-
آشنايي با زيبايي‌هاي طبيعي شهر تهران
فارغ ازفضاي شلوغ و پرترافيک تهران در اطراف تهران، جاهاي زيادي به غير از جاده چالوس، دربند و درکه و توچال وجود دارد:
جويبارهاي فصلي، مزرعه‌هاي پرورش گل در روستاهاي اطراف دامنه‌هاي دماوند، قلعه‌ها، بازارها و موزه‌ها. تهران ديدني و زيباست که خيلي از جاهاي آن را مي‌شناسيم و خيلي‌ها را نه. بخش‌هايي از اين زيباهايي منحصر به فرد شهر تهران:
آبشارها
دوقلو، کمرد، سنگان، پيچ ادران در اطراف تهران آبشارهاي زيادي که آبشار دو قلو از زيباترين آنهاست که در ارتفاع دو هزار 700متري ارتفاعات دربند و در زير پناهگاه شيرپلا قرار دارد.
آبشار کمرد درمنطقه اي به نام منوچهر آباد - بين جاده جاجرود و شهرک پرديس در دهکده اي کوچک به همين نام درقسمت شرقي اراکوه واقع است.
آبشار سنگان: اين آبشار در انتهاي جاده کن - سولقان در روستاي سنگان است اوج شکوه اين آبشار فروردين وارديبهشت است.
آبشار پيچ ادران: از جمله آبشارهاي فصلي دراطراف تهران است که ازذوب برف‌ها در بهار و تابستان پديد مي‌آيد و در 15کيلومتري جاده کرج - چالوس واقع است.
چشمه‌ها
آبعلي هراز، قلعه دختر، اعلا، تلخ آب، آب گرم لاريجان، چشمه شور، چشمه آب اسک
چشمه آبعلي: دوغ و آب معدني آبعلي را همه مي‌شناسيم، خود چشمه هم دورنيست ودر شمال دهکده آبعلي در 60کيلو متري شمال شرق تهران و در کنار بستر رودخانه مبارک آباد از زمين مي جوشد.
چشمه قلعه دختر: اين چشمه در دو کيلومتري غرب جاده هراز در محل پل دختر بين گردنه امامزاده هاشم و پلور به فاصله 50کيلومتري تهران واقع شده، وجه تسميه چشمه به قلعه اي است که به همين نام درکناران قرار دارد.
چشمه شور: در ناحيه علي آبادو نزديک درياچه حوض سلطان است زمان استفاده مناسب از ان، ماههاي آبان واذر واواخر زمستان تا ارديبهشت است.
دره‌هاي تفريحي تهران
دره کن سولقان (شمال شرقي تهران) هملون، وزباد ،کشار، آهنگرک، دو چناران، وارنگرود، کردان، واريان ارنگه ،اوشان فشم، دره چالوس و اوين.
دره دو چناران: دره حصارک فرحزاد در شمال غربي فرحزاد قراردارد که دره اي طولاني باديدگاههاي متنوع، باغ ها ف چشمه ها و مسيري پرافت و خيز و مناسب براي راهپيمايي است که از مسير مي توان به امامزاده داوود رسيد.
دره هملون: دره کوچک و کمي صخره اي در 30 کيلومتري جاده جاجرود بعد از روستاي ميگون پس از پل اهني، واقع است و داراي آب و هواي بسيار سرد درفصل بهار و اوايل تآبستان است.
دره آهنگرک: اين دره در غرب آبادي ميگون، 5 کيلومتر بالاتر از بخش فشم حدفاصل حاجيه افتآب کوه و کوه آهنگرک با مزارع و درختان سرسبز وبسيار نزديک به بخش ميگون از جمله محيط هاي مناسب براي گردش يک روزه است.
دره وزباد در شمال گلآبدره شميران درمکاني سراشيبي در زيردامنه هاي صخره اي قله سه هزارو صد متري اسپيلت قرار دارد و داراي تعدادي چشمه کوچک است.
درياچه‌ها
درياچه تارو ممج، ولشت، سد اميرکبير، لار و منظريه، سد لتيان، اوان و شورمست.
