دیوان اشعار حافظ ( رباعیات )

قوت شاعرهٔ من سحر از فرط ملال

متنفر شده از بنده گریزان میرفت


نقش خوارزم و خیال لب جیحون می‌بست

با هزاران گله از ملک سلیمان می‌رفت


می‌شد آن کس که جز او جان سخن کس نشناخت

من همی‌دیدم و از کالبدم جان می‌رفت


چون همی‌گفتمش ای مونس دیرینهٔ من

سخت می‌گفت و دل‌آزرده و گریان می‌رفت


گفتم اکنون سخن خوش که بگوید با من

کان شکر لهجهٔ خوشخوان خوش الحان می‌رفت


لابه بسیار نمودم که مرو سود نداشت

زانکه کار از نظر رحمت سلطان می‌رفت


پادشاها ز سر لطف و کرم بازش خوان

چه کند سوخته از غایت حرمان می‌رفت

رحمان لایموت چو آن پادشاه را

دید آن چنان کز او عمل الخیر لایفوت


جانش غریق رحمت خود کرد تا بود

تاریخ این معامله رحمان لایموت

به عهد سلطنت شاه شیخ ابواسحاق

به پنج شخص عجب ملک فارس بود آباد


نخست پادشهی همچو او ولایت بخش

که جان خویش بپرورد و داد عیش بداد


دگر مربی اسلام شیخ مجدالدین

که قاضی‌ای به از او آسمان ندارد یاد


دگر بقیهٔ ابدال شیخ امین الدین

که یمن همت او کارهای بسته گشاد


دگر شهنشه دانش عضد که در تصنیف

بنای کار مواقف به نام شاه نهاد


دگر کریم چو حاجی قوام دریادل

که نام نیک ببرد از جهان به بخشش و داد


نظیر خویش بنگذاشتند و بگذشتند

خدای عز و جل جمله را بیامرزاد

خسروا گوی فلک در خم چوگان توشد

ساحت کون ومکان عرصهٔ میدان تو باد


زلف خاتون ظفر شیفتهٔ پرچم توست

دیدهٔ فتح ابد عاشق جولان تو باد


ای که انشاء عطارد صفت شوکت توست

عقل کل چاکر طغراکش دیوان تو باد


طیرهٔ جلوهٔ طوبی قد چون سرو تو شد

غیرت خلد برین ساحت ایوان تو باد


نه به تنها حیوانات و نباتات و جماد

هر چه در عالم امر است به فرمان تو باد

روح القدس آن سروش فرخ

بر قبهٔ طارم زبرجد


می‌گفت سحر گهی که یا رب

در دولت و حشمت مخلد


بر مسند خسروی بماناد

منصور مظفر محمد

به سمع خواجه رسان ای ندیم وقت‌شناس

به خلوتی که در او اجنبی صبا باشد


لطیفه‌ای به میان آر و خوش بخندانش

به نکته‌ای که دلش را بدان رضا باشد


پس آنگهش ز کرم این قدر به لطف بپرس

که گر وظیفه تقاضا کنم روا باشد

شمه‌ای از داستان عشق شورانگیز ماست

این حکایتها که از فرهاد و شیرین کرده‌اند


هیچ مژگان دراز و عشوهٔ جادو نکرد

آنچه آن زلف دراز و خال مشکین کرده‌اند


ساقیا می ده که با حکم ازل تدبیر نیست

قابل تغییر نبود آنچه تعیین کرده‌اند


در سفالین کاسهٔ رندان به خواری منگرید

کاین حریفان خدمت جام جهان‌بین کرده‌اند


نکهت جانبخش دارد خاک کوی دلبران

عارفان آنجا مشام عقل مشکین کرده‌اند


ساقیا دیوانه‌ای چون من کجا دربر کشد

دختر رز را که نقد عقل کابین کرده‌اند


خاکیان بی‌بهره‌اند از جرعهٔ کاس الکرام

این تطاول بین که با عشاق مسکین کرده‌اند


شهپر زاغ و زغن زیبا صید و قید نیست

این کرامت همره شهباز و شاهین کرده‌اند

اعظم قوام دولت و دین آنکه بر درش

از بهر خاکبوس نمودی فلک سجود


با آن وجود و آن عظمت زیر خاک رفت

در نصف ماه ذی‌قعد از عرصهٔ وجود


تا کس امید جود ندارد دگر ز کس

آمد حروف سال وفاتش امید جود

دل منه بر دنیی و اسباب او

زانکه از وی کس وفاداری ندید


کس عسل بی‌نیش از این دکان نخورد

کس رطب بی‌خار از این بستان نچید


هر به ایامی چراغی بر فروخت

چون تمام افروخت بادش دردمید


بی تکلف هر که دل بر وی نهاد

چون بدیدی خصم خود می‌پرورید


شاه غازی خسرو گیتی‌ستان

آنکه از شمشیر او خون می‌چکید


گه به یک حمله سپاهی می‌شکست

گه به هویی قلبگاهی می‌درید


از نهیبش پنجه می‌افکند شیر

در بیابان نام او چون می‌شنید


سروران را بی‌سبب می‌کرد حبس

گردنان را بی‌خطر سر می‌برید


عاقبت شیراز و تبریز و عراق

چون مسخر کرد وقتش در رسید


آنکه روشن بد جهان‌بینش بدو

میل در چشم جهان‌بینش کشید

بر سر بازار جانبازان منادی می‌زنند

بشنوید ای ساکنان کوی رندی بشنوید


دختر رز چند روزی شد که از ما گم شده‌ست

رفت تا گیرد سر خود، هان و هان حاضر شوید


جامه‌ای دارد ز لعل و نیمتاجی از حباب

عقل و دانش برد و شد تا ایمن از وی نغنوید


هر که آن تلخم دهد حلوا بها جانش دهم

ور بود پوشیده و پنهان به دوزخ در روید


دختری شبگرد تند تلخ گلرنگ است و مست

گر بیابیدش به سوی خانهٔ حافظ برید