خدایان و الهه های یونان

تندیس دیونسیوس در موزهٔ بریتانیا در لندن

دیونیسوس (یونانی διόνυσος یا διώνυσος) ایزد شراب میگساری و کشاورزی در یونان باستان، با اصلیت تراکیه‌ای (تراس) بود. یونانیان و رومیان وی را با نام باکوس هم می‌شناختند. او فرزند زئوس و زنی میرا به نام سمله بود. دیونیزوس نه تنها ایزد شراب با قدرت مست کنندگی اش بود، بلکه نماد تمام آیین‌ها و آثار شراب در جامعه بود.

او شخصیتی اصلی در افسانه‌های یونان باستان بوده‌است. او نه تنها خدای شراب بوده‌است بلکه نفوذ اجتماعی و سودآور شراب نیز مربوط به او بوده‌است. خاستگاه جغرافیایی اسطوره‌های او نامعلوم است اما تقریباً همهٔ افسانه‌ها ریشهٔ بیگانه‌ای را برای او می‌دانند.

شبه ایزدان


اربوس


اربوس (به یونانی: έρεβος)، پسر خائوس

با خواهر خود نوکس (شب)، ازدواج کرد. فرزندانش آیتر (فضا)، همرا (روز) و خارون بودند.

اربوس بیشتر اشاره به تاریک‌ترین قسمت جهان زیرزمین (هادس) است تا یک خدا.


فرانسوی: اربوس
عنوان: تاریکی
جنسیت: مذکر
پدر: خائوس
همسر: نوکس
فرزندان: آیتر، همرا و خارون
موضوع‌های اساطیر یونان باستان

اطلس




اطلس (به یونانی: ἄτλας)، پسر پاپتوس و کلومنه

از تیتان‌ها بود. نام او به معنای «متحمل» است. با پلیونه (از اوکئانیدها) ازدواج کرد و صاحب فرزندانی چون پلیادس و هسپریدس، هوآدس و کالسپو شد.

علیه خدایان جنگید و محکوم شد افلاک را بر دوش بگیرد.

اروس



اروس (به یونانی: ἔρως)، خدای عشق.

به روایت هزیود او فرزند خائوس (خلاء) بوده است ولی در روایت دیگر او را فرزند آفرودیته و آرس دانسته‌اند.

گویند او دو تیر داشته از طلا و سرب، که تیر طلایی برانگیزندهٔ عشق و تیر سربی خاموش کنندهٔ عشق بوده است.

مطابق با آمور (عشق) یا کوپیدو (شهوت) رومیان است.

اورانوس خدای آسمان


اورانوس، در اساطیر یونان، خدای یونانی متناظر با آسمان است. توسط گایا به وجود آمد و همسر او شد.او تمام فرزندان خود را در تارتاروس (جهنم) زندانی کرد. این امر باعث ناراحتی گایا شد. او از پسرانش خواست که با اورانوس مقابله کنند. تنها کرونوس خواسته او را اجابت کرد. سپس گایا داسی عظیم از سنگ ساخت و به او داد. البته گایا می‌دانست که از این داس برای آزار او استفاده می‌کنند (با داس محصولات زمین را جمع آوری می‌کنند)ولی برای آزادی فرزندانش سیکلوپ‌ها و هکاتون***ها این کار را انجام داد. سپس کرونوس کمین کرد و هنگامی که اورانوس برای همخوابگی نزد گایا آمد با ضربه‌ای بیضه‌های او را قطع کرد و به دریا انداخت. از خونی که بر زمین ریخت گیگانت‌ها و الهه‌های انتقام به وجود آمدند. بعضی می‌گویند که هنگامی که به دریا افتاد از کفی که ایجاد کرد آفرودیت به وجود آمد. در آخرین لحظات اورانوس پیش بینی کرد که همین اتّفاق برای کرونوس هم خواهد افتاد .

فرزندان اورانوس

سیکلوپ‌ها
برونتس
استروپس
آرگس
هکاتونچیرس‌ها
بیارئوس
کوتوس
گی اس
تایتان‌ها
کرونوس
رِئا
اکئانوس
تتیس
هی پریون
منه موزین
تمیس
یاپتوس
کئوس
کریوس
فوبه
تئا
الهه‌های انتقام
آلکتو
مگارا
تیسیفون
گیگانت‌ها
آلکیونئوس
آتوس
کلیتیاس
انکلادوس
اچیون

پرسفون ملکه جهان زیرین




پرسفون (به انگلیسی: Persephone)، در اسطوره‌های یونان ملکه جهان زیرین است.

