مجموعه ضرب المثل های فارسی/م

ابتدا به ساکن

ابرو گشاده باش چو دستت گشاده نيست /// يک دم نشد که بی سر خر زندگی کنيم

اجاقش کور است

اجل دور سرش می گردد

اجل سنگ است و ادم مثل شيشه

اجل معلق

اجل مهلتش نداد

احترام امامزاده يا مسجد با متولی آن است

اخم و تخم کردن

ادب از که اموختی گفت از بی ادبان(لقمان حکيم را گفتند....)(سعدی)

ادب مرد بهتر از زر اوست(بی ادب را به زور نگو که نکوست...)

ادعای خداييي می کند که به پيغمبری قبولش کنند.

ارث پدر را می خواهد

ارزان به علت ، گران به حکمت

ارزن روی طناب پهن کردن

ارمغان مور پای ملخ است

اره و اوره و شمسی کورهاز آب کره گرفتن

از آب و تاب افتادن

از آن مترس که های و هوی دارد ///از آن بترس که سر به تو دارد

از نمد برای ما هم کلاهی هست

از ابرويش سرکه می ريزد
از اسب به جا مانده فقط يال و دمی را
از اين حسن، تا آن حسن ، صد گز رسن (مانند) ميان ماه من تا ماه گردون تفاوت از زمين تا آسمان است
از اين در به آن در زدن
از اين نبود سر علم
از بارک الله قبای کسی رنگين نمی شود
از بس گفت زبانش مو در اورد
از بی عرضگی سگ، شغال توی کاهدان بچه می گذارد
از بيکاری مگس پراندن
از پا افتادن
از پا ننشستن
از پر دويدن کفش پاره می شود
از پشت بته در نيامده ايم
از پشت خنجر زدن
از تعارف کم کن و بر مبلغ افزای
از تو يکی اشاره از من به سر دويدن
از جا در رفتن
از جان خود سير شدن
از جايي آب خوردن

از چاله در آمدن و به چاه افتادن
از چشم کسی افتادن
از چشمم بدی ديدم ، از شما نديدم
از حق تا ناحق چهار انگشت راه است
از حلوا حلوا گفتن دهان شيرين نمی شود
از خجالت کسی در امدن
از خدا پنهان نيست از شما چه پنهان
از خر شيطان پياده شدن
از خودبينی ، چنار جلوی خانه ی خود را نمی بيند
از دست و زبان که برايد///کز عهده شکرش بدر ايد(سعدی)
از دعای گربه سياه باران نمی آيد
از دل برود هر آنکه از ديده برفت
از دل و دماغ افتادن
از دماغش در آمد

از دنده چپ بلند شدن
از دور دل ميبره از نزديک زهره
از ديگ چوبين کسی حلوا نخورده
از ديوار راست بالا می رود
از راه بدر کردن
از ريش به سبيل پيوند کردن
از زمين به آسمان باريدن
از سال قحطی آمده است
از سايه خود ترسيدن
از سرش هم زياد است
از سر سيری کار کردن
از سر گرفتن
از سفيدی گچ ، تا سياهی زغال
از سوراخ سوزن تو رفتن و از دروازه ی شهر رد نشدن
از سير تا پياز چيزی را گفتن
از شير حمله خوش بود و از غزال رم
از قاطر پرسيدند پدرت کيست گفت مادرم ماديان است
از قفس مرغ به هرجا که رود بستان است(نيست پروای عدم دل زده هستی را.....)(صائب)

از کاه کوه ساختن
از کرامات شيخ ما چه عجب
از کفر ابليس مشهورتر بودن
از کلاه مالی پف نم زدنش را ياد گرفته
از کله سحر تا بوق شب
از کوره در رفتن
از کيسه خوردن
از گل نازکتر به کسی نگفتن
از گوشتش نمی خورم از آبش به من دهيد
از گير دزد در آمدن و گير رمال افتادن
از ما بهتران
از ما بخير و از شما به سلامت
از مار نزايد جز مار بچه
از ما گفتن و از شما نشنيدن
از مرحله پرت بودن
از مردمک ديده ببايد آموخت
از مکافات عمل غافل نشو /// گندم از گندم برويد جو ز جو
از ميان پيغمبر ها جرجيس را انتخاب کرده
از نخورده بگير بده به خورده
از هر انگشتش صد هنر ميريزد
از هرچه بدم آمد سرم آمد
از هرچه بگذری سخن دوست خوش تر است (...از يار ناز خوشتر و از من نيازها)(اديب پيشاوری)
از هر طرف که باد آيد بادش می دهد
از يک گوش شنيدن و از گوش ديگر به در کردن
اسب لاغر ميان به کار آيد /// روز ميدان نه گاو پرواری(سعدی)
اسب من هم آن قدرها ماديان نبود
اسب نجيب را يک تازيانه بس است
اسب نخريده آخور می کشی؟
اسب و استر به هم لگد نزنند
استخوان خرد کردن
استخوان لای زخم گذاشتن
اشتر که کاه می خواهد گردن دراز می کند
اشک تمساح
اشک کباب باعث طغيان آتش است(اظهار عجز پيش ستمگر روا مدار.....)(صائب)
اشهد خود را گفتن
اصل بد نيکو نيکو نگردد زآنکه بنيادش بد است(....تربيت نااهل را چون گردکان بر گنبد است)(سعدی)
اصلش چيست که فرعش باشد
افاده ها طبق طبق سگها به دورش وق و وق
افتادگی اموز گر طالب فيضی هرگز نخورد آب زمينی که بلند است
افسار سر خود
افطار نکرد وقتی کرد با گُه سگ کرد
افعی کشتن و بچه نگاه داشتن کار خردمندان نيست(سعدی)