درياچه تارو ممج: اين دو درياچه ميان دو رشته کوه قره داغ در شمال و کوه زرين در جنوب واقع شده اند. اين درياچه‌ها در مدخل کوه ودرارتفاع دو هزارو 500متري قرار دارند. اين درياچه براي تفريحات آبي از جمله شنا و قايقراني مناسب است.
درياچه ولشت: در نزديکي کوه علم کوه قرار دارد و به دليل قرارگرفتن در يک گودال بزرگ از ديد پنهان است از طريق جاده کرج چالوس، مرزن آباد، جاده اسفالته تاکلنو و چلاجورمي توان به درياچه رسيد.
درياچه لار ومنظريه: اين درياچه در 84 کيلومتري تهران درجاده هراز قرار دارد و داراي هواي خنک و از دو راه ميتوان به آن رسيد: جاده هراز، رودهن روستاهايوسکاره اردينه و گردنه سياه پلاس و جاده هراز، پلور، جاده سد لار کمردشت.
رودخانه‌ها
جاجرود، حبله رود فيروزکوه ، طالقان رود، شورو لار
غارها: بورنيک (درجاده دماوند فيروزکوه نزديک روستاي هرانده)، بيوک آغا (مسير جاده‌کن )، رود افشان، گل‌زرد (در دشت‌لار)، يخ مراد (منطقه گچسر در منطقه آزادبر).
غار رود افشان: اين غار بسيار زيبا در دهکده رود افشان شهرستان دماوند ودرکوهستان البرز مرکزي واقع است، درون غار پوشيده از مواد اهکي است که به صورت قنديل هايي از سقف آن آويزان شده، در داخل غار چاله‌هايي است که آبي زلال از دل صخره هاي سنگي آن بيرون مي‌آيد.
دشت‌ها
جانستون، لار، پهنگ ،هويچ و مشاء دشت بي‌نظير پهنک در شمال قله زرد يکي از ديدني ترين نقاطي است که ميتوان يک برنامه يک روزه از طريق بخش پلور در جاده هراز به آن رسيد.
دشت هويچ: اين دشت يکي از مناطق زيبا و کوهستاني واقع در منطقه افجه لواسانات و ازمناطق ييلاقي و زيباي استان هران است، اين دشت براي گردش در فصول بهار، تآبستان و پاييز مناسب است.
مکان‌هاي تاريخي اطراف تهران
تپه‌گبري، برج‌هاي نقاره خانه و علاء الدين، مسجد جامع دماوند، اتشکده ري و تپه ميل، برج علاءالدين، قلعه‌هاي دختر، ايرج، امامه، رودخان ،الموت و قلابن.
قلعه ايرج از بزرگترين قلعه هاي ايران به شمارمي‌آيد که به شکل مستطيل و با خشت و گل ساخته شده ودر شمال شرقي ورامين، نزديک دهکده جعفرآباد واقع است.
پارک‌هاي شهر تهران
باغ وحش تهران، پارک‌هاي ارم، جمشيديه، بعثت ،الاچيق (بزرگراه ساوه کنار شهرک وليعصر)، چيتگر، ساعي، لاله، ملت، شهر و شطرنج (در خيابان شهيد ساري) از جمله پارك‌هايي هستند كه ميتوان با گردش و گشت و گذار در آن‌ها خاطرات خوشي را براي خانواده رقم زد.
-
حوض خانه باغ قديم نگارستان تهران
حوض خانه باغ نگارستان بنايی در باغ نگارستان است که شکل هشت گوش دارد. در اين حوض خانه شاه نشين هايی به سبک بناهای دوره زنديه و مزين به گچ بری های عالی وجود دارد که امروزه در محل موزه هنرهای ملی قرار گرفته است. اين بنا در عهد فتح علي شاه و محمدشاه قاجار ساخته شده است. باغ نگارستان در اوايل سده سيزدهم هـ . ق بين سال های 1228 تا 1230 بنا شد. حوضخانه اين باغ كه طرح صليبی داشت با چهار شاه نشين اطرافش به باغ منتهی می شد. بنای صليبی شكل گنجينه كه در نيمه اول قرن سيزدهم ساخته شده بود توسط هنرمندان معاصر، به شكل مستطيل درآمد و در سال 1309 شمسی، به گنجينه تعلق گرفت.
