داروهای سنتی و ترکیبی از گیاهان

خوك طلايي (از تيره آلاله ها)
Goldenseal

خوك طلايي براي اولين بار توسط بوميان قبايل آمريكايي به ساكنين اوليه آمريكا معرفي شد. قبايل بوميان آمريكايي آنرا به صورت رنگ موي زرد رنگ و همچنين به عنوان مايع و آب شستشوي بيماريهاي پوستي، تورم چشم ها و انواع گوناگون زكام (مثل سرماخوردگيها و آنفلونزا) مصرف مي كردند. گياه خوك طلايي مي تواند در درمان عوارضي نظير التهاب دها، گلودرد، التهاب زخم، التهاب لثه ها (لثه هاي عفوني)، درد معده، اسهاي، سوء هاضمه،‌ يبوست، انواع زخم ها، سرماخوردگيها و آنفلونزا، خارش مهبل، درد گوش، التهاب ملتحمه جزيي (التهاب چشم) يا ساير ناراحتيهاي چشم مؤثر واقع شود. (در صورت تداوم ناراحتي و خارش چشم به بيش از چند روز يا در صورت شديد بودن آن با پزشك معالج خود مشورت كنيد).

اين گياه در درمان بريدگيها، خراشها، سوختگيها و آكنه و همچنين كاهش ميزان قند خون بالا (ديابت) مؤثر واقع ميشود.

معرفي گياه

خوك طلايي، گياه كوچي با تك ساقه كركردار است. اين گياه داراي برگهاي پنج ضلعي و دندانه دار، گلهاي ريز و ميوه اي شبيه تمشك است. ساقه ريشه اي تلخ اين گياه يا ريشه آن داراي رنگ زرد قهوه اي روشن و ظاهري پيچ در پيچ و ناصاف است. خوك طلايي وحشي را مي توان به مقدار فراوان در اراضي سايه اي شمال ايالات متحده آمريكا يافت اما اين گياه امروزه بيشتر در مزارع رشد مي كند.

تركيبات گياه

خوك طلايي حاوي عنصري به نام "بربرين" است كه بسياري از باكتريهاي عامل اسهال را از بين مي برد. بربرين همچنين سبب نابودي طيف وسيعي از ساير انواع جرمها نظير عوامل فاسد شدن خمير و همچنين انگلهاي مختلف از قبيل كرمهاي نواري و ژيارديا مي گردد. بربرين مي تواند سبب فعال شدن گلبولهاي سفيد خون شود و آنها را در مبارزه با عفونت توانمند سازد. بنا به دلايل، بربرين به عنوان داروي ضد عفونت همه جانبه اعم از خارجي يا داخلي تلقي ميشود. خوك طلايي همچنين سبب تحريك توليد زرداب ميشود، مايعي كه از كبد شما ترشح ميشود و به هضم چربيها كمك مي كند. خوك طلايي به عنوان تونيك درماني براي درمان مجراي گوارشي مصرف ميشود و تصور ميشود در درمان يبوست و بواسير مزمن مؤثر باشد.

اشكال موجود

خوك طلايي به شكل قرص (با محتواي مختلف)، پودر ريشه به صورت انواع كپسول (با محتواهاي مختلف) تنتورهاي الكلي و عصاره هاي داراي الكل كم يافت ميشود.

نحوة مصرف

* انواع كپسول يا قرص خوك طلايي: 500 تا 2000 ميل گرم روزي سه بار.

* عصاره خوك طلايي (خيلي متمركز و فشرده): 0/03 تا 0/12 گرم روزي سه بار.

* براي درمان بريدگيها، خراشها، سوزشها و آكنه غيرعفوني عصاره يا تنتور آن را روي پارچه تميزي بگذاريد. سپس پارچه مزبور را به آرامي روي نقطه مورد نظر قرار دهيد.

* براي درمان درد گوش آنرا با روغن زيتون مخلوط و مانند قطره گوش از آن استفاده كنيد.

* براي درمان گلو درد، لثه هاي ملتهب يا دهان متورم به صورت زير براي شستشوي دهان از آن استفاده كنيد. در يك ليوان حاوي آب گرم يك چهار قاشق غذاخوري عصاره گياه مزبور را مخلوط كنيد يا اينكه محتواي يك كپسول پودر خوك طلايي را در يك ليوان آب گرم حل كنيد (البته كاملاً حل نخواهد شد). از اين محلول براي شستشوي نقطه مورد نظر و غرغره دهان استفاده كنيد.

* براي رفع خارش و ناراحتي مهبل، دوش خوك طلايي را به شكل زير تهيه كنيد: يك چهارم قاشق غذاخوري نمك را با نصب قاشق غذاخوري از دوش مخلوط كنيد يا اينكه محتواي يك عدد كپسول پودر خوك طلايي را در يك ليوان آب گرم حل كنيد. بگذاريد به خوبي تركيب صورت بگيرد و قبل از مصرف آنرا، به منظور تفكيك هر نوع ذرات معلق، از صافي عبور دهيد (تا مي توانيد اين تركيب را پاك نگه داريد). مصرف بيشتر از حد دوش مي تواند شما را در قبال برخي از انواع خاص عفونتهاي مهبل آسيب پذير كند. اگر ناراحتي عارض شده بعد از چند روز بهبود پيدا نكرد، با پزشك معالج خود مشورت كنيد.

* مايع شستشوي تهيه شده از گياه خوك طلايي براي درمان عفونتها و انواع خارشهاي چشم مفيد است. براي اين منظور يك چهارم قاشق غذاخوري نمك و نصف قاشق غذاخوري داروي خوك طلايي يا محتواي يك عدد كپسول آن را در يك ليوان آب گرم حل كنيد و سپس براي تفكيك ذرات، آنرا از صافي عبور دهيد، اگر رنگ اين محلول به حالت تيره تغيير پيدا كرد آنرا دور بريزيد چرا كه تغيير رنگ نشان رشد باكتري در آن است.

نكات احتياطي

* در صورت باردار بودن يا داشتن فشارخون بالا از مصرف داروي خوك طلايي پرهيز كنيد.

* اگر خوك طلايي به مدت زياد مصرف شود ممكن است سبب خارش پوست بدن، ناراحتي دهان،‌گلودرد و مهبل گردد. همچنين مي تواند يكسري باكتريهاي مفيد سيستم هاضمه را نابود كند كه در نتيجه سبب بروز تهوع و اسهال مي گردد.

* ميزان مصرفي بالا همچنين با توانايي جذب ويتامين B بدن تداخل مي كند.

تداخل هاي احتمالي

شناخته شده نيست.

گياهان رنگزا - درخت بقم

مأخذ : Dye plants and dyeing by John and Margaret Cannon

درخت بقم‌‍‍، گياه بومي نواحي گرمسير آمريكاي مركزي و بخشهاي شمالي آمريكاي جنوبي مي‌باشد و در اين مناطق به همان خوبي كه در جزاير هند شرقي، هند و چين، خاور دور، جزاير آنتيل واقع در دهانه خليج مكزيك، برزيل، هندوستان، غنا و ماداگاسكار رشد و نمو مي‌كند قادر به ادامه حيات مي‌باشد. ارتفاع درخت بقم به 15 متر مي‌رسد، تنه گياه قرمز رنگ است و با گذشت زمان و بالا رفتن سن گياه در تنه، گره‌ها و پيچ و تاب‌هايي ايجاد شده و پوشيده از تيغ مي‌گردد.

برگهاي كوچك قلبي شكل وارونه در كنار هم به صورت پر مانند رديف شده‌اند. گلهاي زرد خوشه‌اي معطر در انتهاي ساق برگها قرار دارند. غلاف‌هاي محتوي دانه كه مسطح مي‌باشند شبيه بال يا پره مي‌باشند كه بين 5-5/3 سانتيمتر طول داشته و حدود 4-1 دانه داخل آنها قرار گرفته است.

اگر چه گياه از طريق دانه به راحتي تكثير مي‌شود و نياز به شرايط خاصي ندارد ولي براي گل دهي نياز به شرايط آب و هوايي گرمسيري دارد.