اگر آدمی به چشم است و دهان و گوش و بينی/// چه ميان نقش ديوار و آدمیت(سعدی)

اگر آشت ندهند ظرفت را هم نمی شکنند

اگر آلوده شد گوهر به یک ننگ///نشود آب صد دريا از او رنگ

اگر از در برانی از پنجره باز آيد

اگر اين منم کو کدوی گردنم

اگر باری ز دوشم بر نداری/// چرا باری سر بارم گذاری

اگر بد کنی جز بدی ندروی

اگر بر خرد چيره گردد هوی///نبايد ز چنگ هوی کس رها(فردوسی)

اگر بینی که نابینا و چاه است /// اگر خاموش بنشینی گناه است(سعدی)

اگر پایش روی مار باشد به او بگویی پایت را بدار قبول نمی کند

اگر پرنیان است خود رشته ای اگر بار خار است خود کشته ای

اگر پشتگوشت رو دیدی فلان کس یا فلان چیز را نیز خواهی دید

اگر تاج داری اگر درد و رنج /// همان بگذاری زین سرای سپنج(فردوسی)

اگر جامه بر تن درد ناخدا /// برد کشتی آنجا که خواهد خدا

اگر چرخ گردون کشد زین تو /// سرانجام خشت است بالین تو(فردوسی)

اگر چند بسيار مانی به جای /// هم آخر سرآید سپنجی سرای(اسدی)

اگر چند پنهان کند مرد راز /// پدید آردش روزگار دراز(اسدی)

اگر چند پويي و جويي بسي /// ز گيتي بي اندوه نيابي کسي(اسدي)

اگر حسود نباشد جهان گلستان است(خداي چشم حسود از جهان بردارد....)(سعدي)

اگر خر نيايد به نزديک بار /// تو بار گران را به نزد خر آر

اگر خير داشت نامش را مي گذاشتند خير الله

اگر در ديزي باز است حياي گربه کجاست

اگر دنيا را آب ببرد او را خواب مي برد

اگر دير امدم شير امدم

اگر دير گفتي گل گفتي

اگر را با مگر تزويج کردند از آنان بچه اي شد کاشکي نام

اگر رفيق شفيقي درست پيمان باش /// حريف حجره و گرمابه و گلستان باش(حافظ)

اگر سنگ از آسمان ببارد او کار خودش را مي کند

اگر شب ها همه قدر بودي شب قدر بي قدر بودي(سعدي)

اگر شريک خوب بود خدا براي خودش شريک خلق مي کرد

اگر شهرياري اگر زير دست /// جز از خاک تيره نيابي نشست(فردوسي)

اگر صدا از ديوار درآمد از او هم درآمد

اگر صد تا چاقو بسازد يکيش دسته ندارد

اگر طوطي زبان مي بست در کام /// نه خود را در قفس ديدي نه در دام

اگر عاقلي يک اشارت بس است( از اين به نصيحت نگويد کست....)(سعدي)

اگر عيب داشت مي لنگيد

اگر غم را چو آتش دود بودي /// جهان تاريک بودي جاودانه

اگر قبر مفت پيدا کردي برو توش بخواب

اگر کاردش بزني خونش در نمي آيد

اگر کار نباشد آتيش پاره است

اگر کاه از تو نيست کاهدان که از توست

اگر کتکي معامله مي کني بکش

اگر کشور آباد داري به داد /// بماني تو آباد و از داد شاد(فردوسي)

اگر کلاهم انجا بيافتد عقبش نمي روم

اگر گل نيستي خار هم مباش

اگر گنج يابي و گر درد و رنج /// نماني همي در سراي سپنج(فردوسي)

اگر گوشتش نزار است ، آبگوشتش بسيار است

اگر مار زايد زن باردار /// به از آدميزاده ديوسار(سعدي)

اگر مردن نبود ، آدم ، آدم را مي خورد

اگر مرغي تخم بگذار اگر خروسي بانگ بردار

اگر من ناجوانمردم به کردار /// تو بر من چون جوانمردان گذر کن(سعدي)

اگر نخوردم نان گندم ديدم در دست مردم

اگر نخوردي هميشه داري

اگر هوس است همين بس است

اگر يار اهل است کار سهل است

اگر يه مو از سرش کم شود چنين و چنان مي کنم

الاغ هم دوبار پايش در يک چاله نمي رود

الخير في ماوقع

الف را نمي گويم ، جانم خلاص

الله بختکي

اللهم بير بير(بير = يک)

الم شنگه راه انداختن

النجات في صدق

النگ دولنگ

الهي دست به خاکستر بزني طلا بشود

الهي هيچ سفره اي يک نانه نباشد

امروز نقد فردا نسيه

انبر را که در آتش گذاشتند دزد باخبر مي شود

اندازه نگهدار که اندازه نکوست /// هم در خور دشمن است و هم درخور دوست(سعدي)

اندر آينه ، چه بيند مرد عام /// آنچه بيند پير آندر خشت خام( مولوي)

اندر اين خاکدان فرسوده /// هيچکس را نبيني آسوده(سنائي)

اندر اين صندوق جز لعنت نبود

اندک اندک به هم شود بسيار /// دانه دانه است غله در انبار(سعدي)

اندوه دل سوخته دلسوخته داند(سوز دل يعقوب ستمديده ز من بپرس....)(سعدي)

