتم مثمرثمر خواهد بود و کارگشا. از نق که بگذریم هفته گذشته کلیاتی درباره خانواده‌های پردازشی شرکت AMD گفته شد و این هفته کلام را با بررسی کلی خانواده‌های پردازشی شرکت Intel به سرانجام خواهیم رساند. اگر رخصت فرمایید پردازنده‌هایی را که از سوکت قدیمی 478 پینی استفاده می‌کنند را از دایره توجه خود به‌ کناری نهاده و بر مدل‌های جدید متمرکز شویم. و اما بعد ...
Intel
پردازنده‌های Intel برخلاف رقیب خود AMD تنوع سوکت بسیار محدودتری دارد. خانواده‌های پردازشی جدید Intel همگی از سوکت 775 پینی LGA775 استفاده می‌کنند، بنابراین کار تاحدودی راحت‌تر است. CeleronD، Pentium4، PentiumD، Pentium Dual Core و Intel Core 2 خانواده‌های پردازشی طراحی شده برای مصرف عام را تشکیل می‌دهند.
CeleronD شبه پردازنده‌ای است که صراحتا به ‌درد لای جرز دیوار می‌خورد! به‌طور حتم اگر قصد دارید پول اندک خود را دو دستی در جوب بریزید، می‌توانید از این شبه پردازنده استفاده کنید! شک نکنید که تهیه Sempron بر این موجود شرف دارد، همین!
Pentium4 نام خانواده پردازشی است که خدا را شکر تا یک‌سال آینده غزل خداحافظی را خواهد خواند! تاکید می‌کنم کلا بی‌خیال این خانواده و اعوان و انصارش شوید.
PentiumD نام اولین سری از پردازنده‌های دوهسته‌ای ارایه شده توسط Intel است که از بعد کیفی گاهی اوقات در وادی کیفیت سیر می‌کند! خانواده PentiumD به دو قبیله تقسیم می‌شوند. نام مدل‌های قبیله‌ها با یک عدد سه رقمی مشخص می‌شود که نام مدل‌های قبیله اول با عدد 8 و قبیله دوم که از بعد کیفی برتری‌هایی بر قبیله اول دارد با عدد 9 آغاز می‌شود. همچنین پردازنده‌هایی که عدد آخر نام مدل آن‌ها به صفر ختم می‌شود، تمامی امکانات را دارند و مدل‌هایی که عدد آخر آنها به پنج ختم می‌شود با امکانات محدودتر و البته قیمت ارزان‌تر عرضه شده‌اند. استفاده از هسته پردازشی Pentium4 کار را در انتخاب آن قدری مشکل کرده است. به‌نظر می‌رسد خداحافظی با هر نوع پردازنده‌ای که به‌نوعی با هسته‌های پردازشی Pentium4 مرتبط باشد به‌صلاح مصرف‌کننده نهایی خواهد بود. ناگفته نماند که PentiumD تا آنجا که توانست برای Intel آبروداری کرد!
Intel Core 2 نام خانواده گسترده‌ای است که به‌معنی واقع کلمه پردازنده هستند. خانواده Intel Core 2 شامل چند قبیله هم پیمان است. پردازنده‌های دوهسته‌ای Core 2 Duo، پردازنده‌های چهارهسته‌ای Core 2 Quad‌ نام دارند. Intel بر اساس سیاست ویژه خود،‌ اقدام به معرفی خانواده اشرافی متناسب با هر خانواده پردازشی کرده و آنها را Extreme Edition خطاب کرده است! قیمت و کیفیت این مدل‌ها تفاوت بسیاری با دیگر مدل‌های ارایه شده دارد. خانواده Core 2 Duo با توجه به قابلیت‌ها و امکانات عرضه شده، شامل چند زیرمجموعه است که از خانواده Core 2 Duo محسوب می‌شوند، اما از بعد کیفی در دسته‌بندی دیگری قرار گرفته‌اند و با نام مدل مشخص می‌شوند. نام مدل‌های کیفی با عدد 6 و عدد مدل‌های پایین‌تر با 4 آغاز می‌شوند. به تازگی نیز مدل جدیدی با نام Pentium Dual Core وارد بازار شده است که Intel‌ سعی دارد آن را خانواده مجزایی معرفی کند؛ اما این پردازنده‌ها از هسته ضعیف شده Core 2 Duo‌ استفاده می‌کنند و می‌توان آن را جانشین شایسته‌ای برای Pentium4 قلمداد کرد.
در پایان بخوانید که Core 2 Duo حاکم بازار پردازنده‌های بالای 200 هزار تومان است و Athlon64 X2 فرمانروای بازار کمتر از 200 هزار تومان محسوب می‌شود. Core 2 Duo بهترین پردازنده کنونی بازار برای Over Clocking است، در آن شک نکنید!

ارتقا ،قسمت چهاردهم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟ ()
به حافظه سلامی دوباره کنیم
بعد از سلام و احوالپرسی با جناب حافظه، خوب می‌دانم که اغلب شمایان در انتخاب نوع حافظه دچار مشکلات عدیده‌ای هستید! انتخاب نام و کیفیت فنی قطعات حافظه از آن دغدغه‌هایی است که اجداد بشر امروزی از عهد مفرغ و آتش در ذهن داشته‌اند و اکنون این دغدغه به ما و زمانه ما رسیده است! بعد از صحبت‌های مطول درباره انتخاب مناسب مادربرد و پس از آن پردازنده پدر و مادر دار، اکنون به شیوه‌های صحیح و خداپسندانه انتخاب قطعه حافظه برای ارتقا رسیده‌ایم! خیلی خلاصه و سریع عرض کنم که در دنیای کنونی پنج نوع حافظه وجود دارد که روی دستگاه‌ها درحال استفاده از آن‌ها هستند، البته استفاده که چه عرض کنم که اغلب ایشان در حال جان کندن هستند! SDRAM جد صالح قطعات حافظه کنونی است و در قسمت قبل درباره سازگاری انواع پردازنده با حافظه‌ها قدری سخن گفته شد. امید که گفته‌های بعدی ما تکرار مکررات نباشد.
SDRAM
پردازنده‌های Pentium2 و پس از آن Pentium3 و حتی نمونه‌های اولیه Pentium4 برمبنای استفاده از این حافظه‌های 168 پینی SDRAM طراحی و عرضه شدند. سرعت اولیه این حافظه‌ها از 66 مگاهرتز آغاز شد و تا 133 مگاهرتز ادامه پیدا کرد. بسیاری از مادربردها قادر به سازگاری کامل با این نوع حافظه نبودند و متاسفانه در اوج ناجوانمردی این موضوع به‌عنوان ضعف حافظه‌های SDRAM نوشته شد که نه اخلاقی بود و نه خداپسندانه!
Intel در اواسط دهه 90 میلادی استاندارد PC100 را معرفی کرد و مادربردسازان مجبور به پیروی از آن شدند و این مشکل به خوبی و خوشی رفع شد! مشکل دیگری که حافظه‌های نسل SDRAM داشتند، عدم توانایی در همراهی افزایش سرعت فرکانس پردازنده‌ها بود. هنگامی که پردازنده Pentium4 وارد بازار شد،‌ نوع جدیدی از حافظه‌ها با نام RDRAM عرضه شد که با این پردازنده سازگاری کامل داشت و با سرعت فرکانس 400 مگاهرتز فعالیت می‌کرد. اما وجود چند مشکل، ادامه این روند را دچار اختلال کرد. اول اینکه، باید از یک جفت کامل حافظه RDRAM روی مادربرد استفاده می‌شد، دیگر اینکه بهای این حافظه‌ها بالاتر از متوسط توان خرید مصرف‌کنندگان بود و آخر اینکه تست‌های انجام شده، نشان داد که برخی برنامه‌ها در سیستم‌هایی که از RDRAM بهره می‌برند، آهسته‌تر کار می‌کنند و آخر اینکه تفاوت کیفی محسوسی بین استفاده از این حافظه‌ها و انواع SDRAM‌مشاهده نشد. این چنین شد که حافظه‌های RDRAM در مزارع باقالی مدفون و به ‌مرور فراموش شد!
DDR SDRAM
که به ‌اختصار DDR‌ خوانده می‌شود و به‌صورت گسترده توسط پردازنده‌های Pentium4 و انواع پردازنده‌های AMD مورد استفاده قرار گرفت. کیفیت و پایداری این نسل از حافظه‌های SDRAM نسبت به پدر خود بهتر و درصد سازگاری آن با انواع مادربردها بیشتر شده بود! DDR در تعداد پین‌ها و ولتاژ کاری با پدر خود تفاوت‌هایی داشت،‌مضاف اینکه پهنای باند ارتباطی آن نیز دو برابر شده بود. Intel استفاده از حافظه‌های DDR را تا هنگام استفاده از سوکت 478 ادامه داد و پس از ارایه سوکت LGA775 به‌سمت استفاده از نسل DDR2 گام برداشت. اما AMD در همراهی با DDR‌ وفادار ماند و تا همین اواخر از این نسل حافظه پشتیبانی می‌کرد. حقیقت ماجرا این است که کیفیت پردازشی اغلب پردازنده‌های AMD با همراهی حافظه‌های DDR برای بسیاری از پردازنده‌های کنونی دست‌نیافتنی شده است. این گفته به‌طور حتم اقرار به کیفیت نیست، بلکه واقعیتی است که مورد قبول و اقبال بسیاری از کارشناسان این‌کاره قرار دارد. دسترسی سریع به داده‌ها قابلیتی بود که نسل حافظه بعدی مدت‌ها بدان دست‌نیافت.هرچند عمر حافظه‌های SDRAM‌ به پایان رسیده است، اما DDR همچنان تولید می‌شود و طالب دارد.

ارتقا ،قسمت پانزدهم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
و آن‌گاه DDR‌
پس از عرضه حافظه‌های نسل SDRAM نگاه‌ها به نقش قطعات حافظه تغییر کرد. این اتفاقات پس از عرضه پردازنده‌های جدید پررنگ‌تر شد. عرضه حافظه‌های DDR‌ نقش مستقلی برای حافظه‌ها تعریف کرد و از آن پس بود که دنیای اختصاصی حافظه‌ها شکل گرفت. حافظه نسل DDR‌ سازگارترین حافظه با پردازنده‌های Athlon64 بود. اینتل به این حافظه وفادار نماند و با عرضه پردازنده‌های سوکت LGA775 دوران حمایت از نسل جدیدتر DDR2‌ را پایه‌گذاری کرد. AMD اعلام کرده است تا زمانی که پردازنده‌های 939 پینی Athlon64 در بازار توزیع می‌شوند از این حافظه‌ها پشتیبانی خواهد کرد. البته شرکت‌های سازنده حافظه به‌جز Hynix دست از تولید حافظه‌های نسل DDR شستند و تولید حافظه‌های DDR2 را در رأس امر خود قرار دادند. AMD با معرفی پردازنده‌های سوکت AM2 پشتیبانی از حافظه‌های DDR2 را آغاز کرد. البته کارشناسان بدین نتیجه منطقی رسیده‌اند که ترکیب پردازنده‌های Athlon64 با سوکت 940 پینی AM2 نمی‌توانند کیفیت پردازنده 939 پینی Athlon64 با حافظه‌های DDR را ارایه کنند. در واقع AMD محصولات خانواده سوکت AM2 را برای عقب نماندن از قافله بازار و اینتل عرضه کرد و خیل عظیم انتقادات کارشناسان را به جان خرید!
DDR2 چیست؟
این DDR2 که می‌گویند یعنی چه؟! این DDR2 معنی خاصی ندارد و خلاصه DDR2 SDRAM است. یادم رفت که بگویم DDR نیز خلاصه DDR SDRAM است و تمام این حافظه‌ها از نسل SDRAM هستند. DDR‌ در واقع مخفف شده Double Data Rate به معنی انتقال دو برابر داده‌ها است و بدین منظور از حافظه‌های DDR می‌شود حافظه‌هایی از نسل SDRAM تولید کرد که داده‌ها را با سرعت دو برابر انتقال می‌دهند. بدین ترتیب حافظه‌های DDR2 داده‌ها را با دو برابر سرعت حافظه‌های DDR و چهار برابر حافظه‌های SDRAM منتقل می‌کنند. نسل DDR2 هم‌اکنون پرمصرف‌ترین و رایج‌ترین حافظه موجود در بازار است. سرعت فرکانس حافظه‌های DDR از 266 مگاهرتز آغاز شد و سپس مدل‌های 333 مگاهرتزی و در نهایت مدل‌های 400 مگاهرتزی وارد بازار شدند و بعدها تلاش‌هایی برای عمومی کردن مدل‌های 533 مگاهرتزی حافظه‌های DDR توسط برخی شرکت‌ها صورت گرفت و پاسخ مناسب دریافت نشد. در همین زمان بود که حافظه‌‌های 533 مگاهرتزی و اندکی بعد مدل‌های 667 مگاهرتزی حافظه‌های DDR2 وارد بازار شدند. مدل‌های 800 مگاهرتزی به‌عنوان سریع‌ترین حافظه تا مدت‌ها در صدر ماندند تا اینکه مدل‌هایی جدیدتر با سرعت 1066 مگاهرتز وارد بازار شده‌اند. هم‌اکنون حافظه‌های نسل DDR2‌ با سرعت 1266 و 1333 مگاهرتز وارد بازار شده‌اند و توسط سیستم های سطح بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند.
باز هم یادم رفت بگویم که فقط پردازنده‌های نسل جدید Core 2 Duo می‌توانستند از حافظه‌های سریع 1066 مگاهرتزی به بالا به صورت پایدار استفاده کنند. محصولات AMD می‌تواند از حافظه‌های 800 مگاهرتزی به صورت پایدار استفاده کنند! نکته دیگر درباره حافظه‌های DDR2 افزایش ظرفیت این قطعات بود. در حال حاضر قطعات 2 گیگابایتی از این نسل در بازار توزیع شده و البته در بسیاری از مادربردها با مشکلاتی مواجه است. با عرضه این قطعات پرظرفیت بر روی مادربردهای سطح بالا می‌توان تا 8 گیگابایت از حافظه‌های DDR2 نصب و استفاده کرد. افزایش سرعت فرکانس DDR2 باعث افزایش زمان‌بندی (Timing) حافظه خواهد شد که از اصلی‌ترین نقطه ضعف این حافظه‌های در برابر نسل‌های پیشین تلقی می‌شود. در مدل‌های گران‌قیمت سعی فراوانی شده است که همراه با افزایش سرعت فرکانس حافظه‌ها، اعداد مربوط به زمان‌بندی کاهش یابد. بهای این قطعات قدری بالا و خرید آن برای عموم تاحدودی ناممکن است.
و اما DDR3
پس از معرفی پردازنده‌های نسل جدید Core 2 Duo و چیپ‌ست‌های جدید Bearlake‌، عرضه حافظه‌های نسل DDR3 توسط سازندگان گنده آغاز شده است. سرعت انتقال داده‌های DDR3 دو برابر DDR2، چهار برابر DDR و هشت برابر SDRAM‌ است. تفاوت دیگر این حافظه‌‌ها در تعداد پین‌های پایه قطعه و میزان مصرف انرژی آن‌هاست. در فرصت‌های بعد بیشتر در این باب سخن خواهم گفت.

