دیوان اشعار حافظ ( رباعیات )

روی بنمای و وجود خودم از یاد ببر

خرمن سوختگان را همه گو باد ببر


ما چو دادیم دل و دیده به طوفان بلا

گو بیا سیل غم و خانه ز بنیاد ببر


زلف چون عنبر خامش که ببوید هیهات

ای دل خام طمع این سخن از یاد ببر


سینه گو شعله آتشکده فارس بکش

دیده گو آب رخ دجله بغداد ببر


دولت پیر مغان باد که باقی سهل است

دیگری گو برو و نام من از یاد ببر


سعی نابرده در این راه به جایی نرسی

مزد اگر می‌طلبی طاعت استاد ببر


روز مرگم نفسی وعده دیدار بده

وان گهم تا به لحد فارغ و آزاد ببر


دوش می‌گفت به مژگان درازت بکشم

یا رب از خاطرش اندیشه بیداد ببر


حافظ اندیشه کن از نازکی خاطر یار

برو از درگهش این ناله و فریاد ببر

شب وصل است و طی شد نامه هجر

سلام فیه حتی مطلع الفجر


دلا در عاشقی ثابت قدم باش

که در این ره نباشد کار بی اجر


من از رندی نخواهم کرد توبه

و لو آذیتنی بالهجر و الحجر


برآی ای صبح روشن دل خدا را

که بس تاریک می‌بینم شب هجر


دلم رفت و ندیدم روی دلدار

فغان از این تطاول آه از این زجر


وفا خواهی جفاکش باش حافظ

فان الربح و الخسران فی التجر

گر بود عمر به میخانه رسم بار دگر

بجز از خدمت رندان نکنم کار دگر


خرم آن روز که با دیده گریان بروم

تا زنم آب در میکده یک بار دگر


معرفت نیست در این قوم خدا را سببی

تا برم گوهر خود را به خریدار دگر


یار اگر رفت و حق صحبت دیرین نشناخت

حاش لله که روم من ز پی یار دگر


گر مساعد شودم دایره چرخ کبود

هم به دست آورمش باز به پرگار دگر


عافیت می‌طلبد خاطرم ار بگذارند

غمزه شوخش و آن طرهٔ طرار دگر


راز سربسته ما بین که به دستان گفتند

هر زمان با دف و نی بر سر بازار دگر


هر دم از درد بنالم که فلک هر ساعت

کندم قصد دل ریش به آزار دگر


بازگویم نه در این واقعه حافظ تنهاست

غرقه گشتند در این بادیه بسیار دگر

ای خرم از فروغ رخت لاله زار عمر

بازآ که ریخت بی گل رویت بهار عمر


از دیده گر سرشک چو باران چکد رواست

کاندر غمت چو برق بشد روزگار عمر


این یک دو دم که مهلت دیدار ممکن است

دریاب کار ما که نه پیداست کار عمر


تا کی می صبوح و شکرخواب بامداد

هشیار گرد هان که گذشت اختیار عمر


دی در گذار بود و نظر سوی ما نکرد

بیچاره دل که هیچ ندید از گذار عمر


اندیشه از محیط فنا نیست هر که را

بر نقطه دهان تو باشد مدار عمر


در هر طرف ز خیل حوادث کمین‌گهیست

زان رو عنان گسسته دواند سوار عمر


بی عمر زنده‌ام من و این بس عجب مدار

روز فراق را که نهد در شمار عمر


حافظ سخن بگوی که بر صفحه جهان

این نقش ماند از قلمت یادگار عمر

دیگر ز شاخ سرو سهی بلبل صبور

گلبانگ زد که چشم بد از روی گل به دور


ای گلبشکر آن که تویی پادشاه حسن

با بلبلان بی‌دل شیدا مکن غرور


از دست غیبت تو شکایت نمی‌کنم

تا نیست غیبتی نبود لذت حضور


گر دیگران به عیش و طرب خرمند و شاد

ما را غم نگار بود مایه سرور


زاهد اگر به حور و قصور است امیدوار

ما را شرابخانه قصور است و یار حور


می خور به بانگ چنگ و مخور غصه ور کسی

گوید تو را که باده مخور گو هوالغفور


حافظ شکایت از غم هجران چه می‌کنی

در هجر وصل باشد و در ظلمت است نور

یوسف گمگشته بازآید به کنعان غم مخور

کلبه احزان شود روزی گلستان غم مخور


ای دل غمدیده حالت به شود دل بد مکن

وین سر شوریده بازآید به سامان غم مخور


گر بهار عمر باشد باز بر تخت چمن

چتر گل در سر کشی ای مرغ خوشخوان غم مخور


دور گردون گر دو روزی بر مراد ما نرفت

دایما یک سان نباشد حال دوران غم مخور


هان مشو نومید چون واقف نه‌ای از سر غیب

