دیوان اشعار حافظ ( رباعیات )

چو برشکست صبا زلف عنبرافشانش

به هر شکسته که پیوست تازه شد جانش


کجاست همنفسی تا به شرح عرضه دهم

که دل چه می‌کشد از روزگار هجرانش


زمانه از ورق گل مثال روی تو بست

ولی ز شرم تو در غنچه کرد پنهانش


تو خفته‌ای و نشد عشق را کرانه پدید

تبارک الله از این ره که نیست پایانش


جمال کعبه مگر عذر ره روان خواهد

که جان زنده دلان سوخت در بیابانش


بدین شکسته بیت الحزن که می‌آرد

نشان یوسف دل از چه زنخدانش


بگیرم آن سر زلف و به دست خواجه دهم

که سوخت حافظ بی‌دل ز مکر و دستانش

یا رب این نوگل خندان که سپردی به منش

می‌سپارم به تو از چشم حسود چمنش


گر چه از کوی وفا گشت به صد مرحله دور

دور باد آفت دور فلک از جان و تنش


گر به سرمنزل سلمی رسی ای باد صبا

چشم دارم که سلامی برسانی ز منش


به ادب نافه گشایی کن از آن زلف سیاه

جای دل‌های عزیز است به هم برمزنش


گو دلم حق وفا با خط و خالت دارد

محترم دار در آن طره عنبرشکنش


در مقامی که به یاد لب او می نوشند

سفله آن مست که باشد خبر از خویشتنش


عرض و مال از در میخانه نشاید اندوخت

هر که این آب خورد رخت به دریا فکنش


هر که ترسد ز ملال انده عشقش نه حلال

سر ما و قدمش یا لب ما و دهنش


شعر حافظ همه بیت الغزل معرفت است

آفرین بر نفس دلکش و لطف سخنش

ببرد از من قرار و طاقت و هوش

بت سنگین دل سیمین بناگوش


نگاری چابکی شنگی کلهدار

ظریفی مه وشی ترکی قباپوش


ز تاب آتش سودای عشقش

به سان دیگ دایم می‌زنم جوش


چو پیراهن شوم آسوده خاطر

گرش همچون قبا گیرم در آغوش


اگر پوسیده گردد استخوانم

نگردد مهرت از جانم فراموش


دل و دینم دل و دینم ببرده‌ست

بر و دوشش بر و دوشش بر و دوش


دوای تو دوای توست حافظ

لب نوشش لب نوشش لب نوش

سحر ز هاتف غیبم رسید مژده به گوش

که دور شاه شجاع است می دلیر بنوش


شد آن که اهل نظر بر کناره می‌رفتند

هزار گونه سخن در دهان و لب خاموش


به صوت چنگ بگوییم آن حکایت‌ها

که از نهفتن آن دیگ سینه می‌زد جوش


شراب خانگی ترس محتسب خورده

به روی یار بنوشیم و بانگ نوشانوش


ز کوی میکده دوشش به دوش می‌بردند

امام شهر که سجاده می‌کشید به دوش


دلا دلالت خیرت کنم به راه نجات

مکن به فسق مباهات و زهد هم مفروش


محل نور تجلیست رای انور شاه

چو قرب او طلبی در صفای نیت کوش


بجز ثنای جلالش مساز ورد ضمیر

که هست گوش دلش محرم پیام سروش


رموز مصلحت ملک خسروان دانند

گدای گوشه نشینی تو حافظا مخروش

هاتفی از گوشه میخانه دوش

گفت ببخشند گنه می بنوش


لطف الهی بکند کار خویش

مژده رحمت برساند سروش


این خرد خام به میخانه بر

تا می لعل آوردش خون به جوش


گر چه وصالش نه به کوشش دهند

هر قدر ای دل که توانی بکوش


لطف خدا بیشتر از جرم ماست

نکته سربسته چه دانی خموش


گوش من و حلقه گیسوی یار

روی من و خاک در می فروش


رندی حافظ نه گناهیست صعب

با کرم پادشه عیب پوش


داور دین شاه شجاع آن که کرد

روح قدس حلقه امرش به گوش


ای ملک العرش مرادش بده

و از خطر چشم بدش دار گوش

در عهد پادشاه خطابخش جرم پوش

حافظ قرابه کش شد و مفتی پیاله نوش


صوفی ز کنج صومعه با پای خم نشست

تا دید محتسب که سبو می‌کشد به دوش


احوال شیخ و قاضی و شرب الیهودشان

کردم سؤال صبحدم از پیر می فروش


گفتا نه گفتنیست سخن گر چه محرمی