ان شاء الله گربه است

ان شاء الله منم باز کن

انگشت بر دهان ماندن

انگشت بريده را نمک نمي زنند

انگشت در سوراخ زنبور کردن

انگشت شمار

انگشت کوچک او هم نمي شود

انگشت نما

انگشت نمک است ، خروار هم نمک است

انگور رسيده نصيب شغال مي شود

اول اخته مي کنند بعد مي شمارند

اول انديشه وانگهي گفتار(پايبست آماده است و پس ديوار....)(سعدي)

اول برادريت را ثابت کن بعد ادعاي ميراث بکن

اول بقالي ، ماست ترش فروشي؟

اول پند ، آنگاه بند

اول پياله و بد مستي؟

اول چاه را بکن بعد منار را بدزد

اول خويش سپس درويش

اول شب مي کشد مفلس چراغ خويش را

اول تعام بعد کلام

اول نماز سپس نياز

اول همسايه ، بعد خانه

اهل بخيه بودن

اهن و تلپ داشتن

اي بسا آلوده که پاکيزه ردايي دارد(زهد با نيت پاک است نه با جامه پاک...)(پروين اعتصامي)

اي بسا ابليس آدم رو که هست(...پس بهر دستي نشايد داد دست)

ايراد بني اسراييلي گرفتن

اي زبر دست زير دست آزار /// گرم تا کي بماند اين بازار(سعدي)

اي که از کوچه معشوقه ما مي گذري /// بر حذر باش باش که سر مي شکند ديوارش(حافظ)

اي که دستت مي رسد کاري بکن /// پيش از اين کز تو نيايد هيچ کار(سعدي)

اي مگس عرصه سيمرغ نه جولانگه توست(.....عرض خود مي بري و زحمت ما مي داري)(حافظ)

اين تو بميري از ان تو بميريها نيست

اينجا شتر را با نمد داغ مي کنند

اين گوي و اين ميدان

اين دغل دوستان که مي بيني /// مگسانند گرد شيرين(سعدي)

اين دم شير است به بازي نگير ( عشق حقيقي است مجازي مگير...)

اين زمان بگذار تا وقت دگر(شرح اين هجران و آن سوز جگر....)(مولوي)

اين شتر را در خانه ديگري بخوابان

اين عجوزه عروس هزار داماد است (مجو درستي عهد از جهان سست نهاد که....)(حافظ)

اين قافله تا به حشر لنگ است

اين قافله عمر عجب مي گذرد /// درياب دمي را که با طرب مي گذرد(خيام)

اين قبا براي قامت تو بريده شده

اين قدرش که روي زمين است دو برابرش زير زمين است

اين کلاه براي سرش گشاد است

اين گوي و اين ميدان

اين مرده به آن شيون نمي ارزد
اين منم طاووس عليين شده
اين همه چمچه زدي کو حلوا؟

با اون زبون خوشت، با پول زيادت، يا با راه نزديكت !
با اين ريش ميخواهي بري تجريش ؟
با پا راه بري كفش پاره ميشه، با سر كلاه !
با خوردن سيرشدي با ليسيدن نميشي !
باد آورده را باد ميبرد !
با دست پس ميزنه، با پا پيش ميكشه !
بادنجان بم آفت ندارد !
بارون آمد، تركها بهم رفت !
بار كج به منزل نميرسد !
با رمال شاعر است، با شاعر رمال، با هر دو هيچكدام با هرهيچكدام هر دو !
بازي اشكنك داره ، سر شكستنك داره !
بازي بازي، با ريش بابا هم بازي !
با سيلي صورت خودشو سرخ نگهميداره !
با كدخدا بساز، ده را بچاپ !
با گرگ دنبه ميخوره، با چوپان گريه ميكنه !
بالابالاها جاش نيست، پائين پائين ها راش نيست !
بالاتو ديديم ، پائينتم ديديم !
با مردم زمانه سلامي و والسلام .
تا گفته اي غلام توام، ميفروشنت !
با نردبان به آسمون نميشه رفت !
با همين پرو پاچين، ميخواهي بري چين و ماچين ؟
بايد گذاشت در كوزه آبش را خورد !
با يكدست دو هندوانه نميشود برداشت !
با يك گل بهار نميشه !
با يك گل بهار نميشه !
با يك گل بهار نميشه !
به اشتهاي مردم نميشود نان خورد !
به بهلول گفتند ريش تو بهتره يا دم سگ ؟ گفت اگر از پل جستم رريش من و گرنه دم سگ !
بجاي شمع كافوري چراغ نفت ميسوزد !
بچه سر پيري زنگوله پاي تابوته !
بچه سر راهي برداشتم پسرم بشه، شوهرم شد !
بخور و بخواب كار منه، خدا نگهدار منه !