باشد اندر پرده بازی‌های پنهان غم مخور


ای دل ار سیل فنا بنیاد هستی برکند

چون تو را نوح است کشتیبان ز طوفان غم مخور


در بیابان گر به شوق کعبه خواهی زد قدم

سرزنش‌ها گر کند خار مغیلان غم مخور


گر چه منزل بس خطرناک است و مقصد بس بعید

هیچ راهی نیست کان را نیست پایان غم مخور


حال ما در فرقت جانان و ابرام رقیب

جمله می‌داند خدای حال گردان غم مخور


حافظا در کنج فقر و خلوت شب‌های تار

تا بود وردت دعا و درس قرآن غم مخور

نصیحتی کنمت بشنو و بهانه مگیر

هر آن چه ناصح مشفق بگویدت بپذیر


ز وصل روی جوانان تمتعی بردار

که در کمینگه عمر است مکر عالم پیر


نعیم هر دو جهان پیش عاشقان بجوی

که این متاع قلیل است و آن عطای کثیر


معاشری خوش و رودی بساز می‌خواهم

که درد خویش بگویم به ناله بم و زیر


بر آن سرم که ننوشم می و گنه نکنم

اگر موافق تدبیر من شود تقدیر


چو قسمت ازلی بی حضور ما کردند

گر اندکی نه به وفق رضاست خرده مگیر


چو لاله در قدحم ریز ساقیا می و مشک

که نقش خال نگارم نمی‌رود ز ضمیر


بیار ساغر در خوشاب ای ساقی

حسود گو کرم آصفی ببین و بمیر


به عزم توبه نهادم قدح ز کف صد بار

ولی کرشمه ساقی نمی‌کند تقصیر


می دوساله و محبوب چارده ساله

همین بس است مرا صحبت صغیر و کبیر


دل رمیده ما را که پیش می‌گیرد

خبر دهید به مجنون خسته از زنجیر


حدیث توبه در این بزمگه مگو حافظ

که ساقیان کمان ابرویت زنند به تیر

روی بنما و مرا گو که ز جان دل برگیر

پیش شمع آتش پروا نه به جان گو درگیر


در لب تشنه ما بین و مدار آب دریغ

بر سر کشته خویش آی و ز خاکش برگیر


ترک درویش مگیر ار نبود سیم و زرش

در غمت سیم شمار اشک و رخش را زر گیر


چنگ بنواز و بساز ار نبود عود چه باک

آتشم عشق و دلم عود و تنم مجمر گیر


در سماع آی و ز سر خرقه برانداز و برقص

ور نه با گوشه رو و خرقه ما در سر گیر


صوف برکش ز سر و باده صافی درکش

سیم درباز و به زر سیمبری در بر گیر


دوست گو یار شو و هر دو جهان دشمن باش

بخت گو پشت مکن روی زمین لشکر گیر


میل رفتن مکن ای دوست دمی با ما باش

بر لب جوی طرب جوی و به کف ساغر گیر


رفته گیر از برم وز آتش و آب دل و چشم

گونه‌ام زرد و لبم خشک و کنارم تر گیر


حافظ آراسته کن بزم و بگو واعظ را

که ببین مجلسم و ترک سر منبر گیر

هزار شکر که دیدم به کام خویشت باز

ز روی صدق و صفا گشته با دلم دمساز


روندگان طریقت ره بلا سپرند

رفیق عشق چه غم دارد از نشیب و فراز


غم حبیب نهان به ز گفت و گوی رقیب

که نیست سینه ارباب کینه محرم راز


اگر چه حسن تو از عشق غیر مستغنیست

من آن نیم که از این عشقبازی آیم باز


چه گویمت که ز سوز درون چه می‌بینم

ز اشک پرس حکایت که من نیم غماز


چه فتنه بود که مشاطه قضا انگیخت

که کرد نرگس مستش سیه به سرمه ناز


بدین سپاس که مجلس منور است به دوست

گرت چو شمع جفایی رسد بسوز و بساز


غرض کرشمه حسن است ور نه حاجت نیست

جمال دولت محمود را به زلف ایاز


غزل سرایی ناهید صرفه‌ای نبرد

در آن مقام که حافظ برآورد آواز

منم که دیده به دیدار دوست کردم باز

چه شکر گویمت ای کارساز بنده نواز


نیازمند بلا گو رخ از غبار مشوی

که کیمیای مراد است خاک کوی نیاز


ز مشکلات طریقت عنان متاب ای دل

که مرد راه نیندیشد از نشیب و فراز


طهارت ار نه به خون جگر کند عاشق

به قول مفتی عشقش درست نیست نماز


در این مقام مجازی بجز پیاله مگیر

در این سراچه بازیچه غیر عشق مباز


به نیم بوسه دعایی بخر ز اهل دلی

که کید دشمنت از جان و جسم دارد باز


فکند زمزمه عشق در حجاز و عراق

نوای بانگ غزل‌های حافظ از شیراز