عمارت باغ فردوس تهران
عمارت باغ فردوس از بنا های متعلق به قرن 12 هجری قمری است که در باغ گسترده و پر درختی قرار دارد و به سبب زيبايی و سرسبزی كه داشت به باغ فردوس معروف شد. اين عمارت در محله تجريش واقع شده است. بنای آن در زمان محمد شاه قاجار بنا شد و در سال 1264 هجری قمری - بعد از مرگ محمدشاه - به صورت متروكه درآمد. در زمان ناصرالدين شاه عمارت و باغ آن مورد توجه نظام الدوله معيرالممالک قرار می گيرد و بعد از خريد، آن را مرمت كرده و باغ فردوس نام می نهد. وسعت باغ فردوس حدود 20 هزار متر و مساحت بنای آن هزار متر مربع است که در سه طبقه و نيم ساخته شده است. بنای عمارت از قسمت ميانی دو طبقه و از جبهه باختری و خاوری سه طبقه است. در قسمت ميانی عمارت دو تالار بر روی هم بنا شده كه سقف تالار اول از مقرنس های گچی با اشكال خاص پوشيده شده است. روی ديوارهای جانبی و دهانه درب جنوبی تزيينات گچی پركاری ديده مى شود. بام عمارت شيروانی و به سبک خانه های شميران است. درها و پنجره ها همه از چوب و شيشه های رنگی ساخته شده اند. اين عمارت با شماره 1876 در فهرست آثار ملی به ثبت رسيده است.
عمارت تخت مرمر تهران
ايوان تخت مرمر عمارتی از مجموعه کاخ گلستان است که مراسم سلام و بارعام طبقات مختلف مردم در مقابل آن برگزار می شده است. تخت مرمر در سه سال اول سلطنت كريم خان زند در سال های 1163 تا 1165 هجری قمری بنا شده است. پس از فوت كريم خان زند، آقامحمدخان قاجار آن را تكميل كرده و در سال 1206 هجری قمری دستور داد مواد و مصالحی بيش تر از مصالح ساختمانی و قطعات نقاشی و تزيينی كاخ سلطنتی كريم خان از شيراز به تهران بياورند و در ساختن تخت مرمر به كار گيرند.
تخت مرمر يا تخت سليمان به شكل يک سكوی ديواره دار بلند از شصت و پنج قطعه مرمر بزرگ و كوچک ساخته شده و در وسط ايوان مستقر گرديد. اين تخت به دستور فتحعليشاه قاجار، در سال 1220 هجری قمری از سنگ مرمر ساخته شد كه اكنون در وسط ايوان اصلی كاخ قرار دارد و نام اصلی آن تخت سليمان است. ارتفاع تخت مرمر از كف ايوان نزديک به يک متر است و از چهار طرف بر دوش شش فرشته، سه ديو و يازده ستون مارپيچ قرار گرفته است. در گرداگرد آن طارمىهايی ساخته شده كه از داخل و خارج، كتيبه هايی دارد و شعرهايی روی آن به خط نستعليق خوش نوشته و زراندود شده است. به نظر می رسد عمر بعضی از قسمت‌های تخت مرمر كه از بناهای دوره زنديه است، از ساير بناهای موجود در كاخ گلستان بيش تر باشد. در اطراف اين ايوان، آثار نقاشی و تزيينات فراوان دوران قاجار به يادگار مانده است. پس از فتحعليشاه، ديگر شاهان قاجار هم به پيروی از اجداد خويش در تكميل تزيينات و آراستن بناهای كاخ اقدام كردند. اين ايوان در دوره قاجار، محل به تخت نشستن پادشاهان و برگزاری مراسم و اعياد رسمی بود.