درکش زبان و پرده نگه دار و می بنوش


ساقی بهار می‌رسد و وجه می‌نماند

فکری بکن که خون دل آمد ز غم به جوش


عشق است و مفلسی و جوانی و نوبهار

عذرم پذیر و جرم به ذیل کرم بپوش


تا چند همچو شمع زبان آوری کنی

پروانه مراد رسید ای محب خموش


ای پادشاه صورت و معنی که مثل تو

نادیده هیچ دیده و نشنیده هیچ گوش


چندان بمان که خرقه ازرق کند قبول

بخت جوانت از فلک پیر ژنده پوش

دوش با من گفت پنهان کاردانی تیزهوش

وز شما پنهان نشاید کرد سر می فروش


گفت آسان گیر بر خود کارها کز روی طبع

سخت می‌گردد جهان بر مردمان سخت‌کوش


وان گهم درداد جامی کز فروغش بر فلک

زهره در رقص آمد و بربط زنان می‌گفت نوش


با دل خونین لب خندان بیاور همچو جام

نی گرت زخمی رسد آیی چو چنگ اندر خروش


تا نگردی آشنا زین پرده رمزی نشنوی

گوش نامحرم نباشد جای پیغام سروش


گوش کن پند ای پسر وز بهر دنیا غم مخور

گفتمت چون در حدیثی گر توانی داشت هوش


در حریم عشق نتوان زد دم از گفت و شنید

زان که آنجا جمله اعضا چشم باید بود و گوش


بر بساط نکته دانان خودفروشی شرط نیست

یا سخن دانسته گو ای مرد عاقل یا خموش


ساقیا می ده که رندی‌های حافظ فهم کرد

آصف صاحب قران جرم بخش عیب پوش

ای همه شکل تو مطبوع و همه جای تو خوش

دلم از عشوه شیرین شکرخای تو خوش


همچو گلبرگ طری هست وجود تو لطیف

همچو سرو چمن خلد سراپای تو خوش


شیوه و ناز تو شیرین خط و خال تو ملیح

چشم و ابروی تو زیبا قد و بالای تو خوش


هم گلستان خیالم ز تو پرنقش و نگار

هم مشام دلم از زلف سمن سای تو خوش


در ره عشق که از سیل بلا نیست گذار

کرده‌ام خاطر خود را به تمنای تو خوش


شکر چشم تو چه گویم که بدان بیماری

می کند درد مرا از رخ زیبای تو خوش


در بیابان طلب گر چه ز هر سو خطریست

می‌رود حافظ بی‌دل به تولای تو خوش

کنار آب و پای بید و طبع شعر و یاری خوش

معاشر دلبری شیرین و ساقی گلعذاری خوش


الا ای دولتی طالع که قدر وقت می‌دانی

گوارا بادت این عشرت که داری روزگاری خوش


هر آن کس را که در خاطر ز عشق دلبری باریست

سپندی گو بر آتش نه که دارد کار و باری خوش


عروس طبع را زیور ز فکر بکر می‌بندم

بود کز دست ایامم به دست افتد نگاری خوش


شب صحبت غنیمت دان و داد خوشدلی بستان

که مهتابی دل افروز است و طرف لاله زاری خوش


می‌ای در کاسه چشم است ساقی را بنامیزد

که مستی می‌کند با عقل و می‌بخشد خماری خوش


به غفلت عمر شد حافظ بیا با ما به میخانه

که شنگولان خوش باشت بیاموزند کاری خوش

مجمع خوبی و لطف است عذار چو مهش

لیکنش مهر و وفا نیست خدایا بدهش


دلبرم شاهد و طفل است و به بازی روزی

بکشد زارم و در شرع نباشد گنهش


من همان به که از او نیک نگه دارم دل

که بد و نیک ندیده‌ست و ندارد نگهش


بوی شیر از لب همچون شکرش می‌آید

گر چه خون می‌چکد از شیوه چشم سیهش


چارده ساله بتی چابک شیرین دارم

که به جان حلقه به گوش است مه چاردهش


از پی آن گل نورسته دل ما یا رب

خود کجا شد که ندیدیم در این چند گهش


یار دلدار من ار قلب بدین سان شکند

ببرد زود به جانداری خود پادشهش


جان به شکرانه کنم صرف گر آن دانه در

صدف سینه حافظ بود آرامگهش

دلم رمیده شد و غافلم من درویش

که آن شکاری سرگشته را چه آمد پیش


چو بید بر سر ایمان خویش می‌لرزم

که دل به دست کمان ابروییست کافرکیش


خیال حوصله بحر می‌پزد هیهات