اين گياه اولين بار در قرن شانزدهم ميلادي توسط فاتحان اسپانيايي در مكزيك كشف شد اما احتمالاً قبل از آن نيز توسط اقوام آزتك مورد استفاده قرار گرفته است. اين رنگزا پس از كشف به اسپانيا و از آن جا به سرعت به مناطق ديگر اروپا فرستاده شد. تاريخ ورود آن به انگلستان به اواسط قرن شانزدهم ميلادي بازمي‌گردد. در سال 1581 در انگلستان قانوني در رابطه با منع ورود اين رنگزا به منظور حمايت از پرورش دهندگان داخلي نيل به تصويب رسيد اما همچنان بصورت قاچاق وارد مي‌شد. در آن دوران روشهاي دندانه دادن بسيار ابتدائي بود و آشكارا چندان مؤثر نبودند و اين احتمالاً اعتبار رنگزاهاي آبي را به واسطة ثبات پايين، تحت تاثير قرار مي‌داد. گياه بقم گرچه بيشتر در آن دوره به عنوان رنگزاي مشكي به كار مي‌رفت اما پس از لغو قانون منع ورود در سال 1661، به مقدار فراوان وارد شد. به موازات افزايش اهميت اين گياه به عنوان يك رنگزا، كشت آن در جامائيكا و بليز (با نام قبلي هندوراس بريتانيائي كه از مستعمرات انگلستان بود) آغاز شده بود كه گفته مي‌شد رشد و ترقي خود را به عنوان يك مستعمره مرهون گياه بقم بوده‌اند.

كشمكش‌ها و نزاع‌هاي ما بين اسپانيايي‌ها و انگليسي‌ها بر سر بهره‌برداري بيشتر از چوب، به طور فزاينده‌اي شدت مي‌گرفت و باعث بوجود آمدن جنگ‌ها و غارت‌هاي دريائي توسط راهزنان و دزدان دريائي شده بود. پونتينگ (1980) دربارة تاريخچة اين جدالها گزارش‌هائي تدوين كرده است. درختان كشت شده در جزائي هند و چين و جامائيكا به سرعت رشد مي‌كردند و از آنجا كنده‌هاي چوب بقم در مقياس فراوان به اروپا و آمريكاي شمالي فرستاده مي‌شد.

بقم هنوز هم به عنوان يك ماده رنگزاي مهمّ باقي مانده است. كاردن (1990) گزارش داده كه از سال 1943 تاكنون بيش از 000/70 تن در سال از اين رنگزا در نقاط مختلف جهان مورد استفاده قرار گرفته است و تا همين اواخر نيز از اين ماده به عنوان رنگ مشكي براي رنگرزي ابريشم استفاده شده است و هنوز هم براي رنگرزي نايلون مورد استفاده قرار مي‌گيرد و اهميت آن بدليل آن است كه به عنوان رنگزاي طبيعي به محيط زيست آسيب وارد نمي‌كند.

رنگزاي بقم در مغز چوب قرار دارد و در عمليات رنگرزي قابل دستيابي مي‌باشد. چوب را به قطعات كوچك خرد نموده و به مدّت 20 ساعت خيس مي‌گذارند سپس به مدّت نيم ساعت يا كمي بيشتر مي‌جوشانند.

30 گرم چيپس بقم براي رنگرزي 100 گرم پشم در يك شيد پر رنگ كافي مي‌باشد. چيپس‌ها را مي‌توان دوباره براي توليد شيدهاي روشن‌تر استفاده كرد. از چوب بقم چندين رنگ مختلف مي‌توان بدست آورد كه اين رنگها عبارتند از آبي، بنفش و مشكي.

تجربه نشان داده كه با استفاده از قطعات چوب پودر شدة خشك (بدون خيساندن) و ريختن در آب جوش مي‌توان يك گروه رنگ بسيار جالب بدست آورد. با روش جوشاندن سريع مي‌توان شيد آبي كمرنگ را بر روي پشم فاقد دندانه، آبي مايل به صورتي بر روي پشم دندانه داده شده با كروم و آبي پروس بر روي پشم دندانه داده شده با مس بدست آورد. با افزودن قليائي به حمام رنگرزي رنگهاي تيره‌تري را مي‌توان ايجاد نمود. در حالي كه افزودن اسيد به حمام نتايج متفاوتي ارائه مي‌دهد. هنگام رنگرزي پشم با دندانه، چنانچه از دندانه آلوم استفاده شود، رنگ خرمايي، با دندانه كروم رنگ قهوه‌اي مايل به ارغواني و با دندانة مس رنگ مشكي روي ايجاد مي‌گردد. در حاليكه چوب بقم بر روي پشم بدون دندانه، رنگ زرد نخودي بوجود مي‌آرود. افزودن آهن به حمام رنگرزي باعث ايجاد رنگ خاكستري روي پشم فاقد دندانه و رنگ مشكي پشم داراي هر سه دندانه مذكور خواهد شد.

اگر مقداري حلال متيله شده به قطعات چوب بقم افزوده شود سپس كلاف‌هاي نخ پشمي يا ابريشمي در محلول خيسانده شوند، مي‌توان بدون افزايش دما، رنگهاي قوي‌تري استخراج نمود. يك شيد خوب آبي بنفش بر روي پشم دندانه داده شده با آلوم، بنفش با پشم دندانه داده شده با كروم، آبي مشكي با پشم دندانه داده شده با مس و بنفش مايل به ارغواني بر روي پشم دندانه داده شده با قلع، قابل دستيابي مي‌باشد.

مطابق نسخه‌هاي رنگرزي كاردن (1990) بهتر است كه مقدار رنگزاي بقم 30% وزن پشم باشد و در اين صورت با افزودن همان مقدار استات كلسيم به حمام مي‌توان شيد آبي مشابه با آبي ايندگو بدست آورد و با تغيير PH و نيز روش پس دندانه با قلع مي‌توان شيد به دست آمده را تغيير داد. شيد مشكي را به همين روش مي‌توان به كمك دندانه كروم يا مس بر روي پشم ايجاد نمود. رنگزاهاي موجود شامل تانين‌ها مي‌باشند كه در توليد رنگ مشكي از اهميت زيادي برخوردار مي‌باشند، رنگزاي آبي موجود در مغز چوب هماتوكسيلين است كه مقدار آن دقيقاً به اندازه فلاونيدها مي‌باشد. هنگام بريده شدن درخت بقم چوب زرد به رنگ مشكي درمي‌آيد كه به دليل اكسيده شدن هماتوكسيلين به هماتين اتفاق مي‌افت

نستــــرن كــوهي: (گياه دارويي)


خواص دارويي:


نسترن كوهي از گياهان دارويي ارزشمندي است كه مردم اكثر سرزمينها از ميوه هاي اين گياه براي درمان بعضي از بيماريها استفاده مي كنند. از ميوه نسترن كوهي ميوه بدون دانه و حتي از دانه آن به عنوان دارو ياد شده است.ميوه اين گياه سرشار از ويتامين c است و ساير ويتامينها را نيز دارا مي باشد و براي جبران كمبود ويتامينهاي بدن استفاده مي شود.


در برخي از كشورها از ميوه هاي نسترن كوهي مربا يا مارمالاد تهيه مي كنند مواد موثره اين گياه سبب كاهش اسيد اوريك و معالجه ناراحتيهاي ناشي از نقرس مي گردد. از اين مواد همچنين براي مداواي تورم كليه و مجاري ادراري استفاده مي شود. روغن دانه هاي نسترن كوهي در صنايع بهداشتي و آرايشي مورد استفاده فراواني دارد. صرف نظر از خصوصيات دارويي اين گياه جنبه هاي زينتي آن در فضاي سبز (بخصوص در مناطقي كه از نظر شرايط آب و هوايي و خاكي از وضعيت خوبي برخوردار نيستند) در خور توجه بوده و حتي در اغلب اوقات به عنوان پايه براي رزهاي زينتي مورد استفاده قرار مي گيرد. اين گياه پراكنش زيادي در كشور دارد و حتي در بعضي نقاط به عنوان علف هرز در مزارع رشد مي كند.