كاخ گلستان تهران
مجموعه كاخ گلستان، يادگاری به جای مانده از ارگ تاريخی تهران است که روزگاری همانند نگينی در ميان اين ارگ، می درخشيد. ارگ تاريخی تهران در دوران صفويه بنا شده، در دوره زنديه بازسازی و در دوره قاجاريه به محل دربار و سکونت سلاطين اختصاص يافت. در زمان شاه عباس صفوی چهار باغ و عمارت ايرانی ساده و چنارستانی در محل كنونی كاخ گلستان و اطراف آن احداث شد. كريم خان زند (1163ـ1193ه. ق) در همين ناحيه اقدام به پى ريزی ساختمان ارگ و حصار برج های آن كرد. در دوران قاجار، بناهای سلطنتی درون ارگ و حصار ساخته شدند. در سال 1268 هجری قمری مطابق با پنجمين سال سلطنت ناصرالدين شاه، قسمت خاور باغ سلطنتی را وسعت دادند و كاخ هايی ديگر در اطراف اين باغ كه به نام باغ گلستان خوانده مى شد، بنا نهادند. دارالحكومه و محل سكونت شاه در بيش از يک سوم فضای ارگ قرار داشت. اين منزلگاه همانند خانه های سنتی ايران دارای دو بخش بيرونی و اندرونی بود. بخش بيرونی شامل دو قسمت يعنی حياط دارالحكومه يا ديوان خانه و ديگری باغ مربع شكلی به نام باغ گلستان بود كه اين دو حياط را بناهايی از يكديگر جدا می ساخت. در خاور دارالحكومه و شمال باغ گلستان فضای اندرونی قرار داشت كه حياط بزرگی بود كه اقامتگاه زنان شاه و عمارت خوابگاه شاهی در ميانه آن ساخته شده بود و در واقع حرمسرا را تشكيل می داد. اين مجموعه در دوره پهلوی تخريب شد و به جای آن ساختمان فعلی وزارت امور اقتصادی و دارايی ساخته شد.
مجموعه كاخ های ضلع شمالی باغ گلستان شامل تالار، موزه، سرسرای ورودی، تالار آينه، تالار برليان و تالار بلور پيش از ديگر قسمت های كاخ احداث شد. تاريخ ساختمان(تالار تاج گذاری) سال 1296 هجری قمری است. در شاه نشين تالار سلام، تخت زرين و جواهرنشان بزرگی به نام تخت طاووس قرار دارد. حياط تخت مرمر يا دارالحكومه مقر تخت نشستن شاه و برگزاری بارعام و محل حكومت بود. در حالی كه فضای باغ گلستان، اندرون شاهی بود و به ملاقات های خصوصی و مراسم خانوادگی اختصاص داشت.
کاخ شمس العماره تهران
شمس العماره مرتفع ترين ساختمان شهر در زمان خود بود که در سال 1284 به فرمان ناصرالدين شاه قاجار ساخته شد. کاخ شمس العماره عمارتی رفيع و بلند با دو برج است که در انتهای گلستان و در خاور عمارت ديوان خانه قرار دارد و بنای زيبای آن از سمت خارج قصر يعنی طرف بازار منظره ای بسيار جالب دارد.
-
كاروان‌سراي گچين(مادر كاروان‌سراهاي ايران)
دير گچين ، كاروان‌سرايي بسيار استوار و پرشكوه است كه در متون تاريخي به نام‌هاي " دژ كردشير " ("كرد" به معني كردگار و "شير" لقب اردشير بابكان بوده است ) " دير الجص " ، " قصر الجص " ، " قصر گچ " و قلعه دير " نيز خوانده شده و به عنوان منزلگاهي بسيار مهم در مسير يكي از راههاي باستاني ايران بوده است . اين بناي تاريخي داراي پلاني با چهار ايوان با وسعتي در حدود 12 هزار مترمربع شامل قسمتهايي چون : مسجد ، شترخان ، آسياب مي باشد و با وجود كشف سرويس هاي بهداشتي كشف شده در سال‌هاي اخير مي توان آن‌را نه تنها به عنوان مادر كاروان‌سراهاي ايران بلكه يك قلعه كاروان‌سرا نام نهاد .از سوي ديگر مشخص شده اين كاروان‌سرا در دوره ساساني دژي دفاعي بوده كه بعدها در عصر سلجوقيان با تغيير كاربري به كاروان‌سراي بين راهي تبديل شده و در دوره هاي مختلف از جمله دوران صفويه و قاجار مورد مرمت و بازسازي قرار گرفته است .