ارتقا ،قسمت شانزدهم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
در قسمت‌های پیشین با نسل‌های حافظه مورد استفاده در چند سال اخیر آشنا شدید و تصوری کلی از تفاوت‌های ایشان در ذهن شما جای گرفته است. در این قسمت به نکاتی اشاره خواهیم کرد که تصور می‌کنم در نوع ارتقا کارگشا و کارآمد باشد!
اصل اول
شمایی که قصد ارتقا دارید اول بروید و ببینید که نوع مادربردتان از کدام‌یک از نسل‌های حافظه پشتیبانی می‌کند. در اولین قدم سعی می‌کنیم تا کیفیت حافظه را با توجه به ظرفیت و سرعت فرکانس آن ارتقا دهیم. بدین‌صورت که اگر قطعه حافظه شما از نسل SDRAM باشد باید تا حد مقدور در همین حوزه فکر کنید و از تغییر سریع نسل حافظه بپرهیزید، چراکه این تغییر مستلزم تغییر مادربرد است، البته محدودیت‌هایی در ارتقا وجود دارد:
محدودیت اول: مادربرد
روی برد الکترونیکی که شما آن را به‌عنوان مادربرد می‌شناسید، حداقل دو شکاف برای نصب قطعات حافظه تعبیه شده است. در مادربردهای جدید این تعداد حداکثر شامل چهار شکاف است. بنابراین هر تعداد که دلتان بخواهد، نمی‌توانید قطعه حافظه به سیستم اضافه کنید. یک راه‌حل این است که جای قطعه کم‌ظرفیت قدیمی را با مدل جدیدتر تعویض کنید!
محدودیت دوم: ظرفیت شکاف‌ها
هر یک از شکاف‌های تعبیه شده در مادربرد دارای محدودیت‌هایی در استفاده از قطعات حافظه هستند. در مادربردهای قدیمی‌تر که از SDRAM پشتیبانی می‌کنند حداکثر می‌توانید از قطعات 512 مگابایتی استفاده کنید. در مدل‌های جدیدتر این ظرفیت تا یک گیگابایت و در بسیاری از مادربردهای کنونی تا 2 گیگابایتی افزایش یافته است. البته کمتر مادربردی است که با قطعات 2 گیگابایتی سازگار باشد. به ‌بیان دیگر حداکثر ظرفیت قابل ارتقا برای هر شکاف حافظه، قدری از مقدار اعلام شده کمتر است!
محدودیت سوم: توان سیستم عامل
سیستم‌های عامل هر یک با محدودیتی در مدیریت حجم حافظه روبه‌رو هستند. هرچند گفته می‌شود که سیستم‌عامل Win98 تا یک گیگابایت را مدیریت می‌کند، اما در واقعیت این سیستم عامل حداکثر توان مدیریت 512 مگابایت حافظه را دارد. این مقدار در سیستم‌عامل WinXP تا یک گیگابایت در واقعیت ارتقا یافته است. البته این سخن بدان معنی نیست که هر چه ظرفیت حافظه بیشتر باشد بلااستفاده خواهند ماند. در سیستم‌هایی که نیاز مبرم به ظرفیت حافظه دارند، افزایش میزان حافظه الزامی است. در حال حاضر ادعا می‌شود که سیستم‌عامل ویستا قادر به مدیریت دو گیگابایت حافظه است. در این مورد اطلاع دقیقی ندارم.
محدودیت چهارم: تعداد پین‌ها
تصور نکنید هر نسل حافظه جدیدی که معرفی شود، شما قادر به استفاده از آن هستید. پشتیبانی چیپ‌ست مادربرد از نوع حافظه و هماهنگی تعداد پین‌های قطعه حافظه با شکاف حافظه واقع در مادربرد شرط اساسی در بستر ارتقا است. تعداد پایه‌های حافظه‌های SDRAM، DDR و DDR2‌ با یکدیگر تفاوت داشته و نمی‌توان از این مدل‌ها در شکاف‌های مدل دیگر استفاده کرد. دراین مورد دقت بیشتری داشته باشید. ارتقا حافظه تابع شرایط ویژه دیگری است که بسیاری از آن‌ها تجربی بوده و به‌طور معمول بیان نمی‌شود. در این‌باره در جلسه آینده سخن خواهیم گفت. توصیه می‌کنم تا به کلیات موضوع واقف نشده‌اید، شخصاً اقدامی در جهت ارتقا انجام ندهید!

ارتقا ،قسمت هفدهم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
در قسمت های پیشین با محدودیت‌های موجود در قطعات حافظه و مادربردها برای ارتقا آشنا شدید. این محدودیت‌ها گاهی در داخل قطعه نهفته است و به مشخصات فیزیکی آن بستگی دارد و گاهی اوقات مربوط به سازگاری قطعه با دیگر اجزاء سیستم است. برای مثال، نوع پردازنده نصب شده روی مادربرد و مشخصات فنی آن، استفاده از نوعی قطعات حافظه را ایجاب خواهد کرد. دقت در این موارد مته به خشخاش گذاشتن بیجا نیست،‌ بلکه استفاده حداکثری از قطعه‌ای است که بابت آن هزینه پرداخت شده. عدم دقت در این‌گونه موارد ممکن است کارآیی سیستم شما را در حد خاک‌انداز کاهش دهد!
سازنده چیپ
تنوع قطعه حافظه در بازار داخلی شگفت‌انگیزناک است! بنابراین به اتکا دانسته‌های اندک خود، اقدام به خرید نکنید. قبل از ارتکاب عمل خرید حافظه و آلوده شدن دستان‌تان به انواع تقلبی یا ناکارآمد آن، دقت و توجه بیشتری به توصیه‌ها داشته باشید! دانستن نام سازنده قطعه حافظه از دانستن تاریخ اعزام به خدمت برای مجردان و یاد آوردن تاریخ تولد همسر برای متاهلان محترم واجب‌تر است! پس در این‌باره اهتمام ورزید که پشیمانی سودی نخواهد داشت! به‌طور کلی پنج شش سازنده تراز اول چیپ حافظه مانند Samsung، Micron، PDP، Hynix، Winbond و Infineon بیش از 90 درصد قطعات حافظه موجود در دنیا را تولید می‌کنند، بنابراین چیپ اغلب قطعات حافظه‌ای که خریداری می‌کنید، توسط این جنابان ساخته شده است. نمونه‌های فراوانی در بازار وجود دارند که نام تولیدکننده آنها مشخص است، اما تولید کننده چیپ آن مجهول‌الهویه است. از این موجودات حذر کنید!
سازنده قطعه
نام‌های بسیاری از قطعات حافظه موجود در بازار با نام‌هایی که در قسمت قبل بدان اشاره شد، تفاوت دارند. Samsung چند سالی است که از بازار داخلی رخت بر بسته و کسی PDP را نمی شناسد. در این میان شاید تعدادی از اهالی بازار با Micron و کیفیت محصولاتش آشنا باشند. نام‌‌هایی که گوش‌ها و چشم‌های شما بدان‌ها عادت کرده‌اند از چیپ‌های تولید شده توسط این سازندگان بزرگ برای تولید قطعات نهایی استفاده می‌کنند. در این میان برخی از تولیدکنندگان چیپ حافظه خود نیز محصولاتی با نام‌های متفاوت در بازار توزیع می‌کنند. Samsung که با چیپ و نام خود بازار حضور دارد. Micron کمتر با نام خود در بازار ظاهر شده و اغلب محصولات تجاری خود را با نام معروف Crucial در بازار توزیع می‌کند. PDP را کمتر کسی می‌شناسد در صورتی که این شرکت سازنده قطعات فوق‌العاده Patriot است که در بازار ایران به‌خوبی شناخته شده و مورد پذیرش اهالی فن قرار گرفته است. مابقی شرکت‌های سازنده حافظه ترجیح داده‌اند که به تولید همان چیپ اکتفا کنند. البته کیفیت چیپ‌های تولید شده توسط این شرکت‌ها متفاوت بوده و بالطبع قیمت‌های مختلفی خواهند داشت. شرکت‌هایی مانند Corsair، OCz، Kingston، TwinMos، A-Data، PNY، PQI، Mushkin، Buffalo، Apacer، Trancsend و Super Talent بیشتر در کار طراحی بوده و از چیپ‌های تولید شده استفاده می‌کنند. در واقع هنر این جماعت در طراحی قطعات و مدیریت کانال‌های توزیع و فروش است.
بقیه
گونه دیگری از شرکت‌ها هستند که نه خود سازنده چیپ بوده و نه حتی طراح قطعه هستند. تنها زحمتی که این شرکت‌ها متقبل می‌شوند انعقاد قرارداد و سفارش تعداد مشخصی قطعه و ارایه نام خود برای حک‌ شدن روی قطعات و فروش آن‌ها در بازار است. توصیه می‌شود با احترام بی‌خیال محصولات این دسته از شرکت‌ها شوید

ارتقا ،قسمت هجدهم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
شاید از طولانی شدن مبحث ارتقا حافظه سیستم‌ها خسته شده باشید، حقیقت امر این است آن که طاووس خواهد جور هندوستان باید کشد! اگر می‌خواهید که تصویر روشنی از بازار قطعات حافظه در ذهن داشته باشید، لاجرم باید اندکی دندان بر جگر نهاده و صبر پیشه کنید تا هفته آینده این مبحث را به سرانجامی نیکو برسانیم. باور کنید مطلب درباره حافظه آنقدر زیاد است که هر دفعه مجبوریم به گوشه‌ای از آن ناخنکی بزنیم و رهایش کنیم. اگر در انتخاب مادربرد و پردازنده کمی آماتورانه رفتار کرده‌اید،‌ حداقل، قطعه حافظه خود را با دیدگاه‌های کسی انتخاب کنید که قصد دارد حرفه‌ای باشد. مطمئن باشید که با خواندن این مطالب حرفه‌ای نخواهید شد، خون دل‌ها باید خورد و زجرها باید کشید در این وادی!
و اما بعد...
در جلسات گذشته توجه شما را بدین نکته جلب کردیم که سرعت فرکانس قطعه حافظه با مشخصات فنی مادربرد و پردازنده هماهنگی دارد. هر چه در این‌باره بیشتر دقت کنید، بعدها کمتر پشیمان خواهید شد. هماهنگی موردنظر را نمی‌توان فقط از روی اعداد و ارقام ادعا شده در وب‌سایت‌ها و کاتالوگ‌های قطعات پیدا کرد. به‌نظر نگارنده دسترسی به افراد قابل اعتمادی که در این کار سررشته دارند کمک فراوانی برای روح و روان شما خواهد بود!
متاسفانه یا خوشبختانه قطعات حافظه از جمله قطعاتی هستند که نمی‌توان فقط با مطالعه مشخصات فنی آن‌ها اظهارنظر کرد. البته هستند مدل‌هایی که در کارآیی فوق‌العاده آن‌ها نباید شک کرد. ولی به یاد داشته باشید که این مدل‌ها فراوان نیستند!
مرفهین بی‌درد
شرکت‌های سازنده قطعات حافظه برای رعایت حال خریداران و پاسخگویی درست به نیاز ایشان اقدام به طراحی و تولید قطعات حافظه در مدل‌ها و کیفیت‌های مختلفی می‌کنند. اگر حوصله کرده و کمی پرس و جو کنید و سماجت به خرج دهید، دستتان خواهد آمد که نام مدل‌های فقیرانه و اشرافی هر شرکت چیست! برای مثال، Corsair مدل‌های اشرافی خود را XMS، شرکت Crucial ایشان را Ballistix و Kingston بزرگان خود را HyperX نام نهاده‌اند. این مدل‌ها هم از لحاظ سخت‌افزاری از کیفیت بالاتری برخوردارند و هم از بعد طراحی ساختار، ویژگی‌های خاصی خواهند داشت. به‌همین سادگی بهای آن‌ها نیز بالاتر از مدل‌های دیگر است. حافظه‌های اشرافی برای افرادی که به‌صورت تخصصی گرفتار بازی‌ها هستند مناسب بوده و به‌خصوص مناسب افرادی است که از امور گرافیکی سنگین، نان زن و بچه‌شان را فراهم می‌کنند. البته افرادی که طالب کیفیت بالا هستند هم می‌توانند از این نوع قطعات در سیستم‌های خود استفاده کنند. نوش‌جانتان!
در پیت‌های هالیوودی
بسیاری را دیده‌ام که بی‌خودترین مادربرد ممکن را تهیه می‌کنند و برای قطعه حافظه آن این در و آن در می‌زنند تا مدل آبرومندی انتخاب کنند. از سوی دیگر مردمان عجیبی را شاهد بوده‌ام که گران‌ترین مادربرد ممکن را سفارش داده و برای آن دل به قطعات تقلبی حافظه بسته‌اند. نظر شما درباره این دوستان چیست؟ به ‌نظر شما انسان عاقل به‌ چه شکل دیگری می‌تواند پول مبارکش را دور بریزد؟
در این جلسه از فنی سخن گفتن پرهیز کردیم و خواستیم بگوییم که مباحث فنی قسمتی از هنر خرید قطعه حافظه است. پس به دانسته‌های اندک خود دل ببندید که در موقع خود بسیار کارآمد خواهد بود. قبل از خاتمه بحث گفته باشم سرعت فرکانس بالاتر و اعداد مربوط به زمان بهتر، کمتر (CL) به‌عنوان پارامترهای شناخت حافظه خوب مطرح هستند. همین!