بد بخت اگر مسجد آدينه بسازد --- يا طاق فرود آيد، يا قبله كج آيد !
به درويشه گفتند بساطتو جمع كن ، دستشو گذاشت در دهنش !
بدعاي گربه كوره بارون نمياد !
بدهكار رو كه رو بدي طلبكار ميشه !
برادران جنگ كنند، ابلهان باوركنند !
برادر پشت ، برادر زاده هم پشت
خواهر زاده را با زر بخر با سنگ بكش!
برادري بجا، بزغاله يكي هفت صنار !
براي كسي بمير كه برات تب كنه !
براي همه مادره، براي ما زن بابا !
براي يك بي نماز، در مسجد و نمي بندند !
براي يه دستمال قيصريه رو آتيش ميزنه !
بر عكس نهند نام زنگي كافور !
به روباهه گفتند شاهدت كيه ؟ گفت: دمبم !
بزبون خوش مار از سوراخ در مياد !
بزك نمير بهار مياد --- كنبزه با خيار مياد !
بز گر از سر چشمه آب ميخوره !
به شتره گفتند شاشت از پسه ، گفت : چه چيزم مثل همه كسه ؟!
به شتر مرغ گفتند بار ببر، گفت : مرغم، گفتند : بپر، گفت : شترم !
بعد از چهل سال گدايي، شب جمعه را گم كرده !
بعد از هفت كره، ادعاي بكارت !
بقاطر گفتند بابات كيه ؟ گفت : آقادائيم اسبه !
به كيشي آمدند به فيشي رفتند !
به گربه گفتند گهت درمونه، خاك پاشيد روش !
به كچله گفتند : چرا زلف نميزاري ؟ گفت : من از اين قرتي گيريها خوشم نمياد !
به كك بنده كه رقاص خداست !
بگو نبين، چشممو هم ميگذارم، بگو نشنو در گوشمو ميگيرم، اما اگر بگي نفهمم، نميتونم !
بگير و ببند بده دست پهلوون !
بلبل هفت تا بچه ميزاره، شيش تاش سسكه، يكيش بلبل !
بمالت نناز كه بيك شب بنده، به حسنت نناز كه بيك تب بنده !
بماه ميگه تو در نيا من در ميام !
بمرغشان كيش نميشه گفت !
بمرگ ميگيره تا به تب راضي بشه !
بوجار لنجونه از هر طرف باد بياد، بادش ميده !
بهر كجا كه روي آسمان همين رنگه !
به يكي گفتند : سركه هفت ساله داري ؟ گفت : دارم و نميدم، گفتند : چرا ؟ گفت : اگر ميدادم هفت ساله نميشد !
به يكي گفتند : بابات از گرسنگي مرد . گفت : داشت و نخورد ؟ !
بمير و بدم !
به گاو و گوسفند كسي كاري نداره !
بيله ديگ، بيله چغندر !

با آب حمام دوست گرفتن

با آتيش بازی کردن

با اهل زمانه صحبت از دور نکوست /// آن به که در این زمانه کم گیری دوست(سعدی)

با بدان بد باش و با نیکان نکو /// جای گل گل باش و جای خار خار(سعدی)

با بدان یار گشت همسر لوط /// خاندان نبوتش گم شد( سعدی)

باب دندان بودن

با پنبه سر بریدن

با پول سر سبیل شاه هم می توان نقاره زد

با توکل زانوی اشتر ببند (گفت پیغمبر به آواز بلند....)(مولوی)

باج به شغال ندادن

باج سبیل دادن یا گرفتن

با حلوا حلوا کردن دهن شیرین نمیشود

با خودش هم قهر است

باد اورده را باد می برد

باد به غبغب انداختن
باد در آستین کسی انداختن
باد در قفس کردن
با درد بساز تا به درمان برسی
بادمجان دور قاب چين
با دمش گردو می شکند
با دم شیر بازی کردن
با دوستان مروت با دشمنان مدارا(آسايش دو گيتی تفسير این دو حرف است....)(حافظ)
باده در دست دلارام چه شیرین و چه تلخ
باران که در لطافت تبعش خلاف نیست /// در باغ لاله روید و در شوره زار خس(سعدی)
بار کج به منزل نمی رسد
بار محنت خود به که بار منت خلق(به نان خشک قناعت کنیم و جامه دلق که....)(سعدی)
بار و بنديل
باری به هر جهت کردن
باری چو عسل نمی دهی ، نیش مزن(زنبور درشت بی مروت را گو.....)(سعدی)
بازار شام
بازار گرمی کردن
با زبان بی زبانی
بازی در آوردن
بازيگوش بودن

با سلام و صلوات آمدن يا رفتن
با شاخ گاو در افتادن

باش تا صبح دولتت بدمد ///کاین هنوز از نتایج سحر است

باش تا قائم مقام از باغ دراید

با شمشیر چوبین جنگ نتوان کرد

با طناب کسی به چاه رفتن

با غربال آب از حوض کشيدن

بالای سیاهی رنگی نیست

بالای کسی در آمدن

بالای گود نشسته و میگه لنگش کن

با ما به از این باش که با خلق جهانی

با ما کج و با خود کج و با خلق خدا کج /// آخر قدمی راست بنه ای همه جا کج

بامبول زدن یا درآوردن

با مردم زمانه سلامی و والسلام (تا گفته ای غلام توام می فروشمت...)

با نردبان به آسمان نتوان رفت

با نمک خودتان بخورید

با هر دست بدهی با همان دست پس می گیری

با هر گلی خاری است

با همه بله با ما هم بله (مانند) با همه پلاس با ما هم پلاس

با یک تیر دو نشان زدن

با یک دست دو هندوانه نتوان برداشت

با یک گل بهار نمی شود

با یک مویز گرمیش می کند و با یک غوره سردیش

ببخش و بخور تا توانی درم /// که جز این دگر جمله درد است و غم

ببری مال مسلمان و چو مالت ببرند /// بانگ و فریاد براوری که مسلمانی نیست(سعدی)

ببین تفاوت ره از کجاست تا به کجا (صلاح کار کجا و من خراب کجا...) (حافظ)