كاروان سرای فتح علي شاه رباط كريم
كاروان سرای فتح علي شاه از بناهای مربوط به دوران قاجاری است که در كيلومتر 37 جاده تهران - رباط كريم قرار دارد. اين بنا با شماره 1558 به ثبت رسيده است.
كاروان سرای كنارگرد ري
كاروان سرای كنارگرد از يادگارهای تاريخی منطقه فشاپويه شهرری است که مربوط به دوران زنديه بوده و با شماره 1342 به ثبت رسيده است.
كاروان سرای دوقلو ري
كاروان سرای دوقلو و بقاع متصل به آستانه حضرت عبدالعظيم، مربوط به دوران مغول، صفوی، قاجاری و پهلوی بوده و با شماره 406 به ثبت رسيده است.
كاروان سرای شاه عباسی كرج
در مرکز شهر کرج، ضلع جنوب باختری ميدان قدس (شاه عباسی سابق) بقايای بنايی به نام کاروان سرای شاه عباسی وجود دارد که مربوط به دوران صفوی است.
-
كتيبه ها و تپه های باستانی استان تهران
تپه و قبرستان قيطريه تهران
تپه و قبرستان قيطريه در منطقه قيطريه واقع شده و مربوط به اواخر هزاره دوم قبل از ميلاد است.
كتيبه‌ي تنگه واشي تهران
اين كتيبه متعلق به دوره‌ي قاجار بوده و در منطقه‌ي ييلاقي تنگه واشي واقع شده است.
تپه ميمنت اسلام شهر
تپه ميمنت واقع در روستای ميمنت از تپه های باستانی مربوط به دوران پيش از تاريخ شهرستان اسلامشهراست. اين تپه با شماره 3017 به ثبت رسيده است.
تپه واوان اسلام شهر
تپه واوان از تپه های تاريخی متعلق به دوره ساسانی است كه در كنار شهرک واوان شهرستان اسلامشهر قرار گرفته است. اين تپه با شماره 1955 به ثبت رسيده است.
» تپه باستانی سياب اسلام شهر
تپه باستانی سياب که از تپه های تاريخی متعلق به دوره های باستانی و اسلامی مى باشد، در كيلومتر 22 بزرگراه تهران ساوه قرار گرفته است. اين تپه با شماره 2886 به ثبت رسيده است.
دژ باستانی گل خندان دماوند
بقايای دژ باستانی گل خندان که از بناهای تاريخی مربوط به دوران ساسانی است، در روستای گل خندان شهرستان دماوند قرار دارد. اين بنا با شماره 2888 به ثبت رسيده است.
تپه باستانی پرندک رباط كريم
تپه باستانی پرندک يکی از تپه های باستانی مربوط به دوران پيش از تاريخ است. اين تپه در شمال باختر روستای پرندک قرار دارد.
تپه باستانی معمورين رباط كريم
تپه باستانی معمورين از تپه هايی است که متعلق به هزاره 6 تا اول قبل از ميلاد می باشد و در مسير فرودگاه بين المللی امام خمينی قرار دارد. اين تپه با شماره 2260 به ثبت رسيده است.
تپه كلمه رباط كريم
تپه كلمه از تپه های باستانی مربوط به دوران اسلامی است که در روستای كلمه قرار دارد. اين تپه با شماره 2883 به ثبت رسيده است.
تپه باستانی وسطر رباط كريم
تپه باستانی وسطر از تپه های متعلق به دوران باستانی و اسلامی است که در روستای رامين قرار دارد. اين تپه با شماره 2884 به ثبت رسيده است.
ساير تپه های باستانی رباط كريم
ديگر تپه های باستانی شهرستان رباط کريم عبارتند از: تپه کيکاور، چخماق تپه و تپه آلارد.
معبد تخت رستم رباط كريم
معبد تخت رستم از يادگارهای به جا مانده از دوران اشكانی و ساسانی است که در روستای بيد گينه واقع شده است. اين بنا با شماره 303 به ثبت رسيده است.