مشخصات گياه:


نسترن كوهي گياهي گياهي درختچه اي و چند ساله است و بطور خودرو در مناطق خشك روي صخره اي و حتي در بوته زارها مي رويد. ارتفاع آن 3 – 0.5 متر است. ساقه آن مستقيم و استوانه اي شكل است و و انشعابات متعددي دارد كه گياه را پرپشت و استوانه اي شكل مي سازد، ساقه ها پوشيده از تيغ بوده و برگها مركب شانه اي و دندانه دار است.تعداد برگچه ها فرد و بين 7 تا 11 عدد است. گلها معطر، گلبرگها سفيد يا صورتي (گلدهي ارديبهشت تا خرداد)، ميوه قرمز روشن (در مرحله رسيدگي كامل به رنگ قرمز تيره مايل به قهوه اي) و سرشار از ويتامين c (0.3تا 1.5%) مي باشد.



نيازهاي اكولوژيكي:


اين گياه در سايه آفتاب مي رويد و خشكي را به خوبي تحمل مي كند. مناسب ترين خاكها براي كشت نسترن كوهي خاكهاي با بافت متوسط و سنگين حاوي مقادير متوسط مواد و عناصر غذايي است ولي در مجموع گياهي مقاوم به شرايط نامساعد است و در مناطقي كه داراي محدوديت آب يا خاكهاي غير حاصلخيزي است نيز به خوبي رشد و نمو مي كند.


تكثير گياه:

تكثير نسترن كوهي توسط بذر صورت مي گيرد . پس از جمع آوري دانه هاي داخل ميوه آنها را بايد كشت كرد. دانه ها براي مدت نسبتا طولاني قوه ناميه (قدرت جوانه زني) مناسبي دارند. دانه ها را در اواسط شهريور ماه اقدام به كشت در خزانه هاي مخصوص مي كنند. پس از آبياري مناسب، منظم و وجين علفهاي هرز سطح خزانه ، در بهار سال آينده بذرها سبز مي شود و در پاييز به زمين اصلي منتقل مي كنند.به علت پر رشد بودن سريع فاصله رديفها پر مي شود.


كاربرد:

بلوارها ، حاشيه جاده ها و در داخل پاركها (قسمتي كه بافت خاك مناسب كشت گياهان ديگر را ندارد)


برداشت محصول:

هنگامي كه رنگ آن قرمز براق شد. چنانچه ميوه با سرما مواجه شود يا مدت بيشتري روي گياه بماند قسمت گوشتي ميوه نرم و خميري مي شود و فاقد ويتامين c و ارزش دارويي مي شود. برداشت ميوه نارس نيز مطلوب نيست زيرا ويتامين آن كم است.


براي خشك كردن ميوه از خشك كنهاي الكتريكي استفاده كرد و در دماي مناسب براي خشك كردن 80 تا 90 درجه سانتيگراد است و رطوبت مجاز در ميوه هاي خشك شده 12% است مقدار ميوه 8 تا 10 تن در در هكتار است

جينكو
Ginkgo Biloba

بيشتر از چهارصد مورد تحقيقات منتشر شده
در باره عصاره جينكو انجام گرفته است كه اين مطالعات تحقيقاتي گياه مزبور را در زمره بهترين مورد گياهي تحقيق شده در ميان داروهاي گياهي قرار داده است. اين گياه متداول ترين داروي گياهي در آلمان و فرانسه است و در ميان پنج مورد پر نسخه در آن كشورها قرار دارد. عصاره جينكو به درمان ناراحتيهاي گردش خون بويژه نارسائي خون در مغز كه سبب از دست دادن قدرت حافظه، وزوزگوش، اختلال هوشياري، سردرد و افسردگي بويژه در افراد مسن مي گردد، كمك مي كند. اين گياه داراي خواص ضد اكسيدي قوي نيز است و از آسيب ديدگي سيستم عصبي مركزي، قلب و عروق و همچنين از اثرات پيري جلوگيري مي كند.

عصاره جينكو روند جريان خون را از طريق تقويت رگهاي خون و كاهش چسبندگي پلاكتهاي خون (كه جريان خون را حتي در صورت وجود سختي رگها تسهيل مي كند)، بهبود مي بخشد. اين گياه نه تنها به بهبود روند جريان خون به مغز كمك مي كند بلكه جريان خون به اندامها را افزايش مي دهد و در پيشگيري يا درمان بيماريهاي قلبي و سكته مغزي مؤثر واقع ميشود. اين گياه همچنين در پيشگيري از آسيبهاي مغزي افرادي كه پا به سن مي گذارند فوق العاده مؤثر واقع ميشود. براساس برخي از مطالعات جزيي معلوم گشته است كه عصاره جينكو مي تواند ناتواني ناشي از جريان مختل خوني را كمتر كند. اين عصاره همچنين مي تواند برخي از علايم پيش قاعدگي، به ويژه احتباس مايعات بدن را كاهش دهد.

معرفي گياه

جينكو قديمي ترين گونه درختي است. اين گياه از قدرت سازگاري فوق العاده اي، برخوردار است به طوري كه حتي در عصر يخبندان و بمب اتمي هيروشيما، بقاي خود را حفظ كرد. يك درخت واحد ژينكو مي تواند تا 1000 سال عمر كند و ارتفاع آن به 120 پا برسد. اين گياه داراي شاخه هاي كوتاه با برگهاي پنكه اي است و ميوه غيرخوراكي داراي بوي تندي توليد مي كند. ميوه اين گياه حاوي تخم داخلي خوردني است. هر چند كه طب گياهي چين در طول قرنهاي متمادي هم از برگ جنيكو و هم از تخم آن استفاده كرده است، ليكن تحقيقات كنوني روي عصارة ‌جنيكوي استاندارد معطوف شده است كه از برگ آن حاصل ميشود. عصارة‌ مذكور فوق العاده غليظ و به مراتب مؤثر تر از ساير فرآورده هاي حاصل از ساير برگها است.

تركيبات گياه

جنيكو مركب از "گليكوزيد جنيكو"، چندين نوع مولكول "ترپين" مختص اين گياه (گينكوليد و بيلوباليد) و اسيدهاي عالي است. تصور مي رود مولكولهاي ترپين خاص باعث ميشود جنيكو از خاصيت مبارزه با بسياري از اثرات پيري برخوردار باشد. اين ويژگي ترپين شامل بهبود گردش خون، كاهش تورم و حفاظت از آسيب ديدگي سلولهاي مغز در اثر كمبود اكسيژن
مي گردد.

اشكال موجود

عصارة جنيكوي استاندراد شده بايد حاوي 24 درصد گليكوزيد فلاون جنيكو (عصاره 50:1) و 6 درصد لاكتون ترپين باشد. چندين نوع مختلف عصاره جنيكوي تجاري در ايالت متحده قابل دسترسي است. انواع كپسولها وتنتور اين گياه دارويي نيز يافت مي شود.

نحوة‌ مصرف

عصاره جنيكو بخش اعظم آسيبهاي ناشي از پيري بويژه صدمات وارده بر سيستمهاي جريان خون و عصبي را ترميم مي كند. عصاره مزبور همچنين سبب تقويت رگهاي خوني مي شود. در نتيجه غالباً براي افراد مسن تر كه از علايم زوال عقل نظير اختلال هوشياري، از دست رفتن حافظه انواع سردرد، افسردگي و وزوز گوش رنج مي برند، توصيه ميشود. پزشك معالج شما قبل از توصيه عصاره جنيكو تشخيص خواهد داد كه اين حالات به اختلال جريان خون مغز بستگي دارد يا به حالتي ديگر. بيماراني كه از گرفتگيهاي پا ناشي از نارسايي جريان خون رنج مي برند نيز در اثر مصرف عصارة جنيكو سيستم جريان خون و سيستم عصبي را تقويت و از آنها مراقبت مي كند، در پيشگيري از بيماري و سكته قلبي و شروع زوال عقل نيز مؤثر واقع ميشود. بروز نتايج اوليه چهار تا شش هفته طول مي كشد، اما بايد فراتر از اين زمان جمع آوري نتايج حاصله تداوم يابد. در طول شش ماه اول نبايد انتظار تغييرات زيادي داشت.