ببین چه می گوید نبین که می گوید

ببینیم و تعریف کنیم

بپرهیز از نادانی که خود را دانا شمارد

بترس از کسی که از خدا نترسد

بچه ، حکم طوطی را دارد

بچه زاییدم قاتق نونم بشه قاتل جونم شد

بچه عزیز است اما تربیت او عزیز تر است

بچه که بچگی نداشته باشد بچه نیست

بخت چو برگردد پالوده دندان شکند

بخت که برگردد اسب در طویله خر گردد

بخت که برگردد عروس در حجله نر گردد

بخند تا دنیا به روت بخندد

بخور آش و بشکن جاش

بخور انجیر پاره کن زنجیر

بخور و نمیر

بخیه به آبدوغ زدن

بخیه صد تا یه قاز زدن

بد آوردن

بد بخت تر از مردم آزار نیست /// که روز مصیبت کسش یار نیست(سعدی)

بد اصل وفا نکند /// خوش اصل خطا نکند

بد اندیش را بد بود روزگار ( به دل اندر اندیشه بد مدار.....)(فردوسی)

بدبخت اگر مسجد آدینه بسازد /// یا طاق فرود اید و یا قبله کج آید

بدتر از کوری ، بی شعوری

بدش بدیم عیبه خوبش بدیم حیفه

بد عنق بودن

بد لعابی کردن

بد مکن که بد افتی /// چه مکن که خود افتی

بد میکنی و نیک طمع می داری /// نیکی نبود جزای بدکرداری

بد و بیراه گفتن

بدهکار را که رو می دهی طلبکار می شود

بدی را بدی سهل است جزا

برادران جنگ کنند ابلهان باور

برادری به جا بزغاله یکی هفتاد دینار

برای آدم بدبخت از در و دیوار می بارد

برای تون تاب تخت حمام تخت سلطنت است

برای خالی نبودن عريضه

برای سرت گشاد است

برای شیطان هم پاپوش می دوزد

برای کسی بمیر که برایت تب کند

برای کسی تره خرد نکردن

برای لای جرز خوب بودن

برای نهادن چه سنگ چه زر

برای هر خری آخور نمی بندند

برای همه مادر برای من زن بابا

برای یک بی نماز در مسجد را نمی بندند

برای یک دستمال ، قیصریه را آتش نمی زنند

بر باد رود هر آنچه از باد آید

برج زهر مار

بر خرمگس معرکه لعنت

بر رسولان پیام باشد و بس (ور نیاید به گوش همت کس....)(سعدی)

برزخ شدن

بر عکس نهند نام زنگی کافور

برق از سر پریدن

بر قوزک پایش لعنت

بر کرسی نشاندن حرف خود

برگ سبزی است تحفه درویش چه کند بی نوا ندارد بیش

برو این دام بر مرغ دگر نه /// که عنقا را بلند است آشیانه

برو خر خودت را بران

برو شیر درنده باش ای دغل

برو فکر نان کن که خربزه آب است

برو کشکت را بساب

بز اخفش

بز حاضر و دزد حاضر

بز خری کردن

بز دادن بزغاله گرفتن

بز دل

بزرگش نخوانند اهل خرد /// که نام بزرگان به زشتی برد(سعدی)

بزرگی به عقل است نه به سال

بزرگی سراسر به گفتار نیست /// دو صد گفته چون نیم کردار نیست(فردوسی)

بزک نمیر بهار میاد کمبزه با خیار میاد

بز گر از سر چشمه آب می خورد

بزن بهادر

بزنم به تخته

بسا کسی که به روز تو ارزومند است

بس تجربه کردیم در این دار مکافات /// با درد کشان هرکه در افتاد بر افتاد(حافظ)

بس که گفتم زبانم مو درآورد

بسیار سفر باید تا پخته شود خامی ( صوفی نشود صافی تا در نکشد جامی....)(سعدی)

بسی تیر و دی ماه و اردیبهشت /// بیاید که ما خاک باشیم و خشت(سعدی)

بشنو و باور مکن

بعد چهل سال گدایی شب جمعه رو گم کرده است

بعد از سیری لقمه پنج سیری؟

بکشم و خوشگلم کن

بگذار خودم رو جا کنم ببین با تو چها کنم

بگذار دم کوزه آبش رو بخور

بگذرد این روزگار تلخ تر از تلخ/// بار دگر روزگار چون شکر اید

بلبلان خاموش و خر در عرعر است

بلد نیستم راحت جان است

بل گرفتن

بمیر و بدم

بند را آب دادن

بنده شناس ، خداست

بنشین و بفرما و بتمرگ هر سه یک معنی دارد

بنکر که چه میگوید منگر که که میگوید

بنی ادم اعضای یک پیکرند/// که در آفرینش ز یک گوهرند

بود مرده هرکس که نادان بود/// که بی دانشی مرده جان بود

بوقلمون صفت

بول و قولش یکی است

بوی الرحمانش بلند شده

بوی شیر از دهنش می اید

بوی گلاب را از چه جوییم از گلاب(چون که گل رفت و گلستان شد خراب.....)(مولوی)

به آب باریکه ساختن

به آب زمزم و کوثر سفید نتوان کرد /// گلیم بخت کسی را که بافتند سیاه(حافظ)