ارتقا ،قسمت نوزدهم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
آنچه گذشت...
در جلسات گذشته توجه شما را بدین نکته جلب کردیم که سرعت فرکانس قطعه حافظه با مشخصات فنی مادربرد و پردازنده هماهنگی داشته باشد. همچنین با انواع کلی قطعات حافظه که ما از ایشان تحت عنوان مرفهین بی درد نام بردیم، آشنا شدید! درباره تناسب بین مادربرد و قطعه حافظه نیز صحبت‌هایی کردیم. اما این هفته قصد داریم تا کرکره دکان قطعات حافظه را پایین بکشیم و وارد مبحث دیگری شویم. پس آماده وداع با حافظه‌ها باشید!
خوشگلی و حواشی آن
بسیاری از قطعات حافظه موجود در بازار با ظاهری شکیل و دل‌انگیز در پشت ویترین فروشگاه‌ها چشم‌نوازی می‌کنند! شاید آرزوی داشتن چنین قطعاتی را بارها در دل تکرار کرده باشید. طراح چنین قطعه‌ای، دلربایی از چشم و دل شما را مدنظر داشته و قرار نیست هرچه خوشگل است، لزوما کارآمد نیز باشد! البته در بین طبقه قطعات مرفه بی‌درد، همچنان که هفته گذشته ذکر شد هستند قطعاتی که کیفیت فوق‌العاده‌ای ارایه کرده‌اند و طبعا ظاهر مشتری‌پسندی نیز خواهند داشت. به‌هرحال توصیه می‌کنم خیلی به ظاهر قطعات توجه نکنید. در ضمن بسته‌بندی جیگرانه برخی شرکت‌ها در میزان فروش ایشان بی‌تاثیر نیست! جان من بی‌‌خیال شوید دیگر‍!
گارانتی‌های ذاتی
مواظب باشید که عنوان گولتان نزند. هیچ قطعه‌ای نیست که به‌صورت ذاتی گارانتی شده باشد. منظور ما از این عنوان این بود که برخی قطعات به ‌دلیل کیفیت فوق‌العاده‌ای که دارند، دل‌نگرانی کمتری برای مشتری جماعت به وجود می‌آورند. برای مثال، اگر روی چیپ‌حافظه قطعه‌ نام Micron، PDP، Samsung، Hynix و امثالهم حک شده باشد، خیال‌تان از بابت کیفیت راحت‌تر خواهد بود. مشاهده نام‌های کمتر آشنا شما را به‌سوی خرید قطعه‌ای سوق خواهد داد که شرکت معتبری در پس قطعه حاضر باشد. البته خرید از فروشگاه‌های خوش‌نام و توجه به گارانتی معتبر کار درست هر آدم عاقلی خواهد بود، کارتان درست است پس به رفتار خود مطمئن باشید!
تعارض قطعات
ممکن است قطعه حافظه‌ای که خریداری می‌کنید، در هنگام نصب روی مادربرد مشکلاتی به‌وجود آورد. برای مثال، پس از نصب صحیح قطعه حافظه، مادربرد واکنشی نشان ندهد و سیستم بالا نیاید، یا کندی محسوسی در عملکرد سیستم رخ بنماید. در این باره چه می‌توان کرد؟ بهترین پیشنهاد این است که از شرکتی قطعه بخرید که حاضر و قادر به تعویض قطعه با دلایل فنی باشد. بسیاری از فروشگاه‌ها این توان را در خود و این اختیار را به مشتری می‌دهند که به فاصله 24 ساعت پس از خرید، قطعات را تعویض کنند، که به‌زعم نگارنده امکان مهمی قلمداد می‌شود. توجه داشته باشید تا پیش از اطمینان از صحت عملکرد قطعات با مادربرد از سفت بستن آن روی مادربرد خودداری کنید چرا که موجب مقاومت فروشنده در تعویض یا پس گرفتن آن مرحوم (قطعه) خواهد شد. در این مورد حق را به فروشنده بدهید. قرار نیست که همیشه حق با مشتری باشد!
وب‌سایت‌‌ها
پیش از خرید به راحتی در وب‌سایت‌های تولیدکنندگان اصلی قطعات حافظه چرخی بزنید و با توجه به مشخصات فنی قابل مشاهده، مدل‌هایی را انتخاب و شماره سریال آنها را یادداشت کنید. قبل از خرید بد نیست که این سریال‌ها را با نمونه مورد نظر برای خرید مطابقت دهید. همچنین پیش از اقدام عملی درباره خرید، سری به وب‌سایت‌های معروف مقایسه قطعات بزنید و کیفیت این موجودات را با یکدیگر بررسی کنید.
موخره
موضوع قطعه حافظه را در این‌جا به اتمام می‌رسانم و برای تمامی شما عزیزان آرزوی خریدی مطمئن و مطلوب دارم. به‌عنوان فردی که تجربیاتی در این زمینه دارد،‌ توصیه می‌کنم در هنگام خرید توجه بیشتری به سرتان داشته باشید! پایدار باشید و سلامت!

ارتقا ،قسمت بيستم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
خیرمقدم
از این هفته با موضوع منبع‌تغذیه در خدمت شما خواهیم بود و گفته‌ها و ناگفته‌هایی در این باب عرضه خواهیم کرد. منبع‌تغذیه که خارجی‌ها نام Power Supply بر آن نهاده‌اند نقشی بس مهم در ساختار سخت‌افزاری کامپیوترها برعهده داشته است و بی‌توجهی بدان نتایج و لطمات جبران‌ناپذیری به‌دنبال خواهد داشت. این جمله خشک و بی‌مزه را این‌گونه ادامه می‌دهیم که منبع‌تغذیه‌ای که شما برای ارتقا در ذهن دارید با آن چه به‌طور واقعی حق مسلم دستگاه شماست تفاوت‌های بزرگی دارد. شما منبع‌تغذیه‌ای می‌خواهید که به‌عنوان اصلی بدیهی ارزان باشد، برگه‌ای، برچسبی چیزی به‌عنوان گارانتی مادام‌العمر به ‌همراه داشته، فروشنده به ‌قدر کفایت خود و به قدر رضایت شما از آن تعریف کند، قیافه کت و کلفتی داشته و در صورت امکان و به خواست شما حرکات موزون از نوع بابا کرم انجام دهد. نه جانم نیست، نگرد که گشته‌ایم ما و با این اوصافی که شما نقل می‌کنید یافت نخواهد شد.
منابع‌تغذیه در طی چند سال اخیر تغییراتی در شکل ارایه داشته‌اند و آخرین آن همین یکی دو سال پیش بود که تعداد پین‌های اتصالی آن به مادربردها از 20 به 24 عدد تغییر کرد. اهمیت منبع‌تغذیه برای شمایی که شش هفت سال پیش اقدام به تهیه کامپیوتر کرده‌اید چندان حیاتی جلوه نمی‌کند، اما برای دوستانی که در این زمانه قصد ارتقا یا تهیه یک سیستم کامل را دارند کمی آن طرف‌تر از ضروری است.
خوب می‌دانم بسیاری از شمایانی که قصد ارتقا دارید، نیت خود را خالص کرده‌اید که کابینت (Case) خود را نزد خود نگه دارید و بلایی بر سر آت و آشغال‌های داخلی آن بیاورید. به طور حتم باید منبع‌تغذیه خود را ارتقا دهید. از من بهتر می‌دانید که توان منابع‌تغذیه که به وات معرفی می‌شوند اصلی‌ترین عامل در انتخاب این قطعه هستند. دروغ نگویم کمتر قطعه‌ای پیدا می‌شود که توان اعلام شده آن با توان واقعی آن برابر باشد. چنین خواسته‌ای درباره انواع خارجی تا حدودی صدق خواهد کرد.
آشنایی
می‌خواهید کامپیوتر خود را ارتقا دهید؟ خب کسی جلو شما را گرفته است. اما اشتباه نکنید، منبع تغذیه هیچ‌گاه اولین قطعه در مسیر پرسنگلاخ ارتقا نبوده و نیست. ابتدا مادربرد، پردازنده، قطعات‌‌حافظه، کارت‌گرافیک، مودم و مابقی مایحتاج عمومی و خصوصی خود را تهیه کنید، سپس میزان توان مصرفی این موجودات نازنین را جمع بزنید و در پایان عدد 100 را بدان بیافزایید. عدد به‌دست آمده حداقل توانی است که منبع‌تغذیه منتخب شده باید قادر به ارایه آن باشد. اگر می‌خواهید که جنس وطنی بخرید به‌یاد داشته باشید که توان اعلام شده این قطعات واقعی نیست. عدد اعلام شده اغلب نمایانگر حداکثر توانی است که منبع‌تغذیه برای مدت یکی دو دقیقه قادر به تامین آن است و در باقی اوقات حدود 60 تا 80 درصد آن عدد را تامین خواهد کرد.
اگر این پرسش مطرح شود که انتخاب منبع‌تغذیه در پایان نشان از بی‌اهمیتی نخواهد داشت؟ پاسخ خواهم داد که اتفاقا این تاخیر در انتخاب نشان‌دهنده اهمیت و جایگاه ویژه‌ای است که منبع‌تغذیه نزد شما دارد. منبع‌تغذیه وظیفه‌ای همچون قلب را برعهده دارد، اگر این قطعه از کامپیوتر شما به‌خوبی پشتیبانی نکند در اصطلاح محلی می‌گویند که سیستم شما قاطی باقالی‌ها شده است. البته با عرض معذرت!
شروع
قبل از شروع گفته باشم که آفتی در میان خریداران کامپیوتر وجود دارد. بارها شاهد این موضوع بوده‌ام که کیفیت قطعاتی که تهیه می‌شوند بسته به اولویت خرید و اهمیت ظاهری قطعه دارند. برای مثال، پردازنده در صف مقدم خرید قرار دارد و پس از آن مادربرد، کارت گرافیک و قطعات حافظه ردیف می‌شوند. شما بی‌انصافی نکنید و با اینکه قرار است منبع‌تغذیه در پایان کار خریداری شود، بودجه کافی در نظر بگیرید. این نکته را در نظر داشته باشید تا هفته بعد به طوری جدی در خدمتتان باشیم.