برجسته قاجاری چشمه علی ري
نقش برجسته قاجاری چشمه علی از حجاری های مربوط به سال 1348 هجری قمری است که در خيابان چشمه علی شهرری قرار دارد. اين اثر با شماره 2284 به ثبت رسيده است.
نقش برجسته ساسانی ري
بر روی كوه سرسره در شهرری نقش برجسته ای روی سنگ، حکاکی شده که از يادگارهای به جای مانده از عهد ساسانی می باشد. تپه چشمه علی و قلعه بارو و نقش برجسته آن از مکان های تاريخی و ديدنی شهر ری است که مربوط به دوران بعد از ساسانی است و با شماره 202 به ثبت رسيده است.
تپه مرتضی گرد ري
تپه مرتضی گرد که از يادگارهای دوران ساسانی است در شهرری واقع بوده و با شماره 214 به ثبت رسيده است.
تپه چال ترخان ري
تپه چال ترخان که در كيلومتر 25 تهران قرار دارد، از يادگارهای تاريخی دوران ساسانی بوده و با شماره 255 به ثبت رسيده است.
تپه ميل ري
تپه ميل در کنار جاده ميل به ورامين و در نزديکی ده خير واقع شده است. اين تپه از تپه های بسيار کهن منطقه است که بقايای آتشکده ای قديمی بر روی آن به جای مانده است.
تپه گبری ري
در شمال خاوری امين آباد، تپه ای قرار دارد كه به نام تپه گبری مشهور است. بر بالای اين تپه آثار برج سنگی و گچی بزرگی از دوران ديلميان باقی مانده كه به احتمال قوی مقبره مرداويج زيارگيلی از سرداران معروف آل زيار (ديلمی) است.
تپه كهريزک ري
تپه كهريزک تپه ای است باستانی در شهر ری که متعلق به هزاره اول ق. م بوده و در جنوب گورستان بهشت زهرا واقع است.
تپه باستانی يقه ساوجبلاغ
تپه باستانی يقه از تپه های باستانی به جا مانده از دوران پيش از تاريخ است. اين تپه در منجيل آباد شهرستان ساوجبلاغ قرار دارد.
تپه ارسطو ساوجبلاغ
تپه ارسطو واقع در روستای ارسطو از تپه های باستانی مربوط به دوران پيش از تاريخ در شهرستان ساوجبلاغ است.
تپه های ازبكی ساوجبلاغ
تپه های ازبكی از تپه های باستانی متعلق به هزاره پنجم قبل از ميلاد است که در مسير هشتگرد -نظرآباد قرار دارد. اين تپه با شماره 955 به ثبت رسيده است.
موشلان تپه ساوجبلاغ
موشلان تپه اسماعيل آباد از تپه های باستانی متعلق به هزاره پنجم قبل از ميلاد است. همان طور که از نام آن پيداست اين تپه در روستای اسماعيل آباد قرار دارد و با شماره 1544 به ثبت رسيده است.
تپه های خرم آباد ساوجبلاغ
تپه خرم آباد از تپه های تاريخی به جا مانده از هزاره اول قبل از ميلاد است. اين تپه در روستای خرم آباد شهرستان ساوجبلاغ قرار دارد و با شماره 1378 به ثبت رسيده است.
تپه باستانی خاتون سر ساوجبلاغ
تپه باستانی خاتون سر از تپه های تاريخی متعلق به دوران اسلامی است که در روستای خاتون سر شهرستان ساوجبلاغ قرار دارد.
تپه باستانی جوقين ساوجبلاغ
تپه باستانی جوقين از تپه های تاريخی متعلق به دوره های باستانی و اسلامی است. اين تپه در محله وحيديه شهرستان ساوجبلاغ قرار دارد.
تپه شيرين آباد ساوجبلاغ
تپه شيرين آباد از تپه های تاريخی متعلق به دوران اسلامی است که در روستای بيدگنه شهرستان ساوجبلاغ قرار دارد.
تپه فرارت ساوجبلاغ
تپه فرارت که از تپه های تاريخی متعلق به دوران اسلامی است، در باختر روستای فرارت در شهرستان ساوجبلاغ قرار دارد.