به آب آتش زدن

به آلاف و الوف رسیدن

به آهو میگوید بدو به تازی می گوید بگیر

به اشتهای مردم نمیشود نان خورد

به امید همسایه باید بی شام خوابید

به این قران ببخش یا به این شمشیر بکش

به باد دادن

به باد رفتن

به بوی کباب امدیم دیدیم خر داغ میکنند

به پای خود به سلاخ خانه رفتن

به پفی مشتعل و به تفی خاموش

به تته پته افتادن

به تنبل گفتند برو سایه گفت سایه خودش میاید

به تنش گریه می کند

به تنگ امدن

به تنور سرد نون نمی زنند

به حساب کسی رسیدن

به حسنت نناز که به یک تب بند است، به مالت نناز که به یک شب بند است

به خاک سیاه نشاندن

به خرچنگ گفتند چرا کج کج راه می روی گفت جوانی است و هزار چم و خم

به خر دستش نمیرسد پالانش را می زند

به خون کسی تشنه بودن

به خیالم بالاخره انگوره ، رفتم دیدم لانه ی زنبوره

به درد خوردن

به دریا برود دریا خشک می شود

به دست آهن تفته کردن خمیر /// به از دست بر سینه پیش امیر

به دست و پا افتادن

به دشت اهوی ناگرفته مبخش(فرستاده گفت ای خدای رخش....)

به دعای کسی نیامده ام که به نفرین کسی برومبه دعای گربه سیاه بارون نمی آید

به دل خود بد نیاوردن

به دهنش مزه کرده است

بهرام که گور می گرفتی همه عمر /// دیدی که چگونه گور بهرام گرفت

به رگ غیرت کسی برخوردن

به روباه گفتند شاهدت کیست گفت دنبم

به روی خود نیاوردن

به ریسمان پوسیده کسی به چاه رفتن

به ریش کسی بستن

به ریش کسی خندیدن

به زانو در آمدن

به زخم کسی نمک پاشیدن

به زر برکنی چشم دیو سپید (به دست تهی برنیاید امید....)

به زمین سخت نشاشیده است

به زمین گرم خوردن

به ساز کسی رقصیدن

به سیلی صورت خود را سرخ نگهداشتن

به سیم آخر زدن

بهشت انجاست که ازاری نباشد /// کسی را با کسی کاری نباشد

بهشت به سرزنش نمی ارزد

به شتر گفتند شاشت از پس است، گفت: چه چیزم مثل همه کس است؟

به شتر مرغ گفتند بپر گفت من شترم گفتند بار ببر گفت من مرغم

به شکم خود صابون زدن

به شهر خویش هرکس شهریار است

به شیرین زبانی و لطف و خوشی /// توانی که فیلی به مویی کشی

به عزرائیل جان ندادن

به عمل کار براید به سخندانی نیست(سعدیا گرچه سخندان و مصالح گویی.....)

به غم خوارگی چون سرانگشت من/// نخارد کس اندر جهان پشت من

به قاطر گفتند پدرت کیست گفت مادرم مادیان است

به قدر گلیمت پایت را دراز بکن

به قیمت اب جوی

به کچل گفتند چرا زلف نمیگذاری گفت دوست ندارم

به کچل گفتند نامت چیست گفت زلفعلی

به کلاغ گفتند چرا سرت سیاه است گفت عروس خاله ام شده ام

به گاو نه من شیر ماند(مثل گاو نه من شیر است)

به گدا چه یک نان بدهی و چه یک نان از او بگیری

به گربه دزد فرمان خلیفه هم دادند

به لعنت خدا هم نمی ارزد

بهلول خرقه، نون جو و سرکه

به مرغشان کیش نمی شود گفت

به مرگ میگیرد که به تب راضی شود

به ناپدری زورت نمی رسد بگو حاج عمو

به ناف کسی بستن

به نرمی برآید به سوراخ مار

به نعل و به میخ زدن

به هر چمن که رسیدی گلی بچین و برو

به هر سازی رقصیدن

به هرکجا که روی آسمان همین رنگ است(مرو به هند برو با خدای خویش بساز....)

به هیچ صراطی مستقیم نیست

به یک پاپاسی هم نمی ارزد

به یک پیمانه مست است

به یک تیر دو نشان زدن

به یک چشم بر هم زدن

به یک کرشمه دو کار کردن

بی آبی نمودن

بیار انچه داری به مردی و زور/// که دشمن به پای خخود امد به گور

بی بو و بی خاصیت

بی بی از بی چادری مستوره است

بی پول مرو به بازار که آشت ندهند/// صد نعره زنی هیچ جوابت ندهند

بی پیر مرو تو در خرابات/// هر چند سکندر زمانی

بیچاره اگر مسجد ادینه بسازد /// یا طاق فرود آید یا قبله کج آید

بی چشم و رو

بی چون و چرا

بی حرف پیش

بیخ پیدا کردن

بی خضر مرو به زندگانی /// هر چند سکندر زمانی

بی دست و پا بودن

بیدی نیست که از این بادا بلرزد

بیرون روشن کن و خانه تاریک کن

بیستون را عشق کند و شهرتش فرهاد برد

بی سر و پا

بی کار نمی توان نشستن(گفتن ز من از تو کار بستن.....)

بیگاری بهتر از بیکاری

بیگانه اگر وفا کند خویش منست /// ور خویش جفا کند بداندیش منست

بی گدار به آب زدن

بی مایه فطیر است

بین پیغمبران جرجیس را انتخاب کردن

بیندیش و آنگه بر آور نفس /// و از آن پیش کن که گویند بس

بینیش را بگیری جانش در می آید.