قدم اول
مطالبی که هفته گذشته در این ستون به ‌چاپ رسید سعی وافری داشت تا فضایی کلی از بازار منابع‌ تغذیه (Power Supply) و حواشی آن را ترسیم کند. اگر موضوع به‌حاشیه کشیده شد،‌طلب بخشش دارم، اما تصور نگارنده این بود که طرح موضوع بدین‌شکل در قدم ابتدایی قدری از یکنواختی مطالب شبه آموزشی خواهد کاست و در قدم بعدی خواننده محترم را که شما باشید با حال و هوای جاری در بازار آشنا خواهد کرد. گفته شد که منبع‌تغذیه یکی از آفت زده‌ترین قطعات کنونی بازار است به ‌نوعی که بیشترین جفا از سوی خریدار و البته فروشنده بر این موجود وارد می‌شود. شاید تعجب کرده باشید که چرا در امر ارتقا از قطعات مهم و مشتری‌پسندی مانند کارت‌گرافیکی و نمایشگر و درایوهای نوری و امثالهم صرف‌نظر کرده و یک‌راست سراغ منبع تغذیه رفته‌ایم. دقیقا به‌همین دلیل این موضوع را انتخاب کرده‌ایم، چرا که اعتقاد داشته و داریم که منبع‌تغذیه اهمیتی کمتر از کارت‌های فاخر گرافیکی و نمایشگر نداشته و نخواهند داشت. خیل مادربردهای درب و داغان شده توسط نوسانات جریان برق ورودی و قطعات اصطلاحا سوخته شده نشان می‌دهد که یک ‌جای کار، بد فرم اشکال دارد. در این مواقع انگشت اتهام به‌سوی منبع‌تغذیه فلک‌زده نشانه می‌رود، چرایش را در ادامه می‌خوانید.
متهم ردیف اول
وظیفه اصلی منبع‌تغذیه به ‌زبان ساده فراهم کردن نیروی الکتریکی مناسب و متناسب با قطعات تشکیل‌دهنده سیستم کامپیوتری است، به‌شرطی که توان موردنیاز را در اختیار داشته باشد. فرض کنید که توان منبع‌تغذیه‌ای 300 وات باشد و وظیفه برق‌رسانی سالم و مطمئن به یک ‌عدد مادربرد فرد اعلا 50 واتی، یک پردازنده تازه به‌دوران رسیده 120 واتی، یک فقره کارت‌گرافیکی نسل هشتمی 130 واتی، هارددیسک، درایو نوری، فلاپی درایو و مودم را برعهده داشته باشد. به‌نظر شما انجام چنین وظیفه‌ای در توان این منبع تغذیه بی‌نوا خواهد بود؟
کافی‌است تا مصرف سه قطعه اول را جمع زده و تایید کنید که تأمین نیاز این سه ‌تن به قدر کافی صعب و سنگین خواهد بود و برای محاسبه نیازی به قطعات دیگر نخواهد بود. بی‌دلیل نیست که کارآیی بسیاری از سیستم‌های پیشرفته کنونی که هزینه بالایی بابت آن‌ها در نظر گرفته شده است در حد یک عدد کامپیوتر Pentium3 پنج شش سال پیش هم نیست. عدم تناسب منبع‌تغذیه با توان موردنیاز سیستم یکی از عمده دلایل برای کاهش کارایی سیستم‌های پردازشی خواهد بود. به‌غیر از افت کیفیت و کارایی در این سیستم‌ها، آسیب‌دیدگی قطعات از مشکلات عمده در جوامعی است که خریدار، بدون مشورت، مشورت با نابلدان یا خودسرانه اقدام به انتخاب قطعات می‌کند. پس بی‌دلیل این قطعه محترم را در جایگاه متهم قرار ندهید!
چه باید کرد؟
قبل از ارتقا منبع تغذیه، درباره نیازهای پردازشی خود سوالاتی را آماده کنید و بدان‌ها پاسخ دهید. چنانچه این روند را به‌شکل صحیحی ادامه دهید، تصویری از کیفیت مادربرد، کارت‌گرافیکی و قطعات دیگر نمایان خواهند شد. این موقع است که می‌توان محدوده توان موردنیاز سیستم پردازشی را مشخص کرد. عجله نکنید، الآن زمان خرید منبع‌تغذیه نیست. قبل از ارتکاب به عمل خرید، لازم است درباره تکنولوژی‌های جدیدی که در طراحی و تولید این قطعات استفاده شده است اطلاعات بیشتری گردآوری کنید.
گردآوری ذکر شده شامل اطلاعاتی راجع به‌ فن خنک‌کننده منبع‌تغذیه، سیستم‌های جلوگیری کننده از نوسانات ناگهانی، تکنولوژی‌های ارایه شده برای کاهش مصرف انرژی، نام تولیدکننده منبع‌تغذیه، شرکت واردکننده و ارایه خدمات پشتیبانی، دارا بودن فیوزهای کنترل‌کننده جریان ورودی، قابلیت ارایه جریان یکسان خروجی و تناسب امکانات منبع‌تغذیه با مادربرد و توان انتظاری خواهد بود.
و آنگاه پایان
هفته آینده در فرصت محدود موجود، درباره اطلاعات یاد شده مطالبی ارایه خواهیم کرد. نگران کش‌آمدن مطلب نباشید، موضوع منبع‌تغذیه به درازای حافظه نخواهد بود.

ارتقا ،قسمت بيست و دوم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
هفته‌ای که گذشت مصادف بود با آغاز فعالیت مراکز آموزشی و کاهش دغدغه برای ارتقا و باقی‌قضایا. کمی که از تب و تاب آغاز فعالیت مراکز آموزش بگذرد، فیل اغلب دوستان یاد هندوستان خواهد کرد و همهمه‌های جدیدی برای چه بخرم و چه تغییری بدهم شروع خواهد شد. پس تا زمان دارید انگیزه لازم برای ادامه این ماجرا را جمع‌آوری کنید!
چه بخریم؟
رسیدیم به مهمترین بخش ماجرا که چه بخریم. پوزش می‌طلبم، اما پیش از پاسخگویی، باید پرسش دیگری را مطرح کنم و شما بدان پاسخ دهید که، چرا باید بخریم؟
پس از پاسخگویی به چرایی خرید است که می‌توان مرحله بعدی خرید را پیگیری کرد. یکی از پاسخ‌های احتمالی شما این است که دستگاه من بیش از اندازه قدیمی است. در این جا تذکری می‌دهم، هیچ‌گاه به دستگاهی که یک عمر در خدمت شما بوده است عنوان بیش از اندازه قدیمی اطلاق نکنید. ذکر عنوان دستگاه من به‌ اندازه کافی کار کرده و حالا زمان استراحت ایشان است به قدر کفایت محترمانه خواهد بود. پاسخ دیگر این خواهد بود که دستگاههم را بتازگی ارتقا داده و کارت‌گرافیکی جدید و غیره بدان افزوده‌ام. منبع‌تغذیه قدیمی، توان پشتیبانی از سیستم ارتقا یافته را ندارد. پاسخ‌های دیگری نیز ممکن است برای این پرسش پیدا کنید.
پس از ارایه پاسخ به چرایی تغییر منبع‌تغذیه، به منطقی بودن پاسخ فکر کنید. تا یادم نرفته بگویم آن‌گونه که بارها شاهد بوده و من نیز بر آن تأکید کرده‌ام این است که منبع تغذیه آخرین گزینه موجود برای ارتقا است. اگر گوش نکنید این نکته را بازهم تذکر خواهم داد!
بالاخره چه بخریم؟
دوستان چر این قدر عجله دارید؟ منبع‌تغذیه موجود در بازارهای کنونی دنیا و البته ایران از دو نوع مادربرد پشتیبانی می‌کنند که در ظاهر امر عمده‌ترین اختلاف آنها در تعداد پین‌های ورودی برق از منبع تغذیه است. بسیاری از مادربردهای کنونی از ورودی‌های 20 پینی استفاده کرده و نمونه‌های جدید از ورودی‌های 24 پینی پشتیبانی می‌کنند. منبع‌تغذیه‌های جدید از هر دو ورودی 20 و 24 پینی پشتیبانی می‌کنند، بنابراین اگر قصد ارتقا منبع‌تغذیه برای مادربرد قدیمی خود را دارید از مدل‌های 24 پینی جدید کمک بگیرید. هنگام خرید دقت کنید و ببینید که پین‌های وروردی اصلی برق به مادربرد در دو دسته 20 و 4 پینی قرار گرفته باشند. این نوع منبع‌تغذیه از مادربرد ارتقا یافته شما پشتیبانی خواهد کرد.
یک نکته را به‌یاد داشته باشید که توانی که روی بدنه یا به‌عنوان مدل منبع‌تغذیه ذکر می‌شود تفاوت‌هایی با توان اصلی قطعه دارد. برای آگاهی عرض می‌شود که میزان مصرف انرژی کل سیستم به‌طور متوسط مقدار مشخصی دارد که توان منبع‌تغذیه باید متناسب با آن محاسبه شود. گاهی نیاز سیستم به انرژی برای مدت کوتاهی (کمتر از سه چهار دقیقه) بیش از 20 تا 30 درصد مقدار متوسط خواهد بود. منبع‌تغذیه‌های درست و حسابی قادر به‌تأمین این نیاز برای همین مدت زمان هستند، در غیر این‌ صورت و عدم توانایی قطعه در پشتیبانی، آسیب دیدن دیگر قطعات سیستم محتمل خواهد بود. به‌یاد داشته باشید که توان اعلام شده توسط تولیدکننده، نشان‌دهنده اوج انرژی برای مدت کوتاهی است و دایمی نیست. توان متوسط به‌طور معمول 25 تا 35 درصد کمتر مقدار عنوان شده است.
با چه کیفیتی بخریم؟
دغدغه شما را درک می‌کنم!
هم‌اکنون درباره ایرانی یا خارجی بودن منبع‌تغذیه صحبت نمی‌کنم، اما بدانید که نمونه‌ موفقی توسط تولیدکنندگان داخلی در بازار توزیع شده است که محصولات گرین، شایان و فراسو از آن جمله هستند. پشتیبانی این شرکت‌ها از محصولات توزیع شده قابل توجه است. محصولات خارجی مناسبی از بعد کیفیت و قیمت در بازار وجود دارند که می‌توان به قطعه و خدمات پس از فروش توزیع‌کننده آن قطعه اعتماد کرد. منبع‌تغذیه در بازار ایران شامل سه دسته کلی است. دسته اول که شامل بی‌اصل و نسب‌ها بوده و ریسک استفاده از آن‌ها بالاست. توصیه شده است که یک خط قرمز کامل دور این موجودات بکشید. این قطعات نه گارانتی قابل اعتنایی دارند و نه خود قطعه از بعد کیفی قابل اعتماد است. دسته دوم که محصولات ایران نیز در آن دسته قرار می‌گیرند برای استفاده در اغلب سیستم‌های خانگی و اداری مناسب هستند. کیفیت این دسته قابل قبول و گارانتی آنها نیز قابل توجه است. دسته سوم که مخصوص مرفهین بی‌درد است کیفیتی عالی و البته قیمتی عالی‌تر دارند.
هفته آینده با شرح بیشتری در باب ارتقا منبع‌تغذیه گفت‌وگو خواهیم کرد

ارتقا ،قسمت بيست و سوم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
مطلب هفته گذشته که امیدوارم به خیر و خوشی بر شما سپری شده باشد را به یاد بیاورید که درباره ارتقا منبع‌تغذیه سخن گفتیم. سخن گفتن درباره این قطعه به‌ظاهر بی‌اهمیت، شاید آسان بنماید اما چندان هم که تصور می‌کنید سهل نیست.
PFC چیست؟
در هنگام خرید منبع‌تغذیه به این نکته دقت داشته باشید، کدام نکته؟ اینکه منبع‌تغذیه شما از قابلیت مهم و ویژه‌ای به‌نام PFC پشتیبانی کند. اما این PFC‌ که می‌گویند چیست؟
PFC‌ عاملی است که در ابتدای امر تضمین می‌کند که توان ثابت و پایداری به قطعات داخلی برسد. در مراحل بعدی نیز تضمین می‌کند که مقدار قابل توجهی در مصرف انرژی صرفه‌جویی خواهد شد. این امکان همچنین از تغییرات ناگهانی ولتاژ ورودی به سیستم جلوگیری می‌کند. این PFC که ذکر آن رفت به دوگونه است. نوع اول و البته ارزان‌تر آن به Passive PFC‌ معروف است. منابع‌تغذیه‌ای که به قابلیت Passive PFC مسلح شده‌اند، پیش از اینکه ذره‌ای الکتریسیته به قطعات داخلی سیستم هدیه کنند سطح توان خروجی را در مقدار مشخصی قفل می‌کنند و به مادربرد قول شرف می‌دهند که مایحتاج عمومی قطعات سیستم را تامین خواهند کرد.
نوع دیگر و البته گران‌تر، Active PFC خوانده می‌شود. منابعی که با استفاده از این امکان به تغذیه سیستم مشغول هستند، سطح توان پایدار سیستم را در هر لحظه و با توجه به توان مصرفی متوسط تنظیم می‌کنند. به گفته کارشناسان و متخصصان این‌کاره، Active PFC بهترین گزینه برای استفاده در سیستم‌هاست، چراکه علاوه بر تضمین توان سخت‌افزاری، مقادیر قابل توجهی نیز در مصرف انرژی صرفه‌جویی خواهد شد.
برای شمایی که توان مصرفی کل سیستم‌تان کمتر از 300 تا 400 وات است، خاصیت PFC شاید چندان چشمگیر نباشد، اما برای دوستانی که تنها مصرف کارت‌گرافیکی و پردازنده سیستم‌شان در حدود 350 وات است،‌ استفاده از این قابلیت حیاتی خواهد بود. به‌خصوص اینکه دوستان، علاقه‌مند به بازی‌های سنگین و بالطبع کارت‌های‌گرافیکی سریع و گرانقیمت هم باشند.
از این موضوع به‌سرعت می‌گذریم، اما تاکید می‌کنم که PFC‌ فاکتور مهم و تاثیرگذاری در کیفیت سیستم است. از این موضوع به‌ راحتی نگذرید. خود را برای تحمل فشار اسمزی مختصری آماده کنید که پس از پرداخت هزینه‌ منبع‌تغذیه Active PFC به پرده‌های مغز شما وارد خواهد شد. در بازار داخلی محصولات گرین و فراسو با این قابلیت و با قیمت‌های منطقی عرضه می‌شوند.
و دیگر اینکه
منبع‌تغذیه چند مزیت دیگر دارد که فقط به‌کار حرفه‌ای جماعت می‌خورد. برای مثال، جنس پروانه خنک‌کننده منبع تغذیه، نوع محور چرخشی پروانه، جنس آلیاژهای فلزی به‌کارر فته در تولید قطعه و غیره از دیدگاه یک فرد حرفه‌ای حایز اهمیت است.
غیر از موارد گفته شده، دقت داشته باشید که منبع‌تغذیه موردنظر دارای فیوز اضطراری باشد. هرچند در برخی مدل‌‌ها، این فیوز معلوم‌الحال در داخل بدنه کار گذاشته است و امکان تعویض آن در صورت سوختن قطعه مهیا نخواهد بود. در این‌باره اطلاعات جامعی از فروشگاه‌داران باسواد و اهل فن گردآوری کنید و به ‌هیچ عنوان ذره‌ای خجالت به‌ وجود مبارک راه ندهید. هرچند بدون دانستن این اطلاعات نیز می‌توانید قطعه خوب و جانداری تهیه کنید. خرید قطعه از فروشگاه معتبر و خرید مارک و برند شناخته شده می‌تواند قدری در آسودگی خاطر شما موثر باشد. البته استفاده از تمام قطعات الکترونیکی این خطر را باخود دارد که در بهترین شرایط محیطی یک‌دفعه کار نکند. خرید محصولات شرکت‌های معتبر این مزیت را دارد که ضریب ریسک در خرابی قطعات آن‌ها کمتر از دیگر محصولات معمولی موجود در بازار خواهد بود.
آخر اینکه
برای خرید منبع‌تغذیه کمی آینده‌نگر باشید. شاید که پول بیشتری هزینه کنید اما با موضوع ارتقا به این زودی‌ها روبرو نخواهید شد. برای مثال، اگر نیاز سیستم کنونی شما در حدود 450 وات باشد، توصیه می‌کنم به مدل‌های 550 تا 650 واتی فکر کنید. دیگر اینکه، اگر به این میزان وات فکر می‌کنید، ‌استفاده از منبع‌تغذیه Active PFC‌ توصیه می‌شود. باور کنید که میزان مصرف منبع‌تغذیه 450 واتی Active PFC‌ از مدل‌های معمولی 300 واتی نیز کمتر است. به این می‌گویند تکنولوژی!
درباره قیمت‌ها یکبار گفته بودم که محصولاتی بین 16 تا 25 هزار تومان برای مصارف معمولی توصیه شده است و برای مصارف خاص مانند امور گرافیکی سنگین و بازی‌ها که نیازمند استفاده از پردازنده‌های قوی و کارت‌های‌گرافیکی گران‌قیمت هستند، مدل‌های قوی‌تر با امکانات ویژه مانند PFC‌ توصیه می‌شود. پرسش‌های خود را در این باره برای ما ارسال کنید. هفته آینده موضوع دیگری را دنبال خواهیم کرد.