چه‌هاست در سر این قطره محال اندیش


بنازم آن مژه شوخ عافیت کش را

که موج می‌زندش آب نوش بر سر نیش


ز آستین طبیبان هزار خون بچکد

گرم به تجربه دستی نهند بر دل ریش


به کوی میکده گریان و سرفکنده روم

چرا که شرم همی‌آیدم ز حاصل خویش


نه عمر خضر بماند نه ملک اسکندر

نزاع بر سر دنیی دون مکن درویش


بدان کمر نرسد دست هر گدا حافظ

خزانه‌ای به کف آور ز گنج قارون بیش

ما آزموده‌ایم در این شهر بخت خویش

بیرون کشید باید از این ورطه رخت خویش


از بس که دست می‌گزم و آه می‌کشم

آتش زدم چو گل به تن لخت لخت خویش


دوشم ز بلبلی چه خوش آمد که می‌سرود

گل گوش پهن کرده ز شاخ درخت خویش


کای دل تو شاد باش که آن یار تندخو

بسیار تندروی نشیند ز بخت خویش


خواهی که سخت و سست جهان بر تو بگذرد

بگذر ز عهد سست و سخن‌های سخت خویش


وقت است کز فراق تو وز سوز اندرون

آتش درافکنم به همه رخت و پخت خویش


ای حافظ ار مراد میسر شدی مدام

جمشید نیز دور نماندی ز تخت خویش

قسم به حشمت و جاه و جلال شاه شجاع

که نیست با کسم از بهر مال و جاه نزاع


شراب خانگیم بس می مغانه بیار

حریف باده رسید ای رفیق توبه وداع


خدای را به می‌ام شست و شوی خرقه کنید

که من نمی‌شنوم بوی خیر از این اوضاع


ببین که رقص کنان می‌رود به ناله چنگ

کسی که رخصه نفرمودی استماع سماع


به عاشقان نظری کن به شکر این نعمت

که من غلام مطیعم تو پادشاه مطاع


به فیض جرعه جام تو تشنه‌ایم ولی

نمی‌کنیم دلیری نمی‌دهیم صداع


جبین و چهره حافظ خدا جدا مکناد

ز خاک بارگه کبریای شاه شجاع

بامدادان که ز خلوتگه کاخ ابداع

شمع خاور فکند بر همه اطراف شعاع


برکشد آینه از جیب افق چرخ و در آن

بنماید رخ گیتی به هزاران انواع


در زوایای طربخانه جمشید فلک

ارغنون ساز کند زهره به آهنگ سماع


چنگ در غلغله آید که کجا شد منکر

جام در قهقهه آید که کجا شد مناع


وضع دوران بنگر ساغر عشرت برگیر

که به هر حالتی این است بهین اوضاع


طره شاهد دنیی همه بند است و فریب

عارفان بر سر این رشته نجویند نزاع


عمر خسرو طلب ار نفع جهان می‌خواهی

که وجودیست عطابخش کریم نفاع


مظهر لطف ازل روشنی چشم امل

جامع علم و عمل جان جهان شاه شجاع

در وفای عشق تو مشهور خوبانم چو شمع

شب نشین کوی سربازان و رندانم چو شمع


روز و شب خوابم نمی‌آید به چشم غم پرست

بس که در بیماری هجر تو گریانم چو شمع


رشته صبرم به مقراض غمت ببریده شد

همچنان در آتش مهر تو سوزانم چو شمع


گر کمیت اشک گلگونم نبودی گرم رو

کی شدی روشن به گیتی راز پنهانم چو شمع


در میان آب و آتش همچنان سرگرم توست

این دل زار نزار اشک بارانم چو شمع


در شب هجران مرا پروانه وصلی فرست

ور نه از دردت جهانی را بسوزانم چو شمع


بی جمال عالم آرای تو روزم چون شب است

با کمال عشق تو در عین نقصانم چو شمع


کوه صبرم نرم شد چون موم در دست غمت

تا در آب و آتش عشقت گدازانم چو شمع


همچو صبحم یک نفس باقیست با دیدار تو

چهره بنما دلبرا تا جان برافشانم چو شمع


سرفرازم کن شبی از وصل خود ای نازنین

تا منور گردد از دیدارت ایوانم چو شمع


آتش مهر تو را حافظ عجب در سر گرفت

آتش دل کی به آب دیده بنشانم چو شمع

سحر به بوی گلستان دمی شدم در باغ

که تا چو بلبل بی‌دل کنم علاج دماغ


به جلوه گل سوری نگاه می‌کردم

که بود در شب تیره به روشنی چو چراغ