پاي خروستو ببند، بمرغ همسايه هيز نگو !
پايين پايين ها جاش نيست، بالا بالا ها راش نيست !
پز عالي، جيب خالي !
پس از چهل سال چارواداري، الاغ خودشو نميشناسه !
پس از قرني شنبه به نوروز ميافته !
پستان مادرش را گاز گرفته !
پسر خاله دسته ديزي !
پسر زائيدم براي رندان، دختر زائيدم براي مردان، موندم سفيل و سرگردان !
پدر كو ندارد نشان از پدر --- تو بيگانه خوانش نخوانش پسر !
پشت تاپو بزرگ شده !
پنج انگشت برادرند، برابر نيستند !
پوست خرس نزده ميفروشه !
پول است نه جان است كه آسان بتوان داد !
پول پيدا كردن آسونه، اما نگهداريش مشكله !
پول حرام، يا خرج شراب شور ميشه يا شاهد كور !
پولدارها به كباب، بي پولها به بوي كباب ،
پول ما سكه عُمَر داره !
پياده شو با هم راه بريم !
پياز هم خودشو داخل ميوه ها كرده !
پي خر مرده ميگرده كه نعلش را بكنه !
پيراهن بعد از عروسي براي گل منار خوبه !
پيرزنه دستش به درخت گوجه نميرسيد، مي گفت : ترشي بمن نميسازه !
پيش از آخوند منبر نرو !
پيش رو خاله، پشت سر چاله !
پيش قاضي و معلق بازي !

پابند شدن

پا به بخت خود زدن

پاپوش دوختن

پاپیچ کسی شدن

پاچه ورمالیده

پا در کفش کسی کردن

پا در یک کفش کردن

پا را از گلیم خود فراتر نهادن

پا را به اندازه گلیم خود داراز کن

پارسال دوست امسال آشنا

پا روی حق گذاشتن

پا روی دم کسی گذاشتن

پاسوز شدن

پا شکسته

پاک باخته

پاگشا کردن

پاگیر شدن

پالانش کج است

پاورچین پاورچین

پایان شبه سیه سفید است

پای چراغ تاریک است

پای خر یک بار در چاله میرود

پایش روی پوست خربزه است

پایش لب گور است

پای علم کسی سینه زدن

پای کوه هم بنشینی و بخوری تمام می شود

پای ما لنگ است و منزل بس داراز/// دست ما کوتاه و خرما بر نخیل

پای ملخ پیش سلیمان بردن

پته کسی رو به آب دادن

پچ پچ کردن

پدر کسی رو پیش چشمش اوردن

پدرکش پادشاهی را نشاید /// وگر شاید به جز شش مه نپاید

پدر کشتی و تخم کین کاشتی(پدر کشته کی میکند آشتی....)

پر پر زدن

پرت و پلا گفتن

پرتو نیکان نگیرد هرکه بنیادش بد است/// تربیت نا اهل را چون گردکان بر گنبد است

پرده پوشی کردن

پرده دری کردن

پرسان، پرسان میشود رفت هندوستان

پرش رفته کمش مانده

پر و بال دادن

پری با دیو کی گردد هم آغوش

پری رو تاب مستوری ندارد /// در ، ار بندی سر از روزن برآورد

پس انداختن

پس برو پیش بیا

پستان به تنور چسبانیدن

پسر کو ندارد نشان از پدر /// تو بیگانه خوانش مخوانش پسر

پسر نوح با بدان بنشست /// خاندان نبوتش گم شد

پس شاشیدن
پسش به پیشش سلام میکند
پشت چشم نازک کردن
پشت دست خود را داغ کردن
پشت دست گزیدن

پشت سرش را نگاه نمی کند

پشت سر کسی نماز خواندن

پشتش باد خورده

پشتش به جایی گرم است

پشت گوش انداختن

پشت گوش فراخ

پشت هم انداختن

پشم چه کشک چه؟

پشمهایش ریخته است

پشه گلدش زده است

پلاس شدن

پلوی او چرب تر است

پنبه دزد دست به ریشش می کشد

پنبه را از گوش خود بیرون آوردن

پنج انگشت یکی نمی شود

پنجه به روی کسی زدن

پنچر شدن

پوزه کسی را به خاک مالیدن

پوست خربزه زیر پای کسی گذاشتن

پوست سگ به روی خود کشیدن

پوست و استخوان

پوستین بهر دی آمد نی بهار

پول بی زبان را دست آدم زبان دار دادن

پول ، پول می آورد

پول حرام خرج شراب شور یا شاهد کور می شود

پول پدر خود را خواستن

پولدار به کباب ، بی پول به بوی کباب

پول سفید برای روز سیاه

پولش از پارو بالا می رود

پول عاشقی به کیسه نمی گردد

پول غول است و ما بسم الله

پول نداده میان لحاف هم می خواهد بخوابد

پهلوان پنبه

پهن بار کسی نکردن

پیازش کونه کرد

پیاز هم خودش را داخل میوه ها کرد

پیامی است از مرگ، موی سفید

پیر کفتار

پیزور لای پالان کسی گذاردن

پیش از آخوند پای منبر رفتن

پیش پا افتاده

پیش رو خاله ، پشت سر چاله

پیش زنان راز هرگز مگوی(چو خواهی که خواری نیاری به روی به.....)