ارتقا ،قسمت بيست و چهارم ارتقا چيست وچگونه بايد انجام گيرد؟
پرسش اول:
محدوديت كم توان خريد و علاقه مندي به انجام بازي ها،بهتر است از كدام مادربوردonboardاستفاده شود؟
از تحليل پرسش فوق اين گونه استنباط مي شود كه دوست پرسش گر ما توان خريد كارت گرافيك را ندارد،منظور از مادربورد onboardمدل هايي است كه موتور گرافيكي روي چيپ ست ارائه مي كنند اين نكته را بديهي بدانيد كه براي انجام بازي ها بدون ترديد نياز مند كارت گرافيك خوب و درست وحسابي هستيد.حال اگر توان خريد كارت گرافيك را نداريد بايد از مادربوردي با چيپ ست مناسب استفاده نماييد.بطور قطع گفته مي شود كه استفاده از مادربوردهايي كه در درون چيپ ست اصلي از خود از موتور گرافيكي استفاده خواهند كرد براي بازي ها مناسب نيست اما سه راه در پيش روي خود خواهيد داشت،در واقع سه شركت بزرگintel،amdوnvidiaاقدام به توليد چيپ ست براي مادربورد مي كنند.محصولات اينتل براي كارهاي گرافيكي مناسب نسيتند .اين گفته نه از روي تعصب يا مخالفت با اينتل كه بر اساس تست هاي معروف گفته مي شود.در ميان محصولاتnvidiaوamdعلاوه بر انتخاب شخصيamdكه با نامatiعرضه مي شود،تست صورت گرفته نشان داده است كه كيفيت گرافيكي چيپ ست هاي ATI برتري محسوسي بر مدل هاي طراحي شدهNVIDIAدارد.پس در انتخاب مادربورد با توانايي هايي بالاتر گرافيكي در مرتبه اولATIياAMDدر مرتبه دومNVIDIAدر مرتبه سومINTELقرار خواهند گرفت.ازSISوگاهاVIAمحصولاتي در بازار يافت مي شود كه بهتر است با ديده بي خيالي بدانها بنگريد.اما نكته مهم در كيفيت خروجي اين مادربورد توجه به حجم حافظه اصلي نصب شده روي مادربورد است.دوتوصيه در اين مورد مي شود:اول اينكه سعي كنيد حجم حافظه نصب شده روي شكافهاي حافظه كمتر از1گيگ نباشد دوم اينكه اگر مادربورد شما از خاصيت دو كاناله بودن(DUAL CHANNEL)
بودن را مهيا ميسازد از آن استفاده شود به اين شكل كه حجم حافظه مورد نظر را به دوقسمت تقسيم كنيد و هريك را بروي يكي از شكافهاي سازگار با اين ويژگي قرار بديد.روي مادربوردها از رنگهاي متفاوت براي نشان دادن اين امكان استفاده مي شود و تعداد شكاف هاي حافظه نيز زوج خواهد بود.

توضيح:
درباره پرسش بالا مناسب ديدم نكته مهمي را به استحظار شما برسانم.چيپ ست اصلي مادربورد به نوعي فرمانده اصلي سيستم قلمداد مي شود.هرچه قوي تر باشد ،سيستمي با كارايي بالاتر وكيفيت بالاتر در اختيار خواهيم داشت .در مادربورد هاي onboardيك موتور گرافيكي در داخل هسته چيپ ست تعبيه مي شود.در اين حالت چيپ ست اصلي مادربورد علاوه بر مديريت پردازنده و شكاف هاي حافظه،عهده دار پردازش گرافيكي مورد نياز براي فعاليت هاي سيستم خواهد بود.حافظه مورد نياز براي پردازش هاي گرافيكي به ناچار از حافظه اصلي سيستم تامين خواهد شد.مشكل اينگونه مادربوردها دراين است كه اولا ،چيپ ست اصلي دو وظيف بر عهده دارد ،ثانيا امكان استفاده از حافظه هاي گرافيكي بالاتر مانندGDDR3فراهم نيست و بالاجبار بايد از حافظه اصلي سيستم آن هم به صورت اشتراكي استفاده كرد.و ثالثا اولويت اصلي چيپ ست در مديريت كلي مادربورد و قطعات متصل بدان است.طفيلي شدن اهميت موتور گرافيكي مترادف است با كاهش كيفيت پردازشي و محدوديت سيستم در پشتيباني از بازي ها !
نصب يك كارت گرافيك كوچولو و حتي سطح پايين در وهله اول چيپ ست مادربورد را انجام وظايف دوگانه رها و امكان مديريت بهتر بر اجزاي سيستم را فراهم خواهد ساخت.در وهله دوم حافظه سيستم نيز از اشتراك منابع خود رهايي يافته و پردازنده گرافيكي نصب شده روي كارت گرافيك نيز امكان استفاده از حافظه اختصاصي گرافيكي(VRAM)خواهد داشت.
بر اين اساس توصيه مي شود تا بدان جا كه مقدور است از يك كارت گرافيكي حتي المقدور ارزان قيمت براي افزايش كيفيت استفاده شود.در صورتي كه اين امر ميسر نيست افزايش مقدار حافظه اصلي سيستم و استفاده از امكان دو كاناله بودن حافظه مثمر ثمر خواهد بود.هفته آتي با موضوع هارد ديسك در خدمت شما خواهيم بود...

ارتقا قسمت بیست و پنجم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
این هفته قرار بود مبحث جدیدی را آغاز کنیم که با سوء استفاده تمام از این فرصت به چند پرسش درباره مطالب مطرح شده در جلسات قبلی پاسخ خواهیم داد.باشد که قبول افتد.

پرسش اول:
دوستی پرسیده بود که چگونه می تواند سیستم خود را که مبتنی بر پردازندهATHLON64و حافظهDDR است به یک سیستم مبتنی بر پردازنده athlon64x2 ارتقا دهد؟

آنگونه که از شواهد و قراین برمی آید پردازنده athlon64 مورد اشاره از نوع939 پینی است،چرا که به همراه آن از قطعات حافظهddr استفاده شده است.برای ارتقا باید گفت که لازم است علاوه بر ارتقا پردازنده قطعات حافظه و مادربورد نیز تغییر کند. اگر مطالب پیشین را به دقت مطالعه کنید در آنجا یادآور شده ام که تمامی پردازنده ها از خانواده ی دو هسته ای athlon 64X2 از سوکت 940 پینی AM2 استفاده کرده و از حافظه های نسل DDR2 استفده می کنند. تعداد پایه های حافظه یDDR2 نیز با DDR متفاوت است. به دلیل همین تفاوت ها لاجرم باید که مادربورد را نیز تغییر داد ، اما از بقیه قطعات موجود می توان در سیستم جدید به خوبی استفاده کرد.

پرسش دوم:
پرسیده بودند که چگونه می شود که سرعت فرکانس پردازنده های جدید Intel core2duoاز مدل قدیمی تر pentium d کمتر باشد ، اما ادعا می شود که کیفیت بالاتر است؟

این سوال با ذهنیت های مربوط به شش هفت سال پیش پرسیده شده است.سال ها پیش و در هنگام معرفی پردازنده های intel 486 DX2 و پس از آن intel pentium کیفیت پردازشی معادل بود با سرعت فرکانس پردازنده ها که در آن روزگار بین66 تا 100 مگاهرتز بود .این منوال تا عرضه پردازنده های pentium2همچنان ادامه داشت و هنگامی که پردازنده های pentium3 معرفی شدند و اندکی پس از افزایش سرعت فرکانس و عبور از مرز700مگاهرتز،کم کم تعریف جدیدی برای کیفیت عنوان شد که تفاوت هایی با تعاریف قبلی داشت. یادآوری می کنیم که در مبحث پردازنده ها عنوان شده بود که هر پردازنده به غیر از سرعت فرکانس ،پارامتر دیگری نیز دارد که به آن تعداد دستور عمل در واحد فرکانس می گویند.این تعداد دستور العمل در واحد فرکانس بدین معنی است که پردازنده در هر فرکانس می تواند چند دستور پردازشی را انجام دهد .مانند این است که بگوییم یک قایق مسافرتی در هر رفت و برگشت چه تعداد ظرفیت دارد و چند مسافر را جابجا کرده است. این موضوع بدین جهت مطرح شد که پردازنده های قبل از pentium2 تعادلی بین تعداد دستورالعمل و سرعت فرکانس برقرار کرده بودند.یعنی یک زندگی مسالمت آمیز!

اما افزایش سرعت باعث کوتاه شدن هر فرکانس خواهد شد با فرض امکان انجام دستورالعمل بیشتر،فرصت انجام آن از هسته پردازشی گرفته خواهد شد.قضیه مانند کشتی کوچکی است که برای تکمیل ظرفیت خود مکث کوتاهی در بندر داشته باشد ،به طور حتم مسافران فرصت سوار شدن در آن فرصت کوتاه را نخواهند داشت و بالطبع تعدادی از صندلی های کشتی خالی خواهد ماند.
مشابه همین امر را در پردازنده شاهد هستیم ، به این صورت که اگر سرعت فرکانس پردازنده افزایش یابد،امکان انجام تمامی دستورالعمل ها در هر فرکانس ممکن نخواهد بود.از اینجا بود که تعریف جدیدی از کیفیت ارائه شد . در تعریف جدید هر پردازنده ای کهipcبالاتری داشته باشد ،کیفیت بالاتری دارد.IPC از ضرب سرعت فرکانس پردازنده در تعداد دستورالعملی که قادر به انجام آن است حاصل می شود .پیش از معرفیcore2duo توسط اینتل یکی از بزرگترین تفاوت های اینتل وamdدر همین نکته بود.اینتل معتقد بود که برای افزایش کیفیت باید سرعت فرکانس هسته پردازشی را افزایش داد و AMD بر این نکته پا فشاری می کرد که برای افزایش کیفیت به جای افزایش بیهوده سرعت فرکانس هسته پردازشی ،توانایی انجام دستورالعمل بیشتر در هر فرکانس پردازشی افزایش پیدا کند.این چنین بود که در پردازنده های AMDنام گذاری جدیدی مرسوم گشت.AMD پردازنده های خود را به صورت معادل نام می نهاد .برای مثال،سرعت فرکانس پردازندهAthlon64 3000 در حدود1800 مگاهرتز است و از بعد کیفی این پردازنده معادل pentium4 3000گیگاهرتزی فعالیت خواهد کرد.ماجرا اما از زمان معرفیcore2duoتغییر کرد و اینتل دست از لجالت برداشت واز همان شیوه ای استفاده کرد که سال هاستAMD ، IBM ، HP و دیگر شرکتها استفاده می کنند .بر همین اساس سرعت فرکانس پردازنده پردازنده های نسل جدید Intel core 2کاهش یافته است اما کیفیت پردازشی آنها به شکل قابل ملاحظه ای افزایش یافته است که در نتیجه توجه اینتل به افزایش تعداد دستورالعمل قابل انجام در هر فرکانس حاصل شده و به همین دلیل است که celeron را شبه پردازنده می دانم، چرا که مطلقا به این امر توجه ندارد.