چنان به حسن و جوانی خویشتن مغرور

که داشت از دل بلبل هزار گونه فراغ


گشاده نرگس رعنا ز حسرت آب از چشم

نهاده لاله ز سودا به جان و دل صد داغ


زبان کشیده چو تیغی به سرزنش سوسن

دهان گشاده شقایق چو مردم ایغاغ


یکی چو باده پرستان صراحی اندر دست

یکی چو ساقی مستان به کف گرفته ایاغ


نشاط و عیش و جوانی چو گل غنیمت دان

که حافظا نبود بر رسول غیر بلاغ

طالع اگر مدد دهد دامنش آورم به کف

گر بکشم زهی طرب ور بکشد زهی شرف


طرف کرم ز کس نبست این دل پرامید من

گر چه سخن همی‌برد قصه من به هر طرف


از خم ابروی توام هیچ گشایشی نشد

وه که در این خیال کج عمر عزیز شد تلف


ابروی دوست کی شود دست کش خیال من

کس نزده‌ست از این کمان تیر مراد بر هدف


چند به ناز پرورم مهر بتان سنگ دل

یاد پدر نمی‌کنند این پسران ناخلف


من به خیال زاهدی گوشه نشین و طرفه آنک

مغبچه‌ای ز هر طرف می‌زندم به چنگ و دف


بی خبرند زاهدان نقش بخوان و لا تقل

مست ریاست محتسب باده بده و لا تخف


صوفی شهر بین که چون لقمه شبهه می‌خورد

پاردمش دراز باد آن حیوان خوش علف


حافظ اگر قدم زنی در ره خاندان به صدق

بدرقه رهت شود همت شحنه نجف

زبان خامه ندارد سر بیان فراق

وگرنه شرح دهم با تو داستان فراق

دریغ مدت عمرم که بر امید وصال

به سر رسید و نیامد به سر زمان فراق


سری که بر سر گردون به فخر می‌سودم

به راستان که نهادم بر آستان فراق


چگونه باز کنم بال در هوای وصال

که ریخت مرغ دلم پر در آشیان فراق


کنون چه چاره که در بحر غم به گردابی

فتاد زورق صبرم ز بادبان فراق


بسی نماند که کشتی عمر غرقه شود

ز موج شوق تو در بحر بی‌کران فراق


اگر به دست من افتد فراق را بکشم

که روز هجر سیه باد و خان و مان فراق


رفیق خیل خیالیم و همنشین شکیب

قرین آتش هجران و هم قران فراق


چگونه دعوی وصلت کنم به جان که شده‌ست

تنم وکیل قضا و دلم ضمان فراق


ز سوز شوق دلم شد کباب دور از یار

مدام خون جگر می‌خورم ز خوان فراق


فلک چو دید سرم را اسیر چنبر عشق

ببست گردن صبرم به ریسمان فراق


به پای شوق گر این ره به سر شدی حافظ

به دست هجر ندادی کسی عنان فراق

مقام امن و می بی‌غش و رفیق شفیق

گرت مدام میسر شود زهی توفیق


جهان و کار جهان جمله هیچ بر هیچ است

هزار بار من این نکته کرده‌ام تحقیق


دریغ و درد که تا این زمان ندانستم

که کیمیای سعادت رفیق بود رفیق


به مأمنی رو و فرصت شمر غنیمت وقت

که در کمینگه عمرند قاطعان طریق


بیا که توبه ز لعل نگار و خنده جام

حکایتیست که عقلش نمی‌کند تصدیق


اگر چه موی میانت به چون منی نرسد

خوش است خاطرم از فکر این خیال دقیق


حلاوتی که تو را در چه زنخدان است

به کنه آن نرسد صد هزار فکر عمیق


اگر به رنگ عقیقی شد اشک من چه عجب

که مهر خاتم لعل تو هست همچو عقیق


به خنده گفت که حافظ غلام طبع توام

ببین که تا به چه حدم همی‌کند تحمیق

اگر شراب خوری جرعه‌ای فشان بر خاک

از آن گناه که نفعی رسد به غیر چه باک

برو به هر چه تو داری بخور دریغ مخور

که بی‌دریغ زند روزگار تیغ هلاک


به خاک پای تو ای سرو نازپرور من

که روز واقعه پا وامگیرم از سر خاک


چه دوزخی چه بهشتی چه آدمی چه پری

به مذهب همه کفر طریقت است امساک


مهندس فلکی راه دیر شش جهتی

چنان ببست که ره نیست زیر دیر مغاک


فریب دختر رز طرفه می‌زند ره عقل

مباد تا به قیامت خراب طارم تاک