فرزند ربوده شده دیمیتر و زئوس بود. پرسفون یک زن جوان زیبا بود که همه او را دوست داشتند، حتی هادس نیز او را برای خود می‌خواست. یک روز وقتی او در حال جمع کردن گلها در دشتی به نام انا "Enna" بود، ناگهان زمین شکافته شد و هادس از آن بیرون آمد و پرسفون را ربود. هیچکس به غیر از زئوس و خدای جوان خورشید، هلیاس متوجه این ماجرا نشد.

دیمیتر با قلبی شکسته بر روی زمین به دنبال دختر خود می‌گشت تا اینکه هلیاس آشکار کرد که چه اتفاقی افتاده است. دیمیتر بسیار خشمگین شد و خود را در تنهایی اسیر کرد، و بدین سبب زمین حاصلخیزی خود را از دست داد. زئوس با دانستن اینکه این موضوع بیشتر از این نمی‌تواند ادامه پیدا کند، هرمس را نزد هادس فرستاد تا پرسفون را آزاد کند. هادس با بی میلی این درخواست را قبول کرد اما قبل از اینکه او آنجا را ترک کند به او یک انار داد و وقتی او آنرا خورد، ناچار بود نیمی از سال را نزد هادس در جهان زیرین باشد و نیمی را نزد مادرش روی زمین. وقتی پرسفون نزد هادس است دیمیتر دست از کار می‌کشد و به گیاهان اجازهٔ رشد نمی‌دهد و به کنجی می‌رود و بازگشت دخترش را انتظار می‌کشد و با بازگشت پرسفون دوباره به جهان می‌پردازد و از زمین گیاه می‌روید و جهان دوباره بارآور خواهد شد. صدای پای پرسفون که نزد مادرش باز می‌گردد، برای زمین و گیاهان و جانوران به مانند پیک بهار است. در جهان زیرین پرسفون هم ملکه است و هم راهنمای ارواح مردگان در جهان هادس.

رومی‌ها آن را با نام Proserpina می‌شناسند. نام او به معنی «کسی که نور را نابود ساخت» است.

کرونوس پادشاه تیتان‌ها




کرونوس (به یونانی: Κρόνος) و (به انگلیسی: Cronus) در اسطوره‌های یونان پادشاه تیتان‌ها است.

در ابتدای آفرینش خلاء یا خائوس به وجود آمد. از خائوس زمین یا گایا بوجود آمدند بعد بترتیب تارتاروس که دنیای زیرین است و اروس یا شهوت از خلاء به وجود آمدند. دیگر خدایان به وجود آمده از خائوس عبارتند از تاریکی یا اربوس و شب یا نیخ. و اما از ازدواج آنها هامرا یا روز و روشنایی یا آتیر متولد شدند. از زمین یا همان گایا سه خدا متولد شدند: آسمان یا اورانوس، دریا یا پونتوس و کوه‌ها یا اورئا.

آسمان هر شب با زمین (گایا و اورانوس) هم آغوشی می‌کرد.از این هم آغوشی ۱۲ تایتان بوجود آمد سه غول یک چشم و سه غول صددست که اینان در واقع نسل اول خدایان بودند.
اورانوس که در واقع پدر این ۱۲ تایتان بود از ایشان تنفر داشت به همین جهت آنان را در تارتاروس یعنی دنیای زیرین زندانی کرد. این عمل باعث خشم مادر تیتان‌ها یعنی زمین یا گایا شد و از تیتان‌ها خواست انتقامشان را از اورانوس یا آسمان بگیرند. تنها کورونوس که کوچکترین تایتان بود حاضر به انجام این کار شد. در نتیجه گایا به او داسی آهنی داد تا اورانوس را اخته نماید. در هنگام شب اورانوس که برای نزدیکی با گایا نزدیک می‌شد توسط کورونوس اخته شد.

