دیوان اشعار سعدی

ای مایهٔ درمان نفسی ننشینی

تا صورت حال دردمندان بینی


گر من به تو فرهاد صفت شیفته‌ام

عیبم مکن ای جان که تو بس شیرینی

گر دشمن من به دوستی بگزینی

مسکین چه کند با تو بجز مسکینی


صد جور بکن که همچنان مطبوعی

صد تلخ بگو که همچنان شیرینی

گر دولت و بخت باشد و روزبهی

در پای تو سر ببازم ای سرو سهی


سهلست که من در قدمت خاک شوم

ترسم که تو پای بر سر من ننهی

متی حللت به شیراز یا نسیم الصبح

خذالکتاب و بلغ سلامی الاحباب


اگر چه صبر من از روی دوست ممکن نیست

همی کنم به ضرورت چو صبر ماهی از آب

گر مرا بی‌تو در بهشت برند

دیده از دیدنش بخواهم دوخت


کاین چنینم خدای وعده نکرد

که مرا در بهشت باید سوخت

گفتم چه کرده‌ام که نگاهم نمی‌کنی؟

وآن دوستی که داشتی اول چرا کم است؟


گفتا به جرم آنکه به هفتاد سالگی

سودای سور می‌پزی و جای ماتم است

آشفتن چشمهای مستت

دود دل یار مهربانست


وین طرفه که درد چشم او را

خونابه ز چشم ما روانست


دو فتنه به یک قرینه برخاست

پیداست که آخرالزمانست

خوب را گو پلاس در بر کن

که همان لعبت نگارینست


زشت را گو هزار حله بپوش

که همان مرده‌شوی پارینست

در قطرهٔ باران بهاری چه توان گفت؟

در نافهٔ آهوی تتاری چه توان گفت؟


گر در همه چیزی صفت و نعت بگنجد

در صورت و معنی که تو داری چه توان گفت؟

سخن عشق حرامست بر آن بیهده گوی

که چو ده بیت غزل گفت مدیح آغازد


حبذا همت سعدی و سخن گفتن او

که ز معشوق به ممدوح نمی‌پردازد