به راه میکده حافظ خوش از جهان رفتی

دعای اهل دلت باد مونس دل پاک

هزار دشمنم ار می‌کنند قصد هلاک

گرم تو دوستی از دشمنان ندارم باک

مرا امید وصال تو زنده می‌دارد

و گر نه هر دمم از هجر توست بیم هلاک


نفس نفس اگر از باد نشنوم بویش

زمان زمان چو گل از غم کنم گریبان چاک


رود به خواب دو چشم از خیال تو هیهات

بود صبور دل اندر فراق تو حاشاک


اگر تو زخم زنی به که دیگری مرهم

و گر تو زهر دهی به که دیگری تریاک


بضرب سیفک قتلی حیاتنا ابدا

لان روحی قد طاب ان یکون فداک


عنان مپیچ که گر می‌زنی به شمشیرم

سپر کنم سر و دستت ندارم از فتراک


تو را چنان که تویی هر نظر کجا بیند

به قدر دانش خود هر کسی کند ادراک


به چشم خلق عزیز جهان شود حافظ

که بر در تو نهد روی مسکنت بر خاک

ای دل ریش مرا با لب تو حق نمک

حق نگه دار که من می‌روم الله معک

تویی آن گوهر پاکیزه که در عالم قدس

ذکر خیر تو بود حاصل تسبیح ملک


در خلوص منت ار هست شکی تجربه کن

کس عیار زر خالص نشناسد چو محک


گفته بودی که شوم مست و دو بوست بدهم

وعده از حد بشد و ما نه دو دیدیم و نه یک


بگشا پسته خندان و شکرریزی کن

خلق را از دهن خویش مینداز به شک


چرخ برهم زنم ار غیر مرادم گردد

من نه آنم که زبونی کشم از چرخ فلک


چون بر حافظ خویشش نگذاری باری

ای رقیب از بر او یک دو قدم دورترک

خوش خبر باشی ای نسیم شمال

که به ما می‌رسد زمان وصال

قصه العشق لا انفصام لها

فصمت‌ها هنا لسان القال


مالسلمی و من بذی سلم

این جیراننا و کیف الحال


عفت الدار بعد عافیه

فاسالوا حالها عن الاطلال


فی جمال الکمال نلت منی

صرف الله عنک عین کمال


یا برید الحمی حماک الله

مرحبا مرحبا تعال تعال


عرصه بزمگاه خالی ماند

از حریفان و جام مالامال


سایه افکند حالیا شب هجر

تا چه بازند شب روان خیال


ترک ما سوی کس نمی‌نگرد

آه از این کبریا و جاه و جلال


حافظا عشق و صابری تا چند

ناله عاشقان خوش است بنال

شممت روح وداد و شمت برق وصال

بیا که بوی تو را میرم ای نسیم شمال

احادیا بجمال الحبیب قف و انزل

که نیست صبر جمیلم ز اشتیاق جمال


حکایت شب هجران فروگذاشته به

به شکر آن که برافکند پرده روز وصال


بیا که پرده گلریز هفت خانه چشم

کشیده‌ایم به تحریر کارگاه خیال


چو یار بر سر صلح است و عذر می‌طلبد

توان گذشت ز جور رقیب در همه حال


بجز خیال دهان تو نیست در دل تنگ

که کس مباد چو من در پی خیال محال


قتیل عشق تو شد حافظ غریب ولی

به خاک ما گذری کن که خون مات حلال

دارای جهان نصرت دین خسرو کامل

یحیی بن مظفر ملک عالم عادل

ای درگه اسلام پناه تو گشاده

بر روی زمین روزنه جان و در دل


تعظیم تو بر جان و خرد واجب و لازم

انعام تو بر کون و مکان فایض و شامل


روز ازل از کلک تو یک قطره سیاهی

بر روی مه افتاد که شد حل مسائل


خورشید چو آن خال سیه دید به دل گفت

ای کاج که من بودمی آن هندوی مقبل


شاها فلک از بزم تو در رقص و سماع است

دست طرب از دامن این زمزمه مگسل


می نوش و جهان بخش که از زلف کمندت

شد گردن بدخواه گرفتار سلاسل


دور فلکی یک سره بر منهج عدل است

خوش باش که ظالم نبرد راه به منزل


حافظ قلم شاه جهان مقسم رزق است

از بهر معیشت مکن اندیشه باطل

به وقت گل شدم از توبه شراب خجل

که کس مباد ز کردار ناصواب خجل

صلاح ما همه دام ره است و من زین بحث