* مصرف روزانه دو تا سه بار عصارة 50:1 استاندارد جمعاً به ميزان 120 ميلي گرم حاوي 24 درصد گليكوزيد فلاون. اگر به بيماري زوال عقل شديد يا آلزايمر مبتلا هستيد، مي توانيد ميزان مصرفي روزانه را به 240 ميلي گرم برسانيد.

* انواع كپسول گياه خشك حاوي 10 ميلي گرم عصاره استاندارد (1 تا 3 كپسول روزي سه بار).

* تنتور (1:5): 2 تا 4 ميلي ليتر روزي سه بار.

* عصاره مايع 01:1): 1 تا 3 ميلي ليتر روزي سه بار.

نكات احتياطي

عصاره جينكو خيلي بي خطر و عوارض جانبي آن خيلي نادر است. در موارد معدودي عوارضي نظير ناراحتي مجراي معده اي- روده اي، انواع سردرد و سرگيجه گزارش شده است. اما تصور نميشود عصارة جينكو سبب تغيير ضربان قلب و فشارخون يا تغيير ميزان كلسترول و تري گليسريد گردد. از آنجا كه اين عصاره از تجمع پلاكتهاي خوني (چسبندگي) جلوگيري مي كند، پاره اي نگرانيها وجود دارد كه مبادا جينكو سبب افزايش خونريزي داخل مغزي شود. عصارة مزبور را با احتياط بيشتر با ساير عوامل رقيق كننده خون نظير (كومادين) مصرف كنيد. ميوه جينكو را با دست جابجا نكنيد يا آنرا قورت ندهيد.

كميسيون آلماني E گزارش مي دهد كه حساسيت بيش از حد نسبت به فرآورده هاي جينكو تنها دليل شناخته شده اجتناب از مصرف عصارة آن است.

اگر باردار هستيد بايد در مصرف جينكو احتياط كنيد، چون ما اطلاعات مؤيد اثرات عصاره جينكو در دورة بارداري دسترسي نداريم. از تجويز عصارة مزبور به نوزادان و كودكان پرهيز كنيد.

تداخل هاي احتمالي

شناخته شده نيست.

لاوانــد

گیاهی است از خانوادۀ Labiatea که برگها و قسمت سبز گیاه دارای اسانس روغنی فرار است.

نامهای گیاه:

لاتین: Lavandula stoechas L.

Syn: L. incana salisb, L. pseudostoechas reich b.

عربی: اسطوخدوس، ضرم، شاه اسپرم رومی

انگلیسی: French Lavender, Topped Lavender

آلمانی: Frender - Lavendel

فرانسه: S. d'arabie, Stecbas arabique, Lavande stechade, Stechas

ریخت شناسی: اسطوخدوس گیاهی است چند ساله به شکل بوته کوچک به بلندی نیم‌متر خیلی پر شاخه، ساقه‌های آن 4 گوشه، برگهای آن دراز، متقابل، پوشیده از کرک سفید پنبه‌ای. برگهای آن که در بهار ظاهر می‌شود به رنگ بنفش تیره به صورت سنبله اسطوخدوس دارای برگها و کرکهای معطر است. میوۀ این گیاه 4 فندقه‌ای است و هریک از آنها نیز پس از رسیدن، شکل بیضوی و رنگ قهوه‌ای شفاف پیدا می‌کند. در سطح میوه 3 زائده مشخص دیده می‌شود. از کلیۀ قسمتهای این گیاه مخصوصاً شاخه‌های برگدار آن بوی قوی ولی مطبوع استشمام می‌گردد. ظاهر زیبائی که گیاه پس از گل دادن پیدا می‌نماید باعث می‌شود در بعضی نواحی اقدام به پرورش آن بعنوان یک گیاه زینتی گردد.

اندام داروئی: قسمت مورد استفاده این گیاه سرشاخه‌‌های برگدار و گلدار آن است که علاوه بر مصارف درمانی، اسانس‌گیری به عمل می‌آید.

فصل جمع‌آوری: گلهای آن به تناسب مشخصات محل رویش، در فروردین تا خرداد پدید می‌آیند. رنگ ارغوانی تیره دارند. تکثیر لاواندها از طریق کاشت قطعه‌ای از سوش گیاه وحشی در زمین زراعتی یا با کاشت دانه آن انجام می‌گیرد. دانه را در آذرماه در خزانه می‌کارند و در بهار گیاه چند برگه را به مزرعه منتقل می‌کنند. در ایران در بعضی نقاط کاشته می‌شود. از طریق شاخه‌های جوان، نیمه چوبی گیاه و یا با خوابانیدن نیز تکثیر می‌شود. زمان جمع‌آوری از اواسط تیرماه تا اواسط مردادماه بر حسب محل کشت می‌باشد.

دامنۀ انتشار: در جنگلهای غیر انبوه، تپه‌های خشک و دامنه‌های کم ارتفاع و سواحل دریاها می‌روید و به خلاف گونه دیگر این جنس، زمینهای سیلیسی را نیز بهتر می‌پسندد. پراکندگی آن به صورتی است که در نواحی مختلف اروپا مانند منطقه مدیترانه، جنوب غربی آسیا، شمال آفریقا و جزایر قناری می‌روید. در کوهستانهای مرتفع نیز معولاً از دامنه‌های 1000 متری بالاتر نمی‌روید. لاواندها بومی ایران نیستند ولی عده‌ای از گیاه‌شناسان معتقدند که در ایران در بعضی مناطق کاشته می‌شوند. در مخزن‌الادویه آمده است که اسطوخدوس در مازندران می‌روید و اهالی تنکابن آن را «تروم» نامند.

اجزاء متشکله: بوی کافور شبیه بوی رومارن دارد. اسانس اسطوخدوس، مرکب از نوعی ستن (با بوی کامفر و نعناع) ـ سینئول، الکل و لینالول است.

موارد استعمال: از اسانس اسطوخدوس که بیشتر در اسپانیا، اقدام به تهیه آن می‌شود در عطر سازی استفاده بعمل می‌آید. اسطوخدوس اثر مقوی و رفع آسم و نزله دارد. اسانس آن خاصیت بندآورندۀ خون و ضدعفونی کننده است. از آن به حالت رقیق شده، در پانسمان زخمها و جراحات استفاده بعمل می‌آید. در میان تمامی روغنهای فرار، بدون شک خواص روغن فرار از اسطوخدوس دارای بیشترین تنوع بوده و طیف گسترده‌ای از ویژگیها از جمله مسکن، ضد افسردگی، ضد عفونی کننده، باکتری‌کش، ضد احتقان، کاهندۀ فشار خون، دافع حشرات، آرامبخش و ضد کرم را دارا است. به طور خلاصه می‌توان این خواص را به صورت آرامبخش، تسکین دهنده و بالاتر از همه متعادل کننده در نظر گرفت.

موارد استعمال در پزشکی گذشته: محلل و بازکننده گرفتگی‌هاست. مقوی بدن و قوای دماغی و تفکر و همچنین مقوی احشا و آلات داخل شکم و مفرح است و برای بیماریهای سینه، سرفه، ورم‌های نزله‌ای و زکام نافع است. خاصیت مسهلی دارد. اخلاط سودای و بلغمی و فاسد شده را دفع می‌کند و برای بیماریهای کبدی و طحال و مجاری ادرار نافع و مفید است.

اثرات فارماکولوژیکی دارو: برای دور کردن ککها از حیوانات و درمان آلودگی ـ شپش سر و جرب می‌توان از روغن اسطوخدوس استفاده کرد. اسطوخدوس موجب کشته شدن قارچها می‌شود و در درمان عفونت‌هائی از قبیل پای ورزشکاران (Athlete's foot) و کچلی (ring worm) ارزشمند می‌باشد. زمان شروع خواب را کوتاه و طول دورۀ خواب را طولانی می‌کند.