کورونوس آلت اخته شده اورانوس را به دریا انداخت که از آن آفرودیت یا خدای عشق زاده شد. هنگامی که کورونوس بعد از پدرش اورانوس به سلطنت خدایان رسید حاضر به آزاد کردن تایتانها از تاتاروس نشد. اورانوس و گایا یعنی مادر و پدر کورونوس پیش بینی کردند که خود کورونوس هم توسط فرزندش سرنگون می‌شود. زمانی که کورونوس با رئا خواهرش ازدواج کرد حاصل این ازدواج به ترتیب هستیا، دمتر، پوزیدون، هرا، هادس و زئوس بودند. اما کورونوس برای اینکه پیش بینی والدینش به حقیقت نپیوندد هر کدام از بچه‌های خود را هنگام تولد می‌بلعید. اما هنگام تولد زئوس، رئا از اورانوس و گایا کمک خواست تا نگذارند کورونوس زئوس را نیز بخورد. رئا سنگ بزرگی را به کورونوس داد و وی نیز که فکر می‌کرد این سنگ بزرگ زئوس است آن را بجای زئوس خورد. رئا زئوس را به جزیره کرت(در نزدیکی یونان) برد و بزرگ کرد. هنگامی که زئوس بزرگ شد داروی تهوع آوری را به کورونوس خوراند که باعث شد وی فرزندانی را که خورده بود بالا بیاورد که در این موقع جنگی ۱۰ ساله میان تایتانها و فرزندان کورونوس شکل گرفت که کورونوس شکست خورد و سلطنت میان زئوس و برادران و خواهرانش تقسیم گشت.

چکشی که در دست کرونوس بود و با آن مخالفان خود را سرکوب می‌کرد اکنون به عنوان مثالی برای سرکوبی مخالفان در کشورهای دیکتاتوری به کار می‌رود.

گایا ایزدبانوی زمین




گایا (به یونانی: Γαîα)، (به انگلیسی: Gaia) در اسطوره‌های یونان، ایزدبانوی زمین است.

او از اولین الهه‌های زمین است و می‌گویند او زادهٔ خائوس (Chaos) است. او اورانوس را به عنوان همسر خود برگزید که پسر او نیز بود، که فرزندانشان شامل تیتان‌ها بودند، ۶ پسر و ۶ دختر. او سایکلاپسها و سه هیولا که با نام هکاتونچيرس "Hecatonchires" شناخته می‌شوند را به دنیا آورد.

این گایا بود که زئوس را از بلعیده شدن توسط کرونوس نجات داد، بعد از اینکه زئوس به دنیا آمد، گایا به رئا کمک کرد تا سنگی را برای فریب دادن کرونوس در لباس قنداق پیچیده تا تصور کند این زئوس است، چون کرونوس آگاه شده بود بعدها توسط یکی از فرزندانش سرکوب می‌شود، برای خلاص شدن از دست فرزندانش آنها را می‌بلعید اما حیلهٔ گایا اثر کرد و زئوس نجات پیدا کرد و به کریت برده شد.

لتو الههٔ ماه



اساطیر یونان باستان
لتو
یونانی: Λητώ
جنسیت: مؤنث
پدر: کئوس
مادر: فوبه
همسر: زئوس
فرزندان: آپولو و آرتمیس



لتو یا لیتو (به انگلیسی: Leto)، در اساطیر یونان دختر تیتان فوبه و کئوس و نام او به معنی پنهان یا درخشان است، که قبلا برای الههٔ ماه، سیلینی آمده است.


هرا به خاطره اینکه همسرش زئوس عاشق لتو شده بود به او حسودی می‌کرد. به هنگام وضع حمل او به دستور هرا هیچ زمینی او را نپذیرفت. سرانجام زئوس جزیره‌ای را به کف دریا زنجیر کرد تا او دو طفل خود، آپولو و آرتمیس را به دنیا بیاورد.

لتو در سراسر یونان، اما بیش از همه در لیشیا (Lycia)، جنوب غربی آسیای صغیر پرستش می‌شد. در دلوس و آتن، معبدهایی وجود دارند که به او اختصاص داده شده اند. اگرچه در سرزمین‌های بیشماری او با وابستگی که به فرزندانش، آپولو و آرتمیس داشت پرستیده می‌شد. در مصر معبدی برای لتو وجود دارد با نام Wadjet واقع در بوتو (Buto)، که هرودوت آن را بدین گونه توصیف می‌کند، آن به جزیره‌ای شناور متصل است.

در اساطیر روم معادل نام لتو، لاتونا لاتین شدهٔ نام او است.