نیم ز شاهد و ساقی به هیچ باب خجل


بود که یار نرنجد ز ما به خلق کریم

که از سؤال ملولیم و از جواب خجل


ز خون که رفت شب دوش از سراچه چشم

شدیم در نظر ره روان خواب خجل


رواست نرگس مست ار فکند سر در پیش

که شد ز شیوه آن چشم پرعتاب خجل


تویی که خوبتری ز آفتاب و شکر خدا

که نیستم ز تو در روی آفتاب خجل


حجاب ظلمت از آن بست آب خضر که گشت

ز شعر حافظ و آن طبع همچو آب خجل

اگر به کوی تو باشد مرا مجال وصول

رسد به دولت وصل تو کار من به اصول

قرار برده ز من آن دو نرگس رعنا

فراغ برده ز من آن دو جادوی مکحول


چو بر در تو من بی‌نوای بی زر و زور

به هیچ باب ندارم ره خروج و دخول


کجا روم چه کنم چاره از کجا جویم

که گشته‌ام ز غم و جور روزگار ملول


من شکسته بدحال زندگی یابم

در آن زمان که به تیغ غمت شوم مقتول


خرابتر ز دل من غم تو جای نیافت

که ساخت در دل تنگم قرارگاه نزول


دل از جواهر مهرت چو صیقلی دارد

بود ز زنگ حوادث هر آینه مصقول


چه جرم کرده‌ام ای جان و دل به حضرت تو

که طاعت من بی‌دل نمی‌شود مقبول


به درد عشق بساز و خموش کن حافظ

رموز عشق مکن فاش پیش اهل عقول

هر نکته‌ای که گفتم در وصف آن شمایل

هر کو شنید گفتا لله در قائل

تحصیل عشق و رندی آسان نمود اول

آخر بسوخت جانم در کسب این فضایل


حلاج بر سر دار این نکته خوش سراید

از شافعی نپرسند امثال این مسائل


گفتم که کی ببخشی بر جان ناتوانم

گفت آن زمان که نبود جان در میانه حائل


دل داده‌ام به یاری شوخی کشی نگاری

مرضیه السجایا محموده الخصائل


در عین گوشه گیری بودم چو چشم مستت

و اکنون شدم به مستان چون ابروی تو مایل


از آب دیده صد ره طوفان نوح دیدم

و از لوح سینه نقشت هرگز نگشت زایل


ای دوست دست حافظ تعویذ چشم زخم است

یا رب ببینم آن را در گردنت حمایل

عشقبازی و جوانی و شراب لعل فام

مجلس انس و حریف همدم و شرب مدام


ساقی شکردهان و مطرب شیرین سخن

همنشینی نیک کردار و ندیمی نیک نام


شاهدی از لطف و پاکی رشک آب زندگی

دلبری در حسن و خوبی غیرت ماه تمام


بزمگاهی دل نشان چون قصر فردوس برین

گلشنی پیرامنش چون روضه دارالسلام


صف نشینان نیکخواه و پیشکاران باادب

دوستداران صاحب اسرار و حریفان دوستکام


باده گلرنگ تلخ تیز خوش خوار سبک

نقلش از لعل نگار و نقلش از یاقوت خام


غمزه ساقی به یغمای خرد آهخته تیغ

زلف جانان از برای صید دل گسترده دام


نکته دانی بذله گو چون حافظ شیرین سخن

بخشش آموزی جهان افروز چون حاجی قوام


هر که این عشرت نخواهد خوشدلی بر وی تباه

وان که این مجلس نجوید زندگی بر وی حرام

مرحبا طایر فرخ پی فرخنده پیام

خیر مقدم چه خبر دوست کجا راه کدام


یا رب این قافله را لطف ازل بدرقه باد

که از او خصم به دام آمد و معشوقه به کام


ماجرای من و معشوق مرا پایان نیست

هر چه آغاز ندارد نپذیرد انجام


گل ز حد برد تنعم نفسی رخ بنما

سرو می‌نازد و خوش نیست خدا را بخرام


زلف دلدار چو زنار همی‌فرماید

برو ای شیخ که شد بر تن ما خرقه حرام


مرغ روحم که همی‌زد ز سر سدره صفیر

عاقبت دانه خال تو فکندش در دام


چشم بیمار مرا خواب نه درخور باشد

من له یقتل داء دنف کیف ینام


تو ترحم نکنی بر من مخلص گفتم

ذاک دعوای و ها انت و تلک الایام


حافظ ار میل به ابروی تو دارد شاید

جای در گوشه محراب کنند اهل کلام

عاشق روی جوانی خوش نوخاسته‌ام