پیش کش کردن

پیش لوطی و معلق بازی

پیغمبریش را قبول ندارند ادعای خدایی می کند

پیله کردن

پیمانه چه پر شد چه شیرین و چه تلخ /// چون عمر به سر رسد چه بغداد و چه بلخ

پیمانه کسی پر شدن

پینه دوز کفش خودش نیم تخت ندارد

پیه چیزی رو به بدن یا به تن خود مالیدن

پیه زیادی را به پاشنه مالیدن

تابستون پدر يتيمونه !
تا پريشان نشود كار بسامان نرسد !
تا ترياق از عراق آرند، مار گزيده مرده باشد !
تا تنور گرمه نون و بچسبون !
تا چراغ روشنه جونورها از سوراخ ميان بيرون !
تا شغال شده بود به چنين سوراخي گير نكرده بود !
تا كركس بچه دارشد، مردار سير نخورد !
تا گوساله گاو بشه ، دل مادرش آب ميشه !
تا مار راست نشه توي سوراخ نميره !
تا نازكش داري نازكن، نداري پاهاتو دراز كن !
تا نباشد چيزكي مردم نگويند چيزها !
تا هستم بريش تو بستم ! تب تند عرقش زود در مياد !
تخم دزد، شتر دزد ميشه !
تخم نكرد نكرد وقتي هم كرد توي كاهدون كرد !
تا تو فكر خر بكني ننه، منو در بدر ميكني ننه !
ترب هم جزء مركبات شده !
ترتيزك خريدم قاتق نونم بشه، قاتل جونم شد !
تره به تخمش ميره، حسني به باباش !
تعارف كم كن و بر مبلغ افزا !
تغاري بشكنه ماستي بريزد --- جهان گردد به كام كاسه ليسان !
تف سر بالا، بر ميگرده بريش صاحبش !
تلافي غوره رو سر كوره در مياره !
تنبان مرد كه دو تا شد بفكر زن دوم ميافته !
تنبل مرو به سايه، سايه خودش ميآيه !
تنها بقاضي رفته خوشحال برميگرده !
تو از تو، من ازبيرون !
تو بگو (( ف )) من ميگم فرحزاد !
توبه گرگ مرگه !
تو كه ني زن بودي چرا آقا دائيت از حصبه مرد !
تومون خودمونو ميكشه، بيرونمون مردم را !
توي دعوا نون و حلوا خير نميكنند !

تا آهن گرمه باید کوفت

تا ابله در جهان است مفلس در نمی ماند

تا ببینم که از غیب چه آید بیرون

تا بوده ، چنین بوده

تا به دامان قیامت

تاپاله چسباندن

تا پول داری رفیقتم عاشق بند کیفتم

تا توانی دلی بدست اور /// دل شکستن هنر نمی باشد

تا تو باشی دگر عارق بیجا نزنی

تا تو فکر رخت کنی ننه ، مرا سیاه بخت می کنی ننه

تا جان هست امید هست

تاج سر کسی بودن
تا چه از آب دراید
تار و مار کردن
تا ریشه در آب است امید ثمری است( گر نخل وفا بر ندهد چشم تری هست....)
تازه به دوران رسیده
تازه می پرسی لیلی زن بود یا مرد؟

تازی وقت شکار ، بازیش میگیره

تاس اگر نیک نشیند همه کس نراد است

تا سیه روی شود هر که در او غش باشد( خوش بود گر محک تجربه آید به میان.....)

تافته جدا بافته

تا فلان کار بشود دم شیر به زمین می اید

تا کور شود هرانکه نتواند دید( من خاک کف پای تو در دیده کشم.....)

تا که دستت میرسد کاری بکن(....پیش از آن کز تو نیاید هیچ کار)

تا مرا دم تو را پسر ، یاد است///دوستی من و تو بر باد است

تا مرد سخن نگفته باشد عیب و هنرش نهفته باشد

تا نپرسندت مگو از هیچ باب /// تا نخوانندت مرو بر هیچ در

تا ندانی که کیست همسایه به عمارت تلف نکن سرمایه

تا نکنی جای قدم استوار //// پای منه در طلب هیچ کار

تاوان پس دادن

تا هستم به ریش تو بستم
تا یار که را خواهد و میلش به که باشد؟
تپاله گاو است ، نه بو دارد نه خاصیت

تخت خوابیدن

تخم بد در زمین نیک چه سود( بد شد آخر چو اصل آن بد بود....)

تخم دو زرده کردن

تخمش را بگیر تا صدای بلبل کند

تخم لق در دهان کسی شکستن

تخم مرغش زرده ندارد

تخم نفاق کاشتن

ترحم بر پلنگ تیز دندان /// ستم کاری بود بر گوسپندان

تر دماغ بودن

ترس ، برادر مرگ است

ترسو همواره تندرست است

ترشی انداختن

ترک عادت موجب مرض است

ترکمون زدن

تر و خشک با هم می سوزند

تر و خشک کردن

تره برای کسی خرد نکردن

تشنه را جرعه ای آب خرسند کند

تعارف آمد نیامد داره

تفرقه بینداز و حکومت کن

تف سر بالا

تفو بر تو ای چرخ گردون تفو

تقاص به قیامت نمی ماند

تقش در امد

تکلف اگر نباشد خوش توان زیست

تک مضراب زدن

تکه بزرگش گوشش است

تکیه بر جای بزرگان نتوان زد به گزاف/// مگر اساب بزرگی همه اماده کنی

تن آدمی شریف است به جان ادمیت/// نه همین لباس زیباست نشان آدمیت

تنبان خود را خراب کردن

تنبان مرد که دوتا شد به فکر زن نو می افتد

تن به کار دادن

تن را چرب کردن

تنش می خارد

تنگش را نمی توان خرد کرد

تنگ می گیرد فلک بر مردمان سختگیر

تنها کسی که نمی داند خواجه حافظ شیرازی است