قسمت بیست و پنجم 2 ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
قسمت قبلی را به‌یاد دارید؟ اگر یادتان مانده باشد به‌گذشته البته نه چندان دور هارددیسک نظری انداختیم و تلنگری ناجوانمردانه به حس نوستالوژی برخی دوستان زدیم. راستش را بخواهید تغییر ظرفیت هارددیسک‌ها در دبیرستان‌های آن روزگار انگار بزرگ‌ترین رویداد عالم از نوع داشتن هارد بزرگ حق مسلم ماست بود و شاید برای برخی هنوز باشد. بگذریم.
اصل کلام این است که اگر در آن روزگار خرید یک عدد هارددیسک فرد اعلا قدری عرضه می‌خواست، امروزه عرضه دو چندانی می‌خواهد و مقدار کمی هم چاشنی شانس!
از این مورد نیز به آرامی می‌گذریم، چرا که در فرصتی دیگر به ‌تفضیل در این باب سخن خواهیم گفت. تنبلی را به کناری بگذارید و یاد بگیرید که چگونه یک هارددیسک بخرید!
مشخصات
هر قطعه‌ مشخصات ویژه‌ای دارد که فرصت انتخاب را برای ما فراهم می‌سازد. در واقع یکی از فاکتورهای مهم در انتخاب هارددیسک جدید، دقت در این فاکتورهای گاهی غریب مانده است. البته هزار و یک مشخصه دیگر نیز وجود دارد که ندانستن آن از دانستن آن خیرات بیشتری برای ما خواهد داشت. شما که قرار نیست هارددیسک اختراع کنید؛ فقط متقاعد شده‌اید که نیاز به یک هارددیسک جدید دارید.
هارددیسک جدید
تمام قطعات نو، بوی مخصوصی دارند که بسیاری افراد از آن خوششان می‌آید. مانند کسانی که ماشین جدید خریده‌اند و دلشان نمی‌آید پلاستیک صندلی‌های آن را پاره کنند و با بوی آن چند هفته‌ای حال می‌کنند. حال و روز هارددیسک نیز همین‌طور است، ولی از بو خبری نیست، این‌جا نیز بوی تراوش یافته از هارددیسک نشانگر دست به ‌جیب شدن شما خواهد بود.
باز هم مشخصات
برای خرید هارددیسک دانستن چند مشخصه از همه مهم‌تر است. سرعت گردش صفحات اصلی هارددیسک برمبنای دور در دقیقه، سرعت تبادل داده‌ها با مادربرد، نوع اتصال به مادربرد، میزان بافر یا حافظه موقت، میزان آلودگی صوتی، میزان حرارتی که در مدت فعالیت تولید می‌شود، سرعت جست‌وجوی داده‌ و چند چیز دیگر که اگر حوصله به‌ خرج دهید درباره آن‌ها صحبت خواهیم کرد.
اول؛ سازندگان
غافلگیر شدید نه! فکر کردید می‌خواهیم درباره سرعت گردش صفحات اصلی هارددیسک (Plate) صحبت کنیم، اما به ‌نظر بنده بد نیست تکلیف خودتان را با سازندگان این قطعه ارزشمند روشن کنید. در دنیای کنونی حدود پنج، شش شرکت در وادی تولید هارددیسک برای کامپیوترهای خانگی و برای استفاده‌های عام فعالیت می‌کنند. Seagate، Hitachi، Samsung، Maxtor و Western Digital از جمله سازندگانی هستند که می‌توانید محصولات تولید شده آن‌ها را در بازار تهیه کنید. یکی از راه‌های تشخیص این هارددیسک به شکل ظاهری آن‌ها مربوط می‌شود. در واقع شکل ظاهری هریک از این محصولات دارای شخصیت است و با کمی دقت و بدون خواندن نام آن می‌توانید تشخیص دهید که محصول مزخرف کدام شرکت را می‌خرید. جنس خوب در بازار به‌راحتی پیدا نمی‌شود، پس دقت کنید! بعد نگید نگفتید.
Seagate هجده ماه پیش Maxtor را خرید و در واقع هارددیسکی به نام Maxtor وجود خارجی ندارد و در چند ماه آینده تمامی هارددیسک‌هایی که با نام Maxtor در بازار توزیع می‌شوند فقط نامی از آن شرکت گردن کلفت و بی‌رحم دارند. Maxtor چند خانواده ذخیره‌سازی دارد که مدل‌های DiamondMax برای شما مناسب خواهد بود. به‌شدت توصیه می‌شود مدل‌هایی را تهیه فرمایید که از خانواده DiamondMax 21 باشند. این هارددیسک‌ها در درون خود به‌طور کامل Seagate هستند. اما می‌رسیم به Seagate، این شرکت بزرگ و نامدار محصولات خود را با نام barracuda در بازار توزیع می‌کند که اغلب آنها از کیفیت قابل قبولی برخوردار هستند. محصولات Seagate یک تفاوت بزرگ و مهم با دیگران دارد و آن اینکه مدت گارانتی هارددیسک‌های این شرکت 5 ساله است و محصولات شرکت‌های دیگر 3 ساله هستند. همین دو سال از یک نظر نشان‌دهنده اعتماد تولیدکننده به محصول خود است و از سوی دیگر آرامش بیشتری برای ذهن خریدار فراهم می‌کند. البته Seagate رقبای قدری دارد که در ادامه با آنها آشنا خواهید شد.
Hitachi اهتمام ویژه‌ای برای کل‌کل با Seagate دارد. البته قیافه Hitachi به این حرف‌ها نمی‌خورد و در واقع شما با خرید هارددیسک‌های Hitachi یک فقره هارددیسک IBM‌ تهیه می‌فرمایید. علی‌الایحال کیفیت هارددیسک‌های Hitachi‌ کمتر از Seagate نیست و حتی در زمینه نوآوری می‌تواند گام‌هایی در مقابل حریف بردارد.
در داخل کشور هارددیسک‌های Seagate توسط شرکت الماس‌آوران و هارددیسک‌های Hitachi به صورت انحصاری توسط الماس خاورمیانه توزیع و گارانتی می‌شود. هفته آینده درباره شرکت‌های رقیب صحبت خواهیم کرد و پس از آن به‌ سراغ مشخصات فنی می‌رویم.

قسمت بیست و ششم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟

قبل از شروع
هفته گذشته درباره شرکت Hitachi و جایگاه رقابتی آن با Seagate بزرگ صحبت کردیم. به ‌غیر از این بزرگواران، شرکت‌های مطرح دیگری چون Western Digital و Samsung نیز در بازار داخلی حضور پرقدرتی دارند. درباره کیفیت و اعتبار نام این برندها در فرصت‌های بعدی گفتگو خواهیم کرد. Western Digital که به‌اختصار WD خوانده می‌شود از قدیمی‌های دنیای ساخت سیستم‌های ذخیره‌سازی است که تخصص ویژه‌ای در طراحی چیپ‌های کنترل‌گر سیستم‌های ذخیره‌سازی دارد. Samsung‌ نیز چند سالی است در این عرصه وارد شده و به‌ پشتوانه توان مالی کم‌نظیر و گروه‌های تحقیق و توسعه توانمند توانسته در کمتر از یک دهه خود را مدعی جدی نشان دهد. البته کیفیت هارددیسک‌های Samsung در ابتدای امر قابل دفاع نبودند، اما طی چند سال اخیر بیشترین و بهترین رشد را در میان رقبا از آن خود کرده است. به‌ خاطر داشته باشید که در بازار جهانی و از بعد کیفی رتبه اول به‌صورت مداوم جابجا می‌شود. این را تاکید می‌کنم که دیگر نمی‌توان گفت کدام‌یک از این شرکت‌ها بهتر و کیفی‌تر است، بلکه باید دانست که کدام محصول در رتبه اول ایستاده. به ‌بیان دیگر شرایط در این حوزه قدری تغییر کرده و جای آن را رتبه‌بندی مدل‌ها پر کرده است. پس به‌یاد داشته باشید که دنیای حکمرانی مارک‌‌ها و نام‌ها به پایان رسیده است. از این به‌ بعد این‌چنین باید گفت که بگو چه نیازی داری تا بگویم چه چیزی مناسب توست.

قدم اول
به‌طور معمول موضوع وزن در هارددیسک‌هایی که برای استفاده در کامپیوترهای خانگی و اداری خریداری می‌شوند، اهمیت ندارد. وزن این‌موجودات بین 600 تا 900 گرم بوده و فضایی که اشغال می‌کنند تفاوت چندانی با هم ندارند. همه این جانورها باید از استاندارد هارددیسک‌های 5/3 اینچی تبعیت کنند. اما اگر قصد دارید تا هارددیسک مناسبی برای استفاده در لپ‌تاپ تهیه کنید، این موضوع اهمیت ویژه‌ای خواهد داشت، چراکه کاهش وزن لپ‌تاپ آرزوی دیرینه فروشنده و خریدار است. از این موضوع که بگذریم به تکنولوژی ذخیره‌سازی داده‌ها روی هارددیسک می‌رسیم. هارددیسک از دو جزء الکترونیکی و مکانیکی تشکیل شده است. بخش الکترونیکی عهده‌دار تبادل داده‌ای با مادربرد و انتقال آن برای ثبت یا خوانش از روی قسمت‌های مغناطیسی است و بخش مکانیکی شرایط را برای جانمایی مناسب داده‌ها و امکان ذخیره‌سازی آن‌ها فراهم می‌سازد. هر هارددیسک دو جزء مکانیکی دارد که روی کیفیت تاثیر انکارناپذیری می‌گذارند. یکی هد خواندن و نوشتن (Head) و دیگری صفحه مدوری (Plate) که به‌‌وسیله موتوری الکتریکی (Step Motor) مدام در حال گردش است. برای مثال، سرعت گردش این صفحه دوار که تمامی اطلاعات را روی خود نگه‌داری می‌کند از 4200 دور در دقیقه شروع و هم‌اکنون به 7200 دور در دقیقه رسیده است. صفحه دوار هارددیسک‌های مورد استفاده در لپ‌تاپ با سرعت 5400 دور در دقیقه گردش کرده و سرعت گردش صفحات دوار هارددیسک‌های حرفه‌ای مورد استفاده در سرورها نیز بین 10 تا 15 هزار دور در دقیقه است. چرخش با سرعت بالا موجب ایجاد اختلال در دست‌یابی سریع و صحیح به اطلاعات می‌شوند که با استفاده از بالشتک‌های هوا و روغن‌های ویژه از هارددیسک‌ها در برابر این امر محافظت خواهد شد. پس نگران این موضوع نباشید.

قدم دوم
موضوع دیگر نیز که به دانستن اطلاعات بیشتر درباره هد خواندن و نوشتن مربوط می‌شود ارتباط چندانی با موضوع خرید ندارد. پس از این موضوع نیز به سرعت عبور می‌کنیم و به سراغ از حافظه‌هایی می‌رویم که در افزایش کارایی هارددیسک‌ها نقش مهمی ایفا می‌کنند. حافظه موقت یا بافر هارددیسک عنصری است که از یک چیپ حافظه سریع تشکیل شده و روی برد الکترونیکی اصلی هارددیسک نصب می‌شود. از آن‌جا که سرعت ارسال اطلاعات از سوی مادربرد از سرعت ذخیره‌سازی آن بیشتر است، اختلاف زمانی مشخصی بین دریافت اطلاعات توسط برد کنترل‌گر هارددیسک با ذخیره سازی آنها وجود دارد. علت این تاخیر، مکانیکی بودن شیوه ذخیره‌سازی روی صفحات دوار مغناطیسی است. این مشکل ذاتی هارددیسک‌ها موجب کندی کلی سیستم‌های پردازشی شده و برای رفع این نقیصه از یک حافظه سریع واسط با نام بافر استفاده می‌کنند که وظیفه دریافت سریع اطلاعات از مادربرد را بر عهده دارد. اندازه این بافر هرچه بیشتر باشد، کندی امر ذخیره‌سازی تاثیر محدودتری بر کارکرد سیستم خواهد داشت. در هارددیسک‌های کمی قدیمی اندازه این بافر در حدود 2 مگابایت درنظر گرفته می‌شد. ‌افزایش سرعت پهنای باند ارتباطی بین مادربرد و هارددیسک موجب شد تا اندازه این بافر به‌طرز معقولی تا 8 مگابایت افزایش یابد. از طرف دیگر ظرفیت کلی هارددیسک نیز در این امر تاثیر گذار بوده و اندازه حجم بافر اغلب هارددیسک‌های بالای 250 گیگابایت بین 16 تا 32 مگابایت است. پس در این‌باره دقت مضاعفی داشته باشید که اندازه بافر شما هرچه بیشتر بهتر!

قدم سوم
ارسال داده‌ها به هارددیسک به‌شکل سنتی از طریق رابطی انجام می‌شود که با نام‌های مختلف ATA100/133 ، IDE و PATA‌ نامیده می‌شود. رابط PATA، اطلاعات را به‌صورت موازی و از طریق یک کابل پهن منتقل می‌کند. سرعت تبادل اطلاعات به 133 مگابایت در ثانیه محدود است. این سرعت در دنیا از 115 مگابایت فراتر نمی‌رود. اما نسل جدید رابط‌های تبادلی که به‌جای سیستم موازی از سیستم انتقال سریال استفاده می‌کند دو سه سالی است که مطرح و به‌شدت مورد استقبال قرار گرفته است. SATA شامل دو نسخه SATA1 با پهنای باند 150 مگابایت در ثانیه و SATA2 با پهنای باند 300 مگابایت در ثانیه است. استفاده از SATA2 علاوه بر امکان تبادل سریع‌تر اطلاعات مزایای دیگری نیز مانند اشغال فضای کمتر، امکان جداسازی هارددیسک از سیستم در حال فعالیت،‌ عدم حساسیت به پیچش کابل و... دارد. توجه داشته باشید برای استفاده از قابلیت‌های رابط SATA2 الزاما باید مادربرد و هارددیسک تولید شده هر دو از این استاندارد تبعیت کنند.
همراه باشید تا هفته آینده!