مــراجع:

1. زرگری. ع. گیاهان داروئی. انتشارات دانشگاه تهران. جلد 4. 1368: 26ـ28.

2. میرحیدر. ح. معارف گیاهی. دفتر نشر فرهنگ اسلامی، جلد 5. 1373: 215.

3. مظفریان. ولی‌الله: فرهنگ نامهای گیاهان ایران، فرهنگ معاصر، 1375: 314.

4. Andrew chevallier. The envyclopedia of medicinal plants. 1996: 107.

5. صمصام شریعت، هادی، پرورش و تکثیر گیاهان داروئی. مانی، 1374: 147ـ148.

6. James A. Duke, CRC Handbook of medicinal herbs. 1989: 273.

7. Royal pharmaceutical society. Martindale, The entra pharmacopoeia. 1996: 1719.

8. Ann pharm Fr. 1989. 47 (6): 337-43.

9. John B. Lust. The herb book. 1974: 246.

گـل محمــدی

گلبرگهای گل گیاه Rosa damascena mill. متعلق به خانوادۀ Rosaceae است. اسانس گل سرخ در بشره فوقانی گلبرگها و درون سلولهائی با ظاهر برآمده جای دارد. در سلولهای بشره تحتانی گلبرگها، در محلی که گلبرگهای داخلی از گلبرگهای خارجی خود پوشیده می‌گردند این اسانس جمع می‌شود.

نامهای گیاه (1و2):

لاتین: Rosa damascena mill.

فارسی: گل سرخ، گل گلاب، گل محمدی.

عربی: وردجوری

انگلیسی: Damask rose

آلمانی: Damaszenerrose

فرانسه: R. de tous les mois

Rosier de damas

ریخت شناسی:
گیاه چوبی به صورت درختچه‌هائی معمولاً تیغ‌دار و پوشیده از خارهای زیاد می‌باشد. دارای برگهای مرکب تک شانه‌ای با گوشوارک پیوسته به دمبرگ بوده، به نظر می‌رسد که نوعی دو رگه ثابت از R. Conina. R. gallica است و گلبرگهای آن رنگ صورتی روشن یا سفید دارد (3). این نوع گل سرخ برگهای مرکب از 7 و به ندرت 9 برگچه دندانه‌دار دارد. عده‌ای دیگر آن را دو رگه ثابت از R.Moschata,R.Gallica ذکر نموده‌اند (2).

اندام داروئی: از گلبرگهای گل محمدی اسانس گل سرخ تهیه می‌کنند.

زمان برداشت قسمت مورد استفاده: در دورۀ گل دادن، گلهای گیاه جمع‌آوری می‌گردد (4).

دامنۀ انتشار: امروزه باغهای وسیعی از این گیاه در مناطق مختلف ایران به منظور تهیه گلاب ایجاد شده است (1). مدارک تاریخی نشان می‌دهد که تهیه آب مقطر گل سرخ، نخستین بار از ایران آغاز گردید و بعداً از آن جا به نواحی دیگر سرایت کرد. یونانیان قدیم از هنر تهیۀ اسانس و آب مقطر از گل سرخ، بی‌اطلاع بودند و منحصراً از گلبرگ تازه این گیاه، عصاره تهیه می‌کردند و یا با وارد کردن گلبرگها در روغن، روغن‌های معطر از آن بدست می‌آوردند. تاریخ تهیۀ آب مقطر گل سرخ، هر قدر که به زمان‌های قدیم ارتباط پیدا کند، تهیۀ اسانس گل سرخ به قرون اخیر نسبت داده می‌شود.

مواد متشکله: این اسانس از گلبرگهای گیاه مذکور و گونه‌های دیگری از آن مانند Rosa centifolia و R. Moschata و R. Alba تهیه می‌شود. دو رگه‌ها واریته‌ها و فرمهای مختلف گیاهان مذکور نیز در تهیۀ اسانس بکار می‌روند، ولی نوع مرغوب آن از گیاه اصلی یعنی R. Damascena بدست می‌آید. اسانس گل سرخ از نظر کلی دارای 2 قسمت، یکی جامد و دیگری مایع است. قسمت جامد اسانس گل سرخ، فاقد بو می‌باشد و استئاروتین نام دارد و در گرمای 33 درجه سانتی‌گراد نیز ذوب می‌شود. قسمت مایع اسانس گل سرخ بوی قوی دارد و اولئوتین نامیده می‌شود. شامل 70ـ45 درصد ژرانیول و دارای 40ـ20 درصد سیترونلول است. ژرانیول و سیترونلول، هر دو حالت مایع و بوی ملایم و بسیار مطبوع شبیه گل سرخ دارند. اسانس انواع مختلف Rosa به تفاوت دارای Farnesolاند. قسمت مایع اسانس گل سرخ، علاوه بر ژرانیول و سیترونلول دارای موادی نظیر نرول، لینالول، اوژنول، سیترال و ترکیبات دیگر است.

خواص درمانی: گلبرگهای آن اثر ملین ملایم دارد. از این‌رو برای رفع یبوست کودکان، اشخاص مسن و بیماران در دورۀ نقاهت مصرف دارد. اسانس گل سرخ چون دارای بوی مطبوع است از این جهت در عطرسازی اهمیت فراوان دارد. این گیاه بعنوان ضد افسردگی و اضطراب و درمان مشکلات پوستی و گوارشی مصرف می‌شود (4).

موارد استعمال در پزشکی گذشته: در کتب طب سنتی «ورداهربستانی» نام برده می‌شود. غنچۀ میوۀ قرمز شدۀ گل سرخ معطر، کمی تلخ و کمی شیرین است و طبق نظر عده‌ای از حکمای طب سنتی مرکب‌القوی است ولی عدۀ زیادی آن را کمی سرد و خشک می‌دانند و عده‌ای نیز معتدل ولی قابض ذکر می‌کنند. مقوی و فرح‌آور است. گلبرگها و غنچۀ تازۀ آن مسهل است و مسکن صفرا و بلغم رقیق، ولی خشک شدۀ آن قابض است. برای جلوگیری از خونروی از سینه و قطع اخلاط خونی و رفع رطوبت‌های معده مفید است و قبض یبوست آن بیشتر از غنچه و برگ خشک آن است. ضماد تازه آن برای قطع زگیل، ناراحتی‌های پوستی، رویانیدن گوشت تازه بر زخم‌های عمیق و تحلیل ورم‌های گرم و شکستگی اعضاء نافع است (5).

اثرات فارماکولوژیکی: اسانس گل سرخ از قدیم بعنوان یک داروی نشاط‌آور مطرح بوده است و در کشورهای اروپائی در آروماتراپی از این اسانس برای درمان افسردگی و بعنوان نشاط‌آور استفاده می‌شود. اسانس این فرآورده به عنوان یک محرک سیستم عصبی مرکزی مطرح می‌باشد (مانند کافئین، آمفامین و یا متیل فنیدات)؛ در واقع دارو بعد از عبور از سد خونی مغزی بعنوان یک محرک عمومی اثر نموده، سطح هوشیاری را بالا می‌برد و به عنوان یک ضد افسردگی غیر انتخابی بالاخص در افسردگی‌های ناشی از تنشهای محیطی مؤثر می‌باشد. اثرات دارو بر روی میل جنسی از طریق تحریک مرکزی و افزایش سطح فعالیت بدن می‌باشد. این اسانس بعد از جذب، مقداری در کبد تجزیه شده و دفع می‌شود و مقداری نیز از طریق ادرار دفع می‌شود و کمی نیز به ویتامین‌های A و C تبدیل می‌شود.



مــراجع:

1. مظفریان، ولی‌الله، فرهنگ نامهای گیاهان ایران، فرهنگ معاصر، 1375: 463.

2. زرگری، علی، گیاهان داروئی. جلد 3، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1376: 282.

3. قهرمان، احمد، کورموفیتهای ایران (سیستماتیک گیاهی)، جلد دوم، مرکز نشر دانشگاهی، 1373: 550.