و از خدا دولت این غم به دعا خواسته‌ام


عاشق و رند و نظربازم و می‌گویم فاش

تا بدانی که به چندین هنر آراسته‌ام


شرمم از خرقه آلوده خود می‌آید

که بر او وصله به صد شعبده پیراسته‌ام


خوش بسوز از غمش ای شمع که اینک من نیز

هم بدین کار کمربسته و برخاسته‌ام


با چنین حیرتم از دست بشد صرفه کار

در غم افزوده‌ام آنچ از دل و جان کاسته‌ام


همچو حافظ به خرابات روم جامه قبا

بو که در بر کشد آن دلبر نوخاسته‌ام

بشری اذ السلامه حلت بذی سلم

لله حمد معترف غایه النعم


آن خوش خبر کجاست که این فتح مژده داد

تا جان فشانمش چو زر و سیم در قدم


از بازگشت شاه در این طرفه منزل است

آهنگ خصم او به سراپرده عدم


پیمان شکن هرآینه گردد شکسته حال

ان العهود عند ملیک النهی ذمم


می‌جست از سحاب امل رحمتی ولی

جز دیده‌اش معاینه بیرون نداد نم


در نیل غم فتاد سپهرش به طنز گفت

ان قد ندمت و ما ینفع الندم


ساقی چو یار مه رخ و از اهل راز بود

حافظ بخورد باده و شیخ و فقیه هم

بازآی ساقیا که هواخواه خدمتم

مشتاق بندگی و دعاگوی دولتم


زان جا که فیض جام سعادت فروغ توست

بیرون شدی نمای ز ظلمات حیرتم


هر چند غرق بحر گناهم ز صد جهت

تا آشنای عشق شدم ز اهل رحمتم


عیبم مکن به رندی و بدنامی ای حکیم

کاین بود سرنوشت ز دیوان قسمتم


می خور که عاشقی نه به کسب است و اختیار

این موهبت رسید ز میراث فطرتم


من کز وطن سفر نگزیدم به عمر خویش

در عشق دیدن تو هواخواه غربتم


دریا و کوه در ره و من خسته و ضعیف

ای خضر پی خجسته مدد کن به همتم


دورم به صورت از در دولتسرای تو

لیکن به جان و دل ز مقیمان حضرتم


حافظ به پیش چشم تو خواهد سپرد جان

در این خیالم ار بدهد عمر مهلتم

دوش بیماری چشم تو ببرد از دستم

لیکن از لطف لبت صورت جان می‌بستم


عشق من با خط مشکین تو امروزی نیست

دیرگاه است کز این جام هلالی مستم


از ثبات خودم این نکته خوش آمد که به جور

در سر کوی تو از پای طلب ننشستم


عافیت چشم مدار از من میخانه نشین

که دم از خدمت رندان زده‌ام تا هستم


در ره عشق از آن سوی فنا صد خطر است

تا نگویی که چو عمرم به سر آمد رستم


بعد از اینم چه غم از تیر کج انداز حسود

چون به محبوب کمان ابروی خود پیوستم


بوسه بر درج عقیق تو حلال است مرا

که به افسوس و جفا مهر وفا نشکستم


صنمی لشکریم غارت دل کرد و برفت

آه اگر عاطفت شاه نگیرد دستم


رتبت دانش حافظ به فلک برشده بود

کرد غمخواری شمشاد بلندت پستم

به غیر از آن که بشد دین و دانش از دستم

بیا بگو که ز عشقت چه طرف بربستم


اگر چه خرمن عمرم غم تو داد به باد

به خاک پای عزیزت که عهد نشکستم


چو ذره گر چه حقیرم ببین به دولت عشق

که در هوای رخت چون به مهر پیوستم


بیار باده که عمریست تا من از سر امن

به کنج عافیت از بهر عیش ننشستم


اگر ز مردم هشیاری ای نصیحتگو

سخن به خاک میفکن چرا که من مستم


چگونه سر ز خجالت برآورم بر دوست

که خدمتی به سزا برنیامد از دستم


بسوخت حافظ و آن یار دلنواز نگفت

که مرهمی بفرستم که خاطرش خستم

زلف بر باد مده تا ندهی بر بادم

ناز بنیاد مکن تا نکنی بنیادم


می مخور با همه کس تا نخورم خون جگر

سر مکش تا نکشد سر به فلک فریادم


زلف را حلقه مکن تا نکنی دربندم

طره را تاب مده تا ندهی بر بادم


یار بیگانه مشو تا نبری از خویشم

غم اغیار مخور تا نکنی ناشادم