قسمت بیست و ششم2 ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟

یادآوری
اگر مطالب هفته‌های گذشته را پیگیری کرده باشید، به‌طور حتم به یاد دارید که درباره تاریخچه مختصر هارددیسک‌ها و گردانندگان اصلی بازار این قطعه مهم صحبت کردیم. کلیاتی نیز درباره بافر و نقش آن در کیفیت همچنین وزن قطعه و رابط مناسب برای اتصال به مادربرد صحبت کردیم که تصور می‌کنم برای یک انتخاب خوب کفایت کند.
به‌غیر از موارد ذکر شده، قطعات هارددیسک مشخصات دیگری نیز دارند که برخی از آن‌ها روی قطعه ثبت می‌شوند و برخی را از طریق اطلاعات جانبی و وب‌سایت‌هایی به‌دست خواهید آورد که کار و زندگی‌شان تست قطعات و ارایه نقاط ضعف و قوت قطعات سخت‌افزاری است. در واقع این وب‌سایت‌ها و مجلات تخصصی سعی در عیارسنجی قطعات دارند. این عیارسنجی در اصطلاح benchmarking نامیده می‌شود. به‌یاد داشته باشید که تمامی وب‌سایت‌ها صلاحیت این کار را ندارند و فقط عده معدودی که دستگاه‌ها و تجهیزات و دانش فنی و انصاف لازم را داشته باشند صلاحیت عیارسنجی یا ارزش‌گذاری روی قطعات را خواهند داشت.

دسترسی به اطلاعات
هنگام خرید باید بدانید که چه نوع قطعه و با چه مشخصاتی تهیه می‌کنید. این‌گونه رسم است که اطلاعات کلی درباره قطعه روی بدنه ثبت می‌شود. البته این اطلاعات حداقلی است و تمام آن چیزی را که شما باید به دنبالش باشید را شامل نخواهد شد. برای مثال، روی بدنه هارددیسک قید نمی‌شود که دمای سطحی صفحات مغناطیسی در هنگام فعالیت چند درجه است، یا زمان دسترسی واقعی به داده‌ها چند میلی‌ثانیه خواهد بود.

اگر خواهان این اطلاعات هستید، لاجرم باید به وب‌سایت سازنده سرک بکشید و در بخش اطلاعات فنی، موارد موردنظر را دریافت و مطالعه کنید. همچنین وب‌سایت‌ها و مجلاتی که در کار Benchmark تخصص دارند، اطلاعات کامل و مقایسه‌ای از چند قطعه هم ردیف در اختیار مخاطب قرار می‌دهند. گاهی اطلاعاتی عرضه می‌شود که آن را در هیچ منبع دیگری نخواهید یافت. تا یادم نرفته بگویم که هیچ‌گاه اولین خریدار قطعات سخت‌افزاری نباشید. تعداد قطعات و مدل‌هایشان آنقدر متنوع و فراوان شده است که تشخیص خوب از بد کار هر کسی نیست. پس ادعای شناخت قطعات را در صندوقچه مامان‌بزرگ خود قرار دهید و قفل محکمی بر آن بزنید. البته این‌گونه تصور نکنید که بنده توصیه می‌کنم تا عقل و دانش شخصی خود را تعطیل کنید، بلکه توصیه من اخطاری به‌شماست تا چندان به آگاهی‌‌های محدود خود بسنده نکنید و از منابع محتوایی دیگر نیز استفاده بیشتری ببرید!

دمای سطحی
باور کنید قصد تدریس فیزیک گرما را ندارم. اما بد نیست بدانید هنگامی که هارددیسک شما روشن می‌شود، محور مرکزی آن به‌طور مداوم در حال گردش خواهد بود. از طرفی هنگام خواندن و نوشتن، یک قطعه خاص به ‌نام اهرم مکانیکی که هد بر سر آن قرار دارد روی هارددیسک و در فاصله میکرونی با آن قرار می‌گیرد. حرکات متناوب اهرم نگه‌دارنده هد و گردش مداوم محور مرکزی به‌دنبال خود گرما ایجاد می‌کنند و موجب می‌شوند تا دمای سطحی صفحات مغناطیسی حامل داده‌ها افزایش یابد.

حداقل دمای مطلوب برای هارددیسک بین 35 تا 42 درجه سانتی‌گراد است. در هنگام کار که دما افزایش می‌یابد به‌طور متوسط این مقدار تا 46 درجه مطلوب و قابل قبول خواهد بود. دقت داشته باشید که حداکثر دمای قابل قبول برای این سطح مغناطیسی حول و حوش 49 تا 50 درجه است. چنانچه دمای متوسط سطحی هارددیسکی بیش از این مقدار باشد از خیر خریدن آن بگذرید، چرا که یکی از خواص دماهای بالا، مغناطیس‌زدایی است!

به‌بیان دیگر باید با اطلاعات خود خداحافظی کنید. البته عقل طراحان هارددیسک بیش از این‌ است و ماجرا را قبل از حادثه پیش‌بینی می‌کند و به‌طور معمول اجازه نمی‌دهند دمای محیطی هارددیسک‌ها فراتر از 55 درجه سانتی‌گراد افزایش یابد. با این حال دقت در این مسائل در انتخاب مدل‌ها کمک خوبی خواهد بود.

چرخ و فلک
نمی‌دانم عنوان هارد‌های دور بالا را به یاد دارید یا نه!
چند سال پیش که سرعت گردش محور مرکزی هارددیسک‌ها 5400 دور در دقیقه بود، مدل‌هایی وارد بازار شدند که سرعت مذکور در آن‌ها حدود 7200 دور در دقیقه بود و به هاردهای دور بالا معروف بودند. هم‌اکنون نشانی از مدل‌های 5400 دوری پیدا نمی‌کنید و بدون استثنا همگی دور بالا شده‌اند. مزیت این هارددیسک‌ها در افزایش سرعت خواندن ونوشتن داده‌ها و کارایی مثبت آنها بوده و هست. هارددیسک‌های جدیدتری نیز هستند که سرعت گردش آنها 10 هزار دور در قیقه بوده است و برای کارهای خاص و سریع مناسب به نظر می‌رسند، البته قیمت بالاتری نیز دارند. برای استفاده در سرورها نیز مدل‌های 15 هزار دوری وارد بازار شده‌اند. چنانچه کیفیت هارددیسک نقشی کلیدی در فعالیت روزانه شما ایفا می‌کند، استفاده از هارددیسک‌های 10 هزار دوری را توصیه و تاکید می‌کنم. دو سه موضوع مهمی باقیمانده است که در نشست آینده درباره آن گفت‌وگو خواهیم کرد. تا بعد!

قسمت بیست و هفتم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟

یادم رفت بگویم...
هفته گذشته یادم رفت بگویم که اندازه بافر هارددیسک‌ها باید متناسب با ظرفیت آن‌ها باشد. به طور مثال، برای هارددیسک‌های 80 گیگابایتی از حافظه‌های بافر 2 مگابایتی استفاده می‌کردند که پس از مدتی مدل‌های 8 مگابایتی آن با استقبال بیشتری مواجه شد، چراکه موجب روان و تسهیل شدن فعالیت‌های سیستم‌های پردازشی بود. هم‌اکنون نیز برای اغلب مدل‌های 320 گیگابایتی به بالا از حافظه‌های 16 مگابایتی استفاده می‌شود. برهمین اساس هارددیسک‌هایی که بر مبنای رابط پرسرعت SATA2 ساخته می‌شوند بافرهای 8 مگابایتی را به کار می‌گیرند.
دیگر اینکه، هفته گذشته درباره سیستم گردشی محورهای هارددیسک صحبت مختصری شد. برای تکمیل اطلاعات اضافه می‌کنم که هرچه سرعت گردش محور اصلی، بیشتر شود باید سیستم گردشی آن نیز توسعه یابد. هرچه صفحه اصلی (Platter) با سرعت بیشتری گردش کند، لرزش و صدای آن همچنین احتمال ایجاد اختلال در ثبت و خواندن داده‌ها نیز افزایش خواهد یافت. همین قدر بدانید که در هارددیسک‌های آینده از بالشتک‌های هوا به‌جای روغن در محور اصلی استفاده خواهد شد.

جستجو
تمامی سیستم‌های ذخیره‌سازی از جدولی برای ثبت محل دقیق داده‌های ذخیره‌شده استفاده می‌کنند. این جدول کمک بسیاری به‌یافتن سریع‌تر داده‌ها می‌کند. اگر برای پاک‌کردن داده‌های هارددیسک از Quick Format استفاده کنید، این‌گونه نشان داده می‌شود که تمامی داده‌ها در کمتر از دقیقه پاک شده است، در صورتی‌که در این حالت سیستم اقدام به پاک کردن جدول داده‌ها کرده و هیچ آسیبی به داده‌ها نرسیده است.
هارددیسک برای ثبت داده‌ها نیازمند فضای لازم و متناسب با حجم داده‌های ارسال شده است. به این منظور لازم است جست‌وجوی مختصری برای یافتن محل‌های خالی صورت گیرد. از آن طرف اگر درخواست خواندن داده مشخصی به بخش کنترلی هارددیسک ارسال شود نیز عملیات جست‌وجو برای یافتن محل ذخیره سازی داده‌ها موردنیاز خواهد بود. این‌ها را گفتم تا اهمیت زمان جستجو مشخص شود. هرچه عملیات یافتن داده‌ها سریع‌تر انجام شود کارایی کل سیستم نیز افزایش خواهد یافت. سرعت جست‌وجو برحسب میلی‌ثانیه عنوان می‌شود و به‌طور معمول روی بدنه قطعات حک نمی‌شود و برای ملاحظه مشخصات آن باید زحمت بکشید و به وب‌سایت سازنده قدم رنجه فرمایید.
ضرب‌المثل هیچ بقالی نمی‌گوید ماست من ترش است را به یاد داشته باشید و بدانید عددی که سازنده ادعا می‌کند قدری با واقعیت تفاوت خواهد داشت. برای دانستن عدد واقعی باید شانس با شما همراه باشد!
وب‌سایت بسیار معروف و البته معتبر tomshardware.com در قسمت راست صفحه اصلی، نمودار مقایسه‌ای انواع هارددیسک‌ها را قرار داده است و هر ماه به‌روز می‌کند. به‌طور حتم از مراجعه به آن وب‌سایت و مرور مقایسه قطعات آن ضرر نخواهید کرد. اگر به وب‌سایت فوق سرک کشیدید، توصیه می‌کنم نمودار مقایسه‌ای پردازنده‌ها و کارت‌های گرافیکی را نیز مشاهده کنید. بین خودمان باشد، اما بدانید که بسیاری از نشریات بدون ذکر منبع، مطالب خود را از این محل کش می‌روند و طوری منتشر می‌کنند که انگار کار خودشان است!
NCQ
این اصطلاح مخفف سه حرفی یکی از بهترین تکنولوژی‌هایی است که به همراه هارددیسک‌های SATA‌ برای کاربران عام عرضه شده. اصل این تکنولوژی سالیان سال است که به‌صورت گسترده در هارددیسک‌های SCSI مخصوص سرورها استفاده می‌شود. درواقع تکنولوژی NCQ برداشتی ساده شده از آن تکنولوژی است.

اما NCQ‌ چیست؟
فرض کنید درخواستی برای خواندن یک داده‌ به بخش کنترلی هارددیسک ارسال می‌شود. بخش کنترلی، بازوی حامل هد خواندن/نوشتن را به حرکت درمی‌آورد و به محل داده مشخص شده ارسال می‌کند، داده موردنظر خوانده و تحویل درخواست کننده می‌شود. اندکی بعد درخواست مشابهی ارسال می‌شود که خواندن داده دیگری را طلب می‌کند. بازوی هد خواندن/ نوشتن بینوا مجبور است عملیات مشابهی را تکرار کند. از آن‌جایی‌که عملیات خواندن/ نوشتن فرآیند کاملا متفاوتی را طی می‌کند، بخش کنترلی مجبور است برای هر یک از درخواست‌ها فرآیند مستقلی را اجرا کند. تکنولوژی NCQ‌ برای افزایش سرعت خواندن/نوشتن و جلوگیری از اتلاف داده‌ها، درخواست‌های هد خواندن و نوشتن را از یکدیگر تفکیک می‌کند و شرایط جدیدی را مهیا می‌سازد به این شکل که چند درخواست خواندن داده در یک صف قرار می‌گیرند و هد خواندن/ نوشتن در یک عملیات تمامی آن‌ها را اجرا می‌کند. همین عملیات نیز برای درخواست‌ها نوشتن داده‌ها صورت می‌گیرد و طی عملیاتی تمامی داده‌های ارسال شده روی صفحه‌های اصلی (Platter) ثبت می‌شوند. این‌کار باعث می‌شود که هد خواندن/ نوشتن در هر حرکت خود چندین عملیات خواندن یا نوشتن را به ‌انجام رساند.

هارددیسک‌هایی که از تکنولوژی NCQ‌ بهره‌مند می‌شوند کارایی و البته عمر مفید بالاتری دارند. برای کسب اطلاعات درباره مدل‌های هارددیسک توصیه می‌شود که به وب‌سایت سازنده مراجعه و تمامی اطلاعات موردنیاز را از آن محل جستجو کنید.