4. Penelope ody. The herbs society's complete medicinal herbal. 1995: 90-91.

5. میرحیدر. ح. معارف گیاهی. جلد 3. دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1373، 389.

بخورك

نام فارسي : بخورك
نام علمي: Amygdalus scoparia
نام محلي: بادامك
نام فرانسه : ameinclier sauvoge
نام انگليسي: mountain almound
نام آلماني: wilder Mandelbaum

مشخصات گياهشناسي:
درختچه‌اي است به ارتفاع m 6, بدون خار, براكي بلاست ندارد, شاخه‌هاي جوان و سبز بدون كرك, شاخه سال قبل سبز برگ‌ها نيزه‌اي و باريك يا قاشقي و باريك به طول 40 و عرض 7 ميل‌متر, قاعده يراق ساز, نوك كند, دو سطح برگ بدون كرك, حاشيه برگ هلالي اره‌اي و داراي غدد روي هر دانه گل درشت به قطر mm 25, بي دمبرگ ميوه تخم مرغي شكل به طول mm 20 و عرض mm 12 و داراي كرك كوتاه هسته زرد كاهي, صاف, داراي خطوط شيار كوچك نامشخص و كم عمق

رويشگاه :
اين گياه عموماً در مناطق كوهستاني استان بخصوص در شهرستان تفرش و ساوه رويش دارد هر چند كه در ساير شهرستانها مثل دليجان, محلات و كميجان هم اين گياه به طور پراكنده در مناطق كوهستاني رويش دارد.

خواص درماني:
از ميوه آن استفاده مي‌شود. پس از بر طرف نمودن طعم تلخ آن به عنوان تنقلات و در تهيه و رفتن و تقويت كننده مصرف مي‌شود.

تدوین:حمیدرضا میرداودی -عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی

رازک- خمل- ککیمور

نام های گیاه :

فارسی : رازک- خمل- ککیمور

عربی : حشیش الدینار- جنجل(Gangal)

نام علمی : Humulus lupulus _Lupulus humulus mill

فرانسه : H. vulgalr_Houblon

انگلیسی : Bine_Hop vine_ hop


مشخصات گیاه :
بطور متوسط16تا 18 سال عمر می کند و در شرایط مناسب تا 30 سال نیز باقی می ماند ولی 10تا 18 سالاول بازدهی دارد .

گیاهی علفی با ساقه های یکساله زاویه دار و موجی که چرخش آناز راست به چپ و بالارونده است .

ضخامت ساقه بین 1.5تا3 سانتیمتر است و طول آن3تا4 متر است . قسمت تحتانی ساقه ها بعد از سال دوم خشبی می شود.

گیاه رازک احتیاج به قیم (تکیه گاه )دارد . رنگ ساقه در ارقام مختلف متفاوت است (سبز روش –سبز تیره – قرمز مایل به سبز )

گیاه رازک دو پایه است . در پایه ماده گلها مخروطهای بیضی مایل به کروی و مجتمع به رنگ سفید حنایی می باشد . مخروطها در کنار برگ های انتهاییجای دارند.

میوهای گیاه رازک فندقه است و درسطح وقاعده آن تار های ترشحی به رنگ زرد لیمویی بوجود می آید .

پایه نر گیاه رازک دارای گل های کوچکی به وضع مجتمع بصورت خوشه می باشد . که هرگل درون یک پوشش مرکب از 5 گلبرگ آزاد قرار می گیردکه در داخل 5 پرچم منطبق بر کاسبرگ ها جای دارد . این گلها بر روی شاخه های فرعی رشد می کنند .

برگها ی گیاه رازک متقابل دندانه دار و مرکب از 3 تا5 لوب می باشند . برگها به رنگ سبز تیره وبه علت وجود زواید کرک مانند دارای سطحی ناصاف هستند .

ریزم رازک طولی بین 20تا40 و قطری بین 3تا5 سانتیمتر دارد . از ریزوم انشعابات متعددی خارج میگردد که به ریشه های تابستانی معروف بوده و کم و بیش سطحی می باشد . همچنین از ریزوم ساقه های زیرزمینی بنام ریشه رست خارج می شود روی ریشه رست پس از هر 8تا10 بند (گره ) یک ساقه بطور قائم رشد می کند .


ترکیبات شیمیایی گیاه رازک :

اسانس فرار به میزان 0.1 تا0.01 – فراکسیون رزینی 30% که طعم و مزه رازک مربوط به آن است .

بتامیرسن 30 تا50 % - همولون 15 تا20 %- مخروط های ماده دارای 3 تا5 % تانن – اسید هموتانیک – مواد پکتینی – املاح پتاسیم است .

البته در کتابهی مختلف در مقدار درصد ها تضاد هایی است مثلا" رزین درجای دیگر بین 12 تا 22 % و تانن 8% نوشته شده است .

مهمترین ترکیبات گیاه رازک ترکیبات رزینیاست که مهمترین آن همولون می باشد .

مواد تشکیل دهنده همولون آلفا و بتای اسید های تلخ هستند که مقدار در اقسام مختلف و حتی نقاط مختلف گیاه رازک متفاوت است بتای اسید های تلخ در مقایسه آلفا اسید های تلخ از اهمیت کمتری برخوردار است .

غیر از ترکیبات ذکر شده کوتین و آسپاراژین نیز یافت می شود .

مقدار مواد موءثره در اوایل تشکیل گل کم و با نمو کامل گل مقدار آن به حداکثر می رسد .

خواص گیاه رازک :

مهمترین اثر گیاه رازک آرامبخش بودن – خواب آور – آرام کننده تمایلات جنسی – اثر بر کلیه – تقویت کننده معده – ضد عفونی کننده – معرق – تصفیه کننده خون – ضد کرم – تب بر- برطرف کننده التهاب و برای درمان سل – روماتیسم – تسکین افراد مبتلا به روماتیسم ریوی – اسهال خونی – کم خونی مخصوصا" کم خونی دختران جوان – نرمی استخوان – آبآوردن نسوج – اسکوربوت –نقرص و بطور موضعی برای درمان جوش وخون مردگی مفید است

تحقیقات نشان داده است که در درمان سرطان ها و تومور ها استفاده می شود .

مصرف مداوم آن دور از افراط در مقدار و در طول زمان مشخص فعالیت دستگاه گردش خون و ترشح ادرار را افزایش می دهد و در مواقع ضعف مفرط کلیهء عوارض را از بین می برد .

در قدیم عقیده داشتند قرار دادن مقداری از مخروط ماده گیاه در زیر سر بیمار می تواند اثر مسکن و خواب آور داشته باشد .

در صنایع غذایی نیز بعنوان معطر و خوش طعم کننده آشامیدنی ها استفاده می شود در این مورد هیچ گیاهی با رازک رقابت ندارد . در مصارف صنعتی از الیاف فیبری گیاه در ساختن طناب و پارجه های خشن شبیه کرباس استفاده می شود .


رازک از نظر پیشگیری عفونت :

رازک را میتوان بعنوان یک آنتی بیوتیک در مواقع ضروری و فوری در موارد بریدگی های در حین کار بسیار مؤثر است .

رازک بر ضد باکتری سل مؤثر است و قرنها چینی ها در موارد سخت سل از رازک استفاده می کردند .


رازک بعنوان مسکن و آرامبخش :

قرنها دانشمندان مفید بودن رازک به عنوان مسکن را قبول نداشتند که در سال 1983 یک ماده شیمیایی مسکن بنام 2Methyl , 3butene 2ol دررازک کشف شد ، این ماده در برگ های مسن بیشتر است .


رازک به عنوان کمک به هاضمه :

رازک عضلات نرم آستر مجاری هاضمه را آرام می کند این پژوهش توسط دانشمندان فرانسوی بعمل آمده که مصرف رازک را به عنوان یک ضد اسپاسم تأیید می کند .