رخ برافروز که فارغ کنی از برگ گلم

قد برافراز که از سرو کنی آزادم


شمع هر جمع مشو ور نه بسوزی ما را

یاد هر قوم مکن تا نروی از یادم


شهره شهر مشو تا ننهم سر در کوه

شور شیرین منما تا نکنی فرهادم


رحم کن بر من مسکین و به فریادم رس

تا به خاک در آصف نرسد فریادم


حافظ از جور تو حاشا که بگرداند روی

من از آن روز که دربند توام آزادم

فاش می‌گویم و از گفته خود دلشادم

بنده عشقم و از هر دو جهان آزادم


طایر گلشن قدسم چه دهم شرح فراق

که در این دامگه حادثه چون افتادم


من ملک بودم و فردوس برین جایم بود

آدم آورد در این دیر خراب آبادم


سایه طوبی و دلجویی حور و لب حوض

به هوای سر کوی تو برفت از یادم


نیست بر لوح دلم جز الف قامت دوست

چه کنم حرف دگر یاد نداد استادم


کوکب بخت مرا هیچ منجم نشناخت

یا رب از مادر گیتی به چه طالع زادم


تا شدم حلقه به گوش در میخانه عشق

هر دم آید غمی از نو به مبارک بادم


می خورد خون دلم مردمک دیده سزاست

که چرا دل به جگرگوشه مردم دادم


پاک کن چهره حافظ به سر زلف ز اشک

ور نه این سیل دمادم ببرد بنیادم

مرا می‌بینی و هر دم زیادت می‌کنی دردم

تو را می‌بینم و میلم زیادت می‌شود هر دم


به سامانم نمی‌پرسی نمی‌دانم چه سر داری

به درمانم نمی‌کوشی نمی‌دانی مگر دردم


نه راه است این که بگذاری مرا بر خاک و بگریزی

گذاری آر و بازم پرس تا خاک رهت گردم


ندارم دستت از دامن بجز در خاک و آن دم هم

که بر خاکم روان گردی بگیرد دامنت گردم


فرورفت از غم عشقت دمم دم می‌دهی تا کی

دمار از من برآوردی نمی‌گویی برآوردم


شبی دل را به تاریکی ز زلفت باز می‌جستم

رخت می‌دیدم و جامی هلالی باز می‌خوردم


کشیدم در برت ناگاه و شد در تاب گیسویت

نهادم بر لبت لب را و جان و دل فدا کردم


تو خوش می‌باش با حافظ برو گو خصم جان می‌ده

چو گرمی از تو می‌بینم چه باک از خصم دم سردم

سال‌ها پیروی مذهب رندان کردم

تا به فتوی خرد حرص به زندان کردم


من به سرمنزل عنقا نه به خود بردم راه

قطع این مرحله با مرغ سلیمان کردم


سایه‌ای بر دل ریشم فکن ای گنج روان

که من این خانه به سودای تو ویران کردم


توبه کردم که نبوسم لب ساقی و کنون

می‌گزم لب که چرا گوش به نادان کردم


در خلاف آمد عادت بطلب کام که من

کسب جمعیت از آن زلف پریشان کردم


نقش مستوری و مستی نه به دست من و توست

آن چه سلطان ازل گفت بکن آن کردم


دارم از لطف ازل جنت فردوس طمع

گر چه دربانی میخانه فراوان کردم


این که پیرانه سرم صحبت یوسف بنواخت

اجر صبریست که در کلبه احزان کردم


صبح خیزی و سلامت طلبی چون حافظ

هر چه کردم همه از دولت قرآن کردم


گر به دیوان غزل صدرنشینم چه عجب

سال‌ها بندگی صاحب دیوان کردم

دیشب به سیل اشک ره خواب می‌زدم

نقشی به یاد خط تو بر آب می‌زدم


ابروی یار در نظر و خرقه سوخته

جامی به یاد گوشه محراب می‌زدم


هر مرغ فکر کز سر شاخ سخن بجست

بازش ز طره تو به مضراب می‌زدم


روی نگار در نظرم جلوه می‌نمود

وز دور بوسه بر رخ مهتاب می‌زدم


چشمم به روی ساقی و گوشم به قول چنگ

فالی به چشم و گوش در این باب می‌زدم


نقش خیال روی تو تا وقت صبحدم

بر کارگاه دیده بی‌خواب می‌زدم


ساقی به صوت این غزلم کاسه می‌گرفت

می‌گفتم این سرود و می ناب می‌زدم


خوش بود وقت حافظ و فال مراد و کام

بر نام عمر و دولت احباب می‌زدم