قسمت بیست و هشتم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
آنچه گذشت...
درباره نکات فنی هارددیسک‌ها مطالب متنوعی طی جلسات گذشته خواندید و امیدوار هستم که دقت کافی بر آن داشته باشید. در این مطالب که شاید جا داشت قدری مفصل‌تر به آن‌ها پرداخته شود در مرحله اول با مفهوم امکانی خاص آشنا شدید و در مرحله بعدی جایگاه و اهمیت آن را در یک سیستمی پردازشی دریافتید. اما برای ارتقا سخت‌افزار دانستن همین نکات کفایت نمی‌کند.
برای تسلط بر هر چیزی "فوت و فنی" مورد نیاز است. ما در این صفحات می‌توانیم مطالبی درباره "فن" قطعات صحبت کنیم و متاسفانه "فوت" آن به‌ کمک نشریه و امثالهم چندان قابل انتقال نیست. جالب این‌جاست که در زمینه ارتقا بیشتر "فوت" ماجرا به ‌کمک می‌آید تا "فن" آن.
به‌بیان دیگر انجام امر ارتقا از یک‌سو نیاز به تسلط بر نکات فنی قطعات دارد و از دیگرسو به ‌شدت وابسته به دانستن شیوه‌ها و اطلاعات حاشیه‌ای درباره آن قطعه و حواشی آن است که "فوت" آن را شامل می‌شود. مثالی می‌زنم تا این ماجرا از حالت گنگی خود خارج شود. زمانی نه چندان دور که مانند بسیاری از شمایان درگیر کنکور بودیم، تمرکز فراوانی روی یادگیری داشتیم و تلاش می‌کردیم که به‌بهترین شکل ممکن از دانسته‌های خود استفاده کنیم، چراکه آن را رمز موفقیت در کنکور می‌دانستیم. یک سال که پشت کنکور ایستادیم و علف زیر پایمان سبز شد فهمیدیم که دانستن صرف، دوای درد ما نیست. اینکه چگونه باید در کنکور شرکت کرد گاهی اوقات از موضوع سطح دانسته‌ها اهمیت بیشتری خواهد داشت. برای مثال، فهمیدیم که نباید صبح روز امتحان از چای یا شیر استفاده کنیم. حداقل دو سه ‌ساعت قبل از امتحان باید بیدار می‌شدیم تا هوش و حواسمان به ‌شکل طبیعی بازگردد. درباره پوشیدن انواع لباس‌ها نخی و ....
این مسائل "فوت" ماجرای کنکور دادن ما را شامل می‌شد که در نگاه اول چندان مهم جلوه نمی‌کرد، بعدها فهمیدیم که نه بابا خیلی اهمیت دارد! درباره ارتقا سخت‌افزاری نیز همین ماجرا صدق می‌کند. اینکه برای خرید یک جنس از سر و کول مغازه‌دار بالا برویم چندان کار مفیدی صورت نخواهد گرفت. مهم این است که از سر و کول چه کسی بالا خواهیم رفت. قبل از پیدا کردن جنس خوب باید فروشنده خوب را پیدا کرد.
دوم
ذات هارددیسک‌ها را می‌توان با شترها مقایسه‌کرد. صحرانشینان خوب می‌دانند که به شتر نمی‌توانند اعتماد کنند. هرچند توانایی و مقاومت این حیوان در مقابل بلایا و سختی‌های موجود در صحرا زبانزد عام و خاص است، اما یک خصیصه ویژه باعث شده که اعتماد به این حیوان چهار پا که بر اساس نفر سرشماری می‌شود در میان نباشد. اسب‌ها در حد توان برای ارایه خدمات به صاحب خود تلاش می‌کنند و کاهش قوای جسمی آنها برای صاحب حیوان کاملا مشهود بوده و وی می‌تواند زمان فنا شدن آن موجود را پیش‌بینی کند، اما شترها هیچ اطلاعاتی درباره توانایی خود بروز نمی‌دهند و یکباره بی‌خیال دنیا و مافی‌ها شده، می‌میرند. به‌ همین سادگی!
آن‌وقت است که در میان صحرا دست در حنا مانده، کاسه چه‌ کنم در دست خواهیم گرفت.
خداوکیلی خوب به ماجراهای فوق دقت کنید، خواهید دید که پس از خرید بسیاری از قطعات و انجام امر ارتقا چنین موقعیت و حال و روزی پیدا کرده‌ایم. از "چرا این پردازنده رو خریدم" تا "نامرد مادربرد رو بهم انداخت"، جملاتی هستند که پس از ماجرا شنیده خواهد شد. در خرید هارددیسک، مهم این است که علاوه بر دانستن و دریافت اطلاعات مفید از وب‌سایت‌ها و ... از حواشی آن نیز کسب اطلاع کنید. شاید گفت‌وگو با فروشنده‌ای که از میزان خرابی مدل‌ها و ارجاع محصولات در شرکت گارانتی‌کننده آن خبر داشته باشد از بسیاری دانسته‌ها مهم‌تر باشد. به‌ شخصه چندین بار از این مسئله سوء‌استفاده و از خرید برخی قطعات نجات پیدا کرده‌ام.
دوستان من!
خوب می‌‌دانید که پس از تصاحب سهام Maxtor توسط Seagate نمی‌توان به محصولات این شرکت اعتماد کرد، اما دانستن این نکته که خرید برخی مدل‌های Maxtor از اوجب واجبات است شاید تعجب برانگیز باشد. دلیل آن این است که در داخل این موجود که می‌تواند مدل‌های خاندان Maxtor DiamondMax21 باشد از پلاترهای عالی Seagate استفاده شده. در واقع درحال خریدن یکی از بهترین‌های Seagate در پوشش Maxtor هستند. مجال ما برای نکته‌هایی از این دست کم است و نکات فراوان!
موخره
هدف از گفتن مطالب بالا این نبود که بی‌خیال دانستن شوید، خیر. بلکه مقصود این بود که متوجه باشید که پس از دیدن چندتا تست و آزمایش در چند منبع همین‌طوری اقدام به خرید نکنید. این موارد را به این دلیل عرض کردم که خرید قطعات ذخیره‌ساز مانند هارددیسک‌ها اهمیت فوق‌العاده‌ای دارند و قرار است اطلاعات شما روی آن‌ها قرار گیرند. عدم دسترسی به اطلاعات به هر دلیل اعم از خرابی یا غیره، هدر دهنده زمان و ایجادکننده حواشی بسیاری خواهد بود. دیگر اینکه در امر ارتقا از جمود فکری پرهیز کنید. چند ماه پیش درباره گیر دادن خریدار ایرانی به Intel صحبت کردم و دلایلی آوردم که امثال Pentium به‌ کار نمی‌آیند. خریدار ایرانی اما بدون ذره‌ای تفکر Pentium را به انتخاب اول و آخر خود تبدیل کرده و مدت‌هاست ضرر می‌بیند و به‌ هوش نمی‌آید!
هفته آینده درباره صفحه کلید صحبت خواهیم کرد، بله صفحه کلید!

قسمت بیست و نهم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
آنچه گذشت...
درباره نکات فنی هارددیسک‌ها مطالب متنوعی طی جلسات گذشته خواندید و امیدوار هستم که دقت کافی بر آن داشته باشید. در این مطالب که شاید جا داشت قدری مفصل‌تر به آن‌ها پرداخته شود در مرحله اول با مفهوم امکانی خاص آشنا شدید و در مرحله بعدی جایگاه و اهمیت آن را در یک سیستمی پردازشی دریافتید. اما برای ارتقا سخت‌افزار دانستن همین نکات کفایت نمی‌کند.
برای تسلط بر هر چیزی "فوت و فنی" مورد نیاز است. ما در این صفحات می‌توانیم مطالبی درباره "فن" قطعات صحبت کنیم و متاسفانه "فوت" آن به‌ کمک نشریه و امثالهم چندان قابل انتقال نیست. جالب این‌جاست که در زمینه ارتقا بیشتر "فوت" ماجرا به ‌کمک می‌آید تا "فن" آن.
به‌بیان دیگر انجام امر ارتقا از یک‌سو نیاز به تسلط بر نکات فنی قطعات دارد و از دیگرسو به ‌شدت وابسته به دانستن شیوه‌ها و اطلاعات حاشیه‌ای درباره آن قطعه و حواشی آن است که "فوت" آن را شامل می‌شود. مثالی می‌زنم تا این ماجرا از حالت گنگی خود خارج شود. زمانی نه چندان دور که مانند بسیاری از شمایان درگیر کنکور بودیم، تمرکز فراوانی روی یادگیری داشتیم و تلاش می‌کردیم که به‌بهترین شکل ممکن از دانسته‌های خود استفاده کنیم، چراکه آن را رمز موفقیت در کنکور می‌دانستیم. یک سال که پشت کنکور ایستادیم و علف زیر پایمان سبز شد فهمیدیم که دانستن صرف، دوای درد ما نیست. اینکه چگونه باید در کنکور شرکت کرد گاهی اوقات از موضوع سطح دانسته‌ها اهمیت بیشتری خواهد داشت. برای مثال، فهمیدیم که نباید صبح روز امتحان از چای یا شیر استفاده کنیم. حداقل دو سه ‌ساعت قبل از امتحان باید بیدار می‌شدیم تا هوش و حواسمان به ‌شکل طبیعی بازگردد. درباره پوشیدن انواع لباس‌ها نخی و ....
این مسائل "فوت" ماجرای کنکور دادن ما را شامل می‌شد که در نگاه اول چندان مهم جلوه نمی‌کرد، بعدها فهمیدیم که نه بابا خیلی اهمیت دارد! درباره ارتقا سخت‌افزاری نیز همین ماجرا صدق می‌کند. اینکه برای خرید یک جنس از سر و کول مغازه‌دار بالا برویم چندان کار مفیدی صورت نخواهد گرفت. مهم این است که از سر و کول چه کسی بالا خواهیم رفت. قبل از پیدا کردن جنس خوب باید فروشنده خوب را پیدا کرد.
دوم
ذات هارددیسک‌ها را می‌توان با شترها مقایسه‌کرد. صحرانشینان خوب می‌دانند که به شتر نمی‌توانند اعتماد کنند. هرچند توانایی و مقاومت این حیوان در مقابل بلایا و سختی‌های موجود در صحرا زبانزد عام و خاص است، اما یک خصیصه ویژه باعث شده که اعتماد به این حیوان چهار پا که بر اساس نفر سرشماری می‌شود در میان نباشد. اسب‌ها در حد توان برای ارایه خدمات به صاحب خود تلاش می‌کنند و کاهش قوای جسمی آنها برای صاحب حیوان کاملا مشهود بوده و وی می‌تواند زمان فنا شدن آن موجود را پیش‌بینی کند، اما شترها هیچ اطلاعاتی درباره توانایی خود بروز نمی‌دهند و یکباره بی‌خیال دنیا و مافی‌ها شده، می‌میرند. به‌ همین سادگی!
آن‌وقت است که در میان صحرا دست در حنا مانده، کاسه چه‌ کنم در دست خواهیم گرفت.
خداوکیلی خوب به ماجراهای فوق دقت کنید، خواهید دید که پس از خرید بسیاری از قطعات و انجام امر ارتقا چنین موقعیت و حال و روزی پیدا کرده‌ایم. از "چرا این پردازنده رو خریدم" تا "نامرد مادربرد رو بهم انداخت"، جملاتی هستند که پس از ماجرا شنیده خواهد شد. در خرید هارددیسک، مهم این است که علاوه بر دانستن و دریافت اطلاعات مفید از وب‌سایت‌ها و ... از حواشی آن نیز کسب اطلاع کنید. شاید گفت‌وگو با فروشنده‌ای که از میزان خرابی مدل‌ها و ارجاع محصولات در شرکت گارانتی‌کننده آن خبر داشته باشد از بسیاری دانسته‌ها مهم‌تر باشد. به‌ شخصه چندین بار از این مسئله سوء‌استفاده و از خرید برخی قطعات نجات پیدا کرده‌ام.
دوستان من!
خوب می‌‌دانید که پس از تصاحب سهام Maxtor توسط Seagate نمی‌توان به محصولات این شرکت اعتماد کرد، اما دانستن این نکته که خرید برخی مدل‌های Maxtor از اوجب واجبات است شاید تعجب برانگیز باشد. دلیل آن این است که در داخل این موجود که می‌تواند مدل‌های خاندان Maxtor DiamondMax21 باشد از پلاترهای عالی Seagate استفاده شده. در واقع درحال خریدن یکی از بهترین‌های Seagate در پوشش Maxtor هستند. مجال ما برای نکته‌هایی از این دست کم است و نکات فراوان!
موخره
هدف از گفتن مطالب بالا این نبود که بی‌خیال دانستن شوید، خیر. بلکه مقصود این بود که متوجه باشید که پس از دیدن چندتا تست و آزمایش در چند منبع همین‌طوری اقدام به خرید نکنید. این موارد را به این دلیل عرض کردم که خرید قطعات ذخیره‌ساز مانند هارددیسک‌ها اهمیت فوق‌العاده‌ای دارند و قرار است اطلاعات شما روی آن‌ها قرار گیرند. عدم دسترسی به اطلاعات به هر دلیل اعم از خرابی یا غیره، هدر دهنده زمان و ایجادکننده حواشی بسیاری خواهد بود. دیگر اینکه در امر ارتقا از جمود فکری پرهیز کنید. چند ماه پیش درباره گیر دادن خریدار ایرانی به Intel صحبت کردم و دلایلی آوردم که امثال Pentium به‌ کار نمی‌آیند. خریدار ایرانی اما بدون ذره‌ای تفکر Pentium را به انتخاب اول و آخر خود تبدیل کرده و مدت‌هاست ضرر می‌بیند و به‌ هوش نمی‌آید!
هفته آینده درباره صفحه کلید صحبت خواهیم کرد، بله صفحه کلید!