رازک برای سلامتی زنان :

دانشمندان آلمانی ادعا می کنند که رازک دارای مواد شیمیایی نظیر استروژن است که خاصیت تنظیم کننده عادات ماهیانه زنان را تأیید می کند ،ولی تحقیقات دیگری این نظریه راتأییدنمی کند .

جوشانده گل رازک تورم و سختی رحم را درمان می کند .

فاکتور های ایمنی مصرف :

در مواردی استفاده روی پوست باعث خارش می شود . به دلیل وجود استروژن مصرف برای زنان باردار ممنوع است.

افراد دارای حساسیت پوستی و تنفسی منع مصرف دارند،به دلیل آرامبخش بودن برای افراد افسرده مفید نیست.


قسمت های مورد استفاده :

میوه های سبز متمایل به زرد ، گل آزین هایی که قبل از رسیدن کامل جمع آوری می شوند ، تارهای غدهای قهوهای جدا شده از برگ استفاده می شوند .


طریقه مصرف :

گرد لوپولون ، ضماد رازک ، عصاره مخروط رازک ، حبه مسکن لوپولون ، پماد لوپولون ، دم کرده و جوشانده و خودگیاه تازه نیز مصرف می شود .


چگونگی مصرف رازک در کشورهای مختلف :
پزشکان چینی ، یونانی و رومی رازک را به عنوان یک هاضم عالی استفاده می کردند ، همچنین تقویت معده ،

درمان سل ، سرع و اسهال خونی از مواردی بوده است که این پزشکان از رازک استفاده می کردند .

طبیعی دان معروف رومی Pliny شاخه های جوان رازک را به عنوان سبزی درغذا استفاده می کرد .

در انگلستان به عنوان یک هاضم و اشتها آور استفاده می شده است .

در سال 1500 میلادی به خاصیت نگهدارندگی آن پی بردند و آن را در نوشیدنی سنتی انگلستان به نام ale افزودند که این نوشیدنی را تبدیل به آبجوی تلخ کرد .

در آمریکای شمالی سرخپوستان رازک را در درمان گوش درد یا دندان درد بصورت برگ گرم شده استفاده می کردند ، همچنین برای رفع اضطراب روزی چند بار از چای رازک استفاده می کردند .

پزشکان قرن 19 از رازک برای رفع هیجانات و ناراحتی های حاصل از مصرف الکل استفاده می کر دند ، می گویند جرج سوم برای کاهش علائم بیماری خود بر روی بالشی پر از رازک می خوابیده است .



رویشگاه های طبیعی گیاه رازک ::
بطور وسیعی در مناطق معتدله نیم کره شمالی گسترش داردودر اکثر کشور های اروپایی به صورت خودرو مروید .

منشاء اصلی گیاه رازک از ایران و در تبریز بوده ولی امروزه به فراوانی در اغلب کشورهای اروپایی ، آمریکایی و استرالیاکشت می شود .

محل رویش در ایران : گرگان ، بندر گز ، زرین گل ، مازندران بین چالوس و تنکابن ،گیلان بین رشت و لاهیجان

بین رشت و آستانه دیده می شود .

نیازهای اکولوژیکی :

رازک به درجه حرارت زیادی نیاز ندارد اندام هوائی به دما حساس هستند ولی اندام زیرزمینی این گونه نیستند.

رازک در طول دوره رویش به 1700 الی 2000 درجه حرارت نیاز دارد .

رازک از آغاز رویش تا تشکیل گلهای گیاه 1600 الی 1700 ساعت روشنایی نیاز دارد .

رازک قادر به جذب آب از اعماق زمین است و در طول رویش به 550 الی600 میلی متر بارندگی نیاز دارد .

رازک در خاک های با بافت متوسط وبا ضخامت زیاد که حاوی مقادیر زیاد کلسیم باشد رشد می کند .

رازک در PH 6.5 الی 7 خوب رشد می کند .

ارقام رازک :

رازک سرخ ، رازک سبز ،رازک دورگه و بر حسب دورهءرویش وزمان جمع آوری به 3 گرو ه تقسیم می شود

1- زود رس 2- میان رس 3- دیر رس .

آسه, ديوخار, پيلي زهره


نام فارسي: آسه, ديوخار, پيلي زهره
نام انگليسي: Willow Leavad boxthorn
نام عربي: فيل زهرج
نام علمي: Lycium ruthenicum
نام فرانسوي:Lyciet de barbarie

مشخصات گياهشناسي:
درختچه‌اي است خاردار به بلندي تا 2 متر كه برگهاي آن كشيده بيضي مانند با قاعده باريك و دمبرگ است. گلها پايك‌دار كه طول پايك در حدود 4-2 ميليمتر مي‌باشد. جام گل قيفي به رنگ سرخ و ارغواني كه طول آن 10-8 ميليمتر است. ميوه آن گوشتي و تخم‌مرغي به قطر 6-3 ميليمتر است كه پس از رسيدن به رنگ نارنجي يا قرمز در مي‌آيد.

خواص دارويی:
درچين ميوه و پوست اين درختچه براي ازدياد ديد چشم و تنظيم فعاليت كليه‌ها مصرف مي‌شود. داروي تلخ و سردي است كه براي درمان ناراحتي‌هاي خون, استخوانها و ريه‌ها مصرف مي‌شود. اين دارو براي قطع اخلاط خوني ريه تجويز مي‌شود و در موارد سرفه و عرقهاي شبانه و فرونشاندن تشنگي داروي مفيد است. ريشه و سرشاخه‌ها و ميوه آن تونيك است و براي اغلب بيماريها مزمن مفيد مي‌باشد. براي تنظيم و تسريع گردش خود و ساير اختلالات خوني نافع است. پوست ريشه آن مخصوصاً براي تب سل داروي مفيد است و مخلوط با ژين سنگ داروي ويژه بيماران مبتلا به سل مي‌باشد. ميوه يا تخم ميوه آن داروي نافعي براي بيماري قند مي‌باشد. از پوست ريشه آن براي معالجه جراحت و التهاب حلق استفاده مي‌شود. ضمناً ضد روماتيسم است. در هندو چين از پوست ريشه آن براي رفع ناراحتي‌هاي كليه, استخوانها و دندانها و از ميوه آن براي معالجه بيماريهاي اعصاب استفاده مي‌شود. پوست ريشه آن تب‌بر است و در موارد اختلالات كبد, ذات الريه و كليه مفيد است. در اندونزي دم كرده برگهاي آن با چاي بصورت غرغر براي رفع دندان درد بكار مي‌رود.

رويشگاه:
اين گياه عموماً به صورت پراكنده در ارتفاعات کوه امجک در شهرستان تفرش و همچنين درساير ارتفاعات اين شهرستان ، کميجان، و.فس وجود دارد.
تدوین:حمیدرضا میرداودی -عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی

صبر زرد Aloe Vera

Aloe Vera به عنوان يك گياه طبي سابقه طولاني دارد و قدمت استفاده از آن به سال 1750 قبل از ميلاد مسيح بر مي گردد. امروزه اين گياه در اغلب مناطق نيمه گرمسيري و گرمسيري از قبيل منطقه كاراييب، جنوب ايالات متحده، آمريكاي لاتين و خاور ميانه مي رويد. بسياري از مردم نيز اين گياه را در گلدانهاي كوچك در منازل خود به منظور درمان سوختگيها و بريدگيهاي جزئي پرورش مي دهند.
معرفي گياه
Aloe vera يك گياه بادوام با گلهاي زرد است. برگهاي سخت آبدار و نيزه اي اين گياه به طول 20 اينچ رشد مي كند و طول كل گياه تا 4 پا مي رسد. تنها برگهاي اين گياه ارزش دارويي دارند، اما بخشهاي مختلف برگها نيز براي اهداف گوناگوني مورد استفاده قرار مي گيرند. ژله شفاف و سفتي از قسمتهاي داخلي برگ تشرح ميشود. بين اين ژله و پوست بيروني برگ سلولهاي خاصي حاوي مايع زردرنگ تلخ قرار دارد. وقتي كه اين مايع خشك ميشود، سبب توليد شيرة Aloe ميشود.
تركيبات گياه
ژل Aloe حاوي گليكوپروتئين است كه از تورم و درد جلوگيري و روند بهبود را تسريع مي كند و همچنين حاوي پلي ساكاريد است كه رشد و ترميم پوست را تحريك مي كند. "آنتراكوئين" موجود در شيرة Aloe به عنوان مسهل مؤثر عمل مي كند. اين مواد شيميايي در مقادير كم، مي توانند از تشكيل سنگ كليه جلوگيري كنند.
از ژل Aloe براي درمان زخمهاي دروني و بيروني نيز مي تواند استفاده كرد. اين ماده روند درمان بسياري از جراحات پوستي از جمله زخمها، سوختگيها و يخ زدگي را تسريع مي كند. شيرة ‌اين گياه مسهل مفيدي است، اما چون مي تواند سبب گرفتگي دردناك عضلات شود، غالباً استفاده نميشود. با ميزان مصرف كمتر، شيرة Aloe مي تواند از سنگ كليه پيشگيري يا اندازة سنگ را كوچكتر كند. اين ماده به عنوان تسهيل كننده دفع مدفوع به ويژه در افرادي كه مبتلا به وبواسير هستند ماده مفيدي است.
عصارة Aloe شكل ژل اين گياه است كه مصارف داخلي دارد و چون داراي خواص ضد ميكروبي است، از آن براي درمان عفونتهاي ميكروبي مجاري معده اي-روده اي نيز مي توان استفاه كرد. چون اين ماده اسيدهاي معده را كه سبب تشديد زخمها ميشود كاهش مي دهد براي درمان زخمهاي معده نيز مؤثر است.
تحقيقات اخير نشان داده كه "مانوز استيله" به عنوان يك تركيب ضد ويروسي، داراي خواص درماني ضد ويروس ايدز است. مانور استيله خود ويروس را مورد حمله قرار مي دهد اما مهمتر اينكه، ميزان تأثير AZT را (يك داروي مؤثر در درمان عفونت ويروس HIV) تا حد زيادي بالا ميربرد. اگر اين تركيب دارويي با Aloe مصرف شود، ميزان AZT مورد استفاده براي HIV را مي توان تا 90% تقليل داد كه اين امر از هزينه ها و عوارض جانبي AZT تا حد زيادي خواهد كاست.
اشكال موجود
ژل Aloe به شكل تازه كه از گياه Aloe گرفته شده باشد بهترين ماده است، اما اين ماده به صورت تجاري در شكل ژله ثابت شده نيز موجود است. پودر شيرة Aloe نيز به شكل كپسولهاي 500 ميلي گرمي به عنوان داروي مسهل موجود است. عصاره Aloe در واقع شكل مايع ژل است.
نحوه مصرف
بهترين نوع ژل Aloe شكلي است كه تازه از گياه گرفته شده باشد. بسياري از افراد اين گياه را براي درمان سوختگيها و بريدگيهاي جزئي در آشپزخانه خود نگه مي دارند. اين گياه براي درمان كهير و پيچك سمي نيز مي تواند مؤثر واقع شود.
به منظور استفاده از ژل Aloe، برگ آنرا به صورت طولي برش دهيد و ژل داخل آنرا خارج سازيد. سپس آنرا به صورت آزاد روي قسمت آسيب ديده بماليد.
شيره Aloe از قديم به عنوان مسهل مورد استفاده بوده است، اما در ايالات متحده مصرف چنداني ندارد. چون اين ماده سبب بروز گرفتگيهاي دردناك عضلات مي گردد، لذا ابتدا مصرف ساير مسهل هاي گياهي نظير "كاسكارا و فلوس" توصيه ميشود.
براي درمان سنگهاي كليه و به عنوان مسهل شيرة Aloe خشك را كه در اندازه هاي 0/05 تا 0/2 گرم قابل دسترسي است، مصرف كنيد. براي درمان HIV، روزانه به ميزان 800 الي 1600 ميلي گرم مانوز استيله مصرف كنيد. اين ميزان از مادة مزبور، برابر با نيم تا يك ليتر آب Aloe است، هر چند ميزان مانوز استيله مي تواند در فرآورده هاي مختلف متفاوت باشد.
نكات احتياطي
ژل Aloe براي استعمال خارجي مادة بي خطري است، اما در موارد نادري سبب واكنش آلرژيك ميشود. اگر پوست شما تحريك مي شود مصرف آنرا ادامه ندهيد.
ژل Aloe براي درمان زخمهاي عميق مؤثر نيست. شيرة آن مي تواند سبب گرفتگي يا اسهال روده اي شديد گردد، زنان باردار يا شيرده نبايد اين ماده را مصرف كنند زيرا ممكن است سبب انقباضهاي رحمي گرديده و سقط جنين را تحريك كند. مصرف مسهل Aloe براي درمان بيماريهاي معده اي- روده اي، انسداد روده اي، آپانديسيت يا درد معده مبهم تجويز ميشود. اين ماده ممكن است سبب تشديد اولسرها، بواسير، ديورتيكولوز، التهاب ديورتيكول، كوليت يا سندرم روده تحريك پذير (IBS) گردد.
مصرف طولاني مدت اين ماده سبب وابستگي به آن ميشود يا تعادل الكتروليتي را مختل مي سازد. اين ماده ممكن است سبب تغيير رنگ ادرار به رنگ قرمز بي ضرر گردد. كودكان زير 12 سال نبايد گياه Aloe مصرف كنند.
تداخل هاي احتمالي
مصرف طولاني و مزمن شيرة Aloe مي تواند و مزمن شيرة Aloe مي تواند سبب كمبود پتاسيم گردد كه مي تواند با پاره اي معالجات قلبي تداخل كند. احتمال كمبود پتاسيم در بدن در صورتي كه شيرة Aloe را با ادرار آورهاي (مدرهاي) تيازيد، شيرين بيان يا كورتيكو استروئيد مصرف كنيد، بيشتر است.


آلوئه ورا (گیاه هزار خاصیت)

آلوئه ورا گیاه بومی آفریقای جنوبی و آمریکای لاتین میباشد که به علت خواص فراوان آن در درمان انواع بیماری ها به عنوان گیاه جادویی (هزار خاصیت) شهرت جهانی دارد.

برخی خواص اثبات شده آلوئه ورا (مالشی - خوراکی) :
ضد جوش ، لک ، کک و مک ، جوشهای سر ، صیاه ضد چروک ، شفافی و آب رسانی پوست ، ترک پوست و پاشنه پا ، اگزما ، ضد باکتری ، ضد قارچ ، ضد حساسیت های پوستی ، درمان پسویازیس ، درمان زخم بستر ، درمان زخم معده و اثنی عشر ، درمان سریع انواع سوختگیها ، درمان اختلالات ، انسداد ، سندرم روده ، ملین (ضد یبوست) ، ضد ریزش و تقویت کننده مو ، تنظیم قند و چربی خون ، بهبود زخم های ناشی از دیابت ، درمان میگرن ، درمان آرتروز ، درمان دردهای مفاصل و عضلانی و کشیدگی تاندوم ها ، درمان سنگ کلیه ، بهبود عملکرد کبد ، درمان همورئید ، رفع کم خونی ، تقویت قوای جنسی و جسمی ، ضد استرس ، تقویت اعصاب ، حاوی 20 نوع اسید آمینه ، حاوی ویتامین های A,B12,B6,B2,C,E و غیره

نحوه مصرف و نگهداری: ابتدا 5 سانت از نوک گیاه را بریده و در موارد مالشی ( تسکین درد و ضد جوش و ... ) بعد از شستن محل مورد نظر روزانه حداقل 5 مرتبه ژل گیاه را به محل ماساژ داده تا جذب شود و در موارد خوراکی ژل داخل گیاه را بوسیله چاقو و ... خارج نموده و قبل از هر وعده غذایی به انداره حداقل دو بند انگشت میل نمائید و الباقی گیاه را داخل روزنامه در قسمت پایین یخچال (به مدت سه ماه) می توان نگهداری کرد.