تپه بالابان ساوجبلاغ
تپه بالابان از تپه های تاريخی متعلق به دوره اسلامی است. اين تپه در جنوب جاده شهريار - تهران قرار دارد.
تپه حصارک ساوجبلاغ
تپه حصارک غفاری از تپه ها تاريخی متعلق به دوران اسلامی است. اين تپه همان گونه که از نام آن پيداست در روستای حصارک غفاری در شهرستان ساوجبلاغ قرار دارد.
تپه حصارک شميران
تپه حصارک از تپه های تاريخی متعلق به قرن پنجم است که در جنوب گلندوک لواسان قرار دارد.
تپه قليان شميران
تپه قليان از تپه های باستانی متعلق به دوران ماقبل تاريخ است و در لواسان بزرگ واقع شده است.
تپه كی ميرشميران
تپه كی مير از تپه های تاريخی متعلق به هزاره چهارم و پنجم قبل از ميلاد است که در لواسان كوچک قرار دارد.
تپه سرقلعه لوا سانی شميران
تپه سر قلعه لواسانی از تپه های تاريخی متعلق به دوره اسلامی است که در سوهانک واقع است.
قره تپه شهريار
قره تپه شهريار از تپه های باستانی متعلق به هزاره 5 و 4 قبل از ميلاد است که طبق حفاری های انجام شده با چشمه علی شهرری و موشلان تپه اسماعيل آباد تقريبا متعلق به يک دوره است.
نقش برجسته تنگ واشی فيروزكوه
نقش برجسته تنگ واشی در روستای جليزجند شهرستان فيروزکوه قرار دارد. اين اثر مربوط به سال 1333 ه. ق است و توسط طراح و نقاش معروف دوره قاجار عبدالله نقاش باشی و چند تن ايجاد شده است. ابعاد اين حجاری که بر ديواره سنگی کنار رودخانه با ابعاد 7×6 متر است با ارتفاع 5/1 متر از سطح کنار رودخانه قرار دارد. اين حجاری شامل چند سطر نوشته مربوط به وقايع زمان سلطنت فتح علی شاه و نقوشی از سربازان و شاهزادگان است که در مرکز آن تصويری با عنوان السلطان فتح علی شاه جلب نظر می کند.
تپه ينگی كرج
تپه ينگی امام از مکان های تاريخی شهرستان کرج و مربوط به دوران اسلامی است. اين تپه در روستای ينگه امام، نرسيده به هشتگرد بين اتوبان کرج به قزوين واقع شده است
-
تهران در قدیم روستایی نسبتا بزرگ بود که بین شهر بزرگ و معروف آن زمان، شهر ری و کوهپایه‌های البرز قرار داشت. اولین بار نام آن در ذکر زندگینامه ابوعبدالله حافظ تهرانی متولد ۱۹۰ ق آمده است.
تا پیش از کشف تمدن قیطریه و همچنین کشف آثاری در تپه‌های عباس‌آباد، گمان می‌رفت پیشینه تاریخی این شهر به همان آثار یافت شده در حوالی شهرری محدود می‌شود، ولی اکتشافات باستان‌شناسی در تپه‌های عباس‌آباد، بوستان پنجم خیابان پاسداران و دروس، نشان داد تمام آبادی‌های ناحیه تاریخی قصران، دوره‌ای درخشان از استقرار اقوام کهن و خلاقیت‌های فرهنگی را پشت سر گذارده‌اند.
پس از حمله مغولان به ری و تخریب این شهر، تهران بیش از پیش رشد یافت و عده‌ای از اهالی آواره ری را نیز در خود جای داد و مساحتش در این دوران به ۱۰۶ هکتار رسیده بود. نخستین بار، شاه طهماسب صفوی در ۹۴۴ ق هنگام گذر از تهران ، باغ و بوستان فراوان این منطقه را پسندید و دستور داد تا بارو و خندقی به دورش بکشند، این بارو که ۱۱۴ برج به عدد سوره‌های قرآن و چهار دروازه رو به چهار سوی دنیای پیرامون داشت، از شمال به میدان توپ‌خانه و خیابان سپه، از جنوب به خیابان مولوی،( گروه اینترنتی ارور ) از شرق به خیابان ری و از غرب به خیابان وحدت اسلامی (شاپور) محدود می‌شد، مساحت تهران در این دوران به ۴۴۰ هکتار رسید.در دوره شاه عباس اول (۹۹۶ - ۱۰۳۸ ق) پل، کاخ و کاروانسراهای زیادی در تهران بنا شد. دربخش شمالی برج و باروی شاه تهماسبی، چهارباغ و چنارستانی ساخته شد که بعدها دورش را دیواری کشیدند و به صورت کاخ (کاخ گلستان) و مقر حکومتی درآوردند.
در دوره حکومت آقا محمدخان قاجار سرسلسله قاجاریه ، تهران به پایتختی برگزیده شد، روز یکشنبه ۱۱ جمادی‌الثانی ۱۲۰۰ ق هم‌زمان با عید نوروز آقا محمد خان قاجار در خلوت کریم‌خانی تاج سلطنت ایران را بر سر گذارد و تهران را به عنوان پایتخت ایران معرفی کرد.
● نام تهران
در مورد وجه تسمیه تهران اختلاف نظر زیادی وجود دارد، پاره‌ای از پژوهشگران <ران> را پسوندی به معنای دامنه گرفته‌اند و شمیران و تهران را بالادست و پایین‌دست خوانده‌اند. برخی دگر تهران را تغییر شکل یافته <تهرام> به معنای منطقه گرمسیر دانسته‌اند، در مقابل شمیرام یا شمیران که منطقه سردسیر است و همچنین عده‌ای بر این باورند که سراسر دشت پهناوری که امروز تهران بزرگ خوانده می‌شود در میان کوه‌های اطراف، گود به نظر می‌رسید و بدین سبب <تهران> نام گرفت.
روستایی که پیش‌درآمد شهر تهران بوده است، پیش از اسلام نیز وجود داشته اما پس از اسلام به‌تدریج نام آن معرب گردیده و از تهران به طهران تبدیل شده است اما جغرافیدانان معروف آن روزگار نیز به املای تهران اشاره نموده‌اند.
هم‌زمان با جنبش مشروطه که تغییرات زیادی در ادبیات و نگارش زبان فارسی به وجود آمد، رفته‌رفته املای تهران رواج یافت و پس از تاسیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و تاکید آن بر املای تهران، املای دیگر (طهران) کاملا منسوخ شد. تهران کنونی بزرگ‌ترین شهر و پایتخت کشور ایران با جمعیت۰۳۶.۷۰۵.۷ نفر و مساحت ۷۳۰کیلومتر مربع است که به همراه توابع خود، جمعیتی برابر ۰۰۹.۲۷۳.۱۳ نفر و مساحتی برابر ۸۱۴.۱۸ کیلومتر مربع دارد.
تراکم جمعیت در تهران بین ده هزار و هفتصد تا بیش از یازده هزار نفر در هر کیلومتر مربع برآورد می شود که شانزدهمین شهر پرتراکم جهان است.
شهر تهران در کوهپایه‌های جنوبی رشته کوه البرز در حد فاصل طول جغرافیایی ۵۱ درجه و ۲ دقیقه شرقی تا ۵۱ درجه و ۳۶ دقیقه شرقی، به طول تقریبی ۵۰ کیلومتر و عرض جغرافیایی ۳۵ درجه و ۳۴ دقیقه شمالی تا ۳۵ درجه و ۵۰ دقیقه شمالی به عرض تقریبی ۳۰ کیلومتر گسترده شده است. ارتفاع شهر در شمالی‌‌ترین نقاط به ۱۸۰۰ متر و در جنوبی‌ترین نقاط به ۱۰۵۰ متر از سطح دریا می‌رسد.
تهران از شمال به نواحی کوهستانی و از جنوب به نواحی کویری منتهی شده در نتیجه در جنوب و شمال دارای آب و هوایی متفاوت است. نواحی شمالی از آب و هوای سرد و خشک و نواحی جنوبی از آب و هوای گرم و خشک برخوردارند.
